Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

455-ე გამოშვება


წამყვანი: ბიძინა რამიშვილი, პრაღა 455-ე გამოშვება

წამყვანი: ძვირფასო რადიომსმენელებო. გთავაზობთ რადიოჟურნალ "მეათე სტუდიის" მორიგ, 455-ე გამოშვებას. დღეს გესაუბრებით იმაზე, თუ რა განწყობაა აფხაზეთის საზოგადოებაში; მოგითხრობთ საქართველოში ბაპტისტების მდგომარეობაზე; პროგრამას დავასრულებთ სიუჟეტით 50 წლის წინათ გარდაცვლილი გამოჩენილი კანადელი პიანისტის გლენ გულდის შესახებ.

პრაღაში პროგრამას უძღვება ბიძინა რამიშვილი.

რა განწყობაა აფხაზეთის საზოგადოებაში

თამარ ჩიქოვანი, თბილისი

ბოლო დროს გავრცელებული ცნობებით, გაეროს გენერალური მდივნის მეგობარი ქვეყნების ჯგუფში წარმოდგენილი სახელმწიფოები თავისი მონაწილეობის გააქტიურებას გეგმავენ აფხაზეთის კონფლიქტის მშვიდობიანად მოგვარების პროცესში. მოლაპარაკებათა პროცესის გააქტიურება, თავისთავად, გულისხმობს, რომ საქართველოს ხელისუფლება კვლავინდებურად კონფლიქტის მშვიდობიანი გზით მოგვარებას უჭერს მხარს. შეგახსენებთ იმასაც, რომ საქართველოში არსებობს პოლიტიკოსთა ჯგუფი, რომელიც სოხუმთან მოლაპარაკების გამართვის შედეგს ეჭვქვეშ აყენებს და კონფლიქტის ძალის გამოყენებით მოგვარების ხერხს ანიჭებს უპირატესობას.

ამ კვირის დასაწყისში, ორშაბათს, პარლამენტის ბიუროზე გადაწყდა შემოწმდეს ჭეშმარიტება წინა დღით სატელევიზიო პროგრამა “ 60 წუთით” გადაცემული ინფორმაციისა, რომლის თანახმადაც, კონფლიქტში მონაწილე მხარეები “ შავი ბიზნესის” ფარგლებში თანამშრომლობენ. გადაცემის ავტორთა აზრით, სოხუმისა და აფხაზეთიდან დევნილი ხელისუფლება საკმაოდ კარგად უგებს ერთმანეთს იქ, სადაც საუბარი შეეხება ბენზინისა და სიგარეტის კონტრაბანდას. ამ გადაცემას პარლამენტს გარეთ მოღვაწე პოლიტიკოსებიც გამოეხმაურნენ, რომელთა განცხადებებითაც, ერთხელ და საბოლოოდ უნდა გაირკვეს, აქვს თუ არა “იატაკქვეშა” ერთობლივი ბიზნესი ვლადისლავ არძინბასა და თამაზ ნადარეიშვილს.

ჯერჯერობით აფხაზურ მხარესთან ღიად მხოლოდ საქართველოს არასამთავრობო ორგანიზაციები თანამშრომლობენ. ამ თანამშრომლობის შედეგად შეიძლება მივიჩნიოთ ის, რომ ბოლო ორი წლის მანძილზე სოხუმში მოღვაწე არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლები სრულიად უშიშრად ჩამოდიან თბილისში და თავის პარტნიორებთან ერთად კონკრეტულ პროექტებზე მუშაობენ.

აბესალომ ლეპსაია ქართულ-აფხაზური სახალხო დიპლომატიის ვეტერანად შეიძლება ჩაითვალოს. 1996 წლის ზაფხულში, როცა მოსკოვში, ბრიტანული ორგანიზაციის “ინტერნეიშნლ ელერტის” ინიციატივით, ერთ-ერთი პირველი ქართულ-აფხაზური არაფორმალური შეხვედრა გაიმართა, ძნელად თუ წარმოიდგენდნენ ამ შეხვედრის მონაწილეები – მათ შორის, აბესალომ ლეპსაია და თქვენი მონა-მორჩილიც, რომ ერთმანეთს თბილისში ან სოხუმში შევხვდებოდით.

აბესალომ ლეპსაია გაურბის აფხაზეთში არსებულ პოლიტიკურ სიტუაციაზე საუბარს და მხოლოდ იმას შენიშნავს, რომ აფხაზეთის მცხოვრებთათვის რუსეთის მოქალაქეობის მინიჭების შემდეგ თვალშისაცემად გაიზარდა რუსეთის სახელისუფლებო დელეგაციების ვიზიტები სოხუმში. მისივე თქმით, ახალგაზრდები პოლიტიკისადმი ინტერესს აღარ ავლენენ და უფრო ბიზნესში საკუთარი ადგილის პოვნას ცდილობენ. თუმცა, პარალელურად, აფხაზეთში მესამე სექტორიც ვითარდება, რომელიც აფხაზეთის საზოგადოებრივ ცხოვრებაში სულ უფრო და უფრო მნიშვნელოვან როლს იძენს.

[აბესალომ ლეპსაიას ხმა] “ ჩემი აზრით, შესაძლებელია გარკვეულ წარმატებაზე საუბარი, რადგან, ბევრი სირთულის მიუხედავად, რაც არასამთავრობო ორგანიზაციების აღქმასთან იყო დაკავშირებული, – მათ, რაღაც გაუგებრობის გამო, საეჭვოდაც თვლიდნენ, – არასამთავრობო ორგანიზაციებმა შეძლეს აფხაზეთის საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ადგილის დამკვიდრება. თუმცა, ასე ვიტყოდი, სამოქალაქო საზოგადოების ჩამოყალიბება აფხაზეთში შეუქცევადი მხოლოდ მაშინ იქნება, როცა გაჩნდება მხარდაჭერა საზოგადოების მხრიდან.”

რაც შეეხება თავად საზოგადოების განწყობილებას, აბესალომ ლეპსაიას აზრით, გაყოფა ასეთი ნიშნით ხდება: ისინი, ვინც უფრო ტრადიციულ ფასეულობებს უჭერენ მხარს და ლიბერალურად განწყობილი ჯგუფები, ასე ვთქვათ, კოსმოპოლიტები, ვისთვისაც გადამწყვეტი უნივერსალური ფასეულობებია. მართალია, ამ უკანასკნელთა რაოდენობა ბოლო დროს არ გაზრდილა, მაგრამ არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობამ მნიშვნელობა შესძინა იმ ფასეულობებს, – იქნება ეს ღია და დემოკრატიული არჩევნები, სიტყვის თავისუფლება თუ კანონის წინაშე ყველას თანასწორუფლებიანობა, – რომლებიც ადრე მხოლოდ, ასე ვთქვათ, თეორიულად იყო ცნობილი აფხაზეთში. აბესალომ ლეპსაიას თქმით:

[აბესალომ ლეპსაიას ხმა] “ მგონია, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობის შედეგად, დემოკრატიული ფასეულობები უცხოდ აღარ აღიქმება. ნელ-ნელა ჩნდება იმის შეგრძნება, რომ დამოკრატიისადმი დამოკიდებულება სერიოზული უნდა იყოს და არა, ვთქვათ, ბუტაფორული. ანუ ან სერიოზულად ეკიდები მას, ან არა, მაგრამ დამოკიდებულება ნებისმიერ შემთხვევაში უნდა გქონდეს.”

ამავე დროს, გარკვეული ბრალდებები აფხაზური არასამთავრობო ორგანიზაციების მისამართითაც გაისმის:

[აბესალომ ლეპსაიას ხმა] “არასამთავრობო ორგანიზაციებს ბრალად უყენებენ, რომ სახალხო დიპლომატიის ფარგლებში ქართულ-აფხაზურ შეხვედრებზე არაპატრიოტულად იქცეოდნენ და ა.შ. ასეთი დამოკიდებულება იყო და, სამწუხაროდ, კვლავ არის.”

ამის მიუხედავად, არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლების მიმართ აფხაზეთში პატივისცემა იზრდება, რადგან კარგად ჩანს, რომ ისინი დამოუკიდებლად წყვეტენ, რა გააკეთონ და როგორ, ეს კი, აბესალომ ლეპსაიას თქმით, მხოლოდ პატივისცემას იმსახურებს.

თამარ ჩიქოვანი, რადიო თავისუფლებისთვის, თბილისი.

ვინ არიან ბაპტისტები?

მარიამ ჭიაურელი
”მეათე სტუდიაში” დღეს დავუბრუნდებით თემას, რომელსაც ჩვენი ყოველკვირეული რადიოჟურნალის წინა გამოშვებებში უკვე რამდენიმეჯერ შევეხეთ: ეს არის შეთქმულების თეორიები, ანუ წარმოდგენა, რომ ამა თუ იმ მოვლენის, ამა თუ იმ პროცესის მიღმა დგას ფარული ძალა, ადამიანების ჯგუფი, რომელიც მიზანმიმართულად მოქმედებს ადამიანების სხვა ჯგუფის წინააღმდეგ, რათა მას თავს მოახვიოს საკუთარი წარმოდგენები, ხელთ იგდოს ძალაუფლება, მართვის პოლიტიკური თუ ეკონომიკური ბერკეტები.

მსმენელს, შესაძლოა, ახსოვდეს, რომ ამ კონტექსტში საქართველოში აქტუალური უკვე რამდენიმე თემა განვიხილეთ: ესენი იყო თბილისში 25 აპრილს მომხდარი მიწისძვრა, რომელიც მავანმა მიწისქვეშა აფეთქების შედეგად მიიჩნია, მოგვიანებით კი შევეხეთ 2 ივნისის ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოთა არჩევნების გარშემო მითქმა-მოთქმას. ვისაუბრეთ აგრეთვე საფეხბურთო ტოტალიზატორებზე, რადგან, საკმაოდ ფართოდ გავრცელებული მოსაზრებით, მათ მოქმედებას უნდა მივაწეროთ ბოლო მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატის მოულოდნელი შედეგები. და ბოლოს, შევეხეთ გაცილებით უფრო მასშტაბურ მოვლენას – გლობალიზაციას.

რაც შეეხება დღევანდელ თემას, მისი არჩევა განაპირობა 24 სექტემბერს შეერთებული შტატების ე.წ. “ჰელსინკის კომისიაში” გამართულმა მოსმენამ, რომელიც საქართველოში დემოკრატიის, ადამიანის უფლებათა დაცვისა და უსაფრთხოების მდგომარეობის განხილვას მიეძღვნა. ვაშინგტონში გამართულ ამ სხდომაზე მეათე სტუდიის წინა გამოშვებაში გიამბეთ, როცა შემოგთავაზეთ ინტერვიუ ფორუმის ერთ-ერთ მონაწილესთან, მშვიდობის, დემოკრატიისა და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტის დირექტორ გია ნოდიასთან. მაგრამ გია ნოდიას გარდა სხდომაზე მოხსენებებით გამოვიდა საქართველოს კიდევ სამი წარმომადგენელი, მათ შორის საქართველოს ბაპტისტთა კავშირის ხელმძღვანელი, ეპისკოპოსი მალხაზ სონღულაშვილი და იეღოველთა მოწმეების წარმომადგენელი გენადი გუდაძე. თავად ეს ფაქტი ნათელს ხდის, რომ მოსმენაზე ვაშინგტონში დიდი ყურადღება დაეთმო საქართველოში რელიგიური უმცირესობების წარმომადგენელთა უფლებების ხელყოფის ფაქტებს. და ჩვენც გადავწყვიტეთ, ამ პრობლემაზე შევაჩეროთ თქვენი ყურადღება. დღეს ბაპტისტებისადმი დამოკიდებულებაზე გიამბობთ, ოღონდ ვიდრე ამ მხრივ საქართველოში შექმნილ ვითარებას შევეხებოდით, ამ ქრისტიანული მოძღვრების შესახებ ზოგად ინფორმაციას შემოგთავაზებთ. ამ ინფორმაციის მოსაპოვებლად ვესაუბრე პრაღაში განთავსებული ”ევროპის ბაპტისტური სემინარიის” თანამშრომელს, პროფესორ პეტერ პენერს და მას თავდაპირველად მივმართე შეკითხვით, ვინ არიან ბაპტისტები? შეგახსენებთ, რომ სახელწოდება ”ბაპტისტები” მოდის ბერძნული სიტყვიდან ”ბაპტიძო”, რაც მონათვლას ნიშნავს.

[პეტერ პენერის ხმა] ”ბაპტისტები – ეს არის მოძრაობა, საერთაშორისო ეკლესია, რომლის წევრები ქრისტიანობას იღებენ ნებაყოფლობით მიღებული გადაწყვეტილების საფუძველზე. აქედან გამომდინარე, ლაპარაკია ნებაყოფლობით ეკლესიაზე - ეს ნიშნავს, რომ ადამიანი დაბადებისთანავე ნათლობის შედეგად კი არა, საკუთარი ნებით, საკუთარი გადაწყვეტილებით ხდება მრევლის წევრი. სახელწოდება ბაპტისტი ბიბლიიდან არის აღებული და ნათლობის განსაკუთრებულ მნიშვნელობას გამოჰყოფს.”

პროფესორ პეტერ პენერის ამ განმარტებიდან ორმა საკითხმა დამაინტერესა: ჯერ ერთი, რა ასაკში ითვლება ადამიანი მომზადებულად მონათვლის შესახებ შეგნებული გადაწყვეტილების მისაღებად? ამ შეკითხვის საპასუხოდ ჩემმა თანამოსაუბრემ აღნიშნა, რომ ასაკის საკითხი ბაპტისტების სხვადასხვა ეკლესიაში, რომლებიც ერთმანეთისაგან დამოუკიდებლად მოქმედებენ, სხვადასხვაგვარად არის მოგვარებული – ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპაში მინიმალურ ასაკად 16 წელი ითვლება, დანარჩენ რეგიონებში კი, ხშირად ბავშვებაშივე იღებენ ასეთ გადაწყვეტილებას!

და მეორე შეკითხვა: დავუშვათ, კაცი მონათლული არ არის და ეს 30 წლის ასაკში მოისურვა. მას ხომ არაფერი შეუშლის ხელს, რომ მაინცდამაინც ბაპტისტურში კი არა, ნებისმიერ სხვა ეკლესიაში მოინათლოს - თუნდაც მართლმადიდებელ, ან კათოლიკურ ეკლესიაში. მაშ რაში მდგომარეობს ბაპტისტების თავისებურება?

[პენერის ხმა] ”ეს ფენომენი დღეს მართლაც გავრცელებულია აღმოსავლეთ ევროპაში, რაც განპირობებულია კომუნისტური წარსულით – ადამიანებს, ნაწილობრივ, ეკრძალებოდათ რელიგიური ცხოვრება და ამიტომ დღეს ზრდასრული ადამიანები მათლმადიდებელ, კათოლიკურ, ლუთერულ თუ სხვა ეკლესიებში ინათლებიან. მაგრამ ამ ეკლესიებში, ზოგადად, სხვაგვარი ტრადიციაა დამკვიდრებული, მაშინ როცა ბაპტისტები ვფიქრობთ, რომ ადამიანმა შეგნებულად უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება: მე ქრისტიანობის მიღება, მონათვლა მსურს”.

პროფესორ პენერს ბაპტისტურ და მართლმადიდებლურ მოძღვრებებს შორის დანარჩენი განსხვავებების განმარტებაც ვთხოვე – აქვე უნდა ითქვას, რომ ჩემი თანამოსაუბრე 1991-დან 2001 წლამდე რუსეთში მოღვაწეობდა, ასე რომ მართლმადიდებელ ეკლესიასთან მუშაობის ხანგრძლივი გამოცდილება აქვს.

[პენერის ხმა]: ”ბაპტისტები მართლმადიდებლებისაგან განსხვავდებიან იმითაც, რომ ნაკლებად საკრამენტულად ფიქრობენ, მაგალითად ზიარება სიმბოლურად გაიგება, ისევე როგორც რეფორმირებულ ეკლესიაში. მრევლი არის მორწმუნეების ერთობლიობა, ანუ ვიკრიბებით არა მარტო ღმერთის წინაშე, არამედ ერთმანეთთან ყოფნის მიზნითაც. გარდა ამისა, ბაპტისტები იერარქიულად სტრუქტურირებული არ არიან. ყოველი მრევლი თუ ყოველი ეკლესია ავტონომიით სარგებლობს. ამის გამო ბაპტისტების ეკლესიები მრავალფეროვნებით გამოირჩევა და თითოეული ეკლესია სარგებლობს უფლებით, ჰქონდეს თავისებურებები, დასვას სხვებისაგან განსხვავებული აქცენტები”.

პროფესორმა პენერმა ისიც აღნიშნა, რომ ბაპტისტები გაწევრიანებული არიან მსოფლიოს საეკლესიო საბჭოში და, საერთოდ, დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ ეკუმენურ დიალოგს.
ბაპტისტების მოძრაობა მე-16, მე-17 საუკუნეებში დიდ ბრიტანეთში ჩაისახა და თანდათან გავრცელდა დასავლეთი ევროპის ქვეყნებში, შემდეგ კი ჩრდილოეთ ამერიკაში, ხოლო მე-19 საუკუნის შუა წლებში რუსეთის იმპერიას მიაღწია. დღეს რუსეთში დაახლოებით 100 000 ბაპტისტი ცხოვრობს, მათი რიცხვი მეტია უკრაინაში – 120 000, ხოლო საქართველოში დაახლოებით 18 000 შეადგენს. და თუ საბჭოთა პერიოდში ბაპტისტები იდევნებოდნენ, ისევე როგორც იდევნებოდა, ფაქტობრივად, ყველა დანარჩენი რელიგიის მიმდევარი, დღეს გარკვეული ცვლილებები შეინიშნება: ბაპტისტების პრობლემები, დევნა-შევიწროვების შემთხვევები, მართალია, უმეტესწილად, კვლავინდებურად ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკებში აღინიშნება (მათ შორის რუსეთში, ბელორუსიაში, შუა აზიის ქვეყნებში, საქართველოში), მაგრამ არის ერთი თავისებურება:
[პენერის ხმა] ”რუსეთში, საქართველოში, ზოგადად, ძლიერი ქრისტიანული ტრადიციების მქონე ქვეყნებში, არც თუ იშვიათად მართლმადიდებელი ეკლესიაა ის ძალა, რომელიც ცდილობს ისევ იმ ადგილის დამკიდრებას, რომელიც რევოლუციამდე ეკავა და, ამგვარად, მიისწრაფვის სახელმწიფოსა და ეკლესიის დაკავშირებისაკენ. შედეგად, ყველა მომცრო რელიგიური დაჯგუფება, მათ შორის ბაპტისტები, ზეწოლის ქვეშ ხვდებიან”.

ბაპტისტების დევნა რუსეთში საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა- განსაკუთრებით ცენტრალური რუსეთის რეგიონებში, სადაც ექსტრემისტულად განწყობილი მართლმადიდებელი მღვდლები ხან ემუქრებიან ბაპტისტურ ეკლესიებს, ხან კი ხელს უწყობენ მათ წინააღმდეგ გარკვეული აგრესიული ჯგუფების მოქმედებას. ჩემს შეკითხვაზე, როგორია განწყობილება მოსახლეობაში, აღიქმება თუ არა დემოკრატიზაციის ათწლიან პერიოდში ბაპტისტებისა და სხვა მომცრო რელიგიური დაჯგუფებების გააქტიურება ტრადიციული ფასეულობების, ტრადიციული რელიგიური მოძღრვების წინააღმდეგ მიმართულ მოქმედებად, ერთგვარ შეთქმულებად, ასეთი პასუხი მივიღე:

[პენერის ხმა] ”ვფიქრობ, ფართო მასები მართებულად მიიჩნევენ მომცრო რელიგიურ დაჯგუფებებზე ზეწოლას, რაც ნაწილობრივ გასაგებიც არის - თუ გავიხსენებთ 90-იანი წლების დასაწყისს, როცა ბაპტისტების ზოგი დაჯგუფება თავის მხრივ ახდენდა მოსახლეობაზე ზეწოლას, მასობრივი ევანგელიზაციის მიზნით. მე ამას კრიტიკულად ვაფასებ. დასავლეთიდან, მაგალითად ჩრდილოეთი ამერიკიდან ჩამოსული ადამიანები რუსეთის კულტურული თავისებურებების, კონტექსტის გათვალისწინების გარეშე ეწეოდნენ თავიანთი მოძღვრების პროპაგანდას. მახსოვს, კორეელმა მისიონერებმა ერთხელ სანქტ პეტერბურგში მითხრეს: ”რუსეთს ქრისტიანობა მოვუტანეთო”. მე კი ვუპასუხე- მათ უკვე 1000 წელია, ქრისტიანობა აქვთ, თქვენ კი სულ 100 წელი-მეთქი. ასე რომ, ნაწილობრივ, დასავლელი მისიონერების ბრალია მათზე უარყოფითი რეაქცია.”

და ბოლოს, კიდევ ერთხელ მოსახლეობის განწყობილების შესახებ - ხომ არ ფიქრობენ ყოფილ კომუნისტურ ქვეყნებში, რომ დასავლეთიდან ჩასული მისიონერებს ევანგელიზაციის გარდა სხვა მიზნებიც ამოძრავებს?

[პეტერ პენერის ხმა] ”90-იანი წლების დასაწყისი, როგორც ცნობილია, დასავლეთთან დაახლოების პერიოდი იყო, მაგრამ ამასობაში უფრო კრიტიკული ხმები, სავსებით სამართლიანი კრიტიკა გაისმის. ადამიანებმა დაინახეს, რომ დასავლეთის წარმომადგენლები ქრისტიანობასთან ერთად ხშირად პროპაგანდას უწევდნენ საკუთარ კულტურას, საკუთარ იდეებს. საერთოდ, მისიონერის საქმე გარკვეულ პრობლემებს უკავშირდება. ამიტომ, მაგალითად, მართლმადიდებელ ეკლესიასთან დიდი ხანია მიმდინარეობს დისკუსია მისიისა და პროზელიტიზმის შესახებ. მართლმადიდებელი ეკლესიები ხომ ე.წ. თავისუფალ ეკლესიებს, მათ შორის ბაპტისტებს ხშირად საყვედურობენ (არც თუ იშვიათად სამართლიანად საყვედურობენ) პროზელიტიზმის გამო – პროზელიტიზმი ამ შემთხვევაში მართლმადიდებელი მორწმუნეების ბაპტისტებად მოქცევას ნიშნავს. ეს მე მართლაც პრობლემად მიმაჩნია, რომელიც ერთმანეთთან დიალოგში უნდა განვიხილოთ. მე ასე წარმომიდგენია: ჩვენ ყველას ერთად – მართლმადიდებლებს, ბაპტისტებსა და დანარჩენ ქრისტიანებს გვაქვს ამოცანა, ქრისტიანობა ინფორმაციის სახით მაინც გავაცნოთ ყველა იმ ადამიანს, ვინც ქრისტიანობის შესახებ არაფერი იცის. ეს არის მისიის შემადგენელი ნაწილი – ერთად ვთქვათ, რომ ქრისტე განსაზღვრავს ჩვენს გზას, ერთად ვიკისროთ ქრისტიანობის გავრცელება და არა ისე, რომ ერთმანეთს მორმწუნეები წავართვათ”.

წამყვანი:
პროზელიტიზმზე უარყოფით აზრს, რომელიც პროფესორმა პეტერ პენერმა მარიამ ჭიაურელთან საუბარში გამოთქვა, სულ მალე კიდევ ერთხელ მოვისმენთ, როცა საქართველოში მართლმადიდებელი და ბაპტისტური ეკლესიების ურთიერთობას შევეხებით.

მართლმადიდებელი და ბაპტისტური ეკლესიების ურთიერთობა საქართველოში

დავით პაიჭაძე, თბილისი

მართალია, ბაპტისტური ეკლესია საქართველოში მე-19 საუკუნის შუახანებიდან მოქმედებს, დღეს, პროტესტანტული მიმართულების სხვა რელიგიურ ჯგუფთა მსგავსად, მასაც ახალშემოსულად მიიჩნევენ. საზოგადოების დამოკიდებულებაც შესამაბისია: ჩვეულებრივ გულგრილი, იშვიათად თანამგრძნობი, ზოგჯერ ფრთხილი, ეჭვიანი და აგრესიულიც. რელიგიურ უმცირესობათა მიმართ გამოხატული აგრესიის ობიექტები თუ მსხვერპლი ქართველი ბაპტისტებიც გამხდარან, ხოლო მართლმადიდებლობის სახელით მოქმედი რელიგიური ექტსრემისტები თუ პოლიციელები, წესისამებრ, არ დასჯილან. მათ არც ის ენაღვლებათ, რომ საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია არასოდეს გამოდის აგრესიის მხარდამჭერად და კერძოდ ბაპტისტებთანაც მშვიდობიან ურთიერთობებს ინარჩუნებს. ყოველ შემთხვევაში, ასეთი აზრი დარჩა დავით პაიჭაძეს, რომელიც ამ თემაზე მართლმადიდებელი ეკლესიის მსახურებს ესაუბრა.

საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის წარმომადგენლები საჯაროდ ძალიან იშვიათად გამოსულან აგრესიის აშკარა მხარდაჭერით. ბოლო მაგალითი ეპისკოპოსი ათანასე ჩახვაშვილია, რომელმაც არაერთხელ მოუწონა ქმედება ბასილ მკალავიშვილს, თუმცა მოგვიანებით ბოდიში მოიხადა.

რაც უნდა იყოს, ასეთი გამოსვლები ცალკეულ სასულიერო პირთა კერძო აზრად რჩება და მისი განზოგადება ან მიწერა საპატრიარქოსა და მთლიანად მართლმადიდებელი ეკლესიისათვის არასწორი იქნებოდა. მით უმეტეს, საპატრიარქოს წარმომადგენლები - ასევე, მართლმადიდებელი მღვდელმსახურები - გაცილებით თავშეკავებულად ლაპარაკობენ. იმავე ბაპტისტებთან მართლმადიდებელი ეკლესიის დამოკიდებულებაზე საუბრისას საქართველოს საპატრიარქოს პრესცენტრის უფროსმა, დეკანოზმა დავით შარაშენიძემ აღნიშნა საქართველოს ევანგელურ-ბაპტისტური ეკლესიების წინამძღვრის მალხაზ სონღულაშვილის დამსახურება ბიბლიის ახალ ქართულ ენაზე თარგმნის საქმეში, რაც, გარკვეულწილად, განაპირობებს კიდეც ბაპტისტებისადმი მიმართებას [დავით შარაშენიძის ხმა]: “მან გარკვეული შრომა გასწია ბიბლიის თარგმნისას და, აქედან გამომდინარე, ბუნებრივია, უფრო ახლო და თბილი ურთიერთობა გვაქვს. ხოლო რაც შეეხება ეკლესიოლოგიურ და რელიგიურ საკითხებს, გვაქვს ზუსტად ისეთივე ურთიერთობა, როგორიც სხვა დანარჩენთან: ჩვენს შორის არ არსებობს ევქარისტიული ერთობა”.[სტილი დაცულია]

ბაპტისტ ეპისკოპოსთან კარგი ურთიერთობების შესახებ ლაპარაკობს ნარიყალას ეკლესიის მოძღვარი, მღვდელი ზაზა თევზაძეც, რომლის აზრით, სარწმუნოებრივი სხვადასხვაობა ადამიანთა ურთიერთდამოკიდებულებაზე არ უნდა აისახებოდეს.

არცთუ შორეულ წარსულში, გასული საუკუნის 80-ან წლებში ქართველი ბაპტისტები მართლმადიდებელ ტაძრებში გალობდნენ და ქადაგებდნენ, ცხადია, საქართველოს მაშინდელი და დღევანდელი კათალიკოს-პატრიარქის ლოცვა-კურთხევით. დღეს, რომ იტყვიან, სხვა ვითარებაა. ბაპტისტებს თავიანთი შესაკრებელი ადგილები აქვთ, მაგრამ არა აქვთ გარანტია (კონსტიტუციის გარდა), რომ შეკრებასა და ღვთისმსახურებას მათ არავინ დაუშლის.

რა თქმა უნდა, სხვადასხვა აღმსარებლობის წარმომადგენელთა ურთიერთობები შეიძლება მხოლოდ პიროვნული კონტაქტებითაც იფარგლებოდეს. ჩემთან საუბარში მღვდელი ზაზა თევზაძე იმ საფუძვლებს მონიშნავს, რომელთაც შეიძლება დაეფუძნოს საქართველოში მართლმადიდებელი და ბაპტისტური ეკლესიების უფრო ღრმა ურთიერთობა [ზაზა თევზაძის ხმა]: “არსებობს კონფესიები, არსებობს აღმსარებლობათა სიმრავლე და ა.შ., რაც ყველა ადამიანმა, მოსწონს ეს თუ არა, უნდა აღიაროს. მაგრამ თანამშრომლობის სფერო ყოველთვის რჩება: ადამიანებმა ავირჩიოთ კეთილი ნება და არსებობას მივცეთ კეთილი მიმართულება. არსებობს საერთო საქმეები, რომელშიც ყველა ნორმალური ადამიანი, რელიგიურობისა და რწმენის მიუხედავად, უნდა მონაწილეობდეს. ამდენად, დიალოგი, ურთიერთგაგების ტენდენციები უნდა გაღვივდეს”.

დეკანოზ დავით შარაშენიძეს მივმართე კითხვით, მიაჩნია თუ არა შესაძლებლად სხვა აღმსარებლობის რელიგიურ ორგანიზაციებთან, მათ შორის, ბაპტისტურ ეკლესიასთან თანამშრომლობა სოციალურ სფეროში, რომლის შედეგიც შეეწევა, მაგალითად, გაჭირვებულ მოქალაქეებს. დავით შარაშენიძემ ასეთი თანამშრომლობა რეალურად და დასაშვებად მიიჩნია, ოღონდ ერთი პირობით [დავით შარაშენიძის ხმა]: “ამ სფეროში თანამშრომლობა სრულიად დასაშვებად მიგვაჩნია. ერთი დელიკატური საკითხია პროზელიტიზმი და ქველმოქმედებით სარგებლობა. ამ შემთხვევაში მე არ ვგულისხმობ ბაპტისტურ თემს. არ უნდა მოხდეს ქველმოქმედების ბოროტად გამოყენება, ანუ საკუთარი მსოფლმხედველობისა და იდეოლოგიის გავრცელება ამ დახმარებასთან ერთად, ამ დახმარების ხარჯზე. თუ ეს ფაქტორი სრულიად გამორიცხული იქნება, თანამშრომლობას წინ არაფერი დაუდგება”.

ამ შინაარსის საუბარი რაც უფრო მალე წარიმართება მტკიცებითი და არა პირობითი წინადადებებით, თხრობით და არა კავშირებით კილოში, ალბათ, მით უკეთესი იქნება საზოგადოების, ეკლესიებისა და კონკრეტული მოქალაქეებისთვისაც.

ინტერვიუ მალხაზ სონღულაშვილთან

წამყვანი:
დავით პაიჭაძე გესაუბრებოდათ. ახლა ვნახოთ, თავად ბაპტისტები რაში ხედავენ ამ საუბრის, ეკლესიათა შორის დიალოგის დაწყებისთვის ხელისშემშლელ მიზეზებს. ამ შეკითხვით მივმართეთ საქართველოს ევანგელურ-ბაპტისტური ეკლესიების წინამძღვარს, ეპისკოპოს მალხაზ სონღულაშვილს. შეგახსენებთ: ეს სწორედ ის მალხაზ სონღულაშვილია, რომელმაც დიდი წვლილი შეიტანა თანამედროვე ქართულ ენაზე ბიბლიის თარგმნის საქმეში (რაზეც ორიოდე წუთის წინ ისაუბრა საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის პრესცენტრის ხელმძღვანელმა, დეკანოზმა დავით შარაშენიძემ). მიკროფონს დავით კაკაბაძეს გადავცემ.

დავით კაკაბაძე:
საქართველოს ბაპტისტთა წინამძღვრის აზრით, საზოგადოებაში რელიგიური შემწყნარებლობის დამკვიდრებაში უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება სამ სფეროს:

[მალხაზ სონღულაშვილის ხმა]

მალხაზ სონღულაშვილის თქმით, მას კარგად ესმის, რომ ოჯახი საზოგადოების ყველაზე კონსერვატული რგოლია და არ შეიძლება, იმის იმედი გვქონდეს, რომ საქმე ერთი ხელის დაკვრით მოგვარდება. მაგრამ ბაპტისტი ეპისკოპოსი დარწმუნებულია, რომ სწორედ ოჯახით უნდა დაიწყოს განსხვავებული რელიგიებისადმი საზოგადოების დამოკიდებულების შეცვლა.

[მალხაზ სონღულაშვილის ხმა]

იმას, რაც საქართველოს სკოლებში სარწმუნეობის საფუძველზე შევიწროების თვალსაზრისით ხდება, მალხაზ სონღულაშვილი “წარმოუდგენელ ძალადობას” უწოდებს. ჩემთან საუბარში მან არაერთი შემთხვევა გაიხსენა, როცა სასოწარკვეთილ მშობლებს მასთან თანაკლასელების და, რაც ყველაზე შემაშფოთებელია, მასწავლებლების მიერ სარწმუნოებრივ ნიადაგზე დაჩაგრული ბავშვები მიუყვანიათ.

ერთ-ერთ გამოსავალს საქართველოს ევანგელურ-ბაპტისტური ეკლესიების წინამძღვარი იმაში ხედავს, რომ შეიცვალოს მოწაფეთა რელიგიური განათლების პრინციპი, სასკოლო პროგრამა ისე იყოს შედგენილი, რომ მოსწავლემ თვითონვე შეიგნოს, დედამიწაზე მარტო რომ არ არის, რომ აქვე ცხოვრობენ სხვა ხალხები, სხვა რასები, სხვა კულტურებისა და რელიგიების წარმომადგენლები; და რომ ყველა მათგანს პატივი უნდა სცე.

და მაინც, მალხაზ სონღულაშვილის აზრით, რელიგიური შემწყნარებლობის დამკვიდრების თვალსაზრისით, ყველაზე სწრაფი და ხელშესახები შედეგის მიღწევა მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების დახმარებით შეიძლება.

[მალხაზ სონღულაშვილის ხმა]

ბიძინა რამიშვილი:
ჩვენს მომდევნო გადაცემებში ვეცდებით, საქართველოში მცხოვრებ სხვა რელიგიურ უმცირესობებზეც გესაუბროთ. ვიდრე “მეათე სტუდიის” ბოლო სიუჟეტს შემოგთავაზებდეთ, შეგახსენებთ, რომ ბაპტისტ ეპისკოპოს მალხაზ სონღულაშვილს ტელეფონით ესაუბრა დავით კაკაბაძე.

მუსიკა

გლენ გულდის გარდაცვალეის 20 წლისთავი

ბიძინა რამიშვილი:
კანადელი პიანისტი გლენ გულდი საფორტეპიანო ხელოვნების ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ფიგურაა. გულდმა თავის თანამედროვეებს თავი დაამახსოვრა, როგორც ნევროტულმა, კომპლექსებით დახუნძლულმა ადამიანმა – ზაფხულში პალტოსა და შალის ხელთათმანებში გამოწყობილმა ”უცნაურმა” მუსიკოსმა, რომელმაც მსოფლიო აღიარების შემდეგ უარი თქვა საკონცერტო კარიერაზე და ხმის ჩამწერ სტუდიებს შეაფარა თავი. მაგრამ, რაც უნდა დამაინტრიგებელი იყოს მისი არაორდინალური ცხოვრების გარემოებები, ყველაზე საინტერესო მაინც მისი საშემსრულებლო ხელოვნებაა, რომელიც ასევე უცნაური და გამორჩეულია.

გულდი ერთობ ჯიუტი ინტერპრეტატორი იყო. იგი ათასჯერ კითხულობდა და ეჭვქვეშ აყენებდა ყოველ ნოტს, კომპოზიტორის ყოველ მინაწერს, სანამ საბოლოოდ დაკმაყოფილდებოდა და შეასრულებდა მას. მუსიკაში მისთვის არ არსებობდა წმინდა, ხელშეუხებელი სფეროები. მისთვის უმაღლესი ინსტანცია იყო არა ავტორი, არამედ თავად ხელოვნების ნიმუში – გახსნილი ინტერპრეტაციისთვის. ხელოვნების ნიმუში, რომელიც ინტერპრეტაციაში იქცევა ასეთად. ამიტომაც იგი მუსიკალურ ნორმებს შემბოჭველად მიიჩნევდა ინტერპრეტატორისთვის. პირიქით, გულდისთვის სავსებით ნორმალური იყო რამდენიმე, ერთმანეთის გამომრიცხავი ინტერპრეტაცია. მისთვის ყოველი შესრულება იყო შანსი ახალი ნაწარმოების შესაქმნელად. როგორც მუსიკის ისტორიკოსი კევინ ბაზანა შენიშნავს, ერთადერთი, რაც მას მართლა აინტერესებდა, იყო ის, თუ ”სადამდე შეიძლებოდა წასულიყო თავის ინტერპრეტაციაში”.

გულდს ფანატიკურად უყვარდა სტრუქტურა და სიცხადე. იგი, სადაც კი შეეძლო, მუსიკას ცალკეულ შრეებად ანაწევრებდა, ბგერას გამჭვირვალეს ხდიდა. გულდი-ანატომი მაშინ იყო ბედნიერი, როცა ნაწარმოების ჩონჩხის გამოცალკევებას, ზედაპირზე ამოტანას ახერხებდა. მისი ეს თვისება ყველაზე კარგად ჩანს ბახის ინტერპრეტაციებში. საამისოდ ბახი იდეალურ პირობებს უქმნიდა. მაგრამ მუსიკის მიმართ მისი ამგვარი დამოკიდებულება ხშირად დაუნდობელი და დაურიდებელიც იყო ისეთი ავტორების მიმართ, რომლებიც ვერ იტანენ ამგვარ მიდგომას. მაგრამ უცნაური ის არის, რომ გლენ გულდის შეცდომებიც კი უფრო საინტერესოა, ვიდრე სხვების მიერ სწორად დაკრული, თუკი, რა თქმა უნდა, შეცდომად მივიჩნევთ მუსიკალური ნაწარმოების რომელიმე ცალკეული ასპექტის წინ წამოსაწევად დანარჩენებზე უარის თქმას. ფორტეპიანოზე დაკვრა, როგორც ცოცხალი დისკუსია სანოტო ტექსტთან – ასე შეიძლება გამოიხატოს გლენ გულდის საშემსრულებლო ფილოსოფია. თანაც მის ამ სამყაროში ინტერპრეტატორის როლში მსმენელიც შეიძლება მოვიაზროთ.

საინტერესოა, რომ როგორც მუსიკის კრიტიკოსები შენიშნავენ, გულდისთვის საფორტეპიანო ნაწარმოებები ერთგვარი წარმოსახვითი ორიგინალების ტრანკრიფციები იყო. შესრულებისას იგი ამ ტრასკრიფციებს ხორცს ასხამდა, მათ ახლებურ ინსტრუმენტირებას ახდენდა, რაც გასაკვირი არ არის. გულდი ხომ ფორტეპიანოსთან ორღანიდან მივიდა და ფორტეპიანოზე დაკვრისას მას სხვა ინსტრუმენტები და სხვა ხმები ესმოდა. ამით აიხსნება მისი ერთი უჩვეულო თვისებაც: დაკვრას იგი სიმღერით აყოლებდა ხოლმე ხმას. მას თითქოს ფორტეპიანო არ ჰყოფნიდა. [მუსიკა. გულდის ხმა]

მას მერე, რაც გლენ გულდმა ბახის ”გოლდბერგის ვარიაციების” ისტორიული ჩანაწერი გააკეთა 1955 წელს, მის გარშემო მუსიკის მოყვარულები ორ ბანაკად გაიყვნენ. მას ან აღმერთებენ, ანდა იგი სძულთ. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ამ განუმეორებელი პიანისტის ხელოვნების მიმართ ძნელია გულგრილი დარჩე. გლენ გულდი ზუსტად ოცი წლის წინათ, 1982 წლის 4 ოქტომბერს გარდაიცვალა ორმოცდაათი წლის ასაკში.


წამყვანი:
თქვენ მოისმინეთ რადიოჟურნალ "მეათე სტუდიის" მორიგი გამოშვება, რომელიც პრაღაში მოამზადეს დავით კაკაბაძემ და ბიძინა რამიშვილმა. გადაცემას უძღვებოდა ბიძინა რამიშვილი. თბილისის ბიუროში ხმის რეჟისორის პულტთან იჯდა ლევან გვარამაძე.

მომავალ პარასკევამდე.
XS
SM
MD
LG