Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ყოველკვირეული რადიოჟურნალი, 518-ე გამოშვება


ძვირფასო რადიომსმენელებო. გთავაზობთ რადიოჟურნალ "მეათე სტუდიის" მორიგ, 518-ე გამოშვებას. დღეს კვლავ შევეხებით რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების თემას; გესაუბრებით იმაზე, თუ რა არის საეჭვო ხელისუფლების საარჩევნო პოლიტიკაში; შემოგთავაზებთ სიუჟეთს ავიაციის შესახებ - 17 დეკემბერს ასი წელი შესრულდა ძმები რაიტების პირველი გაფრენიდან. დღეს სიურპრიზს ვუმზადებთ მუსიკის მოყვარულებს: ჩვენი გამოშვების სტუმარია ბრიტანეთის მუსიკალური სამყაროს ამომავალი ვარსკვლავი.

პრაღაში პროგრამას უძღვება ბიძინა რამიშვილი.


ისევ რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების შესახებ

ბიძინა რამიშვილი:
23 ნოემბრის მოვლენების შემდეგ, კვლავ დღის წესრიგში დადგა რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების გაუმჯობესების პრობლემა. საქართველოს არსებული ხელისუფლება აცხადებს, რომ მზად არის რუსეთთან ურთიერთობების ახალი ფურცლიდან დასაწყებად. მომავალ კვირას, სავარაუდოდ, გაიმართება პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებლის ნინო ბურჯანაძის ვიზიტი მოსკოვში - იგი რუსეთის პრეზიდენტს შეხვდება. ამ კვირის დასაწყისში ბაქოში ხანმოკლე შეხვედრისას ვლადიმერ პუტინმა ნინო ბურჯანაძეს აუწყა, რომ საქართველოსთან დიალოგი ახალ ეტაპზე გადასვლისთვის მზად არის. რას შეიძლება გულისხმობდეს რუსეთთან ახალი ურთიერთობების დამყარება - ამის გარკვევას თამარ ჩიქოვანი შეეცადა.

თამარ ჩიქოვანი:
რუსეთთან ახლებური ურთიერთობების დამყარება ედუარდ შევარდნაძის ხელისუფლებაც ცდილობდა, თუმცა, უშედეგოდ. ყოველ შემთხვევაში, რას გულისხმობდა ეს ახლებური ურთიერთობა - გულახდილად რომ ითქვას, მაინც და მაინც გასაგები არ იყო. 23 ნოემბრის მოვლენების შემდეგ ხელისუფლებაში მოსული ადამიანები კვლავ რუსეთთან ახლებური ურთიერთობის დამყარების აუცილებლობაზე საუბრობენ. რას ნიშნავს ეს - ძალიან ზოგად წარმოდგენას მიხეილ სააკაშვილის ეს განცხადება წარმოაჩენს:

[მიხეილ სააკაშვილის ხმა] "მე იმედი მაქვს, რომ პუტინთან შევძლებთ ახლო და ნორმალურ მუშაობას. მთვარი პრობლემა შევარდნაძის არის ის, რომ მისი ნდობა არავის ჰქონდა - არც მტერს, არც მეგობარს იმიტომ, რომ ის თვის დაპირებას არ ასრულებდა. ჩვენ ხალხის ხარჯზე დათმობებს არ გავაკეთებთ, მაგრამ რასაც დავპირდებით მათ, აუცილებლად ამას შევუსრულებთ. და ასეთ მოპყრობას ისინი საქართველოდან არ არიან შეჩვეულნი. ისევე, როგორც მოვითხოვთ იმას, რომ რუსეთი მოგვეპყროს, როგორც სრულუფლებიან სახელმწიფოს."

რა დათმობებზე შეიძლება საუბარი რუსეთის მიმართ - ამ კითხვაზე პოლიტოლოგი გია ჟორჟოლიანი ამბობს:

[გია ჟორჟოლიანის ხმა] "რუსეთი საქართველოსგან მოითხოვს შეთანხმებული სტრატეგიული პოლიტიკის კალაპოტში რაღაცნაირად თავისი ადგილის მოძებნას, სადაც რუსეთის ინტერესები იქნება ყველა შემთხვევაში გათვალისწინებული. და არა მხოლოდ გათვალისწინებული, არამედ წამყვანი. ჩემი აზრით, რუსეთი საქართველოს სთავაზობს: " ამ კალაპოტში შენთვის მაქსიმალურად მისაღები ვარიანტი მოძებნე, ოღონდ ნდობა უნდა აღდგეს."

რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობებში არსებული შესაძლო რეზერვის თაობაზე საკმაოდ კრიტიკულ განცხადებას აკეთებს სახალხო პარტიის თავმჯდომარე მამუკა გიორგაძე, რომლის შენიშვნითაც, აქამდე ხელისუფლება დსთ-ს ნებისმიერ სამიტზე მიღებულ ნებისმიერ გადაწყვეტილებას ისტორიულის განმარტებას აძლევდა:

[მამუკა გიორგაძის ხმა] "უბედურება ის არის, რომ ჩვენ თვითონ არ ვიცით, რა გვინდა. პრაქტიკულად, დღეს უცნობია ჩვენი სახელმწიფოს ძირითადი მიმართულებები, ორიენტირები - სად გადის ჩვენი ინტერესების დაცვის ქვედა ზღვარი, როგორ გვესახება ქვეყნის სტრატეგიული განვითარება, რა ღირებილებებზე უნდა იყოს დაფუძნებული ცხოვრების წესი. სამწუხაროდ, ჩვენ ჩამოყალიბებული არა ვართ არც ერთ საკითხში. ყველა ორგანიზაციას და ყველა პოლიტიკურ ჯგუფს თავისი შეხედულებები გააჩნია, მაგრამ ზოგადი ფრაზების იქით ეს ურთიერთობები არ მიდის. ამით სარგებლობს რუსეთი, რომელმაც კონკრეტულად იცის, რომ ასჭიროა პოლიტიკური გავლენა ჰქონდეს საქართველოზე; იცის, რა მეთოდებით, რა კონკრეტული ბერკეტებით მიაღწიოს ამას და იგი ამას ანხორციელებს."

რუსეთის მხრიდან საქართველოსადმი ურთიერთობის შეცვლის მაგალითად მრეწველთა წარმომადგენელი ვახტანგ ძაბირაძე ნოემბერში თბილისში განვითარებულ მოვლენებში ჩაურევლობას ასახელებს, თუმცა, რა განვითარებას მიიღებს მომავალში ეს ურთიერთობები - მისთვის ამის პროგნოზირება ამ ეტაპზე ძნელია:

[ვახტანგ ძაბირაძის ხმა] "რით იყო ეს განპირობებული - იმით, რომ რუსეთს თავისი არჩევნები ჰქონდა, იმით, რომ მათთვის მოულოდნელი იყო, რომ სიტუაცია ასე წავიდოდა - ეს, ალბათ, ძალიან მალე გამოჩნდება, თუმცა, როცა ქართველი პოლიტიკოსები ამბობენ, რომ ახალი ურთიერთობები უნდა დაიწყოს - მე ცოტა მიჭირს ამის გარკვევა. საქართველო რუსეთს არასოდეს უქმნიდა პრობლემას. პრობლემები მოდიოდა სულ რუსეთიდან. ასე რომ, აქედან შეთავაზება რაიმე ისეთის, რაც არ მომხდარა ბოლო 10 წლის განმავლობაში, ვფიქრობ, შეუძლებელია."

საბოლოოდ, იმის კონტურები, თუ რამდენად შესაძლებელია რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების ახალი ფურცლიდან დაწყება - ნინო ბურჯანაძის მოსკოვში ვიზიტისას გაირკვევა. ჯერჯერობით, რუსეთის პრეზიდენტი კვლავ იმეორებს, რომ პატივს სცემს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას და რომ კონფლიქტები საქართველოში თავად კონფლიქტში მონაწილე მხარეებს შორის დიალოგით უნდა მოგვარდეს.

რა არის საეჭვო ხელისუფლების საარჩევნო პოლიტიკაში?

ბიძინა რამიშვილი:
ედუარდ შევარდნაძის გადადგომიდან მეორე დღესვე სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლება განაცხადეს, რომ საქართველოს ახალი ხელისუფლების ნაბიჯებს კრიტიკულად მოეკიდებოდნენ. ბევრი (არა მსოლოდ მოქმედი ხელისუფლების პოლიტიკური ოპონენტები) მიიჩნევს, რომ ამ თვენახევრიან გარდამავალ პერიოდში სახელმწიფოს ლიდერები უკვე დაუშვეს შეცდომები, რომლებიც კარგს არაფერს მოასწავებს. ერთ-ერთ ასეთ პიროვნებას, არცევნებისა და მმართველობის ინსტიტუტის დირექტორს, ნუგზარ ივანიძეს დავით პაიჭაძე ესაუბრა.

დავით პაიჭაძე:
ნუგზარ ივანიძე წლების მანძილზე სათავეში ედგა სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოებას, ანუ, რომ იტყვიან, უშუალო შეხება ჰქონდა საარჩევნო პროცესებსა თუ პროცედურებთან. ნუგზარ ივანიძე უარყოფითად აფასებს საარჩევნო კომისიებში პრეზიდენტის კვოტის, ანუ შევარდნაძის მიერ დანიშნული ადამიანების, ჩანაცვლებას ნინო ბურჯანაძის მიერ დანიშნული ხალხით და აღნიშნავს: 2004 წლის 4 იანვრის ვადამდელი საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის ახალმა ხელისუფლებამ "შესანიშნავად შეიფერა ბეიკერის ფორმულის ხაზარაძე-გოგიტიძისეული ვარიანტი და უმრავლესობა გაინაღდა ცესკოსა და ქვემდგომ საარჩევნო კომისიებში. მართალია, ხელისუფლებამ და ოპოზიციამ როლები გაცვალეს და ვითარებას ამჟამად სხვა თვალით აღიქვამენ, ჩვენთვის, ამომრჩევლებისათვის, საარჩევნო ადმინისტრაციის ამგვარი შემადგენლობა ისეთივე არასამართლიანია, როგორიც მანამდე იყო და ამ ეტაპზე, მეტი რომ არ ვთქვათ, აკნინებს არჩევნებისადმი ნდობას, რომელიც ამ არჩევნებს ასე სჭირდება."

მე ვკითხე ნუგზარ ივანიძეს, რამდენად გამართლებული იქნებოდა დაგვეშვა, რომ კომისიებში უმრავლესობის ყოლა გაყალბების მთავარი პირობა იყო წინა ხელისუფლების პირობებში, ხოლო ახალი ხელისუფლება, მოსული სწორედ საარჩევნო პროტესტის ტალღაზე, დაუპირისპირდება არჩევნების გაყალბების პრაქტიკას?

[ივანიძის ხმა] "მე მაინც მიმაჩნია, რომ ეგ არის პოლიტიკური გულუბრყვილობა. ადამიანები კარგად იქცევიან, როცა საამისოდ შექმნილია დაბალანსებული სტრუქტურა, არსებობს შეკავების ფაქტორები. სტატისტიკურად ასეა. რა თქმა უნდა, სასწაული შეიძლება მოხდეს, მაგრამ სასწაულის და გამონაკლისის იმედად ვერ იქნები."

ნუგზარ ივანიძე სკეპტიკურად უყურებს საარჩევნო კომისიების პარტიული წარმომადგენლობით დაკომპლექტებას. მისი აზრით, სანამ კომისიები პროფესიული ნიშნით შეივსება, მანამდე პარტიული წარმომადგენლობა პარიტეტული უნდა ყოფილიყო, ანუ პოლიტიკურ პარტიებს თანაბარი წარმომადგენლობა ჰქონოდათ.

[ივანიძის ხმა] "ამიტომ ჩვენ, მართალია, ფრთხილად, მაგრამ შიშს გამოვთქვამთ, რომ, სულ ცოტა, ნდობას აკნინებს არჩევნებისადმი. არ ვამტკიცებთ, რომ 100%-ით გაყალბების ინსტრუმენტი გახდება, მაგრამ, რომც არ გაყალბდეს, ეს იქნება მითქმა-მოთქმის საფუძველი."

2 ნოემბრის საპარლამენტო არჩევნების კამპანიაში მაშინდელი ხელისუფლების ბლოკი არ მალავდა, რომ წინასაარჩევნო მიმოსვლებში სახელმწიფო ფულს ხარჯავდა. ასეთ ქმედებას კრძალავს საარჩევნო კოდექსი. სახელისუფლებო ბლოკის წევრები თან უსახსრობას უჩიოდნენ, თან არც ერთხელ არ უარუყვიათ ოპონენტთა ბრალდება, რომ, მაგალითად, ავთანდილ ჯორბენაძის რეგიონულ ვოიაჟებს ხაზინის ფულს ახარჯებდნენ. ნუგზარ ივანიძე არ ამტკიცებს, რომ ხელისუფლება სახელმწიფოს ფულს ხარჯავს ფავორიტი კანდიდატის კამპანიისას.

[ივანიძის ხმა] "ტელევიზიით გამოითქვა კრიტიკა მიხეილ სააკაშვილის მიმართ, რომ ის ვერტმფრენით მიდის მთებში და მესაზღვრეებს ხვდება. ეს ხომ სახელმწიფო სახსრებია - გამოთქმულია ეჭვი და საზოგადოებას უნდა მიეწოდოს ინფორმაცია. საარჩევნო ადმინისტრაცია ვალდებულია, ამომრჩეველი უზრუნველყოს ინფორმაციით, გადაიხადეს ფული ვერტმფრენით მგზავრობაში თუ არა. ეჭვი არ უნდა არსებობდეს. ჯობს, იყოს გადამოწმებული ინფორმაცია."

არჩევნებისა და მმართველობის ინსტიტუტის დირექტორის აზრით, დიდ აღშფოთებას იწვევს აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ამომრჩეველთა კანონიერი საარჩევნო უფლებების შესაძლო მასობრივი დარღვევაც, თუკი ავტონომიის ხელისუფლება, ქვეყნის კონსტიტუციის მოთხოვნის საწინააღმდეგოდ, ხელს შეუშლის აჭარაში 4 იანვრის საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარებას.

18 დეკემბერს პრეზიდენტობის კანდიდატმა მიხეილ სააკაშვილმა განაცხადა, რომ არჩევნები ჩაიშლება, თუ მოქალაქეები საარჩევნო უბნებზე არ მივლენ. ეს განცხადება თითქოს შეიცავს მინიშნებას, რომ ხელისუფლება გაყალბების მიმართ უკომპრომისოდ არის განწყობილი და უწინამც არჩევნების ჩაშლას დაუშვებს, ვიდრე ციფრების გადაკეთებას და ზედმეტი ბიულეტენების ჩაყრას ყუთებში.

[ივანიძის ხმა] "წელს ნოემბერში რაც მოხდა, 2000 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების გამოძახილიც არის. მაშინ ადამიანებმა ჩათვალეს, რომ აქვთ უფლება ეჭვი შეიტანონ ხელისუფლების, პრეზიდენტის კანონიერებაში. არ მინდა, რომ ეს მოხდეს, ძალიან არ მინდა, რომ ეს არჩევნები ჰგავდეს 2000 წლის არჩევნებს."

ძმები რაიტების პირველი გაფრენის 100 წლისთავი


ბიძინა რამიშვილი:
ავიაციისადმი მიძღვნილ წიგნებში წააწყდებით ლამაზ, მაგრამ დაუსაბუთებელ აზრს - რომ ადამიანი ათასწლეულების მანძილზე ოცნებობდა ფრენაზე. როცა მართლაც მომწიფდა ამის შესაძლებლობა, კაცობრიობა მზად არ აღმოჩნდა ამის დასაჯერებლად. როცა ზუსტად ასი წლის წინათ ამერიკელმა ძმებმა რაიტებმა პირველად მოახერხეს აფრენილიყვნენ ძრავიანი საფრენი აპარტით, მათი წარმატება პირველ ხანებში არც კი სჯეროდათ. უფრო მეტიც, ერთი ფრანგი ავიატორი 1905 წელს იმასაც კი წერდა, ეს ძმები რაიტები ნეტა მართლა არსებობენ თუ არაო.

რაიტები, ველოსიპედებით მოვაჭრენი ოჰაიოს შტატის ქალაქ დეიტონიდან, პირველები არ იყვნენ, ვინც ზეცაში აჭრა სცადა. მაგრამ მათ სასახელოდ უნდა ითქვას, რომ ამ თვითნასწავლმა ავიატორებმა თავად, საკუთარი ძალისხმევით შეძლეს საჭირო გაანგარიშებების ჩატარება და საფრენი აპარატის აგება. 1903 წლის 17 დეკემბერს დეიტონელი ძმები ჩრდილო კაროლინაში, ატლანტის ოკეანის სანაპიროზე მდებარე კიტი ჰოკში ჩავიდნენ. აქ ქვიშის დიუნებისა და მოწმეების გარემოცვაში მოახერხეს თავიანთი აპარტის გამოცდა.

დღევანდელი თვალსაწიერიდან თავად ფრენა შეიძლება ძალზე მოკრძალებულად გამოიყურებოდეს. ვილბურ რაიტმა, რომელიც მართავდა აპარატს, დაახლოებით ორი მეტრის სიმაღლეზე შეძლო ზედაპირიდან აჭრა და 36 მეტრის გაფრენა. მაგრამ ეს იყო ის 36 მეტრი, რომლის გავლამდე კაცობრიობას მართლაც მრავალი საუკუნე დასჭირდა.

აქვე უნდა ითქვას, რომ ამ რეკორდის მომენტისთვის ცაში ფრენა უკვე აღარ იყო უცხო ხილი, მაგრამ არა ძრავიანი აპარატებით, არამედ პრინციპულად განსხავებული მეთოდით: პლანერებით და საჰაერო ბუშტებით. სხვათა შორის რაიტებმა თავიანთი გამოგონებისთვის გამოჩენილი გერმანელი ავიატორის, ოტო ლილიენტალის პლანერის პრინციპიც გამოიყენეს. მაგრამ ავიაციის მომავალი სწორედ ძრავიან თვითმფრინავში იყო და ეს ისტორიამ დაადასტურა.

თამამად შეიძლება ითქვას, რომ რაიტების აპარატით დაიწყო ახალი ეპოქა, რომელიც არა მხოლოდ ტექნიკის თვალსაზრისით არის მნიშვნელოვანი. ავიაციამ უზარმაზარი გავლენა მოახდინა ადამიანის ყოფის მრავალ სფეროზე. პირველ რიგში ეკონომიკაზე. წარმოიდგინეთ: მაგალითად, ინდონეზიელ მეთევზეს თავისი საქონლის მუშტარი უკვე არა მხოლოდ მშობლიურ სოფელში, არამედ ტოკიოსა თუ სან ფრანცისკოშიც ეგულება იმის წყალობით, რომ კომუნიკაცია არაჩვეულებრივად გაიოლებულია ავიაციის მეშვეობით.

ავიაციამ საერთოდ შეცვალა ადამიანის მსოფლაღქმა, დამოკიდებულება დროისა და სივრცის მიმართ. და თუ გამოჩენილ ფრანგ მოაზროვნეს, ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერის მაგალითს გავიხსენებთ, ფრენა, ავიაცია, შეიძლება იყოს რომანტიკა, პოეზია, დაბოლოს - ვნება. შეგახსნებთ, რომ თავად სენტ-ეკზიუპერი იმდენად იყო შეპყრობილი ფრენის ჟინით, რომ სიცოცხლის ბოლოს იგი მიუხედავად ავადმყოფობისა, მაინც ვერ ამბობდა უარს თვითმფრინავის კაბინაზე და სხვების დახმარებითღა ახერხებდა თვითმფრინავში ჩაჯდომას.

[ლერმაუნტის ხმა] "განა არსებობს მსოფლიოში ვინმე, ვის ცხოვრებასაზეც არ მოუხდენია გავლენა ავიაციას? ეს ეხება ნაკლებგანვითარებულ ქვეყნებში მცხოვრებ იმ მილიონობით ადამიანსაც, რომელსაც არ ჰქონია თვითმფრინავით მგზავრობის საშუალება. მაგრამ მათ ცხოვრებაზე ავიაციის გავლენა დიდია, ვინაიდან მსოფლიო გლობალური გახდა. სამყაროს გლობალიზაციის ერთ-ერთი უდიდესი ფაქტორი კი იყო ის, რომ ადამიანებმა ჰაერში დაიწყეს მოგზაურობა."

ეს გახლდათ ავიაციის ბრიტანელი ექსპერტი დევიდ ლერმაუნტი.

ჩვენამდე მოღწეული პირველი საფრენი აპარატები რამდენიმე ათასი წლის წინათ შეიქმნა ჩინეთში. ჩინელები ფრანის მაგვარი საფრენი მოწყობილობით ადიოდნენ ცაში, მაგრამ ერთ ადგილზე იყვნენ გაჩერებული.

წინგადადგმული ნაბიჯი იყო ცხელი ჰაერით გაბერილი საჰაერო ბუშტები. მისი პიონერები ფრანგები გახლდნენ მე-18 საუკუნეში. მე-19 საუკუნის დამდეგს ინგლისელმა ლორდმა, ჯორჯ კეილიმ გამოიგონა სათამაშო ვერტმფრენი, შემდეგ კი პლანერი, რომელსაც ბავშვის ზიდვა შეეძლო. მხოლოდ 99 წლის შემდეგ მოახერხეს ძმებმა რაიტებმა ჰაერზე მძიმე ისეთი აპარატის გამოგონება, რომელიც ძრავის მეშვეობით ახერხებდა გადაადგილებას.

მე-20 საუკუნეში ავიაციის გავითარება ელვის სისწრაფით მოხდა. უკვე 1909 წელს, რაიტების პირველი გაფრენიდან ექვსი წლის შემდეგ ფრანგმა ლუი ბლერიომ ლა მანშის სრუტე გადალახა. პირველი ტრანსატლანტიკური გადაფრენა 1919 წელს შედგა, 1924 წელს კი მსოფლიოს გარშემო ფრენა...

ავიაციის სამომავლო პერსპექტივებზე საუბარი ძალზე ძნელია, იმდენად "ზებგერითი" სისწრაფით ვითარდება ეს დარგი. ყოველ შემთხვევაში, დარწმუნებით შეიძლება ითქვას, რომ ავიაციის მეშვეობით მსოფლიო კიდევ უფრო მჭიდრო, კიდევ უფრო ხელმისაწვდომი და კიდევ უფრო ერთიანი იქნება, ვიდრე დღეს.

ქეთი მელუამ სტილის ძიება შეწყვიტა და პირველი "ოქროს დისკიც" მოიპოვა

[მუსიკა. "Blame It On The Moon"]

ბიძინა რამიშვილი:
იცნობთ ამ მომღერალს? მსმენელთა დიდი უმრავლესობა, დარწმუნებული ვარ, უარყოფითად მიპასუხებს. არადა, ბოლო ერთი თვის მანძილზე 19 წლის კომპოზიტორისა და შემსრულებლის სახელი და, ცხადია, სიმღერაც, წამდაუწუმ ჟღერს დიდი ბრიტანეთის რადიო- თუ ტელეარხებით, ბაზარზე ამ თვენახევრის წინათ გამოტანილი მისი სადებიუტო კომპაქტ-დისკი მალევე იქცა "ნისლიანი ალბიონის" ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ წინასაშობაო საჩუქრად, ხოლო დეკემბრის დამდეგს გამოშვებულმა მისმა "სინგლმა" უკვე მოასწრო დიდი ბრიტანეთის ჰიტების სიაში მოხვედრა. ეს ყველაფერი ასეა. მაგრამ, ცოდვა გამხელილი ჯობს და ჩვენი ყურადღება დებიუტანტს მხოლოდ სასიამოვნო ხმითა და გემოვნებით შერჩეული რეპერტუარით არ მიუქცევია. "მეათე სტუდიაში" მისი მოწვევის მიზეზი, რომელსაც დავით კაკაბაძისგან შეიტყობთ, ჩვენთვის არანაკლებ მნიშვნელოვანი იყო.

დავით კაკაბაძე:
თავიდანვე გამოგიტყდებით: ეს მიზეზი მომღერლის წარმოშობა გახლავთ. და იმედია, ურაპატრიოტიზმში არ ჩამოგვერთმევა, თუ არ დაგიმალავთ ჩვენს სიხარულს იმის გამო, რომ ქეთი მელუა ქართველია. გვახარებს ისიც, რომ ქეთის მისი თანამემამულე მუსიკის მოყვარულები "მეათე სტუდიის" მეშვეობით გაიცნობენ. ცხადია, საქართველოში ქეთი მელუას ნაცნობებიც ჰყავს და ნათესავებიც, მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ, რომ ეს ბათუმელი გოგონა 8 წლის ასაკიდან, დედ-მამასთან და უმცროს ძმასთან ერთად, დიდ ბრიტანეთში ცხოვრობს, იოლი სავარაუდოა, რომ ფართო საზოგადოებისთვის მისი სახელი უცნობი იქნება. ქეთისთან სატელეფონო საუბარი, ბუნებრივია, მისი სადებიუტო ჩანაწერით დავიწყე.

დ.კ.: ქეთი, შენს სადებიუტო ალბომს სახელად ჰქვია "Call Off The Search", ანუ "შეწყვიტეთ ძებნა". ვის, ან რის ძებნაზეა საუბარი?

ქ.მ.: იცი, როგორ იყო? მთელი ერთი წელი ვწერდი მაგ ალბომს და ჩვენ ძალიან ბევრი ექსპერიმენტები გავაკეთეთ, როგორი სტილის იყოს ალბომი, იმიტომ, რომ არის რამდენიმე სიმღერა, რომლებიც მე თვითონ ჩავწერე, რომელიც არის უფრო, აი, როკის სტილში და უფრო ბლუზის და ჯაზურ სტილში. და, ბოლოს და ბოლოს, როცა ვნახეთ, ჩვენი ალბომი როგორი სტილის უნდა იყოს, როგორც მე თვითონ ვამბობ, "Call Off The Search" გავაკეთეთ.

დ.კ.: ესე იგი, შეწყვიტეთ ძებნა ამ სტილის, ჰო?

ქ.მ.: დიახ, დიახ.

დ.კ.: მაშინ მითხარი, შენს მუსიკას როგორ დაახასიათებდი, შენს სტილს?

ქ.მ.: დავახასიათებდი, როგორც ჯაზური, ბლუზი და ფოლკური...

დ.კ.: შენი სინგლი "The Closest Thing To Crazy" ბრიტანეთში ჰიტების პირველ ოცეულში მოხვდა და ამ პირველმა ალბომმა უკვე მოიპოვა "ოქროს დისკი", რაც იმას ნიშნავს, რომ უკვე გაიყიდა ამ ალბომის ასი ათასი ეგზემპლარი. ელოდი თუ არა ასეთ წარმატებას?

ქ.მ.: აუ, არა!

[მუსიკა. "Call Off The Search"]

დ.კ.: ქეთი მელუას ინტერვიუებიდან, რომლებზეც ხელი მიმიწვდა, შევიტყე, რომ მისი საყვარელი მომღერალი ევა კესიდი ყოფილა, ბრიტანელი მომღერალი, რომელიც ამ ექვსი თუ შვიდი წლის წინათ, 33 წლის ასაკში გარდაიცვალა.

ქ.მ.: როცა მე პირველად გავიგე ევა კესიდის ხმა, მე ვიფიქრე, ვა, ეს ვინაა! და ვუთხარი ჩემ ამხანაგს, წავიდეთ, ვნახოთ ეს ევა კესიდი კონცერტში და მითხრეს, რომ გარდაიცვალაო რამდენიმე წლის წინ და ისე გული დამწყდა, რომ სიმღერა დავწერე, რომელიც ალბომზე არის. ჰქვია "Faraway Voice".

[მუსიკა. "Faraway Voice"]

დ.კ.: ამ სიმღერის შექმნას ბიძგი, თუ შეიძლება ითქვას, მწუხარებამ მისცა, მწუხარებამ ევა კესიდის გარდაცვალების გამო. საერთოდ, რა არის ქეთი მელუას შთაგონების წყარო სიმღერის წერისას: სიყვარული, სევდა, ბუნების სილამაზე თუ იქნებ სულ სხვა რამ?...

ქ.მ.: აი, იცი რა, სიყვარულზე, რა თქმა უნდა ყველა წერს, მაგრამ მე მინდა ჩემს სიმღერაში ვილაპარაკო, რა ხდება ქვეყანაში. აი, დავუშვათ, მეორე სიმღერა მაქვს ალბომზე, ჰქვია "Belfast", და მე ვცხოვრობდი ბელფასტში, სადაც ეს პოლიტიკური ყველაფერი ხდება და...
ქეთი მელუა

დ.კ.: შენ გულისხმობ რელიგიურ დაპირისპირებას პროტესტანტებსა და კათოლიკეებს შორის...

ქ.მ.: დიახ. რელიგიურ და პოლიტიკურ რაღაცებს, რაც ხდება და მინდა ვთქვა. იმიტომ, რომ აქა, ინგლისში, ბელფასტი ყველას ეგონება, როგორც... სადაც ომი არის და ხალხი არ არიან გახარებული, მაგრამ როდესაც ცხოვრობ ისეთ ადგილებზე, ხალხი არის მაგარი. აი, ჩვეულებრივი ხალხია და მაგ სიმღერა მაგაზეა, აი, როგორც პატარა ბავშვი როცა ვიყავი და როცა ვხედავდი, ეს რაღაცები რომ ხდებოდა, მაგრამ მაინც ბელფასტი ჩემი ქალაქი იყო.

[მუსიკა. "Belfast"]

დ.კ.: ბელფასტი ჩემი ქალაქიაო, ამბობს ქეთი მელუა. მაგრამ, იქვე ამატებს, რომ ასევე მისი ქალაქებია ბათუმიც და თბილისიც.

ქ.მ.: ჩვენ ყოველ წელს მივდივართ საქართველოში, რომ ჩემი ბებო და ბაბუ ვნახო და... ისე, მე სულ ვიტყვი, რომ ქართველი ვარ, იმიტომ, რომ იქ დავიბადე და იქ ჩემი გული იქნება სულ.

დ.კ.: და ქართულად არ მღერი?

ქ.მ.: ქართულად? ისე, იცი რა ვქენით ჩვენ? ამ ალბომისთვის ჩვენ ჩავწერეთ ერთი სიმღერა ქართულად, რომელიც მე დავწერე. მაგრამ, აი, მე რომ გეუბნებოდით, არ იყო სწორი სტილის ალბომისთვის. და არ ჩავდევით ამ პირველ ალბომში. მაგრამ შეიძლება მეორე ალბომში ან მესამე ალბომში ჩავდოთ. მინდა ძაან საქართველოში ჩამოვიდე და კონცერტები ჩავატარო და აუცილებლად ქართულად ვიმღერებ.

დ.კ.: ასე რომ, გეგმაში გაქვს საქართველოში ჩასვლა და კონცერტების გამართვა?

ქ.მ.: კი, აუცილებლად მინდა. იცი, რა იყო? რამდენიმე კვირის წინ ერთი ქალი ჩემთან მოვიდა, რომელიც მუშაობს "Women's Aid"... ის როგორაა, აი, charity არის...

დ.კ.: საქველმოქმედო ორგანიზაციაა. ქალთა დახმარების ორგანიზაცია.

ქ.მ.: დიახ, დიახ. და საქართველოში მუშაობს და ჩემი მუსიკა მოსწონდა და როცა გაიგო, ქართველი რომ ვიყავი, ძალიან გაუკვირდა და გაუხარდა და მითხრა, თუ მაინტერესებდა კონცერტის ჩატარება ზაფხულში, აი, რომ დავეხმაროთ ბავშვებს და ქალებს საქართველოში, და მე ვუთხარი, აუცილებლად.

[მუსიკა. "Mockingbird Song"]

დ.კ.: როცა დავინტერესდი, როგორ უყურებს საქართველოში საქველმოქმედო კონცერტის გამართვას შენი იმპრესარიო-მეთქი, ქეთიმ დაუფიქრებლად მიპასუხა: ძალიანაც დადებითადო. და, საერთოდ, ნაცნობ-მეგობრებს იმდენს ვუყვები საქართველოზე, ისე ვუქებ და ვუდიდებ, რომ ყველას ერთი სული აქვს, როდის წავიყვან ჩემს სამშობლოშიო. ნოემბრის მოვლენებს ქეთი მელუა ტელევიზიით ადევნებდა თვალყურს.

ქ.მ.: ძალიან ვნერვიულობდი, აი, როცა ყველაფერი დაიწყო და ძალიან მეშინოდა და ძალიან ვნერვიულობდი. მაგრამ მერე, მაგრად გამიხარდა, როდესაც ჩამოვიდა (გადადგა - რედ.) შევარდნაძე და... თუ ჩვენ, ქართველებს, შეგვიძლია მასე გავაკეთოთ, მე მგონი, სხვასაც შეუძლია გააკეთოს.

დ.კ.: მოკლედ, შენ ამ ამბებში ჩართული ხარ და, როგორ ვატყობ, აკვირდები...

ქ.მ.: ნუ, აუცილებლად, რა თქმა უნდა! უნდა იყო, უნდა იყო, მე მგონი.

დ.კ.: კარგი, ახლა ისევ შენს მუსიკას დავუბრუნდეთ. მუსიკის კრიტიკოსები, ევა კესიდის გარდა, სხვა მომღერლებსაც გადარებენ. რამდენიმემ თქვა, ახალი ნორა ჯონსი გამოჩნდაო. როგორ უყურებ ასეთ შედარებებს შენ? გსიამოვნებს თუ პირიქით, გაღიზიანებს?

ქ.მ.: არა, იცი რა? ჩემთვის სულ ერთია. იმიტომ, რომ მე ისე ნორა ჯონსი ძალიან მომწონს. მე ვფიქრობ, რომ მაგარი ალბომი გააკეთა, ის პირველი ალბომი. ძალიან კარგი მომღერალია. მაგრამ იცი, როგორაა? აი, დავუშვათ თითქმის იგივე სტილია მუსიკის, მაგრამ მაინც, თუ მოუსმენ ამ ორ ალბომს ერთად, სულ სხვანაირია, მე მგონი.

დ.კ.: მაშინ ის მითხარი... აი, მე გავეცანი "ამაზონში", ამ საინტერნეტო მაღაზიაში, სადაც შენი ალბომი იყიდება და ალბათ ამ ალბომის ძირითადი გამსაღებელი სწორედ ეს საინტერნეტო მაღაზიაა, იქ არის გამოხმაურებები შენს ალბომზე. და უმეტესობა, 99 პროცენტი არის აღფრთოვანებული გამოხმაურებები მართლაც... საოცარ რაღაცებს ამბობენ, გადარებენ ელა ფიცჯერალდით დაწყებული, დამთავრებული თუნდაც აი, ამ ნორა ჯონსით... მაგრამ ერთს მივაგენი, ერთ გამოხმაურებას, რომელშიც ერთი ბელფასტელი ბიჭი წერს, ძალიან გაწბილებული ვარო. ესე იგი, ძალიან ველოდი და მიხაროდაო და მერე, ნუ, არ მომეწონაო...

ქ.მ.: (იცინის)

დ.კ.: აი, ასეთ შეფასებებს შენ როგორ აღიქვამ და, საერთოდ, როგორ მოქმედებს შენზე ასეთი შეფასებები?

ქ.მ.: იცი რა, აი, მუსიკა ის არის, რომელიც ყოველ ადამიანს თავისი რაღაცა მოეწონება. აი, მე, დავუშვათ, რამდენი რაღაცები მომწონს, მაგრამ რამდენი რაღაცები არ მომწონს და კარგია, იმიტომ, რომ ეს ადამიანი ნამდვილს ამბობს და რასაც თვითონ ფიქრობს და ეს კარგია, იმიტომ, რომ როცა მასეთ რაღაცას წავიკითხავ, ვიტყვი: უფრო უკეთესი უნდა გავაკეთო!

დ.კ.: შენი მშობლები როგორ უყურებენ ამ შენს ასეთ წარმატებას? რა თქმა უნდა, უხარიათ, მაგრამ მათ რამდენად დიდი წვლილი მიუძღვით ამაში?

ქ.მ.: თქვენ როგორც თქმით, ძალიან უხარიათ. მამას სულ უნდოდა, რომ მე მემღერა ან სიმღერები დამეწერა და ჩემი მამიკო სიმღერის გაკვეთილებზე წამიყვანდა და ესეთი რაღაცეები და ახლა ძაან-ძაან უხარიათ და, რა თქმა უნდა, უკვირთ კიდევაც ძალიან, მაგრამ ძალიან გახარებული არიან.

დ.კ.: ქეთის მშობლების სიხარული მართლაც ადვილი წარმოსადგენია. სულ რაღაც ერთი წლის წინათ მათი ქალიშვილი "ბრიტ სკულის" - საშემსრულებლო ხელოვნების კოლეჯის სტუდენტი იყო, დღეს კი ბრიტანეთის ჰიტპარადების მწვერვალებისკენ მიიკვლევს გზას. ამაში გადამწყვეტი როლი შეასრულა ამ ერთი წლის წინათ მომხდარმა ბედნიერმა შემთხვევამ, როცა კოლეჯს ცნობილი პროდიუსერი, კომპოზიტორი და იმპრესარიო მაიკ ბეტი ესტუმრა. ქეთის მოუსმინა თუ არა, მაშინვე ალბომის ჩაწერა შესთავაზა. და, როგორც ამას წინათ ერთ ინტერვიუში თქვა, ბედნიერია, რომ ალღომ არ უღალატა.

დ.კ.: ქეთი, ბოლო შეკითხვაა ალბათ. მაიკ ბეტმა, შენმა პროდიუსერმა და იმპრესარიომ შენზე თქვა, საოცრად ქარიზმატული პიროვნება არისო. ესე იგი, სცენაზე არის საოცრად მომხიბვლელიო. ულამაზესი, დამატყვევებელი თვალები აქვსო.

ქ.მ.: (იცინის)

დ.კ.: აი, მითხარი, შენ სცენაზე გამოსვლა უფრო გიხარია, უფრო დიდი სიამოვნებით გამოდიხარ სცენაზე თუ ალბომს რომ წერდი, იმან უფრო დიდი სიამოვნება მოგანიჭა?

ქ.მ.: იცი რა? აი, სცენაზე გამოსვლა არის ჩემთვის ყველაზე მაგარი რაღაცა. დავუშვათ, ახლა, სტუდიაში ჩაწერო სიმღერა, არის ძალიან კარგი, მაგრამ აი, როდესაც გახვალ გარეთ და ხალხს უმღერი და ბანდასთან (ჯგუფთან - რედ.) ერთად დაუკრავ და აი, ეს ყველაფერი არის როგორც რაღაც აუხსნელია, რაღაც მაგარი არის. და ეს არის ჩემი ყველაზე საყვარელი რაღაც.

დ.კ.: კარგი, ქეთი. იმედი მაქვს, რომ საქართველოშიც მოგეცემა საშუალება, ეს სიამოვნება განიცადო და სიამოვნება განაცდევინო შენს მსმენელს და მაყურებელს. დიდი მადლობა.

ბიძინა რამიშვილი:
მეც ვუერთდები ამ სურვილებს. ბრიტანეთში მცხოვრები ქართველი კომპოზიტორისა და მომღერლის ქეთი მელუას შესახებ პროგრამა მოამზადა დავით კაკაბაძემ. ჩვენ რადიოჟურნალ "მეათე სტუდიას" ამით ვასრულებთ და მოგასმენინებთ ქეთი მელუას სადებიუტო ალბომიდან ერთ-ერთ სიმღერას "The Closest Thing To Crazy". "მეათე სტუდიის" დღევანდელი გამოშვება პრაღაში მოამზადეს დავით კაკაბაძემ და ბიძინა რამიშვილმა. თბილისში ხმის რეჟისორის პულტთან იჯდა ლევან გვარამაძე. მომავალ შეხვედრამდე ეთერში.

[მუსიკა. "The Closest Thing To Crazy"]

ამავე თემაზე

XS
SM
MD
LG