Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

რა პრობლემებია საქართველოს სამშენებლო ბიზნესის დაფინანსების სფეროში


აგვისტოს მოვლენების შემდეგ საქართველოში სამშენებლო ბიზნესი სერიოზულ კრიზისს განიცდის.

შემცირდა როგორც გაყიდვების რაოდენობა, ასევე საკრედიტო რესურსები. ბევრი სამშენებლო კომპანია ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებას ვეღარ ახერხებს და დახურვის პირასაა მისული. ოპოზიციის ლიდერთა აზრით, ამას ხელს უწყობს მთავრობის პოლიტიკაც. ოპოზიციის წარმომადგენლები სამშენებლო ბიზნესის დახმარებას მოითხოვენ და ხელისუფლებას შეახსენებენ, რომ ამ სფეროში 100 ათას მოქალაქეზე მეტია დასაქმებული.

ომის შემდგომ საქართველოში სამშენებლო ბიზნესი სირთულეებს განიცდის. ეს სფერო, აგვისტოს მოვლენებისა და მსოფლიოს ფინანსური კრიზისის გამო მიყენებული ზარალის მიხედვით, ტურიზმის შემდეგ, მეორე ადგილზეა. ასეთი შედეგი აჩვენა ახალგაზრდა ეკონომისტთა ასოციაციის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ. ასოციაციის ხელმძღვანელის ანი ქათამიძის აზრით, სამშენებლო ბიზნესში შექმნილი კრიზისი, გარკვეულწილად, დაფინანსების წყაროების შემცირების შედეგია:

[ანი ქათამიძის ხმა] ”ეს არის ის კონკრეტული პასუხები, რომლებიც ჩვენ მივიღეთ. ძირითადად არის: 20 პროცენტი - უარი განაცხადა ბანკმა და ვცდილობ ალტერნატიული გზების მოძიებას და, პასუხების 32 პროცენტის მიხედვით, უარი განაცხადა ბანკმა და ველოდები სიტუაციის გამოსწორებას.”(სტილი დაცულია)

სამშენებლო ბიზნესისთვის საბანკო კრედიტების გაძვირება ან საერთოდ დაფინანსების შეჩერება პოლიტიკური ოპოზიციის ერთ ნაწილს არასწორი საბანკო პოლიტიკის შედეგად მიაჩნია. საპარლამენტო უმცირესობის ერთ-ერთი ლიდერის, ჯონდი ბაღათურიას, განცხადებით, ამაზე მეტყველებს ეროვნული ბანკის რეკომენდაცია, რომელიც თითქოს კომერციულ ბანკებს სამშენებლო ბიზნესის დაფინანსებას უკრძალავს ანდა გაცემული კრედიტის დარეზერვებას ავალებს:

[ჯონდი ბაღათურიას ხმა] ”ამის გამკეთებელი არავინ არ არის. ამიტომ ჩნდება ეჭვი, რომ ვიღაც ხელოვნურად ცდილობს ბაზრის განადგურებას და სხვისი უბედურების ხარჯზე ხელის მოთბობას და შემდგომში ამ განადგურებულ ბაზარზე მონოპოლიის მოპოვებას. ეს იმას ნიშნავს, რომ 100 ათასამდე ადამიანი უმუშევარი დარჩება და 22 ათასი კაცი ბინას დაკარგავს.”

თავად ის სამშენებლო კომპანიები, რომლებიც უკვე გაყიდული ბინების აშენებას ვეღარ ახერხებენ დაფინანსების პრობლემების გამო, ამ საკითხებზე საჯარო საუბარს ერიდებიან. მათ პრობლემებზე დეველოპერული კომპანია ”ცენტრ პოინტ ჯგუფის” დამფუძნებელი მაია რჩეულიშვილი საუბრობს. რჩეულიშვილის კომპანიის საქმიანობაში საბანკო კრედიტებს უმნიშვნელო ადგილი უკავია. მისი აზრით, სამშენებლო ბიზნესის კრიზისი, დიდწილად, კრედიტების სიძვირემ განაპირობა:

[მაია რჩეულიშვილის ხმა] ”ბანკის სესხი აღმოჩნდა არანორმალურად დიდი. სამომხმარებლო სესხმა მიაღწია 35 პროცენტს. არანაირი ბიზნესი 35 პროცენტიან კრედიტს ვერ აიტანს საქართველოში. ვისაც კრედიტი მისცეს, აი, ისინი დაიღუპნენ ზუსტად. მე არც ერთ ბანკს არ ვუპირისპირდები. მესმის, რომ იმათ ძვირად უნდა გაეყიდათ ფული. მაგრამ, აი, ზუსტად რასაც არარეალური ფასი ჰქონდა, ეს ჰქონდა მაგათ ფულს და იმიტომ ჰქონდა არარეალური ფასი, რომ ჰაერი იყო.“(სტილი დაცულია)

ამ და დეველოპერული ბიზნესის სხვა ბრალდებებს არ იზიარებს საქართველოს საბანკო ასოციაციის პრეზიდენტი ზურაბ გვასალია. მისი განცხადებით, ეროვნულ ბანკს კომერციული ბანკებისთვის რომელიმე სფეროში კრედიტების გაცემა არ აუკრძალავს, ხოლო, გარკვეული რისკის აღმოჩენის შემთხვევაში, კრედიტების რეზერვირება დამკვიდრებული პრაქტიკა არის. ზურაბ გვასალია სამშენებლო ბიზნესის პრობლემებს თავად დეველოპერულ სფეროში ხედავს:

[ზურაბ გვასალიას ხმა] ”სამშენებლო ბიზნესის გაყიდვების რაოდენობამ ძალიან დაიწია. როდესაც ვერ ახდენენ თავისი ბიზნესის სწორ მართვას, მაშინ ურთულდებათ საკრედიტო რესურსების მიღება. სამშენებლო ინდუსტრიის წარმომადგენლები ამბობენ, რომ ვაშენებთ, უძრავი ქონებაა. ეს ჩაიდეთ გარანტიაში. როგორ, ისინი რომ დაამთავრებენ, ეს შენობები ბანკებს უნდ დარჩეთ და ბანკებმა გაყიდონ? გაყიდვები აქვთ ჩამოვარდნილი და ბევრ კომპანიას ნულზე აქვს დასული. და რანაირად შეიძლება ბანკმა დამატებითი დაფინანსებები ასე ადვილად მისცეს.”(სტილი დაცულია)

ზურაბ გვასალიას აზრით, გამოსავალი მხოლოდ გაყიდვების რაოდენობის ზრდაშია, რაც უძრავი ქონების ფასის შემცირების გარეშე თითქმის შეუძლებელია. ჯერჯერობით ასეთი გადაწყვეტილება არც ერთ დეველოპერულ კომპანიას არ მიუღია, იმის მიუხედავად, რომ მათი დიდი ნაწილი დაფინანსების სირთულეებს განიცდის. ექსპერტების შეფასებით, ამჟამად საქართველოში იმაზე მეტი უძრავი ქონება შენდება, ვიდრე მოთხოვნილებაა. შესაბამისად, მოთხოვნა-მიწოდების დაბალანსება ფასის შემცირების ხარჯზე მოხდება.
XS
SM
MD
LG