რუსეთს გეზი აქვს აღებული კულტურული „იზოლაციონიზმისაკენ“, როცა ხელოვანები, თუ კრემლის კურსიდან გადაუხვევენ, შეზღუდვებს წააწყდებიან - ასე ფიქრობს ევგენი სავოსტიანოვი, რუსეთის ინტელექტუალური საკუთრების დაცვის საბჭოს თავმჯდომარე. მისი კრიტიკული შეხედულებები ჩამოყალიბებულია ღია წერილში, რომლითაც სავოსტიანოვმა რუსეთის კულტურის მინისტრს, ვლადიმირ მედინსკის, მიმართა და შეატყობინა, რომ პროტესტის ნიშნად ტოვებს კულტურის სამინისტროს კოლეგიას.
„მოცემული გადაწყვეტილების მიზეზია პოზიცია, რომელიც თქვენ დაიკავეთ და, შესაბამისად, კულტურის სამინისტრომ დაიკავა მთელ რიგ მწვავე, საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან საკითხებში და რომლის გამოც მე მრცხვენია“, - აღნიშნავს სავოსტიანოვი. ამ უაღრესად კრიტიკულ წერილთან დაკავშირებით მის ავტორს ესაუბრა რადიო თავისუფლების რუსული სამსახურის კორესპონდენტი ლილია პავლეევა, რომელმაც თავდაპირველად ჰკითხა, მოჰყვა თუ არა წერილს კულტურის მინისტრის გამოხმაურება.
ევგენი სავოსტიანოვი: „არ ვიცი, ჩემთვის მას არ დაურეკავს, არ გვისაუბრია. საერთოდ, განცხადებაში, ჩემი აზრით, ყველაფერი მკაფიოდ არის ნათქვამი. კიდევ რაზე ვისაუბროთ? იმედი მაქვს, ეს იქნება საბაბი იმისათვის, რომ შესწორებები შევიდეს კურსის განსაზღვრისას და გადაიდგას ნაბიჯები კულტურის მუშაკების დასაცავად. მაგრამ ჯერჯერობით, სამწუხაროდ...“
რუსეთის კულტურის სამინისტროს მიმართ კრიტიკის ერთ-ერთ მიზეზად სამინისტროს კოლეგიის ყოფილი წევრი ასახელებს დამოკიდებულებას ოსკარზე ნომინირებული რუსული ფილმის, „ლევიათანის“, მიმართ.
„პირველი მაგალითი, რომელიც მახსენდება... ამბობენ, რომ ვიღაცები მოითხოვენ აიკრძალოს რუსეთის კინოებში ოსკარზე ჩვენი ნომინანტის, ზვიაგინცევის, კინოფილმის ჩვენება. და ისევ - სამინისტრო დუმს, ნაცვლად იმისა, რომ ისარგებლოს შემთხვევით და თქვას: არა, აღარ იქნება არანაირი აკრძალვა, გამოვფინოთ ნაწარმოებები ექსპოზიციებზე, ვაჩვენოთ კინოდარბაზებში, თეატრის სცენებზე - ვისაც უნდა არ მოსწონდესო“, ამბობს სავოსტიანოვი და განაგრძობს: „არ მოგწონთ? ნუ წახვალთ, ნუ ნახავთ. ეს თქვენი უფლებაა, სრულიად კანონიერი. ისიც კი შეგიძლიათ, რომ დემონსტრაციები და პიკეტები მოაწყოთ იმის წინააღმდეგ, რომ ფილმებს ან სპექტაკლებს აჩვენებდნენ. მაგრამ ნუ ჩაშლით მათ ჩვენებას, ნუ შეიჭრებით, ხელს ნუ შეუშლით! მოკლედ, ვფიქრობ, რომ - შესაძლოა ეს აშკარად არ ჩანდეს, მაგრამ - პირადად მინისტრი ახალისებს ამ კონსერვატორულ კურსს კულტურის სამინისტროს მოქმედებაში, რაც უარყოფითად აისახება შემოქმედებითი მუშაკების გამოხატვის თავისუფლებაზე“.
ასე ფიქრობს რუსეთის ინტელექტუალური საკუთრების დაცვის საკოორდინაციო საბჭოს თავმჯდომარე, ევგენი სავოსტიანოვი, რომელმაც გასულ კვირაში პროტესტის ნიშნად დატოვა რუსეთის კულტურის სამინისტროს კოლეგია.
მინისტრის, ვლადიმირ მედინსკის მიმართ კრიტიკული დამოკიდებულების მიუხედავად, სავოსტიანოვი მას პროფესიონალიზმს არ უწუნებს:
„ის საკმაოდ კარგი პროფესიონალია. მშვენივრად ერკვევა თეატრთან, მხატვრობასთან დაკავშირებულ საკითხებში. მე მასთან შეხება მქონია კინემატოგრაფის საკითხებზე და შემიძლია გითხრათ, რომ საინტერესო თანამოსაუბრეც არის. მაგრამ ... ვფიქრობ, რომ ეს პირადი მიდრეკილებების საკითხია. მისი პირადი პოზიცია უმეტესწილად გამოიხატება მკაცრი კონსერვატიზმით. კარგი, ერთი მხრივ, რატომ უნდა გვადარდებდეს მისი კონსერვატიზმი... მაგრამ მისივე პოზიციაა, რომ ყველაფერი, რაც საზღვრებს სცდება, არ უნდა იქნეს მხარდაჭერილი. და ასე ვიღებთ უცნაურ ვითარებას, როცა მინისტრი ამბობს, რომ არ გამოვყოფთ ფულს კინოფესტივალისათვის იმის გამო, რომ მისი ხელმძღვანელი რაღაც მოსაზრებას გამოთქვამს. რატომ? გადასახადებს ყველა ვიხდით, იმისაგან დამოუკიდებლად, თუ რა იდეოლოგიური შეხედულებები გვაქვს. რატომ უნდა გაირიყოს ზოგი და სხვები არა?“
ევგენი სავოსტიანოვი, როგორც კულტურის სამინისტროს კოლეგიის ყოფილი წევრი, იცნობს სამინისტროს კულუარებს... ფიქრობს თუ არა ის, რომ დროთა განმავლობაში რუსეთში სულ უფრო შეზღუდავენ დამოუკიდებლად მოაზროვნე ხელოვანებს?
„მგონია, რომ კი“, ამბობს სავოსტიანოვი. „რამდენადაც ზოგადად ვერთვებით იზოლაციონიზმის პოლიტიკაში, ეს შეეხება კულტურულ-იდეოლოგიურ სფეროსაც. ეს ყველაფერი გამოვლილი გვაქვს 60-იან წლებში, 50-იანებში, 70-იანებში. მე თვითონ ერთ დროს ვმუშაობდი საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტიის მეორე მდივნის, მიხაილ სუსლოვის, კაბინეტში. ასე რომ, ძალიან კარგად ვიცნობ ამ სულისკვეთებას. ვფიქრობ, რომ ეს არის უკან გადადგმული უზარმაზარი ნაბიჯი. ასეთი რამ ჩვენთან აღარ მომხდარა, ალბათ, 1986-87 წლების შემდეგ“.
„ახლა გარკვეული გარემოებების გამო მიწევს იმ პერიოდის გაზეთების კითხვა და ვხედავ, 87 წლიდან მოყოლებული, როგორ იცვლებოდა პუბლიკაციების ტონალობა. დღეს ვუბრუნდებით იმას, რაც უკვე იყო -უძრაობის ხანას, საბჭოთა კავშირის ლიდერის, ანდროპოვის გარდაცვალებამდე“.
რაც შეეხება განსხვავებას, რომ მმართველი ძალა მაშინ კომუნისტური პარტია იყო, ახლა კი პარტია „ერთიანი რუსეთია“? რადიო თავისუფლების კორესპონდენტის ამ შეკითხვის საპასუხოდ, ევგენი სავოსტიანოვი აღნიშნავს:
„რა განსხვავებაა? საუბარი იმაზე ხომ არ არის, რას როგორ უწოდებენ? არსებობს „სწორი“ მსოფლხედვა და არსებობს „არასწორი“ მსოფლხედვა, რომელიც მტრულად ითვლება და უნდა აიკრძალოს. იმ მსოფლხედვას, რომელიც, მოცემულ შემთხვევაში, მინისტრს მოსწონს, ჩვენ წავახალისებთ, თუ არ მოსწონს, შევავიწროებთ. არ წავახალისებთ ასეთი შინაარსის ფილმს, არ დავაფინანსებთ მას, არ დავაფინანსებთ კინოფესტივალებს, დავხურავთ თეატრებს და წარმოდგენებს, ნებას დავრთავთ ვიღაც კაზაკებსა და მართლმადიდებლებს, რომ მუზეუმებში გამოფენები ჩაშალონ და ა.შ. ეს არის ზეწოლა, რომელსაც ჯერ იდეოლოგიურ თვითცენზურამდე მივყავართ, შემდეგ კი, უბრალოდ, ცენზურის ფორმა ხდება“.
რუსეთში ცენზურის, იზოლაციონიზმისა და „უძრაობის“ ხანაში დაბრუნების საფრთხეს ხედავს რუსეთის ინტელექტუალური საკუთრების დაცვის საკოორდინაციო საბჭოს თავმჯდომარე ევგენი სავოსტიანოვი. მან გასულ კვირაში დატოვა კულტურის სამინისტროს კოლეგია, რადგან, მისივე თქმით, სამარცხვინოდ მიაჩნია კულტურის მინისტრის პოლიტიკა.
