„თანამედროვე რუსეთში არც ისე ძნელია ციხეში მოხვედრა“

ბიისკის კოლონიიდან გაათავისუფლეს 35 წლის ბარნაულელი სერგეი პანარინი, რომელსაც 2015 წელს რუსეთში ერთ-ერთ პირველს მიესაჯა ციხე ინტერნეტში მასალის გავრცელებისთვის - სამი წლით თავისუფლების აღკვეთა. სწორედ მისი საქმით დაიწყო რეგიონში მთელი რიგი სისხლის სამართლის პროცესები მსგავსი მუხლებითა და ბრალდებებით. სერგეი პანარინს რადიო თავისუფლების რუსული სამსახური ესაუბრა.

რადიო თავისუფლება: სერგეი, შეგვახსენეთ, რისთვის გაგასამართლეს?

სერგეი პანარინი: ჩემთვის ყველაფერი დაიწყო 2014 წლის 14 აგვისტოს, როცა ჩემთან სახლში ჩხრეკისთვის და აღძრული სისხლის სამართლის საქმის მასალებით მოვიდნენ რეგიონული ცენტრი „ე“-ს (რუსეთის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ექსტრემიზმთან ბრძოლის მთავარი სამმართველოს) თანამშრომლები. ჯერ საქმე აღიძრა სისხლის სამართლის ყბადაღებული 282-ე მუხლით, რომელიც ამჟამად ნაწილობრივ დეკრიმინალიზებულია. „ე“-ს თანამშრომლების დანახვისას მაშინვე ვერ მივხვდი, "ВКонтакте"-ში ჩემს რა პოსტზე იყო ლაპარაკი. როგორც გაირკვა, იპოვეს ორი წლის წინანდელი, 2012 წლის „ცუდი“ პოსტი. წარმომიდგენია, რამდენი სამუშაო დრო დაიხარჯა იმისთვის, რომ ჩემს გვერდზე შეემოწმებინათ მრავალი პოსტი, რათა რამე დანაშაული ეპოვნათ!

რადიო თავისუფლება: რის შესახებ იყო ის პოსტი? როგორც მედია წერდა, საქმე ეხებოდა სურათსაც.

სერგეი პანარინი: ეს იყო საკმაოდ გამომწვევი ესე, რომელიც შეიცავდა მემარცხენე და მემარჯვენე რადიკალურ ახალგაზრდობაში პოპულარულ სხვადასხვა სახეს. მისი რეპოსტი გავაკეთე "ВКонтакте"-ს ერთი ჯგუფიდან. ტექსტი შეიცავდა არსებული ხელისუფლების მიმართ კრიტიკას. სხვათა შორის იყვნენ ნახსენები - ასე ვიტყოდი: კავკასიის ხალხთა წარმომადგენლები. სურათზე გამოსახული იყო „მოლოტოვის კოქტეილი“ - ბოთლი აალებადი სითხით. მას ახლდა ტექსტი. მე მაშინ პირველ რიგში დამაინტერესა ესეს სტილმა - მებრძოლმა, შემტევმა. თავად მე უბოროტო ადამიანი ვარ. ამას იმიტომ არ ვამბობ, რომ ერთგვარ უცოდველ კრავად წარმოგიდგინოთ თავი ან „მოვინანიო“, მაგრამ ვინც კარგად მიცნობდა მაშინ და ახლაც მიცნობს, ამას დაადასტურებს. ინტერნეტში მაშინაც და ახლაც ვრცელდება ბევრი უფრო მკვეთრი ტექსტი, მაგრამ მათი ავტორების დევნაზე არაფერი ისმის. სხვათა შორის, მოგვიანებით გავარკვიე, რომ ამ ესესთვის, რომელმაც საბედისწერო როლი ითამაშა ჩემს საქმეში, ავტორი მხოლოდ დააჯარიმეს.

რადიო თავისუფლება: თქვენ გინდათ თქვათ, რომ ძალოვნები უბრალოდ საბაბს ეძებდნენ თქვენ წინააღმდეგ საქმის აღსაძვრელად?

სერგეი პანარინი: სწორედ ასეთი შთაბეჭდილება შემექმნა. აბა რატომ ამოქექეს ორი წლის წინანდელი პოსტი?

რადიო თავისუფლება: შესაძლებელია, მიზეზი ის იყო, რომ თქვენ ეკუთვნოდით არარეგისტრირებულ პარტია „სხვა რუსეთს“, რომლის განყოფილებასაც, როგორც მედია წერს, თქვენ ხელმძღვანელობდით მაშინ.

სერგეი პანარინი: იმ მომენტისთვის განყოფილებას საერთოდ არავინ ხელმძღვანელობდა. საკითხის ერთგვარად კოლექტიურად წყდებოდა. ხელმძღვანელის ფუნქციით ჩემი გვარი გამოჩნდა იმ პერიოდში, როცა პარტია რეგისტრაციის მოპოვებას ცდილობდა. უბრალოდ, მაშინ იყო ხალხის ერთგვარი არჩევანი, ყველა აქტივისტი კი ან სხვა რეგიონებში წავიდა, ან საქმეებს ჩამოშორდა. და მე უბრალოდ საბუთებს ვამზადებდი ალტაის მხარეში განყოფილების რეგისტრაციისთვის. აქედან გაჩნდა ჩემი გვარი.

​რადიო თავისუფლება: და, საერთოდ, რა პარტიაა ეს - რის მიღწევას ცდილობდა და რა ბედი ეწია?

სერგეი პანარინი: ესაა მემარცხენე ორიენტაციის პარტია, თუმცა ადრე მას ბევრი მიიჩნევდა (არსებობენ ისეთები, რომლებიც დღემდე მიიჩნევენ) რადიკალურად ნაციონალისტურად. პარტიის ამოცანებია - სოციალური სამართლიანობა, სამოქალაქო ინიციატივაზე აგებული ძლიერი სახელმწიფო. პარტია ორიენტირებულია ახალგაზრდობაზე, ასევე საზოგადოების სოციალურად და პოლიტიკურად აქტიურ ნაწილზე. ის დღესაც მოქმედებს - ხელმისაწვდომი მეთოდებით იბრძვის თავისუფლებისთვის, სამართლიანობისთვის, ოლიგარქებისა და კორუმპირებული ჩინოვნიკების წინააღმდეგ. პარტიულ აქტივისტებს არსებობის მთელი ხნის განმავლობაში დევნიდნენ, მათ შორის პირდაპირი მოქმედების აქციებისთვის: სადღაც პროკლამაციებს ყრიდნენ, ვიღაც ჩინოვნიკს მაიონეზიან პაკეტს ესროდნენ და ა.შ. ასეთ საქმეებში არასოდეს მიმიღია მონაწილეობა. დავდიოდი და ვარიგებდი პროკლამაციებს, გაზეთებს.

​რადიო თავისუფლება: მაგრამ რატომ გადაწყვიტეს ძალოვნებმა თქვენი თვალთვალი?

სერგეი პანარინი: ეს ჩემთვისაც დღემდე გაუგებარია. დიდი აქტიურობა არ გამომიჩენია, ჩემი სახელი არ ჟღერდა მედიაში. არ გამოვრიცხავ, რომ ცენტრ „ე“-ს ჩვენს მხარეში აქვს ერთგვარი გეგმა, რომლის მიხედვითაც საჭიროა ზეწოლა განხორციელდეს, მაგალითად, „მემარცხენე ფრონტის“ ამდენ და ამდენ აქტივისტზე, ამდენ ლიბერალზე, ამდენ ნაციონალ-ბოლშევიკზე და ა.შ. ერთ-ერთი დაკითხვისას ოპერმუშაკს წამოსცდა, რომ ეძებდნენ, რით შეიძლებოდა შარის მოდება „სხვა რუსეთის“ სხვა აქტივისტებისთვის. მაგრამ, როგორც ჩანს, მიხვდა, რომ ზედმეტი წამოაყრანტალა და ეს თემა აღარ უხსენებია.

​რადიო თავისუფლება: კოლონიაში ყოფნისას თანაპარტიელები გეხმარებოდნენ?

სერგეი პანარინი: კი, რა თქმა უნდა. საერთოდ, იმ არცთუ მარტივ პერიოდში ძალიან ბევრი მეხმარებოდა, ზოგჯერ უცნობი ადამიანები, როცა ამ საქმის შესახებ იგებდნენ. რამაც გამახარა, იყო მხარდაჭერა ყოფილი თანაკლასელებისგან, რომელთა შორის ზოგიერთთან კავშირი დაკარგული მქონდა სკოლის დამთავრების შემდეგ.

​რადიო თავისუფლება: საბოლოო ჯამში ბრალდებას კვალიფიკაცია შეეცვალა ექსტრემიზმიდან ტერორიზმის გამართლებამდე?

სერგეი პანარინი: ეს ეხება ჩემი საქმის მიზანმიმართულობას. 282-ე მუხლს ხანდაზმულობის ვადა გასდიოდა და ძალოვნებმა, ასე ვთქვათ, საქმის ბოლომდე მისაყვანად, დახურეს ის ერთი მუხლით და 2014 წლის დეკემბერში აღძრეს 205-ე მუხლით. მე ამ შემოტრიალებას საერთოდ არ მიხსნიდნენ, უბრალოდ ფაქტების წინაშე მაყენებდნენ.

რადიო თავისუფლება: გამოძიების პროცესში როგორ გეპყრობოდნენ? დაკითხვების დროს ზეწოლა იყო თუ არა?

სერგეი პანარინი: ფსიქოლოგიურად - იყო, რა თქმა უნდა. ზოგჯერ ისეთი ტონით მელაპარაკებოდნენ, თითქოს უკვე ვყოფილიყავი დამნაშავე და ტერორისტების ხელშემწყობი. მთავაზობდნენ „დანაშაულის“ აღიარებას. მეტიც - ჩემი საბანკო ბარათი დაბლოკეს ჯერ კიდევ გამოძიების პროცესში. არაერთხელ გამჩენია შეგრძნება, რომ რეალური პატიმრობის „აკიდებას“ ცდილობდნენ, თუმცა ადრე ასეთ შემთხვევებში, რამდენადაც ვიცი, ბრალდებულებს უსჯიდნენ ჯარიმას, გამოსასწორებელ სამუშაოებს ან პირობით პატიმრობას. ის, რომ ბრალეულობას არ ვაღიარებდი, განსაკუთრებით აცოფებდა გამომძიებლებს. ჯიუტად ცდილობდნენ ჩემს დარწმუნებას, რომ ამ სურათიან ტექსტს შეუძლია ლამის ტერორიზმის აფეთქება გამოიწვიოს ქვეყანაში.

​რადიო თავისუფლება: რამ გამოიწვია ასეთი შეგრძნება?

სერგეი პანარინი: ძნელი სათქმელია, აქ შეგრძნებების მთელი კომპლექსია. როგორ უძღვებიან გამომძიებლები დაკითხვას, როგორი რეაქცია აქვთ ადვოკატის საჩივარზე, რა არგუმენტები მოჰყავთ - ყველაფრის ერთიანობა ბადებდა ასეთ წინათგრძნობას, დღეს უკვე ძნელია ყველა დეტალის გახსენება. შემოტრიალების წერტილი, რა თქმა უნდა, იყო მუხლის შეცვლა 205-ზე, უფრო მძიმეზე. მაშინ გამყარდა ჩემი ეჭვები.

​რადიო თავისუფლება: რატომ განიხილავდა საქმეს სამხედრო მოსამსახურეთა საქმეების სასამართლო?

სერგეი პანარინი: 205-ე მუხლით საქმის წარმოების ასეთი წესია. 2015 წლის დამდეგს ამ მუხლით საქმეებს განიხილავდა სწორედ მოსკოვის საოლქო სასამართლო. ასეა მთელი ქვეყნის მასშტაბით გარდა ჩრდილოეთ კავკასიისა. იქ, თუ არ მეშლება, საკუთარი სამხედრო სასამართლო აქვთ. სხვათა შორის, განაჩენის ტექსტში ნახსენებია არა მხოლოდ „ВКонтакте“-ში გამოქვეყნებული პოსტის ტექსტი და სურათი, არამედ ჩხრეკის დროს ამოღებული წიგნები (ერთ-ერთი მათგანი აკრძალული გამოცემების სიაში შედის), სამკლავური ზედ ხელყუმბარა „ლიმონკის“ (პარტიული სიმბოლოს) გამოსახულებით. ყველაფერი „ტერორიზმის მოწონებად“ მიიჩნიეს.

​რადიო თავისუფლება: კოლონიაში როგორ ეკიდებოდნენ იმ ფაქტს, რომ თქვენ გაგასამართლეს მუხლით, რომლითაც ასამართლებენ ტერორიზმის ნამდვილ ხელშემწყობებს?

სერგეი პანარინი: ზოგჯერ ეს თავშეუკავებელ სიცილს იწვევდა. როგორც კოლონიის პერსონალს, ისე პატიმრებს შორის. ზოგჯერ არ მიჯერებდნენ, რომ დამაპატიმრეს მხოლოდ რეპოსტისთვის, კომპიუტერის მაუსის დაწკაპუნებისთვის. ზოგი ფიქრობდა, რომ კიდევ რამე მქონდა დაშავებული. ისე, 205-ე მუხლი პატიმრებს შორის პატივისცემას იმსახურებს.

​რადიო თავისუფლება: ციხეში ყველაზე მეტად რომელი პატიმარი დაგამახსოვრდათ და რით?

სერგეი პანარინი: სიმართლე რომ გითხრათ, ბევრი. ბევრი დამამახსოვრდა თავიანთი გულგრილობით, თუ შეიძლება ასე ვთქვათ. მაგალითად, კოლონიაში რეგულარულად ჩამოდიოდნენ „ავარისტები“ - ისინი, ვინც საავტომობილო ავარიაში მოყვა და დამნაშავედ ცნობდნენ. ამასთან, ზოგი ავარიაში ხვდებოდა ნასვამ მდგომარეობაში, მათ ართმევდნენ მართვის უფლებას, აჯარიმებდნენ, მაგრამ მერე მაინც თვრებოდნენ, მანქანაში სხდებოდნენ და კვლავ ხვდებოდნენ საავტომობილო ავარიაში. ასეთები მაცვიფრებდნენ, რა თქმა უნდა. ასეთი „ავარისტი“ იყო ბიისკის კოლეჯის დირექტორი.

რადიო თავისუფლება: იყვნენ თუ არა პოლიტიკური, იდეოლოგიური მუხლებით გასამართლებულები?

სერგეი პანარინი: იყო ერთი კაცი - ირკუტსკელი თათარი. მთელი წელი ავრცელებდა „ისლამური სახელმწიფოს“ ვიდეორგოლებს. თანაც სრულიად შეგნებულად აკეთებდა ამას. ერთ დღეს გააქრო „ВКонтакте“-ს გვერდი, მეორე დილას კი ძალოვნებმა მიაკითხეს. მერე უთხრეს, გადავწყვიტეთ, რომ გამგზავრებას აპირებდი მეომრების რიგების შესავსებადო. როცა მასთან ურთიერთობა მქონდა, მითხრა, რომ პოლიტიკით აპირებდა დაკავებას. კიდევ ერთი თათარი, ოღონდ ყაზანიდან, ასევე ეწეოდა „ისლამური სახელმწიფოს“ სასარგებლო აგიტაციას სხვადასხვა საშულებით, მათ შორის ინტერნეტით. იყო ჩეჩენი გროზნოდან - კოლონიაში იმიტომ მოხვდა, რომ სახლში შეუშვა ავტომატიანი ადამიანები, დეტალები არ მოუყოლია. მომიწია ფიგურანტებთან ურთიერთობა სისხლის სამართლის საქმეებისა, რომელთა შესახებ, როგორც მოგვიანებით შევიტყვე, აქტიურად იწერებოდა ადგილობრივ ცნობებში. მაგალითად, კოლონიაში იყო ქალი, რომელიც იყო საცხოვრებელი იპოთეკური სააგენტოს ერთ-ერთი ხელმძღვანელი და პატიმრობას იხდიდა თაღლითობისთვის. ამბობდა, რომ სინამდვილეში მისი საქმე ძალოვნების მიერ იყო შეთითხნილი.

​რადიო თავისუფლება: კოლონიის პერსონალი როგორ გეპყრობოდათ? პატიმართა უფლებების დარღვევებთან თუ გქონიათ საქმე?

სერგეი პანარინი: კოლონიაში უფლებების დარღვევებზე რეგულარულად წერენ მედიაში და ამ აღწერებში სიცრუე არც ისე ბევრია. ჩემს კოლონიაში განსაკუთრებით ირჯებოდა კოლონიის უფროსის მოადგილე მაზაევი. ვფიქრობ აშკარად ჰქონდა გადახრები. მისი ქცევა თავად პერსონალსაც ძაბავდა, ამიტომ ბოლოს და ბოლოს თავიდან მოიშორეს. მთელი დღეები გადაბმით ლოთობდა, პატიმრებს სცემდა. ერთხელ განკარგულება გასცა, მოეგროვებინათ კოლონიის ტერიტორიაზე არსებული ყველა კატა და ძაღლი და დაეწვათ ღუმელში. საერთოდ, იქ ძვირფას სამეურნეო კადრად ვითვლებოდი - უმაღლესი განათლებით, წიგნიერ ადამიანად, ეს ჩემთვის მოულოდნელად გამომადგა. იქ ასეთები ესაჭიროებათ „ჭკვიან სამუშაოზე“, როცა ბრიგადირები სჭირდებათ. ამიტომ მე უფრო რბილად მექცეოდნენ. თანაც ადრე მე თვითონ ვიცნობდი რამდენიმე უფლებადამცველს, რამაც ასევე ითამაშა როლი - ზედმეტად არ მაწვალებდნენ. როგორც ჩანს, ჩაიხედეს ჩემს საქმეში და მიხვდნენ, რომ მართლაც შეიძლება მყოლოდა ნაცნობები. კოლონიის პერსონალს საერთოდ არ უყვარს პრობლემები, რომლებიც უფლებადამცველებისგან მომდინარეობს. ყოველი საჩივარი შეიძლება რომელიმე თანამშრომელს დაწინაურებად დაუჯდეს. ვიცი, რომ საჩივრები შემოდიოდა ხსენებულ მაზაევზე. ამბობენ, ძალიან უნდოდა კოლონიის უფროსობა მისი წინამორბედის წასვლის შემდეგო, მაგრამ ის არ დანიშნეს.

​რადიო თავისუფლება: რა „ჭკვიან სამუშაოს“ გულისხმობთ?

სერგეი პანარინი: მე, როგორც ჩანს, უმაღლესი განათლების გამო, დამავალეს, ბიბლიოთეკისთვის მიმეხედა. იმ ხნის განმავლობაში ბიბლიოთეკა მოვაწესრიგე - წიგნები თემატურად დავახარისხე, ზოგი შევაკეთე. კედლის გაზეთების გაფორმება მიწევდა. ერთხელ კედლის გაზეთის თემა იყო ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლა. და მისი მომზადება დამავალეს მე - სწორედ ამ ტერორიზმის გამართლებისთვის დაპატიმრებულს. ზოგჯერ ჩემი ძირითადი პროფესიის, არქიტექტორის უნარებიც მადგებოდა. იყო ასეთი შემთხვევა, როცა კოლონიის ტერიტორიაზე შენდებოდა თოვლის ქალაქი. ეს ქალაქი რაღაც კონკურსზეც კი წარადგინეს. საერთოდ, კოლონიაში იგრძნობოდა კვალიფიცირებული სპეციალისტების ნაკლებობა სხვადასხვა მიმართულებით - ეს არაა გასაკვირი, ვინაიდან ჩვენთან დღეს ციხის გარეთაც თითქმის ყველა სფეროში სუფევს მცოდნე სპეციალისტების სრული დეფიციტი.

​რადიო თავისუფლება: და ადამიანის უფლებების დამცველები ჩამოდიოდნენ კოლონიაში?

სერგეი პანარინი: კი, მოდიოდნენ ხოლმე. იყო ალექსანდრ გონჩარენკო - ცნობილი ადგილობრივი პოლიტიკოსი. ის შედიოდა მხარის ადამიანის უფლებების რწმუნებულის სტრუქტურაში, რომელიც პატიმრების უფლებებით იყო დაკავებული. პერსონალს მისი აშკარად ეშინოდა. იგივე უფროსის მოადგილე მაზაევი ცდილობდა შეეზღუდა მასთან პატიმრების ურთიერთობა. ცხადია, ურთიერთობა მაინც ხდებოდა, მაგრამ არ მახსოვს, რომ პატიმრებს დაეჩივლათ - ზოგს მაზაევის ეშინოდა, ბევრს კი არ სჯეროდა, რომ მიმართვა რამეს შეცვლიდა. ამიტომ გონჩარენკოს ჩამოსვლა კოლონიის ხელმძღვანელობას ძაბავდა, მაგრამ რეალურად არაფერს ცვლიდა. ბევრი სხვა კომისიაც ჩამოდიოდა - ყველას ვერ გაიხსენებს კაცი.

რადიო თავისუფლება: თქვენ არ გიჩივლიათ?

სერგეი პანარინი: გულწრფელად რომ გითხრათ, ამის აზრს ვერ ვხედავდი. არ მჯეროდა, რომ ეს რამეს შეცვლიდა. იყო ერთი მოხუცი კაცი ყაზახეთიდან, იმისთვის იყო გასამართლებული, რომ სატვირთო მანქანით შეეჯახა საბაჟო პოსტს. სულ საჩივრებს წერდა, როგორც ჩანს, უფლებადამცველებთანაც ჩიოდა მათი ჩამოსვლისას. მაგრამ ამ ცვლილებებს მის ხვედრზე არავითარი გავლენა არ მოუხდენია.

​რადიო თავისუფლება: კოლონიაში განიხილავენ თუ არა პოლიტიკურ თემებს, რას ლაპარაკობენ მოქმედ ხელისუფლებაზე, პუტინზე?

სერგეი პანარინი: უკვე ვახსენე თათარი კაცი ირკუტსკიდან - ის ზოგჯერ ეხებოდა ხოლმე პოლიტიკურ თემებს. ეტყობა განთავისუფლების შემდეგ პოლიტიკაში წასვლის სურვილის გამო. ამასთან, ამბობდა, რომ თავის განაჩენს - რამდენადაც უცნაური უნდა იყოს ეს - ეთანხმებოდა, მაგრამ ძალიან აღაშფოთებდა ზეწოლა, რომელსაც მასზე ახორციელებდნენ. ერთხელ თქვა, რომ თითქოს პერსონალიდან ვიღაცას ეთქვა მისთვის, რომ „ზემოდან“ ბრძანება იყო მის მიმართ მკაცრი მოპყრობის თაობაზე. მაგრამ ძირითადად პოლიტიკაზე ცოტას მსჯელობენ. ყველაზე ხშირად საუბრობენ ფულზე, განიხილავენ ოხუნჯობებს "Камеди клаб"-იდან.

​რადიო თავისუფლება: თქვენ ოპოზიციური პარტიის შექმნას ცდილობდით. რა არ გაკმაყოფილებდათ და არ გაკმაყოფილებთ ამჟამინდელ ხელისუფლებაში, კონკრეტულად პუტინში?

სერგეი პანარინი: არ მგონია, რომ ამაში ძალიან განვსხვავდები თანამემამულეებისგან. არ მაკმაყოფილებს კორუფცია, ოლიგარქების ყოვლისშემძლეობა, პოლიტიკური თავისუფლებების არქონა, სამართალდამცველების მიერ კანონმდებლობის ზოგჯერ უცნაური ინტერპრეტაცია და ა.შ. ადამიანები ხომ ასეთ საქმეებში კარგი ცხოვრების გამო არ ხვდებიან. მინდა გითხრათ, რომ ბევრი ძალოვანი და ფედერალური პენიტენციური სამსახურის თანამშრომელი ფაქტობრივად სოლიდარობას გამოხატავდა იმ ესეს ტექსტის მიმართ - ზოგჯერ ისეთ რამეს ამბობდნენ ხოლმე, რომ სხვა გარემოებებში თავად ისინი შეიძლება გაესამართლებინათ 205-ე მუხლით. ვიღაც ლანძღავდა იმავე კავკასიელებს, ვიღაც - მაღალჩინოსნებს. ამბობდა, რომ „ისინი სასახლეებს იშენებენ, ჩვენ კი აქ ნეხვში ვსხედვართ“. რაც შეეხება პუტინს, ვფიქრობ, პრობლემაა სისტემა, პუტინი კი მისი მხოლოდ გამომხატველია. ის არ იქნება, იქნება ვინმე სხვა, ანალოგიური. მე მისი მისამართით ჯერ კიდევ გამოძიების პროცესში მოვისმინე საკმაოდ ბევრი „სახელმწიფოებრივი ხალხისგან“. ერთ-ერთმა ჩემი თანდასწრებით თქვა, რომ ის თითქოს საგანგებოდ იქცევა ასე, რათა ხალხი უარყოფითად იყოს განწყობილი ძალოვნების მიმართ.

​რადიო თავისუფლება: საკუთარი თავისთვის რა დასკვნები გამოიტანეთ სისხლისსამართლებრივი დევნის მთელი ამ ამბიდან? გააგრძელებთ თუ არა სამოქალაქო აქტივისტობას?

სერგეი პანარინი: მთავარი დასკვნა მდგომარეობს იმაში, რომ ჩვენს დროში გისოსებს მიღმა აღმოჩენა, რაც უნდა უცნაურად ჟღერდეს, არც ისე ძნელია. ჩემთვის ეს ცხადი გახდა იმ ადამიანებთან ურთიერთობის შემდეგ, ვინც გვერდში მყავდა მთელი ეს წლები. ყოფით სიტუაციაში წვრილმანი ჩხუბი შეიძლება პატიმრობით დამთავრდეს. მაგალითად, კოლონიაში მოხვდა მამაკაცი, რომელმაც დალია, ცოლს ეჩხუბა, ხელები გაიქნ-გამოიქნია, სასწრაფო გამოიძახა. მედიკოსებმა შეატყობინეს პოლიციას, რომელმაც საქმე აღძრეს და ეს კაცი ჩასვეს. ამასთან, დაზარალებულის აზრი ბევრს არაფერს ნიშნავდა. კიდევ ერთი შემთხვევა: ახალგაზრდა კაცმა იპოვა საბანკო ბარათი, ეცადა ფული მოეხსნა, დააკავეს. პოლიციელები მიაწვნენ, შესთავაზეს, საკუთარ თავზე აეღო სამი აღიარება და მინიმალურ სასჯელს მოგცემთო. მერე შეეცადნენ ხუთი აღიარება გაეფორმებინათ, მაგრამ ბოლოს სამით შემოიფარგლნენ. და ასეთი ამბები არაერთი მომისმენია. ამიტომ ინტერნეტისთვის ჩასმა - ეს აისბერგის მწვერვალია, მისთვის ციხეში ხვდებიან „ჭკუის კოლოფები“, მოქალაქეების უდიდესი ნაწილი კი მარტივად შეიძლება მოხვდეს ციხეში ყოფითი წვრილმანებისა და დარღვევისთვის. ჩემი ამბავიც იმას მეტყველებს, რომ ნებისმიერი ადამიანი შეიძლება მოხვდეს გისოსებს მიღმა. მე მშვიდობიანი პროფესია მქონდა - არქიტექტორი ვიყავი, გამოფენაზე ჩემი ერთ-ერთი ნამუშევარი აღნიშნა ალტაის ყოფილმა გუბერნატორმა კარლინმა. მაგრამ ერთ მშვენიერ დღეს მომაკითხეს მაუსის ერთი დაწკაპუნებისთვის, რასაც უკეთეს შემთხვევაში რამდენიმე ათეულმა ადამიანმა მიაქცია ყურადღება, პლუს სამართალდამცველებმა. ამიტომ ჩემი მომავალი იმაზე არაა დამოკიდებული, სამოქალაქო აქტივიზმით ვიქნები დაკავებული თუ არა. ჩვენთან სისტემის დოლაბებში ნებისმიერი შეიძლება მოყვეს.