ავტორი: ნათია წოწკოლაური
ესაა სოფელი სადაც, უკვე რამდენიმე კვირაა ვცხოვრობ, დიდი სახლის მეორე სართულზე. ვცხოვრობ იმიტომ , რომ აზერბაიჯანულ სკოლაში ქართული ვასწავლო. მე, მოხალისე მასწავლებელი ვარ.
მახსოვს როცა პირველად მივედი ამ სოფელში, დირექტორმა მანქანა ერთ „ცენტრალურ“ ადგილას გააჩერა, იქვე ახლოს სოფლის ყველაზე დიდი წყარო იყო , სადაც ძროხებს , ცხვრებს , ცხენებს არწყულებდნენ, სოფლის მთავარი “ ბირჟაც“ იქ იყო და როგორც შემდეგ გაირკვა სკოლაც, ხშირად სარეცხსაც იქ რეცხდნენ. სკოლის სანახავად მანქანიდან გადმოვედით, დირექტორი ფიჩხებითშეკრული ეზოსკენ გაემართა , სადაც გვერდს, ხის და აგურით ნაშენი შენობები უმაგრებდნენ ერთმანეთს, მათგან ცოტა მოშორებით აგურის , უფრო პატარა გაულესავი შენობა იდგა ,თავზე „ბლენდამენდის“ ბანერით , კარი დაკეტილი იყო. ეს ცალკემდგომი ოთახი სოფლის ერთადერთი მაღაზია ყოფილა , რომელიც მხოლოდ კლიენტის მისვლის შემთხვევაში იღებოდა.
დირექტორი შედარებით დიდი შენობისკენ გაემართა , ავიარეთ ხის მოჭრიალე კიბე , გასაღების გადატრიალების შემდეგ, კარზე მიდებული ქვა გამოსწია და სკოლაში შემიძღვა, მალევე სამასწავლებლოში შევედით რომლის, სამივე კუთხეში მაგიდა იდგა, ერთ-ერთ მაგიდაზე “გამჭირვალე” საწყლე და ჭიქა შევნიშნე. მეოთხე კუთხეში კი წიგნების კარადა , რომელზეც უწესრიგოდ დახვავებული, მტვრიანი ქაღალდები ეყარა , კედლების მოშიშვლებულ ადგილს, მხოლოდ გაყვითლებული სურათი და გაკვეთილებზე შესვლის ცხრილი ფარავდა, ისედაც პატარა ოთახში გასავლელი ადგილი აღარ იგრძნობოდა. სამასწავლებლო ოთახის გარდა შენობაში , სამი კლასი იყო , რომელთა სკამების რაოდენობის მიხედვით მხოლოდ 10-8 ბავშვი დაეტეოდა , ყველა ოთახში, ხის კარების მიღმა , რომელთაც უამრავი ჭუჭრუტანა ჰქონდა ბნელი , უსურათო კედლები ჩანდა, იატაკის ამონატეხებიდან კი ქაღალდის გროვები იფურცლებოდა მონაბერი ნიავისგან , რომელიც იატაკის სხვა სივრცეებიდან თავისუფლად ამოდიოდა, ზოგიერთი კი, რკინის ნაჭრით იყო დაფარული.
გარეთ გამოვედით, მეორე შენობის თეთრ კედელს გავუყევით და მაღალ , უმოაჯირო კიბეზე ავედით. აქ დაბალკასელებისთვის განკუთნილი ორი კლასი ჩანდა, წინა ოთახებთან შედარებით არაფრით განსხვავებული , თუ არ ჩავთვლით მის შედარებით დიდ ფართს და სურათებს, რომლებიც ცხოველთა აგებულებაზე ბიოლოგიური ტერმინებით საუბრობდნენ. ასევე მხოლოდ აქ, იდგა ახალი მერხები და სკამები, დაფა კი მათგან განსხვავებით ძველი და პირველკლასელებისთვის შეუფერებელი იყო , რადგან წერისთვის განკუთვნილი არც შესაბამისი ნახაზი ჰქონდა და აღარც იმ წარწერების წაშლა მოხერხდებოდა ნორმალურად, დიდი ხნის წინათ რომ შერჩენოდა , რაც მომავალში ბავშვებისთვის რვეულებში წერის დროს, უამრავი შეცდომის დაშვების მიზეზი ხდებოდა.
სკოლის გვერდით , პატარა შენობა შევნიშნე. კარი შევაღეთ და ისეთ ოთახში აღმოვჩნდი , რომელსაც მხოლოდ ფანჯრებიდან შემომავალი ზამთრის, სუსტი სინათლე ანათებს . შუქის ჩამრთველს ვეძებდი , იქ, სადაც, შუქი საერთოდ არ იყო. შევეშვი სიბნელეში ხელის ცეცებას და თვალის მიჩვევა დავიწყე , რამდენიმე წუთი ვიდექი და ერთ წერტილს ვაჩერდებოდი , ნელ-ნელა ოთახში ყველა საგანმა მიიღო ფორმა , მათ შორის წიგნის თაროებმაც , სადაც მხოლოდ სასკოლო ქართულენოვანი და არასასკოლო რუსულენოვანი ლიტერატურა იდო. დანარჩენ ადგილებში გაფუჭებული მერხები და სკამები შევნიშნე . ერთგან გლობუსი და ხის საანგარიშოც გამოიკვეთა , ნესტის მძაფრი სუნი კი, მაშინ ვიგრძენი, როცა ბიბლიოთეკის კარებს ვხურავდით.
ეს იყო ყველაფერი, რისი დათვალიერებაც შეიძლებოდა. სკოლის კარი დაიკეტა , ისევ ქვა მიადეს კარს და ეზოში გამოვედით. გარეთ გამოსულს ხეზე მიჭედებული ლურსმანი მომხვდა თვალში , რომელზეც ორი რკინის ნაჭერი ეკიდა , ერთი შედარებით პატარა იყო კაუჭის მსგავსი, შემდეგ უკვე ვიცოდი რისთვის გამოიყენებოდა ისინი . გაკვეთილებზე შესვლის ან გამოსვლის დროს ყოველთვის ამ „ზარის“ ხმა გვაგებინებდა.