ზუსტად ერთი წლის წინ ვწერდი თბილისის ზოოპარკზე. კერძოდ, ვწერდი, რა ჯოჯოხეთურ პირობებში ვამყოფებთ იქაურ ბინადართ. დღემდე ვერ ვხვდები, რატომ ვაწამებთ მათ. დავაზუსტებ, რას ვგულისხმობ. მაინცდამაინც ზოოპარკის ტრფიალი არ ვარ. ჩემდათავად, მირჩევნია, გარეული ცხოველი ველურ ბუნებაში ცხოვრობდეს. მაგრამ ეს თანდათან სულ უფრო შეუძლებელი ხდება. აქვე ისიც სათქმელია, რომ ცივილიზაციის განვითარების, ტყეების ჩეხვისა და ეკოლოგიის გაუარესების გამო ცხოველთა რამდენიმე სახეობა დღეს ზოოპარკებშიღა შემორჩა: ზუბრი, კულანი, მილუ - იგივე დავითის ირემი, და ა.შ.
ზოგადად, ზოოპარკი ადამიანის მიერ ცხოველთა მრავალფეროვნების გადასარჩენად შექმნილი უნიკალური ლაბორატორიაა. აქ სპეციალურ ნაგებობებში, ტერარიუმებსა და აკვარიუმებში, გალიებსა და ვოლიერებში ასე თუ ისე ბუნებრივთან მიახლოებულ პირობებში ცხოვრობენ ცხოველები. რასაც ვერ ვიტყვით თბილისის ზოოპარკზე. ჩვენი ზოოპარკი იმ ტერორისტული ჯგუფის ორმოს გავს, ტყვეები გაუსაძლის პირობებში რომ არიან ჩაყრილნი.
და კიდევ, ბევრი პოზიტიური რამის გარდა, ზოოპარკის ერთ-ერთი მთავარი და მიზანმიმართული მხარე მისი შემეცნებითი დანიშნულებაცაა. კერძოდ, იგი ადამიანში იმ აზრის განვითარებას ემსახურება, რომ იგიც (ადამიანიც) ცოცხალი ბუნების ნაწილია და სამყაროს გადარჩენაზე ზრუნვა ჰარმონიაში უნდა მოვიდეს მის ყოველდღიურ ცხოვრებასთან. არა მარტო ეჭვი მეპარება, არამედ სრულიად გამორიცხული და შეუძლებელია, ჩვენი ზოოპარკი ამ აზრის განვითარებას ემსახურებოდეს. მეტიც, ზოოპარკის განმარტებას ქართულ ვიკიპედიაში გვერდიც კი არ აქვს გახსნილი. ესეც ხომ თანხებთან არაა დაკავშირებული? რაც სერიოზულად მაფიქრებს იმაზე, რომ ზოოპარკი, როგორც ასეთი, ჩვენთან არავის აღელვებს. მაშ რა საჭიროა იგი? მით უფრო იმ სახით, როგორიც დღეს გვაქვს? კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, თბილისის დღევანდელი ზოოპარკი ტერორისტების მიერ ტყვეთათვის მოწყობილი ორმო უფროა, ვიდრე ცხოველთა მრავალფეროვნების გადასარჩენად შექმნილი ლაბორატორია. თბილისის ზოოპარკი – ესაა ადგილი, რომელიც არა მარტო სტრესავს მის ბინადრებს, არამედ კლავს მათ. კლავს ნელა და სადისტურად.
აქ შეიძლება შემომედავონ, რა დროს ცხოველთა უფლებების დაცვაზეა საუბარი, როცა ჩვენთან ყოველი ფეხის ნაბიჯზე ირღვევა ადამიანთა უფლებებიო. შარშანდელ წერილშიც ვწერდი და აქაც გავიმეორებ: ჩვენ ცხოველთა უფლებები ვერ დაგვიცავს და ადამიანთა უფლებებს როგორ დავიცავთ? ქართული ვიკიპედია კი არა მარტო ზოოპარკზე, ცხოველთა უფლებებზეც არაფერს იუწყება. ინტერესის გამო მაინც ჩახედეთ, იმავე ვიკიპედიაში უცხო ენებზე რამხელა გვერდები ეთმობა ცხოველთა უფლებებს.
დილაობით რამდენიმე საათს ქალაქში ვსეირნობ. გადაუჭარბებლად შეიძლება ითქვას, თბილისში სუნთქვა თითქმის შეუძლებელია. შინ რომ ვბრუნდები, ყელი და ცხვირი მტვრით მაქვს სავსე, თვალები კი აუტანლად მეწვის. მიაქციეთ ყურადღება, აქ საუბარია ქუჩაში გატარებულ რამდენიმე საათზე. ხოლო, დღედაღამ ქუჩაში რომ ვიყო, გალაკტიონს თუ დავესესხებით: “დავიხრჩობი ან გავგიჟდები”. ახლა მაინტერესებს, რატომ ვახრჩობთ და ვსტრესავთ ცხოველებს? ასე სასტიკად რატომ ვაწამებთ მათ? ასეთი რა დაგვიშავეს?
როგორც შარშან, გუშინაც ვარაზის ხევიდან გადავხედე ზოოპარკს და სუნთქვა შემეკრა. საქათმისხელა გალიებში დამწყვდეული და სმოგში გახვეული ლომებისა და დათვების ხილვამ ხასიათი გამიფუჭა. სმოგი შეიძლება გახდეს ქოშინის, სუნთქვის გართულებისა და გაჩერების, უძილობის, თავის ტკივილების, ხველების მიზეზი. სმოგი ასევე იწვევს ცხვირის, ყელისა და თვალის ლორწოვანი გარსის ანთებას და იმუნიტეტის დაქვეითებას. მტვრისგან გარუხებული ერთი დათვი სულაც მიწაზე იწვა მოკუნტული და თათები ყურებზე წაეფარებინა. გალიებიდან სულ რამდენიმე მეტრში ახალი საავტომობილო გზა გადის. ასე რომ, ცხოველები დღედაღამ მანქანების გამონაბოლქვსა და ბღუილში იმყოფებიან. თუ გვინდა, რომ ზოოპარკი გვქონდეს, მაშინ შესაბამისი პირობებიც შევუქმნათ ცხოველებს. თუ არ გვინდა ან არ გვაქვს ამისი შნო - მაშინ სულ გავაუქმოთ.
თავიდან მინდოდა, ამ წერილით ქალაქის მერისთვის მიმემართა, მაგრამ მას შემდეგ, რაც საქართველოს პრეზიდენტმა ცოტა ხნის წინ ახმეტაში ახალი საავადმყოფოს გახსნისას განაცხადა, ჩემი ქონებრივი დეკლარაცია მთელი საქართველოაო, გადავწყვიტე, მიხეილ სააკაშვილს მივმართო: სადაც მთელი საქართველო, იქ თბილისის ზოოპარკიც ხომ თქვენ გეკუთვნით. თქვენ, ვისაც ყველაფერი მსოფლიო დონის გაქვთ, შადრევნით დაწყებული და სპორტული მოედნით დამთავრებული, თბილისის ზოოპარკზე რას იტყვით? რატომ არიან იქაური ბინადრები გაუსაძლის პირობებში? ნუთუ თქვენი ოჯახის წევრებს აცხოვრებდით სმოგში ტრასის პირას? ან თქვენ თვითონ თუ იცხოვრებდით ღია ცის ქვეშ მანქანების გამონაბოლქვსა და მტვერში? დაბოლოს, პოლიციელი თუ იმსახურებს კარგ პირობებს, ცხოველმა რა დააშავა?
ზოგადად, ზოოპარკი ადამიანის მიერ ცხოველთა მრავალფეროვნების გადასარჩენად შექმნილი უნიკალური ლაბორატორიაა. აქ სპეციალურ ნაგებობებში, ტერარიუმებსა და აკვარიუმებში, გალიებსა და ვოლიერებში ასე თუ ისე ბუნებრივთან მიახლოებულ პირობებში ცხოვრობენ ცხოველები. რასაც ვერ ვიტყვით თბილისის ზოოპარკზე. ჩვენი ზოოპარკი იმ ტერორისტული ჯგუფის ორმოს გავს, ტყვეები გაუსაძლის პირობებში რომ არიან ჩაყრილნი.
და კიდევ, ბევრი პოზიტიური რამის გარდა, ზოოპარკის ერთ-ერთი მთავარი და მიზანმიმართული მხარე მისი შემეცნებითი დანიშნულებაცაა. კერძოდ, იგი ადამიანში იმ აზრის განვითარებას ემსახურება, რომ იგიც (ადამიანიც) ცოცხალი ბუნების ნაწილია და სამყაროს გადარჩენაზე ზრუნვა ჰარმონიაში უნდა მოვიდეს მის ყოველდღიურ ცხოვრებასთან. არა მარტო ეჭვი მეპარება, არამედ სრულიად გამორიცხული და შეუძლებელია, ჩვენი ზოოპარკი ამ აზრის განვითარებას ემსახურებოდეს. მეტიც, ზოოპარკის განმარტებას ქართულ ვიკიპედიაში გვერდიც კი არ აქვს გახსნილი. ესეც ხომ თანხებთან არაა დაკავშირებული? რაც სერიოზულად მაფიქრებს იმაზე, რომ ზოოპარკი, როგორც ასეთი, ჩვენთან არავის აღელვებს. მაშ რა საჭიროა იგი? მით უფრო იმ სახით, როგორიც დღეს გვაქვს? კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, თბილისის დღევანდელი ზოოპარკი ტერორისტების მიერ ტყვეთათვის მოწყობილი ორმო უფროა, ვიდრე ცხოველთა მრავალფეროვნების გადასარჩენად შექმნილი ლაბორატორია. თბილისის ზოოპარკი – ესაა ადგილი, რომელიც არა მარტო სტრესავს მის ბინადრებს, არამედ კლავს მათ. კლავს ნელა და სადისტურად.
აქ შეიძლება შემომედავონ, რა დროს ცხოველთა უფლებების დაცვაზეა საუბარი, როცა ჩვენთან ყოველი ფეხის ნაბიჯზე ირღვევა ადამიანთა უფლებებიო. შარშანდელ წერილშიც ვწერდი და აქაც გავიმეორებ: ჩვენ ცხოველთა უფლებები ვერ დაგვიცავს და ადამიანთა უფლებებს როგორ დავიცავთ? ქართული ვიკიპედია კი არა მარტო ზოოპარკზე, ცხოველთა უფლებებზეც არაფერს იუწყება. ინტერესის გამო მაინც ჩახედეთ, იმავე ვიკიპედიაში უცხო ენებზე რამხელა გვერდები ეთმობა ცხოველთა უფლებებს.
დილაობით რამდენიმე საათს ქალაქში ვსეირნობ. გადაუჭარბებლად შეიძლება ითქვას, თბილისში სუნთქვა თითქმის შეუძლებელია. შინ რომ ვბრუნდები, ყელი და ცხვირი მტვრით მაქვს სავსე, თვალები კი აუტანლად მეწვის. მიაქციეთ ყურადღება, აქ საუბარია ქუჩაში გატარებულ რამდენიმე საათზე. ხოლო, დღედაღამ ქუჩაში რომ ვიყო, გალაკტიონს თუ დავესესხებით: “დავიხრჩობი ან გავგიჟდები”. ახლა მაინტერესებს, რატომ ვახრჩობთ და ვსტრესავთ ცხოველებს? ასე სასტიკად რატომ ვაწამებთ მათ? ასეთი რა დაგვიშავეს?
როგორც შარშან, გუშინაც ვარაზის ხევიდან გადავხედე ზოოპარკს და სუნთქვა შემეკრა. საქათმისხელა გალიებში დამწყვდეული და სმოგში გახვეული ლომებისა და დათვების ხილვამ ხასიათი გამიფუჭა. სმოგი შეიძლება გახდეს ქოშინის, სუნთქვის გართულებისა და გაჩერების, უძილობის, თავის ტკივილების, ხველების მიზეზი. სმოგი ასევე იწვევს ცხვირის, ყელისა და თვალის ლორწოვანი გარსის ანთებას და იმუნიტეტის დაქვეითებას. მტვრისგან გარუხებული ერთი დათვი სულაც მიწაზე იწვა მოკუნტული და თათები ყურებზე წაეფარებინა. გალიებიდან სულ რამდენიმე მეტრში ახალი საავტომობილო გზა გადის. ასე რომ, ცხოველები დღედაღამ მანქანების გამონაბოლქვსა და ბღუილში იმყოფებიან. თუ გვინდა, რომ ზოოპარკი გვქონდეს, მაშინ შესაბამისი პირობებიც შევუქმნათ ცხოველებს. თუ არ გვინდა ან არ გვაქვს ამისი შნო - მაშინ სულ გავაუქმოთ.
თავიდან მინდოდა, ამ წერილით ქალაქის მერისთვის მიმემართა, მაგრამ მას შემდეგ, რაც საქართველოს პრეზიდენტმა ცოტა ხნის წინ ახმეტაში ახალი საავადმყოფოს გახსნისას განაცხადა, ჩემი ქონებრივი დეკლარაცია მთელი საქართველოაო, გადავწყვიტე, მიხეილ სააკაშვილს მივმართო: სადაც მთელი საქართველო, იქ თბილისის ზოოპარკიც ხომ თქვენ გეკუთვნით. თქვენ, ვისაც ყველაფერი მსოფლიო დონის გაქვთ, შადრევნით დაწყებული და სპორტული მოედნით დამთავრებული, თბილისის ზოოპარკზე რას იტყვით? რატომ არიან იქაური ბინადრები გაუსაძლის პირობებში? ნუთუ თქვენი ოჯახის წევრებს აცხოვრებდით სმოგში ტრასის პირას? ან თქვენ თვითონ თუ იცხოვრებდით ღია ცის ქვეშ მანქანების გამონაბოლქვსა და მტვერში? დაბოლოს, პოლიციელი თუ იმსახურებს კარგ პირობებს, ცხოველმა რა დააშავა?
