Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

მიმდინარე წლის 15 სექტემბრის ქადაგებაში საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მეთაურმა, კათალიკოს-პატრიარქმა ილია შიოლაშვილმა განაცხადა: „უფლებები კარგია და უფლებები დაცული უნდა იყოს, მაგრამ პასუხისმგებლობაც უნდა იგრძნოს ყოველმა ჩვენთაგანმა, ძალიან ხშირად ლაპარაკობენ მოსახლეობის უმცირესობის დაცვაზე, რომ უმცირესობას გააჩნია თავისი უფლებები, ძალიან იშვიათად ფიქრობს ვინმე, რომ უმრავლესობასაც უნდა დაცვა. უმრავლესობა ხშირ შემთხვევაში უფრო დაჩაგრულია, ვიდრე უმცირესობა.“

მე ამჯერად აღარ შევუდგები უმცირესობების და, ზოგადად, ადამიანის უფლებებსა და თანასწორუფლებიანობის იდეალებსა თუ პრობლემებზე მსჯელობას, რომლებზე აპელაციაც საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიასთან მიმართებაში არსობრივად იგივე იქნებოდა, რაც შუა საუკუნეების კათოლიკური ინკვიზიციისათვის „კუდიანთა“ და „მწვალებელთა“ უფლებების დაცვისაკენ მოწოდება. პირიქით, მინდა დავეთანხმო კათალიკოს-პატრიარქის განაცხადს და ორიოდე სიტყვით განვავრცო კიდეც მისი მოსაზრება.

დიახ, საქართველოში ირღვევა და ფეხქვეშ ითელება მოსახლეობის უმრავლესობის მრავალი უფლება:

საქართველოს მოსახლეობის შემზარავად მაღალი პროცენტი სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ იმყოფება და სოციალურად დაუცველია.

საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა იძულებულია მაშინაც „იმარხულოს“, როცა მარხვა არაა.

უმრავლესობა დადის გადაჭედილი საზოგადოებრივი ტრანსპორტით ან ფეხით და რამდენიმე ათეულ, ზოგჯერ ასეულ ათასად ღირებული ავტომანქანები მათთვის ისეთივე შორიდან საცქერი სანახაობაა, როგორც ამ ძვირადღირებული ტრანსპორტში მსხდომი სამღვდელოების, პოლიტიკოსებისა თუ ბიზნესმენებისათვის ფეხით მოსიარულე ხალხი.

უმრავლესობა, თუკი საერთოდ შეძლო თვითმფრინავის ბილეთის შეძენა, არ მგზავრობს ბიზნეს-კლასით.

უმრავლესობას არ შეუძლია დაბადების დღის ხუთვარსკვლავიან სასტუმროებში გადახდა, არც საქართველოში და არც მსოფლიოს რომელიმე ქალაქში, მაგალითად, პარიზში. მათ საიუბილეო ღონისძიებებზე არ იხარჯება მილიონები სახელმწიფო ბიუჯეტიდან და, საერთოდაც, უმრავლესობისათვის ფუფუნება და განცხრომა მხოლოდ ფილმებიდან და ტელერეპორტაჟებიდანაა ცნობილი.

უმრავლესობა საერთოდ ვერ ახერხებს წვეულებების მოწყობას და სავალდებულო ზეიმები – ქორწილი თუ ქელეხი – მძიმე ტვირთად აწვება ოჯახის ბიუჯეტს და ზოგჯერ ვალების გადახდა თვეებისა და წლების მანძილზე უწევს.

უმრავლესობას არც რამდენიმე ათას დოლარად ღირებული საათის ჩუქება შეუძლია ვინმესათვის, განსხვავებით ეკლესიისგან, რომელიც სწორედ ამ უმრავლესობის გადასახადებითა და შემოწირულობებით იძენს და გასცემს ძვირფას ძღვენს რჩეულ უმცირესზე უმცირესთ.

უმრავლესობას არ აქვს ხარისხისხიანი სამედიცინო მომსახურება და არც საჭიროების შემთხვევაში შეუძლია მსოფლიოს საუკეთესო კლინიკებით სარგებლობა. საავადმყოფოებში მედიკამენტებსა და აპარატურაზე მეტი ხატებია. ამიტომაც, უმრავლესობას სხვა არაფერი დარჩენია გარდა იმისა, რომ მკურნალობის ნაცვლად ილოცოს.

არც საქართველოს სტუდენტების უმრავლესობა არ სწავლობს უცხოეთის უმაღლეს სასწავლებლებში, არა იმიტომ, რომ, პატრიარქმა როგორც გააფრთხილა, იქ მათ გადაგვარების საფრთხე ელით და ამიტომ თავს იკავებენ ხარისხიანი ცოდნის მიღებისგან, არამედ ამისი მატერიალური საშუალება არა აქვს და იძულებულია, საქართველოში მიღებული სწავლის სუროგატით შეიქმნას ნასწავლობის ილუზია. საქართველოში მიღებული „უმაღლესი“ განათლება კი ხშირ შემთხვევაში, მსოფლიო სტანდარტების საშუალო განათლებას ჩამორჩება. სამაგიეროდ, როგორც განათლების მინისტრმა ახალი სასწავლო წლის დაწყების საზეიმო ცერემონიაზე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტებს აუწყა, „პატრიარქმა დაგვლოცა, ამაზე კარგი რა უნდა გვენახა დღეს?!“

სკოლის მოსწავლეთა აბსოლუტური უმრავლესობა, რომელთა ოჯახებსაც არ აქვს იმის ფინანსური საშუალება, რომ შვილები ძვირად ღირებულ კერძო სკოლებში ატარონ, ვერ იღებს საშუალო განათლებასაც კი, თუნდაც იმიტომ, რომ, როგორც ამ ზაფხულს გამოირკვა, მასწავლებელთა უმრავლესობა არაკომპეტენტურია და საკუთარ საგანში ჩაიჭრა.

საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა ვერ ფლობს არათუ რომელიმე უცხო ენას, არამედ არ შეუძლია გამართული ქართულით წერა და მეტყველება.

ანალიტიკური აზროვნების უნარი, რომლის აუცილებლობაზეც სამართლიანად ისაუბრა ეკლესიის მეთაურმა, მნიშვნელოვანწილად იმის გამო დაუქვეითდა საქართველოს მოსახლეობას, რომ საკუთარი აზროვნება „მოძღვართა“ დამოძღვრას დაუქვემდებარა. სამღვდელოების აბსოლუტური უმრავლესობის აზროვნება კი, არათუ ანალიზის უნარსაა მოკლებული, არამედ პრელოგიკურია, - აი ისეთი, პირველყოფილ საზოგადოებებში რომ პოულობენ და აღწერენ ეთნოლოგები.

სამაგიეროდ, საქართველო თითო სულ მოსახლეზე მღვდელ-მოძღვართა რაოდენობით ალბათ მსოფლიოში პირველ ადგილზეა, რაც მოსახლეობის უდიდესი ნაწილის არა მხოლოდ მატერიალურ, არამედ სულიერ და მენტალურ მდგომარეობაზეც მძიმედ აისახება.

ამდენად, შეგვიძლია მხოლოდ დავადასტუროთ, რომ საქართველოში ყველაზე მეტად სწორედ უმრავლესობა იჩაგრება და თუ სააქაოში არ გაუმართლათ, ეკლესია მათ ნათელ და ბედნიერ მომავალს ჰპირდება ზეციურ საქართველოში.
ამერიკული ტელესერიალის, The West Wing-ის ერთ-ერთი სერია, რომლის სახელწოდებაცაა In God We Trust, აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებს ეხება. პრეზიდენტობის რესპუბლიკელი კანდიდატი ვინიკი და მოქმედი დემოკრატი პრეზიდენტი ბარტლეტი მნიშვნელოვანი მოლაპარაკების შემდეგ დროის გასაყვანად და ნაყინის მისართმევად თეთრი სახლის სამზარეულოში შედიან. ვინიკი ხშირად არ დადის ეკლესიაში და ამის გამო მის კამპანიას პრობლემა ექმნება, ბარტლეტი კი ღრმად მორწმუნე კათოლიკეა. სამზარეულოში საუბარი რელიგიაზე ჩამოვარდება:

ვინიკი: რა დაემართა ეკლესიისა და სახელმწიფოს ერთმანეთისგან გამიჯვნის პრინციპს?
ბარტლეტი: სულდგმულობს, მაგრამ ვშიშობ, კონსტიტუცია არაფერს ამბობს რელიგიისა და პოლიტიკის გამიჯვნის შესახებ.
ვინიკი: თქვენ ამბობთ, რომ ეს კარგია?
ბარტლეტი: მე ვამბობ, რომ ეს ასეა და ყოველთვის ასე იყო.
ვინიკი: თქვენ ფიქრობთ, ამომრჩეველს მართლა სჭირდება იმის ცოდნა, ეკლესიაში დავდივარ თუ არა?
ბარტლეტი: მე ამის ცოდნა არ მჭირდება, მაგრამ მე ისედაც არ ვაპირებ თქვენთვის ხმის მოცემას. ჩვენზე არ არის დამოკიდებული იმის გადაწყვეტა, თუ რას გამოიყენებენ ამომრჩევლები ჩვენი შეფასებისას.


მართლაც, ერთი მხრივ ამომრჩევლებს უფლება გვაქვს, ვიცოდეთ კანდიდატების მრწამსისა და ღირებულებათა სისტემის შესახებ, მაგრამ, მეორე მხრივ, რა უნდა გავაკეთოთ საიმისოდ, რომ მათი მანიპულაციის საგანი არ გავხდეთ?

ერაყის ქურთისტანში, სადაც ამჟამად ვმუშაობ, წინასაარჩევნო პერიოდია. 21 სექტემბერს ქურთისტანის ნახევრად ავტონომიური რეგიონი საკუთარ პარლამენტს აირჩევს. ერაყის, ისევე, როგორც მისი შემადგენელი ნაწილის, ქურთისტანის, სახელმწიფო რელიგია ისლამია. ერაყის კონსტიტუციის მე-2 მუხლის თანახმად, კანონმდებლობის ძირითადი წყარო არის ისლამი და აკრძალულია ისეთი კანონის მიღება, რომელიც ეწინააღმდეგება ისლამს. თუმცა, ამავე დროს, აკრძალულია ისეთი კანონის მიღებაც, რომელიც ეწინააღმდეგება დემოკრატიის პრინციპებს და ადამიანის უფლებებსა და ძირითად თავისუფლებებს. ქურთისტანში არსებობს რელიგიის საქმეთა სამინისტრო, რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე მრავალრიცხოვანი სამინისტროა, 15 ათასი თანამშრომლით. სამინისტროს ექვემდებარება 4 480 მეჩეთი და 2 500 იმამი და სასულიერო პირი.

ქურთისტანის საარჩევნო კანონი მკაცრად კრძალავს რელიგიური რიტუალების აღსრულების ადგილების გამოყენებას საარჩევნო პროპაგანდისთვის და ეს დანაშაული, სულ ცოტა, ერთი წლის ვადით თავისუფლების აღკვეთით ისჯება. რელიგიურ საქმეთა სამინისტრო ამჟამად იძიებს პარტია „ისლამური კავშირის“ ერთ-ერთი წარმომადგენლის მიერ პარასკევის ლოცვის დროს მეჩეთში სიტყვით გამოსვლას. ასევე, ხუთი მოლას საქმეს, რომლებმაც, მედიაში გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, მეჩეთში პოლიტიკური განცხადებები გააკეთეს და მორწმუნეებს კონკრეტული პოლიტიკური პარტიების მხარდაჭერისკენ მოუწოდეს. მათ შესაძლო დანაშაულს ისიც ამძიმებს, რომ ეს მოწოდებები ტელევიზიით გადაიცა.

საქართველოში მიმდინარე საარჩევნო კამპანიაში რელიგია კატასტროფულად მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. ჩვენთვის, სამწუხაროდ, უცხო არ არის არც სასულიერო პირთა პოლიტიკური ქადაგებები და არც ამა თუ იმ რელიგიურ რიტუალში (საკუთარი ნებით თუ „პიარის“ რჩევით) მონაწილე პოლიტიკოსები ტელეეკრანზე. საქართველოს საარჩევნო კოდექსის 45-ე მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად, საარჩევნო კამპანიის ჩატარება მხოლოდ შემდეგი დაწესებულებების შენობებშია აკრძალული:

- საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებები;
- სასამართლოები;
- სამხედრო ნაწილები.

საკანონმდებლო ხელისუფლებამ უნდა განიხილოს შესაძლებლობა, რომ ამ ჩამონათვალს რელიგიური დანიშნულების ადგილებიც მიუმატოს. ეს ეკლესიისთვისაც სასარგებლო იქნება და სახელმწიფოსთვისაც. ამომრჩევლები კი ნაკლებად მოტყუებულად ვიგრძნობთ თავს.

ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმ ფონზე, როცა ხელისუფლება ყოველდღე უთმობს საჯარო სივრცის გარკვეულ ნაწილს ეკლესიას და სასულიერო პირების გადმოცემები საკანონმდებლო აქტების იერარქიაში ლამის კონსტიტუციაზე მაღლა დადგეს. ეკლესიის პოლიტიკაში ჩართვა შორს არ გვამყოფებს იმ მდგომარეობისგან, რომლის გამოც ერაყის ქურთისტანმა აკრძალა საარჩევნო კამპანიაში რელიგიის ჩართვა - ეს არის რელიგიით მოტივირებული (ან გამართლებული) ძალადობა.

ბარტლეტის და ვინიკის დიალოგში კარგად გამოჩნდა, რომ ეკლესიისა და პოლიტიკის ერთმანეთისგან გამიჯვნა ილუზიაა, თუმცა ვინიკი პრეზიდენტთან საუბრის შემდეგ პრესის წინაშე წარდგება და იტყვის:

„არ მესმის, როგორ შეიძლება ეკლესიისა და სახელმწიფოს გამიჯვნის პრინციპი დაიცვას ხელისუფლებამ, თუკი ხელისუფლებაში მოსასვლელად რელიგიის ტესტის ჩაბარება გიწევს. მე მინდა მედიის ყველა წარმომადგენელი და ყველა ამომრჩეველი გავაფრთხილო, თუ თქვენ პოლიტიკოსისგან მოითხოვთ რელიგიური მრწამსის გამოხატვას, თქვენ უბრალოდ ითხოვთ, რომ მოგატყუონ. ყველა არა, მაგრამ ბევრი მათგანი მოგატყუებთ და ეს იქნება ყველაზე ადვილი ტყუილი, რომელიც მათ თქვენი ხმების მისაღებად ექნებათ სათქმელი. შესაბამისად, საარჩევნო კამპანიის დასრულებამდე მე ყოველდღე ვუპასუხებ ნებისმიერ კითხვას, რომელიც შეეხება ხელისუფლებას, მაგრამ თუ თქვენ გაქვთ კითხვები რელიგიის შესახებ, გთხოვთ წახვიდეთ ეკლესიაში.“

ვინიკი ვერ გახდა პრეზიდენტი, თან ვინიკი მხოლოდ და მხოლოდ ტელესერიალის გმირია. საქართველოში, როგორც ალბათ ყველგან, კეთილსინდისიერი და გულწრფელი პოლიტიკოსი ოქსიმორონია. თუმცა, ამომრჩევლებს უნდა შეგვეძლოს ტყუილისა და სიმართლის გარჩევა. თუ ეკრანზე გამოჩენილი, ხატებთან დაჩოქილი, თვალებანთებული პოლიტიკოსი ის ტყუილია, რომელსაც ყველაზე ადვილად ვიჯერებთ, რა უნდა ვიღონოთ უფრო სერიოზული ტყუილების წინააღმდეგ?!

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG