ნინო კოტიკოს აძინებდა.
- შენ იცი, რა არის ბულინგი? - ჰკითხა კოტიკომ ისე, რომ უკვე თვალები ეხუჭებოდა.
- ჩაგვრა, - უპასუხა ნინომ.
- ჰო, - თქვა კოტიკომ და გაჩუმდა.
ნინო მიხვდა, რომ კოტიკოს კიდევ უნდოდა რაღაცის თქმა.
- რატომ მეკითხები? შენ იცი, რა არის?
- ვიცი, ისე რომ არ უნდა მოგექცნენ, რომ ხასიათი გაგიფუჭდეს, - თქვა კოტიკომ და კედლისკენ გადაბრუნდა.
„ხასიათი გაგიფუჭდეს...“ ზუსტად!
კი არ დაგჩაგრონ აუცილებლად, ან გცემონ, ან ტანსაცმელი შემოგახიონ, არამედ ხასიათი გაგიფუჭონ. ანუ გული გატკინონ...
კოტიკოს სკოლაში უთხრეს ამაზე - ბულინგის საწინააღმდეგო კვირეული აქვთ. გაუმართლა - სკოლა ღელავს ბულინგის გამო. თანაც კოტიკო ჯერ პატარაა, ბულინგის მსხვერპლი არ ყოფილა, მაგრამ უკვე იცის. ამაზე რომ ლაპარაკობდნენ, მაშინვე იგრძნო და იცნო. მან უკვე იცის, რა არის ხასიათის გაფუჭება და გულის ტკივილის ამბავი.
ეს იცის ყველამ.
ეს ამბავი ჩვენ გვერდით ცხოვრობს და ვერავინ ვერაფერს შველის. ყველგან - სკოლაში, უმაღლესში, სამსახურში, ეზოში თუ ზაფხულში ნაქირავები აგარაკის საერთო აივანზე. და ზუსტად ერთნაირი სარკასტული ღიმილით დადის ნიუ-იორკის, პარიზისა თუ თბილისის სკოლებსა და თავშეყრის ადგილებში.
ამ ამბავმა არ იცის ასაკი და ვითარება, ის არ ბერდება და არ კვდება, მხოლოდ სახეს იცვლის. ჰო, შეგვიძლია თავი დავიმშვიდოთ - ეს მხოლოდ ბავშვობაში ხდება, მხოლოდ სკოლაში - გაიზრდება და დაავიწყდება. გავიზარდეთ და არ დაგვავიწყდა... გავიზარდეთ და ახალი ძალით დაგვეჯახა.
არა, ჩვენ არა, ჩვენ არა, რა თქმა უნდა... სხვას სჭირს ეს. ასე უნდა ვთქვათ, როცა ამაზე ვილაპარაკებთ და ღამე ვიტიროთ ბალიშში თავჩარგულებმა, ისე, როგორც იმ გოგომ ბავშვობაში ან ბიჭმა, ათჯერ მეტად თავჩარგულმა, იმიტომ რომ ბიჭისთვის ტირილი ათმაგად აკრძალულია.
- რა არის ბულინგი? - შეკითხვა ქუჩაში.
უმეტესად ამბობენ: „ჩაგვრა“, „ვინმეს ამოჩემება“, „შევიწროება“, „გარიყვა“...
ზოგი კი ამბობს: „ არ ვიცი“, და მერე ჩაიბურტყუნებს - „მოიგონებენ რაღაცას!“
მოიგონებენ, ოღონდ სხვა რამეს:
მოიგონებენ კლასში შესვლის მომენტს, ზოგიერთების ჩაცინებას და გადალაპარაკებას, მერე ალმაცერ მზერას და ისევ გადალაპარაკებას ყოველ ჯერზე, როცა ახლოს გაივლის. მცდელობას, რომ მივიდეს და ჩაერთოს ლაპარაკში, ისინი კი ჩერდებიან და - „მერე გნახავ...“ - ეუბნებიან ერთმანეთს. განა რა, თუნდაც მარტო ეს, ოღონდ ყოველდღე. და მარტოობის საშინელი, დამთრგუნველი გრძნობა. მარტოობის და არასასურველობის. და მერე, ღამღამობით, შეკითხვა: „რატომ? ჩემი ბრალია?“
მოიგონებენ ის ერთად მდგარი ბიჭებიც, უცნაური განცდით: რა მინდოდა? ან რას ვერჩოდი? იმის მაგივრად, რომ მემეგობრა! ნახე, რა კაცი დადგა. იმან ამიყოლია, მესამე მერხზე რომ იჯდა. რა სულელი ვიყავი, იმას ხომ ახლა საერთოდ ვეღარ ვიცნობ, ქუჩაში რომ შემხვდეს, ეს კი ყოველდღე მხვდება და თვალს ვარიდებ...
მოიგონებენ დიდ და ნათელ აუდიტორიას, მზე რომ შემოდის მაღალი ფანჯრებიდან და მხოლოდ ხალისს და სიხარულს ჰპირდება, და მისი ბიჭიც შემოდის აუდიტორიაში და ღიმილით მისკენ მიემართება, და მერე გზად სამი გოგო რომ გადაეღობება და რაღაცას ეჩურჩულება... და რომ ცდილობს, მივიდეს და ვეღარ ასწრებს, ის ბიჭი ისე შებრუნდება და წავა. და მერე, ყოველთვის თვალს რომ არიდებს და ის კი ვეღარასოდეს იგებს, რა მოხდა. და იმ ბიჭზე მეტად ის სამი გოგო რომ სტკივა, რომლებიც უახლოესი მეგობრები ეგონა და არ აღმოჩნდნენ, და რომლებმაც არასოდეს უთხრეს, იმ დღეს რა მოხდა. განა, რა! ისეთი არაფერი, ყველა იტყვის, რომ ჩვეულებრივი ამბავია და ცხოვრებაა ასეთი. მაგრამ ეს არასოდეს არ არის პასუხი კითხვაზე: „მაინც რა მოხდა? ჩემი ბრალია?“
მოიგონებენ ის გოგონები, იმ სამის გვერდით რომ იდგნენ, რომ ესმოდათ, რას უჩიჩინებდნენ იმ ბიჭს და ხმა არ ამოიღეს. არც მაშინ რომ თქვეს, რა სისულელეს ეუბნებითო და არც მერე, არასოდეს უთხრეს არც იმ გოგოებს, და არც იმ ბიჭს. და მერე როგორ აწუხებდათ მტანჯველი აკვიატება ღამეების განმავლობაში: უნდა მეთქვა, უნდა ჩავრეულიყავი. ახლა მაინც უნდა მივიდე და ვუთხრა... და მერე გადის ღამეები და გადის დღეები, მაგრამ მაინც სამუდამოდ რჩება მტანჯველი დანაშაულის შეგრძნება. განა, რა! რა დანაშაული? ბავშვები ვიყავით, სისულელეა! მაგრამ რა ვიცი...
მოიგონებენ მარტო ჯდომას კლასელის დაბადების დღეზე, ტახტის კუთხეში. „ბიჭებო, აივანზე გავიდეთ...“ და მერე - „შენ სად მოდიხარ? შენ რა გინდა? დაგიძახა ვინმემ?“ მერე ყველა გოგო რომ ცეკვავს და მასთან - არც ერთი. მშვიდი და გულგრილი „არ ვცეკვავ“, და მერე რომ ცეკვავს, მაგრამ სხვასთან და თან დროდადრო მისკენ იყურება და კვდება სიცილით... განა რა, თუნდაც მარტო ეს, ოღონდ რამდენჯერმე... და მერე, საკუთარ თავთან შეკითხვა ღამღამობით: „რატომ? ჩემი ბრალია?“
მოიგონებენ ალმაცერ მზერას უფროსი დის ფეხსაცმლის გამო, ან სულაც უფროსი ძმის ქურთუკის გამო, რომელიც არ ჰგავს სხვა გოგოების ჩასაცმელებს. მოიგონებენ კოლექტიურ გამოხედვას უცნაური ვარცხნილობის გამო - „აუკეცავს ეს თმა რაღაცნაირად...“ ანუ სხვა მინდვრის ყვავილია, ანუ უარი და მარტოობა მას - ჩვენს მინდვრებზე!
ბავშვები? უწყინარი კინკლაობა? მაგრამ ჩვენ ყველამ ვიცით, რომ წლების შემდეგაც არაფერი შეიცვლება, მთელი ცხოვრება გაგრძელდება ეს „ტერიტორიული“ დაყოფა და „ომები“, კეთილი ღიმილი ერთ ადგილას და იმავე ხალხის „ვერ გხედავ“ სხვაგან. იქ, სადაც სხვა მინდვრებია და, უბრალოდ, სხვაგვარი ყვავილები.
აი, ეს არის! კი არ დაგჩაგრონ აუცილებლად, ან გცემონ, ან ტანსაცმელი შემოგახიონ. ეს მწარეა, მაგრამ საშველი მაინც გამოჩნდება. ამას მასწავლებელიც დაინახავს და მშობელიც და მანდატურიც და შენც გაუმკლავდები რამენაირად. ბოლოს და ბოლოს აუცილებლად გაუმკლავდები.
ამას კი ვერავინ დაინახავს და ვერც ვერავინ მიხვდება. და ხანდახან შენც ვერ ხვდები, რატომ წაგმწარდა ეგ დღე და ხასიათი გაგიფუჭდა. და რატომ აღარ გინდა დღეს აღარაფერი. და მერე რატომ აღარ გინდა ხვალ აღარაფერი... და ასე მიდის ცხოვრება პატარა წყენებით. და გულზე გავლით...
დღის წყენები და ღამის გულები. ტკივილის სიღრმე, ისეთი, რომ არაფერი არ შეედრება და ვერასოდეს გადაწონის აღიარებული ამქვეყნიური პრობლემები. „იმან რომ ეს მითხრა, მე ასე უნდა მეპასუხა... არა, ასე ჯობდა... არა, აი, ასე, მაგალითად... ეს როგორ ვერ მოვიფიქრე, როგორ ვერ ვუთხარი, რამ დამამუნჯა...“
ნატკენი გულების ამბავი - გულინგი...
ვინ დაითვალა, რამდენია ასეთი გული? ან როგორ შეიძლება დაითვალო?
გაეროს ბავშვთა ფონდმა შეისწავლა 2008 წელს სკოლებში მომხდარი ძალადობის, მათ შორის ბულინგის, შემთხვევები და აღმოჩნდა, რომ გამოკითხული ბავშვების 80 პროცენტს თანატოლების მხრიდან ერთხელ მაინც ჰქონდა განცდილი ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური ძალადობა.
ეს - ვინც შეძლო აღიარება და გულწრფელად თქვა. უბრალოდ, ვინც თავს გამოუტყდა.
და ვინც დღესაც ჯიუტად აჯერებს თავს, რომ უნდა მოითმინოს, რომ თავს ზევით ძალა არ არის? ვინც დღითიდღე ეჩვევა ძალადობას?
გულისტკენა სკოლაში, სახლში, ქუჩაში, ყველგან, სადაც ხალხია ირგვლივ... და მერე ამ ხალხისაგან ხსნა - ინტერნეტი. მერე კი ახალი მწარე აღმოჩენა: ბულინგი ვირტუალურ სივრცეში - რეალურ ცხოვრებაზე სასტიკი და ულმობელი, სადაც თვალებშიც ვერ ჩახედავ მოძალადეს.
ბულინგზე ერთ ნაშრომს მივაგენი „აბლაბუდაში“. საკურსო ნაშრომი იყო. გულიანი და ჭკვიანური. „პრობლემურია, რომ სკოლას არ გააჩნია ვალდებულება, ჰყავდეს საკუთარი, მუდმივი ფსიქოლოგი, რომელიც კვალიფიციურ დახმარებას გაუწევდა ბულინგის მსხვერპლ ბავშვებს“, - წერია ნაშრომში.
ამაზე უკვე ბევრი ლაპარაკობს დაუფარავად. კარგია, რომ კოტიკოს უკვე ვიღაცამ უთხრა გულის ამბავი.
მაინც ნახავდა ინტერნეტის უსასრულო ქსელებში უამრავ ფილმსა და სიუჟეტს, რომლებშიც ამაზე გულახდილად და ხმამაღლა ლაპარაკობენ თუ ჩვენში, თუ სხვაგან. სადაც იღებენ ფილმებს და ვიდეოსიუჟეტებს, აღწერენ, სხვები როგორ განიცდიან ამ ამბავს და აჩვენებენ, რა შეიძლება მოჰყვეს ბულინგს!
და ამ უამრავი ვიდეოს ქვემოთ - უამრავი გამოხმაურება: „მე კი ასე დამემართა“, „მე ავდექი და ასე ვუპასუხე“, „აღარ შემიძლია, მირჩიეთ რა ვქნა“, „ბოლო ზღვრამდე ვარ მისული“, „მე მაგას დედას ვუტირებ!“ „სუპერვარსკვლავი გავხდები და ნახავენ მერე!“ „აიი, როგორ მესმის ეს ყველაფერი, თქვენ უკვე მოახერხეთ ამის დავიწყება, მე კი ვერა“, „სასტიკად გავურბივარ ჩემს კლასელებს, არ მინდა მათი დანახვა.“
ვიცი, რომ ბოლოს რაღაც უნდა დავწერო. გამოსავალი. და არ ვიცი, რა არის ეს გამოსავალი.
მაგრამ ზუსტად და დანამდვილებით ვიცი ერთი რამ: ამაზე უნდა ვილაპარაკოთ. ხმა მივაწვდინოთ კანონებისა და სტრატეგიების დამწერთ. ყველა მშობელსა და მასწავლებელს ერთად, ცალ-ცალკე, და მთელ ქვეყანას. ადამიანის ბუნებასა და გულს...
რაც ზუსტად ვიცი, გული თუ გტკივა, ჯობია ილაპარაკო. არ შეგეშინდეს ყალბი თანაგრძნობის, ისევ ქედმაღლური ღიმილისა და ნიშნის მოგებით ჩაცინების.
უფრო მეტი აუცილებლად ასე გეტყვის: „აიი, როგორ მესმის ეს ყველაფერი!“
რადგან ვერასოდეს ვიქნებით ყველანი ერთი მინდვრის ყვავილები. და ბოლოს და ბოლოს მივხვდებით, რომ ეს კარგია...
