რუსი მეცნიერები ციხეში

რუსეთში ბოლო 20 წლის განმავლობაში 30-ზე მეტი მეცნიერი, მათ შორის, არაერთი საერთაშორისოდ აღიარებული და უნიკალური სპეციალისტი აღმოჩნდა ციხეში. მათ დიდ ნაწილს ბრალი დასდეს ჯაშუშობასა და სამშობლოს ღალატში. სწორედ ამ ბრალდებებით დააპატიმრეს 30 ივნისს ნოვოსიბირსკელი პროფესორი, 54 წლის დმიტრი კოლკერი, რომლის გარდაცვალებამ მოსკოვის საგამოძიებო იზოლატორ „ლეფორტოვოში“ დიდი რეზონანსი გამოიწვია როგორც რუსეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ. თუმცა, როგორც გაირკვა, დმიტრი კოლკერის გარდა, რუსეთის პროკურატურასა და უსაფრთხოების სამსახურს სისხლის სამართლის ბრალდებები აქვს წაყენებული კიდევ რამდენიმე რუსი მეცნიერისთვის, რომელთა შორის ყველაზე ცნობილები რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი, სამეცნიერო ინფორმაციისა და საზოგადოებრივი მეცნიერებების ინსტიტუტის დირექტორი, იური პივოვაროვი და რუსეთის სამხედრო და სპეციალური ტექნიკისა და მაღალი ტექნოლოგიების ცენტრის დირექტორი, ანდრეი გრუდზინსკი არიან. პუტინის რუსეთში მეცნიერთა კამპანიურმა დევნამ ბევრს გაახსენა სტალინური წმენდა, როცა ზოგადი ხასიათის რეპრესიების პარალელურად, ჯაშუშებსა და ხალხის მტრებს მეცნიერებისა და მეურნეობის ცალკეულ დარგებში - მედიცინაში, ბიოლოგიაში, ენათმეცნიერებაში და ა.შ. გამოავლენდნენ.

საჩვენებელი დასჯა?

ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი დმიტრი კოლკერი ხელმძღვანელობდა კვანტურ-ოპტიკური ტექნოლოგიების ლაბორატორიას რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის ციმბირის ფილიალის ლაზერული ფიზიკის ინსტიტუტსა და ნოვოსიბირსკის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, ასევე ასწავლიდა ლაზერული სისტემების განყოფილებაში ნოვოსიბირსკის სახელმწიფო ტექნიკურ უნივერსიტეტში.

კოლკერის სამეცნიერო ნაშრომები ეძღვნება ლაზერული სისტემების პროექტირებასა და ახალი ტიპის გამოსხივების წყაროების შემუშავებას სხვადასხვა ინდუსტრიაში პრაქტიკული გამოყენების მიზნით.

30 ივნისს ნოვოსიბირსკის რაიონულმა სასამართლომ სამშობლოს ღალატში ბრალდებულ (რუსეთის ფედერაციის სისხლის სამართლის კოდექსის 275-ე მუხლი) მეცნიერს წინასწარი პატიმრობა შეუფარდა. სწორედ ამ გადაწყვეტილების შემდეგ გადაიყვანეს კუჭქვეშა ჯირკვლის კიბოს IV სტადიით დაავადებული მეცნიერი „ლეფორტოვოს“ იზოლატორში, სადაც 3 ივლისს გარდაიცვალა კიდეც.

დმიტრი კოლკერი ეჭვმიტანილი იყო „სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველი მონაცემების მიწოდებაში ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკისათვის“, რომლის უნივერსიტეტებში რუსი მეცნიერი, რუსეთის უსაფრთხოების სამსახურთან შეთანხმებით, ლექციებს კითხულობდა.

როგორც ფიზიკოსის შვილი, მაქსიმ კოლკერი ამბობს, ФСБ-ს მთელი ბრალდება დაფუძნებულია მეცნიერის ლექციებზე, რომლებიც მან წაიკითხა 2018 წელს ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის უნივერსიტეტებში. სისხლის სამართლის საქმეს ერთვის ფაილები: „გაზისმაგვარი გარემოს ლაზერული სპექტროსკოპია“, „ნახევარგამტარული ლაზერები“ და „ლაზერული ლიდარი. ძირითადი პრინციპები“.

მაქსიმ კოლკერი ირწმუნება, რომ ლექციების შინაარსი ზედმიწევნით იცოდა ინსტიტუტის კომისიამ, რომელმაც ასევე დაამტკიცა მეცნიერის სიტყვით გამოსვლის ტექსტი. გარდა ამისა, ჩინეთში მივლინების დროს ფიზიკოსს თან ახლდა უშიშროების თანამშრომელი, რომელიც უკრძალავდა მას ინგლისურად ლაპარაკსა და სიტყვით გამოსვლას.

ადვოკატი დმიტრი ზახვატოვი, რომელიც იცავს პოლიტიკურ აქტივისტებს, გაოგნებულია გამოძიებისა და მოსამართლის სისასტიკით, რომელმაც პატიმრობა მომაკვდავ ადამიანს მიუსაჯა.

„ახლა უკვე აშკარაა, რომ ეს გაკეთდა მიზანმიმართულად, რათა სიკვდილის წინ ადამიანისთვის მიეყენებინათ უდიდესი ტანჯვა. გამომძიებელი, პროკურორი და მოსამართლე მიზანმიმართულად მოქმედებდნენ, რათა სიკვდილის პირას მისული ადამიანისთვის მაქსიმალურად მტანჯველი გაეხადათ აგონია. ადრე აწამებდნენ დანაშაულის აღიარების მისაღებად. ახლა მხოლოდ წამების მიზნით აწამებენ. სხვა სიტყვები არ მაქვს“, - განაცხადა ადვოკატმა.

3 ივლისს, მეცნიერის გარდაცვალების დღეს, ნოვოსიბირსკის აკადემქალაქში გაჩნდა სპონტანური მემორიალური დაფა, რომელზეც პროფესორის შვილის, მაქსიმ კოლკერის სიტყვები იყო მიწერილი:

„ФСБ-მ მოკლა მამაჩემი, რადგან იცოდნენ, რა მდგომარეობაშიც იყო, თუმცა მაინც გაიყვანეს საავადმყოფოდან ციხეში. ორი დღე გეყოთ, ადამიანის მოსაკლავად, ახლა კი მე და ჩემი ოჯახი მამის გარეშე დავრჩით“.

საღამოსთვის მემორიალური დაფა, რომელზეც მეცნიერის ფოტო იყო დამაგრებული, გააქრეს, ადგილზე კი სამორიგეოდ პოლიციის რაზმი დააყენეს.

„მოღალატე მეცნიერთა“ მიმდინარე საქმეები

დმიტრი კოლკერის დაკავებამდე ორი დღით ადრე დააკავეს ნოვოსიბირსკის უნივერსიტეტის კიდევ ერთი თანამშრომელი - ანატოლი მასლოვი, რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის ციმბირის ფილიალის თეორიული და გამოყენებითი მექანიკის ინსტიტუტის მთავარი მკვლევარი. 75 წლის პროფესორიც მოსკოვის „ლეფორტოვოს“ იზოლატორში გადაიყვანეს. მასლოვი ეჭვმიტანილია უცხო ქვეყნისთვის ჰიპერბგერასთან დაკავშირებული მონაცემების გადაცემაში.

ადვოკატ ივან პავლოვის თქმით, რუსეთის უშიშროების ფედერალური სამსახური სულ უფრო ხშირად უყენებს მეცნიერებს ამგვარ აბსურდულ ბრალდებას სამშობლოს ღალატსა და ჯაშუშობაში:

„ერთ-ერთი უკანასკნელი ასეთი საქმე მეცნიერ ვალერი გოლუბკინის წინააღმდეგ აღძრეს. მან მონაწილეობა მიიღო საერთაშორისო პროექტში (პროგრამა HEXAFLY-INT შეთანხმებული იყო რუსეთის ფედერაციის მრეწველობისა და ვაჭრობის სამინისტროსთან) რომლის დროსაც უნდა მოემზადებინა და გადაეცა ანგარიშები უცხოელი კოლეგებისთვის. ამ ანგარიშებს სწავლობდნენ კომისიები (ამოწმებდნენ, ხომ არ შეიცავდა სახელმწიფო საიდუმლოებებს). თავად მეცნიერებს არ აქვთ უფლებამოსილება, შეაფასონ ინფორმაცია. გოლუბკინმა მიიღო კომისიის თანხმობა, რომელსაც ხელს აწერდნენ ინსტიტუტის ხელმძღვანელები და ავტორიტეტული თანამშრომლები, ანუ მისი უფროსები. სწორედ მათ გადაწყვიტეს, რომ ყველაფერი რიგზე იყო, რომ არ იყო სახელმწიფო საიდუმლოება, თუმცა მეცნიერი ამან ვერ იხსნა “.

6 ივლისს მოსკოვის სასამართლომ დაუსწრებლად დააკავა რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი, სოციალურ მეცნიერებათა სამეცნიერო ინფორმაციის ინსტიტუტის სამეცნიერო დირექტორი იური პივოვაროვი, რომელსაც ბრალი ედება „ორგანიზებული ჯგუფის მიერ განსაკუთრებით დიდი ოდენობის თანხის გაფლანგვაში“. საუბარია წლების წინ ორი თანამშრომლის „ფიქტიურ დასაქმებაზე“, რასაც თვითონ მეცნიერი კატეგორიულად უარყოფს.

პივოვაროვის წინააღმდეგ საქმე რამდენიმე წლის წინ აღიძრა. მაშინ გამოძიებამ მეცნიერს საშუალება მისცა სამკურნალოდ საზღვარგარეთ წასულიყო. გავრცელებული ინფორმაციით, „მსჯავრდებული“ ახლა გერმანიაში ცხოვრობს. ივნისის ბოლოს მოსკოვის ბასმანის რაიონულმა სასამართლომ დაუსწრებლად მისი დაკავების შუამდგომლობა მიიღო. რუსეთის საგამოძიებო კომიტეტმა პივოვაროვზე საერთაშორისო ძებნა გამოაცხადა „იმის გამო, რომ ბრალდებული ემალება გამოძიებასა და სასამართლოს“.

იური პივოვაროვი - ისტორიკოსი, პოლიტოლოგი, მრავალი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი, ბოლო წლებში აქტიურად აკრიტიკებდა რუსეთის ხელისუფლებას, უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ კი ხელი მოაწერა ომის საწინააღმდეგო კომიტეტის მიმართვას.

7 ივლისს იმავე მოსკოვის ბასმანის რაიონულმა სასამართლომ თაღლითობის ბრალდებით დააკავა პოლკოვნიკი ანდრეი გრუდინსკი, რუსეთის სარაკეტო და საარტილერიო მეცნიერებათა აკადემიის იარაღის, სამხედრო და სპეციალური აღჭურვილობის შექმნის სამეცნიერო ცენტრის დირექტორი. გაზეთ „კომერსანტის“ ცნობით, გამოძიებას ეჭვი აქვს, რომ მეცნიერმა თავდაცვის სამინისტროს შეკვეთის შესრულებისას დიდი ოდენობით თანხა მიითვისა.

2020 წლის 30 სექტემბერს, ტომსკში, ФСБ-ს მოსკოვის დეპარტამენტის თანამშრომლებმა დააკავეს 64 წლის მეცნიერი, ელექტრონული მოწყობილობების კვების წყაროების სპეციალისტი ალექსანდრ ლუკანინი, რომელსაც ბრალად წაუყენეს გარკვეული საიდუმლო მონაცემების ჩინეთისთვის გადაცემა. მეცნიერი, პენსიაში გასვლის შემდეგ ლექსიებს კითხულობდა როგორც ტომსკში, ასევე ჩინეთის შენიანის პოლიტექნიკურ უნივერსიტეტში, დაკავებული იყო მძლავრი გენერატორების შექმნით, თუმცა, როგორც ალექსანდრ ლუკანინის კოლეგებმა შენიშნეს, მას არ მიუწვდებოდა ხელი სახელმწიფო საიდუმლოების შემცველ ინფორმაციაზე.

„ადამიანებს უკვე ეშინიათ მეცნიერების სფეროში მუშაობის, რადგან თანამედროვე მეცნიერება წარმოუდგენელია უცხოელ კოლეგებთან ურთიერთობის გარეშე, ეს კი რუსეთში შექმნილი ვითარების გამო ძალიან სახიფათოა. ამიტომ, თუ ადამიანი გადაწყვეტს სამეცნიერო საქმიანობაში ჩართვას, უმჯობესია დატოვოს რუსეთი“, - თქვა ტომსკელი მეცნიერის ერთ-ერთმა კოლეგამ.

მეცნიერება ციხეში

რუსეთში ბოლო 20 წლის განმავლობაში 30-ზე მეტი მეცნიერის დაპატიმრებათა გეოგრაფია მთელ რუსეთს წვდება, ბრალდება კი - ორი თუ სამი: სსკ-ის 275-ე „სახელმწიფო ღალატი“, სსკ-ის 283-ე „სახელმწიფო საიდუმლოების გამჟღავნება“ და სსკ-ის 283.1 „სახელმწიფო საიდუმლოების უკანონო მოპოვება“, „კონტრაბანდა“ და „გაფლანგვა“. ФСБ-ს რეგიონალური განყოფილებებისთვის „ჯაშუშ მეცნიერთა“ დაჭერა ტენდენციად იქცა.

რუსი მეცნიერი ძალიან ადვილად შეიძლება იქცეს „მოღალატედ“. ამისთვის საკმარისია ერთხელ მაინც გავიდეს საზღვარგარეთ, ჰქონდეს სახელმწიფო საიდუმლოებაზე წვდომა ან მიიღოს უცხოური გრანტი.

2000-იანი წლებიდან მოყოლებული, იმდენ რუს მეცნიერს შეეხო რეპრესიების ტალღა, რომ მათ დასაცავად საგანგებოდ გაერთიანდნენ ცნობილი რუსი აკადემიკოსები, მათ შორის - ნობელის პრემიიის ლაურეატი ვიტალი გინზბურგი, პროფესორი სერგეი კაპიცა და სხვები, რომლებმაც დააფუძნეს „მეცნიერთა დაცვის კომიტეტი“ - საზოგადოებრივი არასამთავრობო ორგანიზაცია. კომიტეტის ხელში გაიარა „მოღალატეების“ და „ჯაშუშების“ 20-ზე მეტმა საქმემ.

• არქტიკის მეცნიერებათა აკადემიის 80 წლის ყოფილ პრეზიდენტს, ვალერი მიტკოს ბრალი დასდეს ჩინეთის დაზვერვის სამსახურებთან თანამშრომლობაში.
• მოსკოვის ფიზიკა-ტექნიკური ინსტიტუტის 69 წლის პროფესორ ვალერი გოლუბკინს ბრალი დასდეს ღალატში საერთაშორისო პროექტში მონაწილეობის შემდეგ.
• 77 წლის მეცნიერი, მანქანათმშენებლობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის მკვლევარი, ვიქტორ კუდრიავცევი, რომელიც ასევე სამშობლოს ღალატში იყო ბრალდებული, გარდაიცვალა წინასწარი დაკავების იზოლატორში პატიმრობის მესამე წელს.
• ვალენტინ დანილოვი - რუსი ფიზიკოსი, ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა კანდიდატი, ცნობილი სპეციალისტი კოსმოსური პლაზმის ფიზიკის დარგში. დაიბადა კრასნოიარსკში, დაამთავრა ნოვოსიბირსკის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფიზიკის ფაკულტეტი. 2001 წელს ФСБ-ს კრასნოიარსკის სამმართველომ ვალენტინ დანილოვის წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმე აღძრა რუსეთის ფედერაციის სისხლის სამართლის კოდექსის 275-ე მუხლით („ღალატი“). ფიზიკოსს ბრალი ედებოდა ჩინეთისთვის იმგვარი საიდუმლო ინფორმაციის მიწოდებაში, რომელიც მნიშვნელოვნად შეამცირებდა კოსმოსური ხომალდის გაშვებისთვის საჭირო დროსა და ფინანსურ ხარჯებს. თავად მეცნიერი და მისი კოლეგები ამტკიცებდნენ, რომ ეს კვლევები ჯერ კიდევ 1992 წელს იქნა დეკლარირებული და განსაიდუმლოებული. 2004 წელს სასამართლომ ვალენტინ დანილოვს 14 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა მკაცრი რეჟიმის კოლონიაში მოხდით. 2012 წელს ფიზიკოსი პირობით ვადაზე ადრე გაათავისუფლეს, ხოლო 2021 წელს ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ ბათილად ცნო რუსეთის სასამართლოს გამამტყუნებელი განაჩენი და რუსეთის მთავრობას დაავალა ნოვოსიბირსკელი ფიზიკოსისათვის 21 000 ევროს გადახდა.

• რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის წყნარი ოკეანის ინსტიტუტის დირექტორს, აკადემიკოს ვიქტორ აკულიჩევს ბრალი დასდეს კონტრაბანდაში, ჯაშუშობასა და უაღრესად გასაიდუმლოებული იარაღის საზღვარგარეთ გატანაში. აკადემიკოსს „მეცნიერთა დაცვის კომიტეტმა“ გაუწია დახმარება, შედეგად, „მოღალატეს“ სულ რაღაც ოთხწლიანი პატიმრობა აკმარეს.
• ФСБ-ს თანამშრომლებმა დააკავეს ოკეანოლოგი ვლადიმირ სოიფერი.
• უსაფრთხოების სამსახურის თვალსაწიერში მოხვდა რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის წყნარი ოკეანის ინსტიტუტის კიდევ ორი ოკეანოლოგი: ოკეანის ხმაურის ლაბორატორიის ხელმძღვანელს, პროფესორ ვლადიმირ შჩუროვს და მის კოლეგას, უფროს მეცნიერ-თანამშრომელს, იური ხვოროსტოვს, ბრალი დასდეს სახელმწიფო საიდუმლოების გამჟღავნებაში, რაც გამოიხატა ჩინეთისათვის იმგვარი აკუსტიკური მოდულების მიყიდვაში, რომლებსაც შეუძლიათ წყალქვეშა ნავების ხმაურის ვიბრაციების გადაღება. მეცნიერები რუსეთ-ჩინეთის საზღვარზე დააკავეს, როდესაც სამეცნიერო ჯგუფი შჩუროვის ხელმძღვანელობით ჰარბინის უნივერსიტეტში მიემართებოდა ჩინელ კოლეგებთან ერთობლივი სამუშაოსთვის. შჩუროვსა და ხვოროსტოვს, სახელმწიფო საიდუმლოების გამჟღავნების გარდა, ბრალი დასდეს კონტრაბანდასა და „მასობრივი განადგურების იარაღის შესაქმნელად საჭირო ტექნოლოგიების, სამეცნიერო და ტექნიკური ინფორმაციისა და სერვისების უკანონო ექსპორტში“. მძიმე ბრალდებების მიუხედავად, 2003 წელს, 4-წლიანი გამოძიების შემდეგ, მეცნიერები პირობითი მსჯავრით გათავისუფლდნენ.
• ვალენტინ მოისეევი იყო ერთ-ერთი პირველი რუსი მეცნიერი, რომელიც პუტინის რუსეთში „ღალატის“ მუხლით გასამართლდა. აღმოსავლეთმცოდნესა და რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ყოფილ თანამშრომელს ბრალი დასდეს სამხრეთ კორეის სასარგებლოდ ჯაშუშობაში. დაკავების მიზეზი გახდა მოსკოვში კორეის რესპუბლიკის საელჩოს მრჩევლისთვის, ჩო სონგ ვუსთვის ოფიციალურ სიმპოზიუმზე წაკითხული მოხსენების - „რუსული პოლიტიკა კორეის ნახევარკუნძულზე“ ტექსტის გადაცემა. მეცნიერმა წინასწარი დაკავების იზოლატორში 3,5 წელზე მეტი გაატარა. მოსკოვის საქალაქო სასამართლომ 12 წელი მიუსაჯა მკაცრი რეჟიმის კოლონიაში მოხდით, თუმცა გასაჩივრების შემდეგ, უზენაესმა სასამართლომ სასჯელი 4,5 წლამდე შეამცირა, მაგრამ ძალაში დატოვა ქონების კონფისკაცია.
• ანატოლი ბაბკინი დაპატიმრების მომენტამდე დაახლოებით 50 წელი მუშაობდა მოსკოვის ბაუმანის სახელმწიფო ტექნიკურ უნივერსიტეტში, მათ შორის, მუშაობდა მაღალსიჩქარიანი წყალქვეშა ტორპედოს, „შკვალის“ მონაცემების გაუმჯობესებაზე. ამ დროს ინსტიტუტი ღიად თანამშრომლობდა პენსილვანიის უნივერსიტეტთან და მის წარმომადგენელთან, ედმონდ პოუპთან, რომელიც დამატებითი მოწყობილობებითაც ამარაგებდა რუსულ ინსტიტუტს. ორი სამეცნიერო დაწესებულების ამ პარტნიორობაში რუსეთის მხარეს ბაბკინი წარმოადგენდა, თუმცა სულ მალე ФСБ-მ დააკავა მოსკოვში ჩასული პოუპი, ისევე როგორც დააკავა 72 წლის ბაბკინიც. რუს მეცნიერს ბრალი დასდეს ჯაშუშობასა და სამშობლოს ღალატში, თუმცა რამდენიმეთვიანი პატიმრობისა და ჯანმრთელობის მკვეთრი გაუარესების შემდეგ, ანატოლი ბაბკინი პატიმრობიდან გაათავისუფლეს.
• 2007 წელს ნოვოსიბირსკში უსაფრთხოების ფედერალურმა სამსახურმა „სახელმწიფო საიდუმლოების გამჟღავნების“ ბრალდებით სისხლის სამართლის საქმე აღძრა ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორების, გამოყენებითი ფიზიკის ინსტიტუტის ყოფილი თანამშრომლების, ოლეგ და იგორ მინინების წინააღმდეგ. 2007 წლის გაზაფხულზე ძმებმა გამოსცეს წიგნი, რომელიც ეძღვნებოდა მშობლიური ინსტიტუტის 40 წლის იუბილეს. საიუბილეო მონოგრაფიამ, რომელიც მხოლოდ 50 ეგზემპლარად გამოიცა, ადგილობრივი ФСБ-ს დაინტერესება გამოიწვია. წიგნში ნახსენები იყო ინსტიტუტის უახლესი გამოგონებები, დაკავშირებული ოპტიკურ და ელექტრონულ ფარდებთან, რომლებსაც შეუძლიათ საბრძოლო პირობებში სამხედრო ტექნიკა მტრისთვის უხილავი გახადონ. ძმების წინააღმდეგ აღძრული საქმე მალევე შეწყდა.

„90-იანების გვეშინოდა, მაგრამ აღმოვჩნდით 30-იანებში“

მეცნიერების რუსი პოპულარიზატორი ასია კაზანცევა მიიჩნევს, რომ მიმდინარე „ომის“ კონტექსტში, არაფერია გასაკვირი იმაში, რაც რუსი მეცნიერების თავს ხდება და რაც ნოვოსიბირსკელ ფიზიკოსს დამართეს. მისი აზრით, ФСБ-ს გამომძიებლებმა კარგად მოირგეს „ხალხის მტრებისადმი“ დაუნდობელი საბჭოთა ჩეკისტების როლი.

„თუ რეპრესიების უზარმაზარ მანქანას ამუშავებთ, გიწევთ მუდმივად კვებოთ იგი ადამიანის ხორცით. საოცარია, რამდენად ჰგავს ეს ყველაფერი ოცდაათიანი და ორმოციანი წლების ამბებს. ცხოვრობთ ბუშტში, რომლის გარშემოც პროგრესი, მეცნიერება და ადამიანის სიცოცხლის პატივისცემაა, მაგრამ შენი ქვეყნის ხელისუფლებაში მოდიან ისტორიის რეკონსტრუქტორები, რომლებიც იწყებენ ნაბიჯ-ნაბიჯ ძველის აღორძინებას, თანაც ისე, რომ ირგებენ წარსულის ყველა გამოჩენილი ბოროტმოქმედის როლს და დიდ წარმატებასაც აღწევენ ამ საქმეში“, - ამბობს კაზანცევა.

უფლებადამცველმა ივან შაბლოვმა კი გაიხსენა „მეცნიერებზე ნადირობის“ სხვა მაგალითები, რომლებიც ასევე ФСБ-ს მიერ იყო ორგანიზებული

„90-იანებში დაბრუნების გვეშინოდა, მაგრამ დავბრუნდით 1930-იან წლებში, ასეთი სიკვდილები (თუნდაც ყველაზე ცნობილი ადამიანების) ნორმად იქცა 2005-2022 წლებში. მეცნიერი ვიქტორ კუდრიავცევი, რომელიც სამშობლოს ღალატის საქმეში იყო ბრალდებული, გარდაიცვალა. დღემდე პატიმრობაში ტანჯავენ ისტორიკოს იური დმიტრიევს“, - ამბობს შაბლოვი, რომელმაც ასევე გაიხსენა ინჟინერ ვალერი ფშენიჩნის ციხის საკანში წამება და სიკვდილი. ფშენიჩნი, რომელმაც შექმნა წყალქვეშა ნავ „ვარშავიანკას“ 3D მოდელი, მოდელის პროექტირებისას ფულის გაფლანგვაში დაადაბაშ

დაკავებიდან სამი კვირის თავზე ფშენიჩნი საკანში იპოვეს ჩამომხრჩვალი, თუმცა სასამართლო ექსპერტიზამ თვითმკვლელობის ვერსია გამორიცხა - სხეულს ისეთი დაზიანებები ჰქონდა, რომ ფიზიკურად თვითონ ვერაფრით ჩამოიხრჩობდა თავს. ფშენიჩნი არც თანასკნელებს უწამებიათ. 4 წლის შემდეგ, უცნობია მკვლელის (მკვლელთა) ვინაობა.

ცნობილი რუსი სასულიერო პირი, დეკანოზი ანდრეი კურაევი იმაზე ამახვილებს ყურადღებას, რომ სტალინის წლებშიც კი, სასიკვდილოდ გადადებულ ავადმყოფებს პატიმრობიდან ათავისუფლებდნენ.

„სუფთა სინდისი - ცუდი მეხსიერების ნიშანია. "დღეს ბევრი აღდგა ჩვენი სამშობლოს წინააღმდეგ, ჩვენს სამშობლოს კი ცუდი არავისთვის გაუკეთებია" - ეს არის ფრაგმენტი პატრიარქ კირილეს დღევანდელი ქადაგებიდან. უცბად შენს სამშობლოში რომ იგივე მოხდეს, რასაც 24 თებერვლიდან შენი სამშობლო სჩადის უკრაინაში, ასევე არ იქნება "ცუდი"? აი, გუშინ, მოსკოვის იზოლატორში გარდაიცვალა დმიტრი კოლკერი, რომელიც ФСБ-მ დააპატიმრა წინა დღეს. ამ ქმედებაში ცუდი არაფერია, არა?“ - წერს ანდრეი კურაევი.