„ეს არის საშინელებათა ფილმი“, - ასე აღწერს ჟურნალისტი შახიდა იაკუბი ვითარებას დონეცკის საერთაშორისო აეროპორტში, რომელიც უკრაინის სამხედრო რაზმების და პრორუსულად განწყობილ სეპარატისტთა საბრძოლო დაპირისპირების ეპიცენტრია სამხრეთ-აღმოსავლეთ უკრაინაში. რადიო თავისუფლების რუსულენოვანი ტელეგადაცემა „ნამდვილი დროის“ აღმასრულებელი პროდიუსერი შახიდა იაკუბი ახალ წლამდე ერთი კვირით ადრე იმყოფებოდა მივლინებით სეპარატისტთა მიერ კონტროლირებად დონეცკსა და ლუგანსკში, მის მიერ მომზადებული სიუჟეტების ციკლი კი უკვე გადის ჩვენს სატელევიზიო გადაცემაში. ამჯერად შახიდა იკუბი „დაბრკოლების ზოლის“ სტუმარია და ჩვენი საუბარიც სწორედ დონეცკის აეროპორტში შექმნილ ვითარებაზე საუბრით იწყება.
საშინელებათა ფილმი სახელწოდებით დონეცკის აეროპორტი
კობა ლიკლიკაძე: შახიდა, მე ვნახე შენი რეპორტაჟი დონეცკის აეროპორტზე. მართლა შემზარავი კადრებია.
შახიდა იაკუბი: საშინელებათა ფილმია!
კობა ლიკლიკაძე: საშინელებათა, კი! აეროპორტის შენობა, რომელიც, როგორც მე მახსოვს, 2012 წლის ევროპის საფეხბურთო ჩემპიონატის წინ გარემონტდა და ამას დიდძალი საბიუჯეტო თანხებიც მოხმარდა, ორმხრივი დაბომბვის შედეგად თითქმის დანგრეულია. და ამ ნანგრევებში, როგორც შენი სიუჟეტიდან ჩანს, მიმდინარეობს გააფთრებული ბრძოლები და არც ერთი მხარე დათმობას არ აპირებს. რა ისეთი ღირებულება გააჩნია თითქმის გამოუსადეგარ აეროპორტს?
შახიდა იაკუბი: ვფიქრობ, ალბათ, იმიტომ რომ, როდესაც რაიმეს დაპყრობა სურთ, თავდაპირველად აეროპორტებს და ტელე-რადიოსადგურებს, ანუ სამაუწყებლო საშუალებებს, იკავებენ. სატელევიზიო არხების მხრივ სეპარატისტებს დონბასში ყველაფერი მოგვარებული აქვთ, რადგან არსებობს ტელეკომპანია „ნოვოროსია“, არსებობს სეპარატისტული ბატალიონების „ვოსტოკისა“ და „ოტპორის“ ტელევიზიები. მოკლედ, ყველას თავისი საინფორმაციო არხები აქვს. აი, აეროპორტები კი ის წერტილებია, რომლებიც ბოლომდე არა აქვთ აღებული. თუმცა, სინამდვილეში, ამ დონეცკის აეროპორტთან დაკავშირებით არაფერი გარკვეული არ არის, რამდენადაც მე არაფერი გამომივიდა, როდესაც ვეცადე, რომ უკრაინის კონტროლირებადი ტერიტორიიდან მოვხვედრილიყავი ამ აეროპორტის ტერიტორიაზე. ანუ, ყველა სხვა ჟურნალისტის მსგავსად, ვინც ჩემამდე ცდილობდა იქ მოხვედრას, სოფელ პესკიში ჩავედი, სადაც შინაგან საქმეთა სამინისტროს დაქვემდებარებაში არსებული ბატალიონი „დნეპრი 1“ და ეროვნული გვარდიის ფორმირება იმყოფება. იქვეა „მემარჯვენე სექტორის“ ბატალიონიც. და, აი, ეს ქვედანაყოფები სოფელ პესკის გარკვეულ ქუჩებს აკონტროლებენ და სარდაფებში სხედან. ცხადია, ყველა ჯარისკაცი მოხალისეთა დახმარების ხარჯზე ცხოვრობს. თუმცა ჩემთვის გაურკვეველია, საიდან ღებულობენ იარაღს, რაზეც გასაგები პასუხი არ მიმიღია.
კობა ლიკლიკაძე: მაგრამ რაკი შენ მოახერხე შეღწევა, გამოდის, რომ მომარაგების რაღაც გზაც უნდა არსებობდეს...
შახიდა იაკუბი: მომარაგების გზა არსებობს და იგი გადის სოფლებს შორის ამ ნამცეცა რაიონში, რომლის ერთ ნაწილს უკრაინის მხარე აკონტროლებს, მეორე მხარეს კი - სეპარატისტები. საინტერესო ისაა, რომ მეამბოხეების მხრიდან უფრო იოლი იყო დონეცკის აეროპორტზე მოხვედრა, ვინაიდან მათ მიგვაცილეს ობიექტამდე, სადაც გადავიღე კიდეც ის შემზარავი კადრები. სეპარატისტი მებრძოლები, როგორც მე მივხვდი, ძველ ტერმინალს აკონტროლებენ, ახალ ტერმინალში კი გამაგრებული არიან ზემოხსენებული უკრაინული ბატალიონები. სროლები იქ ყოველდღიურად წარმოებს, დღისითაც და ღამითაც. მთელი კვირის განმავლობაში, რაც იქ ვიყავი, აეროპორტის მიდამოებში ბათქაბუთქი იყო. და ეს ყველაფერი დილის 11 საათიდან იწყებოდა. გექმნება შთაბეჭდილება, რომ მოწინააღმდეგე მხარეები ასე ესალმებიან ერთმანეთს. ასე გრძელდება მთელი დღის განმავლობაში და ღამით კი სროლა ძლიერდება. უკრაინული ფორმირებების - „დნეპრისა“ და ეროვნული გვარდიის - მებრძოლების თქმით, მათ ესვრიან სნაიპერები და ბომბავენ ნაღმსატყორცნები. რეალურად რაღაც ომი მიმდინარეობს ამ აეროპორტში. თუმცა, გულწრფელად რომ ვთქვა და შენ თავადაც ნახე ეს კადრები, არ ვიცი, რას უნდა ესროლო კიდევ იქ და რას უნდა შეაფარო თავი ამ აბსოლუტურ ნანგრევებად ქცეულ აეროპორტში.
კობა ლიკლიკაძე: როგორც მე მივხვდი, შახიდა, შენ შეძელი როგორც უკრაინელი ჯარისკაცების, ისე სეპარატისტების პოზიციების ნახვა. უფრო ზუსტად, მათ დაგრთეს ნება, ორივე ტერმინალი გენახა და გადაგეღო?
შახიდა იაკუბი: სინამდვილეში, სეპარატისტების მხარეზე მოხვედრა ძნელია, რადგან ისინი მხოლოდ იმ ჟურნალისტებს უშვებენ, რომლებსაც კარგად იცნობენ. თვითგამოცხადებული დონეცკის ხელისუფლება და მეამბოხეები ცუდად ეპყრობიან უკრაინელ ჟურნალისტებს. მე ვერც კი წარმომიდგენია, რომ რომელიმე უკრაინელი ჟურნალისტი მეამბოხეების მხრიდან მოხვდეს სეპარატისტების მიერ კონტროლირებადი აეროპორტის ტერიტორიაზე. იგივე შეიძლება ითქვას რუს ჟურნალისტებზე, რუსეთის პასპორტის მქონე რეპორტიორებზე, რომლებსაც ძალიან ცუდად ეპყრობა უკრაინის არმია. მათ რეალურად ყველა გამაგრებულ საკონტროლო-გამშვებ პუნქტზე აჩერებენ და ამოწმებენ. მე, მადლობა ღმერთს, გამიმართლა, რადგან არც ერთი პასპორტი მაქვს და არც მეორე და ამიტომ როგორღაც მიშვებდნენ. მაგრამ მაინც ძალიან ძნელი იყო. საათობით მაჩერებდნენ გამაგრებულ საკონტროლო-გამშვებ პუნქტებზე და მაშინ ერთ-ერთ ჟურნალისტს ვთხოვე დამხმარებოდა მივლინების დროს, რადგან თავდაპირველად მე იქ უცხო ვიყავი. ჩემი მივლინების ბოლოს, რა თქმა უნდა, კარგი კონტაქტები დავამყარე ზოგიერთი წამყვანი ბატალიონის მეთაურებთან. თუმცა თავად ის კადრები აეროპორტის შიგნით გადაიღო სხვა ჟურნალისტმა, რომელიც, უბრალოდ, დამეხმარა, რადგან მსურდა, რომ აეროპორტი ორივე მხრიდან გადამეღო.
კობა ლიკლიკაძე: დონეცკის აეროპორტი გასაგებია, მაგრამ რა ხდება თავად დონეცკისა და ლუგანსკის ოლქებში?
შახიდა იაკუბი: რაც მე ვნახე, გეტყვით, რომ დონეცკის ოლქში უბრალო ადამიანები ჰუმანიტარული დახმარებით ცხოვრობენ, რომელიც მათთვის რუსეთიდან ჩააქვთ ჰუმანიტარული კოლონებით, რომელთა ნაწილიც, სხვათა შორის, იძარცვება. ჰუმანიტარული დახმარების ნაწილი მიდის კიევიდან, რომელსაც მოხალისეები აგროვებენ მთელ უკრაინაში. თუმცა ეს მოხალისეებიც დიდად არ უყვართ, განსაკუთრებით, თუ ისინი უკრაინიდან ჩადიან. ზუსტად გუშინ მოვიდა ცნობა, რომ ზოგიერთი მათგანი მეამბოხეებმა დაატყვევეს.
ტყვეთა გაცვლის სიურრეალისტური სურათი
კობა ლიკლიკაძე: შახიდა, როცა შენ მივლინებით იყავი დონბასში, სწორედ მაშინ გაცვალეს დაპირისპირებულმა მხარეებმა ტყვეები. როგორ ხდებოდა ეს და რამდენი უკრაინელი სამხედრო იმყოფება კიდევ სეპარატისტების ტყვეობაში?
შახიდა იაკუბი: არავინ იცის - რამდენი! მოკლედ რომ ვთქვათ, სიტუაცია ასეთია: უკრაინის მხარემ მოიყვანა 200-ზე მეტი ტყვე, სეპარატისტებმა მოიყვანეს -145. ტყვეთა ზუსტ რაოდენობას არ ამჟღავნებენ, მაგრამ ორივე მხარის ოფიციალურმა წარმომადგენლებმა გვითხრეს, რომ ცდილობენ, რაც შეიძლება მალე გაცვალონ ყველა ტყვე. საქმე ისაა, რომ უკრაინის მხარეს აქვს მთელი სია ადამიანებისა, რომლებიც უგზო-უკვლოდ დაკარგულებად ითვლებიან და ეს სია გადაეცა თვითგამოცხადებული რესპუბლიკების თვითმარქვია მთავრობებს. ტყვეების გაცვლა კი ძალიან სიურრეალისტურად მოხდა, რადგან უკრაინის მხარე მოვიდა დიდი იკარუსებით, ავტობუსებით, ოღონდ ძალიან დიდი დაგვიანებით. ძალიან ციოდა. თვითმარქვია დონეცკის სახალხო რესპუბლიკის ტყვეობაში მყოფი ადამიანები კი, გათოშილები, სატვირთო მანქანებში ისხდნენ. შემდეგ, რატომღაც, უკრაინული ავტობუსებიდან ბევრი ქალი გადმოვიდა, როგორც სამხედრო ტყვე, თანაც - სხვადასხვა ასაკის. როდესაც ვკითხე უკრაინის წარმომადგენელს, მედვედჩუკს, რატომ იყო ამდენი ქალი, მიპასუხა, უკრაინული კანონმდებლობით, ისინი სამხედრო ტყვეებად ითვლებიან, რადგან ტერორისტებს ეხმარებოდნენო.
კობა ლიკლიკაძე: საერთოდ რა ხდება, შახიდა, გაუგებარია. ამ ბოლო დღეების უკრაინულ ქრონიკას რომ გადავავლოთ თვალი, 5 იანვარს, ღამით, 13 ჯარისკაცი საგზაო შემთხვევის გამო დაიღუპა დონეცკში, მანამდე ნავიგაციამ უმტყუნა და 7 უკრაინელი ჯარისკაცი სეპარატისტთა ტყვეობაში მოხვდა. ამას იმიტომ გეკითხები, რომ შენს პირველ ტელერეპორტაჟში დონეცკის აეროპორტიდან სწორედ უკრაინული მხარის სუსტ ორგანიზაციაზე გქონდა გამახვილებული ყურადღება.
შახიდა იაკუბი: საშინელი პირობები აქვთ. ეს დონეცკის აეროპორტის დამცველები სიცივეში სხედან, საშინელი ანტისანიტარია სუფევს ირგვლივ. მათთვის საჭმელი მიაქვთ მოხალისეებს, რომლებიც შემოწირულობებს აგროვებენ. იცით? კომუფლირებულ სამხედრო ფორმებზე მათ უკრაინის ემბლემა რომ არ ჰქონოდათ, იფიქრებდით,მათხოვრები არიანო. ეს საშინელი სანახავია! ისეთი შთაბეჭდილება გექმნება, რომ წინა ხაზზე მყოფი ეს ადამიანები ღვთის ანაბარად მიატოვეს და მათზე არავინ ფიქრობს. ამ პირობების შემხედვარემ, ძნელია დაიჯერო, რომ სახელმწიფო ზრუნავს ამ მებრძოლებზე. ავიღოთ, იგივე ტყვეების გაცვლა. უკრაინელმა მხარემ მოიყვანა თავით ფეხებამდე იარაღში ჩამსხდარი ეს ე.წ. „რემბოები“, სპეცრაზმელები. ისეთი შთაბეჭდილება იქმნებოდა, რომ ყველაფერს აკონტროლებდა თვითმარქვია დონეცკის სახალხო რესპუბლიკის სამხედრო პოლიცია. ისინი უფრო ორგანიზებულად გამოიყურებოდნენ და იქცეოდნენ, როგორც საკუთარ სახლში, რის გამოც მე, ცოტა არ იყოს, უსიამოვნო გრძნობა დამეუფლა.
კობა ლიკლიკაძე: ანუ შენ უკრაინის მხრიდან უფრო მეტ ორგანიზაციას მოელოდი?
შახიდა იაკუბი: კი, მოველოდი, რომ იქნებოდა, მეტი ორგანიზება და ნაკლები ქაოსი. არადა, იყო რაღაც მიეთმოეთი. მოიყვანეს ეს „რემბოები“, რომლებიც იცავდნენ ავტობუსებს, რომლებსაც ისედაც არავინ ესხმოდა თავს. ეს ძალიან უცნაური იყო. ამ ყველაფრის შემხედვარეს ძალიან ბევრი შეკითხვა გამიჩნდა უკრაინის თავდაცვის სამინისტროს ხელმძღვანელობის მიმართ, თუ რა მდგომარეობაში იმყოფება მათი არმია.
კობა ლიკლიკაძე: მაგრამ იქნებ ასეთი მძიმე ვითარება დონეცკის აეროპორტშია და არა უკრაინის არმიის სხვა გამაგრებულ საკონტროლო-გამშვებ პუნქტებზე?
შახიდა იაკუბი: მე სხვა საკონტროლო-გამშვები პუნქტებიც ვნახე და ყველგან იგივე ვითარებაა. ჭამენ მოხალისეების მიერ მოტანილ ნამცხვრებს. არა, ეს ძალიან არასერიოზულია, მე ვფიქრობ.
დაქირავებული ჩრდილოკავკასიელები და მათი თავსატეხი
კობა ლიკლიკაძე: შახიდა, და რა ხალხია ეს სეპარატისტების მიერ დაქირავებული მებრძოლები. როგორია მათი ნაციონალური შემადგენელი და მართლა ასე გამოირჩევიან მათ რიგებში, რაოდენობითაც და სიძლიერითაც, ჩრდილოკავკასიელი დაქირავებულები?
შახიდა იაკუბი: არა, იქ არიან უცხოელები, სიტყვაზე, არის ჩეჩნური ბატალიონი, არის აფხაზური და ოსური რაზმები, რაც მე თავად ვნახე. თუმცა, ადგილობრივებთან შედარებით, მათი რიცხვი არცთუ ისე დიდია. ეს ეთნიკური ნიშნით შექმნილი ჩეჩნური, აფხაზური თუ იგივე ოსური ქვედანაყოფები გარკვეულ ფორმირებებზე არიან მიმაგრებული, -მაგალითად, „ოტპორსა“ თუ „ვოსტოკზე“, ზუსტად არ მახსოვს, - ჩეჩნები კი თავისთვის არიან. სხვათა შორის, ჩეჩნები საკმაოდ გულწრფელები არიან, არ მალავენ სახეს და დავითანხმე კიდეც, რომ გადამეღო მათი ბაზა. მართალია, დრო ძალიან ცოტა მქონდა, მაგრამ ორი საათი ვესაუბრე და ჩემთვის ძალიან ბევრი საინტერესო რამე შევიტყვე.
კობა ლიკლიკაძე: მაგალითად?
შახიდა იაკუბი: როდესაც შევეკითხე, აქ როგორ მოხვდით-მეთქი, მიპასუხეს, როსტოვში ჩამოვედით, იქ მივიღეთ ტანსაცმელი და შეიარაღება, ჩავსხედით კოლონაში და მოვედითო.
კობა ლიკლიკაძე: გამოდის, რომ როსტოვი ერთგვარი ტვირთგადასაცვლელი წერტილია ამ ე.წ. მოხალისეებისათვის?
შახიდა იაკუბი: როსტოვში მდებარეობს დიდი რუსული სამხედრო ბაზა, სადაც, როგორც ჩანს, ისინი აღჭურვეს და შემდეგ იმავე რუსული კოლონის თანხლებით ჩაიყვანეს ე.წ. დონეცკის სახალხო რესპუბლიკაში. არ დაუზუსტებიათ, ეს ჰუმანიტარული კოლონა იყო თუ რა. ასევე იყო ოსების შემთხვევაში, რომლებსაც ასევე ბევრი ველაპარაკე. ზოგიერთმა აღიარა, რომ სამხრეთ ოსეთიდან ჩამოვიდა, ზოგიერთები თითქოს ჩრდილოეთ ოსეთიდან იყვნენ ჩამოსული. ასევე ყველა ამტკიცებდა, რომ მოხალისეები არიან და ებრძვიან ფაშიზმს. ახლა უკვე ამ ადამიანებთან მიმართებით რეალურმა პრობლემამ იჩინა თავი, რადგან ისინი ჩამოვიდნენ საომრად. მათ, როგორც იტყვიან, ხელები ექავებათ. არადა, რა გააკეთონ, არ იციან, რადგან აქტიური საბრძოლო მოქმედებები აღარ წარმოებს.
კობა ლიკლიკაძე: და რას საქმიანობენ? მაროდიორობენ?
შახიდა იაკუბი: ამბობენ, რომ ჩეჩნები ქუჩებში პატრულირებენ მთვრალების გამოსავლენად. თუმცა ქალაქ დონეცკში კომენდანტის საათი მოქმედებს, საღამოს ექვსის შემდეგ ვერ გამოხვალ ქუჩაში და არც მთვრალები ჩანან მაინცდამაინც. ასე რომ, რისთვის პატრულირებენ, არ ვიცი. სამაგიეროდ, ჩეჩნებს მე წავაწყდი პრაქტიკულად ყველა ბარში, რომელიც კი მოვინახულე. სხედან ბარებში გვიან ღამემდე. როგორც ჩანს, ჯერჯერობით ბარების დაცვით შემოიფარგლებიან.
კობა ლიკლიკაძე: კარგი და, ფული საიდან აქვთ? მათ გასამრჯელოს ხომ უხდის ვიღაც ბარში ჯდომისთვის, ჭამისა და პატრულირებისთვის?
შახიდა იაკუბი: ისინი, ყველანი, მეუბნებოდნენ, რომ არავინ არაფერს უხდის. თუმცა ადგილობრივი მცხოვრებლები ამბობენ, რომ მათ ძალიან კარგ გასამრჯელოს აძლევენ იმისათვის, რომ იქ იმყოფებიან. ლოგიკურადაც ვიმსჯელოთ, ყველა ჩეჩენი ატარებს მობილურ ტელეფონს, ყველას აქვს ფული იმისათვის, რომ ისხდნენ ბარში. მართალია, ალკოჰოლს არ სვამენ, ასეთი არავინ მინახავს, მაგრამ ყველა ზის და ჩაის შეექცევა.
კობა ლიკლიკაძე: აბა, ისინი ვინ არიან, რომლებიც შენს სატელევიზიო რეპორტაჟში ამბობენ, რომ ყოველთვე 2000 დოლარს უხდიან?
შახიდა იაკუბი: არა, ეს უკრაინის მხარეზე მყოფმა მებრძოლებმა თქვეს და, თანაც, ეს ითქვა რაღაცნაირად ძალიან გაკვრით, არა პრესაში გამოსაქვეყნებლად. ჟურნალისტებს, როგორც ერთი, ისე მეორე მხარე ეუბნება, ჩვენ აქ ყოველგვარი გასამრჯელოს გარეშე ვართო. გეუბნებით იმას, რაც მითხრეს. თუმცა, გულწრფელად რომ ითქვას, ადგილობრივ მცხოვრებლებთან საუბრის შემდეგ დავრწმუნდი, რომ ქალაქ დონეცკში ყვავის ბორდელის ბიზნესი. ასეთი სახის მომსახურებაზე მოთხოვნა ყოველთვის დიდია იქ, სადაც საომარი მოქმედებები მიდის. უძველესი პროფესიის წარმომადგენელთა მთავარი კლიენტები კი ე. წ. მოხალისეები არიან, რომლებსაც ამ მომსახურებას უფასოდ, ალბათ, არავინ გაუწევს. თანაც, როდესაც ორი საათის განმავლობაში ჩეჩენ მებრძოლებს ვესაუბრებოდი, ისინი მობილურებით გამუდმებით ურეკავდნენ ვიღაც გოგოებს და რესტორანში ეპატიჟებოდნენ. რესტორანშიც რაღაც ფული უნდა დაახარჯონ მათ, ხომ სწორია? აი, მოკლედ, ასეა ეს საქმე.
„ლეგენდარული“ გივი შიდა ბრძოლაში დამარცხდა
კობა ლიკლიკაძე: მომისმინე, შახიდა, ვინ არის ძალიან ცნობილი საველე მეთაური სეპარატისტთა შორის, სახელად გივი? სინამდვილეში ის მართლაც ასეთი ლეგენდარულია?
შახიდა იაკუბი: გივი ლეგენდარულია. როგორც აღმოჩნდა, ის უკრაინელი ქართველია, უფრო ზუსტად, დიდი ხანია ცხოვრობს უკრაინაში და, მართლაც, მეამბოხეთა წამყვან საველე მეთაურებს შორისაა. მაგრამ, როგორც მითხრეს, გივის ბოლო დროს პრობლემები შეექმნა - დაპირისპირებაში აღმოჩნდა სხვა ქვედანაყოფების, „ოტპორისა“ და „ვოსტოკის“, მეთაურებთან. საერთოდ, ეს საველე მეთაურები ერთმანეთთან რაღაც გაურკვეველ ურთიერთობაში იმყოფებიან. როგორც ამბობენ, მიმდინარეობს ბრძოლა დონეცკში ბიზნესებისა და ტერიტორიების გადანაწილებისათვის და, ცხადია, ამის გამო ვითარება კიდევ უფრო რთულდება. როგორც მივხვდი, ამ დაპირისპირებაში გივი გარკვეულწილად დამარცხდა. ამაზე ისიც მეტყველებს, რომ თუ მისი ბატალიონი გარკვეული პერიოდის განმავლობაში დონეცკის აეროპორტს აკონტროლებდა, ახლა ეს ტერიტორია დაატოვებინეს და გაძლიერებული საკონტროლო-გამშვები პუნქტის სადარაჯოდ დააყენეს. ისევ და ისევ, კობა, იმის გამო, რომ ცოტა დრო მქონდა, გივი არ მინახავს, მაგრამ ვნახე მებრძოლები, რომლებსაც სამხედრო სამოსზე ამოტვიფრული ჰქონდათ სახელი „გივი“.
კობა ლიკლიკაძე: სხვა ქართველები თუ ნახე იქ?
შახიდა იაკუბი: არა, სხვა ქართველები არ შემხვედრიან. ვინც ვნახე, ეს იყვნენ აფხაზები, რომლებსაც ფორმებზე ჰქონდათ წარწერა „აფხაზეთის რესპუბლიკა“. გამოველაპარაკე მათ და მითხრეს, აქ 50 კაცი ვიმყოფებითო.
კობა ლიკლიკაძე: კარგი, ეს თემა ამოვწურეთ. რამდენად კარგად არიან შეიარაღებული სეპარატისტი მებრძოლები? თუ ნახე რუსული შეიარაღება და ტექნიკა დონეცკში, რუსული ტანკები თუ ჰყავთ შეიარაღებაში?
შახიდა იაკუბი: კი, ვნახე ერთი რუსული წარმოების ტანკი, სურათიც კი გადავუღე. ადგილობრივებმა მითხრეს, დონეცკში იმდენი ტანკია, სად წაიღონ, არ იციანო. თუმცა ამ ტექნიკის წარმომავლობაზე ცალსახად ვერაფერს იტყვი, რადგან, როგორც მითხრეს, ბევრი მძიმე ტექნიკა ბრძოლის ველზე თავად უკრაინის არმიამ დატოვა. რეალურად ძალიან ბევრი იარაღია კონცენტრირებული დონეცკში. ერთხელ, ზუსტად იმ დღეს, როდესაც ტყვეებს ცვლიდნენ, ჩვენ გადაღებაზე მივდიოდით და ვნახეთ, რომ გზის ორივე მხარეს უამრავი ტანკი და ჯავშანტრანსპორტიორი მოძრაობდა. შესაძლებლობა არ იყო გაჩერებისა და მათთან მისვლის, რადგან ეს სეპარატისტი მებრძოლები ძალიან ბრაზიანი ხალხია, საკონტროლო პუნქტებზე ყველა ყვირის და ზედმეტად მათთან ურთიერთობის სურვილი აღარ გიჩნდება, ისე ხარ ამ ყველაფრისაგან მორალურად და ფიზიკურად დაღლილი და ძალაგამოცლილი.
ომის მთავარი მსხვერპლი: სიმართლე და უდანაშაულო ადამიანები
კობა ლიკლიკაძე: შახიდა, ჩვენი საუბრის წინა ნაწილში ბევრი ვალაპარაკეთ აღმოსავლეთ უკრაინაში მიმდინარე საბრძოლო მოქმედებებზე, უკრაინელ სამხედროებსა და პრორუსულად განწყობილ სეპარატისტებზე, მათ მეთაურებზე, დონეცკის აეროპორტზე, სამხედრო ტყვეებზე, მაგრამ, მოდი, ახლა ვისაუბროთ უბრალო ადამიანებზე, რომლებიც ამ საბრძოლო დაპირისპირების გამო ორივე მხარეს იტანჯებიან. შენი სატელევიზიო ციკლის ერთ-ერთი გადაცემა სწორედ ამ უბრალო ადამიანებს ეძღვნება.
შახიდა იაკუბი: კი, გავა ჩემი რეპორტაჟი იმ მოხუც ქალებზე, ბებიებზე, რომლებიც დონეცკის შესასვლელთან თავშესაფრებში, სარდაფებში ცხოვრობენ, რადგან მათი ბინები სრულიად განადგურებულია. მათი აღდგენა შეუძლებელია და ეს სახლები, ჩემი აზრით, უნდა დაანგრიო და ახალი ააშენო.
კობა ლიკლიკაძე: ბევრი ასეთი დასახლებული პუნქტი ნახე?
შახიდა იაკუბი: ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ვხვდებოდი მათ. იქ ბევრი ასეთი დანგრეული შენობაა როგორც საკუთრივ ქალაქ დონეცკში, ისე აეროპორტის მახლობლად. უფრო ზუსტად, რაც უფრო უახლოვდები დონეცკის აეროპორტს, მით უფრო მეტ ნგრევის კვალს აწყდები. ზოგიერთი სოფელი კი საერთოდ განადგურებულია. ჩვენ, მაგალითად, წავედით სოფელ სტეფანოვკაში, რომელიც ქალაქ დონეცკიდან ერთი საათის სავალზეა. სოფელი, რომელიც თავის დროზე, ეტყობა, კარგად გამოიყურებოდა, განადგურებულია და იქ აღარავინ ცხოვრობს ორი-სამი ოჯახის გარდა- ისიც იმიტომ, რომ მათ წასასვლელი არსად აქვთ. სახლები ფუნდამენტამდეა ჩამოშლილი. ეს საშინელებაა! ირგვლივ მიმოფანტულია ჭურვები, დამწვარი სამხედრო ფორმები და ამერიკული მშრალი ულუფის პაკეტები. ეს ყველაფერი უნდა აიკრიფოს, დასუფთავდეს და გააუვნებელყონ, მაგრამ გაუგებარია, ვინ შეიძლება ეს გააკეთოს. ყველაზე საშინელი ისაა, რომ ამ დაზარალებულმა ადამიანებმა არ იციან, ვინ დაეხმარება მათ ამ სახლების აღდგენაში. ანუ ისინი მხოლოდ საკუთარი თავის იმედზე არიან დარჩენილი და არა აქვთ პასუხი შეკითხვაზე, ვინ აღადგენს მათ სახლებს.
კობა ლიკლიკაძე: ამერიკული მშრალი ულუფის პაკეტები საიდან აღმოჩნდა იქ?
შახიდა იაკუბი: ვინაიდან იმ არეალში გააფთრებული ბრძოლები მიმდინარეობდა უკრაინის არმიის ჯარისკაცებსა და სეპარატისტთა უკანონო მებრძოლებს შორის, ეს მშრალი ულუფა სწორედ უკრაინელი ჯარისკაცების რაციონისთვის იყო განკუთვნილი. ასეთი ამერიკული პაკეტები იქ საკმაოდ ბევრია მიმოფანტული.
კობა ლიკლიკაძე: შახიდა, თუ არ ვცდები, ერთ ამერიკელ მოღვაწეს ეკუთვნის ცნობილი გამოთქმა: როდესაც ომი იწყება, მისი პირველი მსხვერპლი სიმართლეაო. თუმცა თანამედროვე საინფორმაციო ტექნოლოგიების პირობებში სიმართლეს მარტივად ვერ მოკლავ და შენც ამ მივლინების დროს დონეცკში, ალბათ, დაინახე სიმართლე, რომელიც მანამდე ასე ცხადი არ იყო...
შახიდა იაკუბი: იცი.. ომში არ შეიძლება არსებობდეს სიმართლე. ჩემთვის ამ საშინელი ომის ერთ-ერთი სიმართლე ისაა, რომ უამრავი ადამიანი დაიღუპა და უბრალო, უდანაშაულო ადამიანები საშინელ მდგომარეობაში იმყოფებიან - არა აქვთ ფული, ცხოვრობენ სარდაფებში, ჰუმანიტარული დახმარების ანაბარა. აი, ეს არის მწარე სიმართლე. ხოლო თუ ვინ დაიწყო ომი და რატომ, ეს ამ ეტაპზე უკვე მეორეხარისხოვანი საკითხია, რადგან ჩვენ ვერასოდეს ვერ დავადგენთ, ვინ ისროლა პირველმა. იმ ობოლი ბავშვებისათვის, ვისაც დედა დაეღუპა საარტილერიო დაბომბვის დროს, როდესაც თავის შვილებს სხეულით გადაეფარა, არავითარი მნიშვნელობა არა აქვს, რომელმა მხარემ ისროლა ჭურვი. მათ დედა დაეღუპათ. მორჩა, აი, ეს არის სიმართლე.
კობა ლიკლიკაძე: როგორ ფიქრობ, დიდხანს გაგრძელდება ეს ომი აღმოსავლეთ უკრაინაში, თუ პროცესი დასასრულისკენ მიდის?
შახიდა იაკუბი: ო, დიახ, კიდევ დიდხანს გაგრძელდება. რომელი დასასრული?! ჩვენ, მე მგონი, მთელი ამ რკალის შუაზეც არ მივსულვართ, რადგან ყველა ემზადება ომისათვის და მეამბოხეები, რომლებსაც შევხვდი, ასევე ამბოდნენ, ომი მხოლოდ ახლა იწყებაო. ანუ ყველა რაღაცისათვის ემზადება. მაგრამ აქ ის მომენტია, რომ თუ უკრაინული მხარე არ წამოიწყებს აქტიურ საბრძოლო მოქმედებებს, მაშინ დონეცკში მყოფი ეს ე. წ. მოხალისეთა - სინამდვილეში, დაქირავებულთა - ქვედანაყოფები ერთმანეთის ჭამას დაიწყებენ. დაიწყება ტერიტორიებისა და გავლენის სფეროების გადანაწილება. ეს კიდევ უფრო დიდი უბედურებაა, რადგან იქაურობა, კაფეები და ბარები სავსეა ამ უცხოელი დაქირავებულებით, რომლებსაც ტანზე ასხმული აქვთ იარაღი, ტყვია-წამალი და ხელყუმბარები. ამჟამად დონეცკში, როგორც ჩანს, ასეთი აქსესუარებია მოდაში.
