ვიდრე შეკითხვაზე - რამდენი წლის ხარ - პასუხისთვის ერთი ხელის თითებიც საკმარისია, ადამიანები შენს გარშემო ჯერ კიდევ არ იყოფიან მდიდრებად და ღარიბებად. შენ ჯერ არ იცი რა არის ეროვნება, სოციალური სტატუსი, ორიენტაცია და განათლება. სამყარო ეტევა იმ ბინის საზღვრებში, სადაც ყველა და ყველაფერი ერთი სახლის წესებით ცხოვრობს. ჯერ კიდევ არ გისწავლია როგორ გძულდეს, იტყუებოდე, ითმენდე, ნანობდე, აყენებდე ტკივილს და იღებდე ბუმერანგივით იმავეს. რაღაც მომენტში მოგიწევს ამ ყველაფრის პირველად განცდა - როცა ჯერაც ვერ იაზრებ რა იწვევს ამ გრძნობებს და რა მიზეზ-შედეგობრივი კავშირია მათსა და გარკვეულ მოვლენებს შორის.
მათი ნაწილი მეხსიერებიდან იშლება, როგორც დაფიდან ცარცი სველი ღრუბლით, დანარჩენი კი რჩება სტოპ-კადრებად - მოცულობით გამობურცულ სურათებად, რომლებიც, როგორც ამონათება, ჩნდება მომენტებად, თითქოს, არსაიდან და გაბრუნებს იქ, სადაც ყველაფერი ერთდროულად ასე მარტივად და ასე რთულად იყო. დედა ხომ აღარასდროს იქნება ისეთი ლამაზი, როგორიც იქ, ბავშვობაში, მამა - ისეთი ძლიერი და მამაცი, სიხარული ისეთი ნამდვილი და გამოხედვა ისეთი სუფთა და აუმღვრეველი წესებისგან, მითითებებისგან და პირობითობებისგან, რითაც წლების განმავლობაში ვივსებით.
ჩემი პირველი მოგონება დიდი ბაბუაა. ხელი აქვს ჩაკიდებული და ერთად ვსეირნობთ სახლში. ის მე უშველებელი მეჩვენება - ზევით, მაღალ ჭერზე ჭაღი კიდია, ბროლის კონწიალები ორპირი ქარის დროს ქანაობს. მომწონს მათი და ჭერზე სახურავიდან ჩამონაჟონი წვიმის წყლისგან დახატული ორნამენტების თვალიერება. ყოველ ჯერზე, როცა მათზე დაკვირვების კუთხეს ვცვლი, ადვილად იღებენ ცხოველების და ზღაპრული ქმნილებების ფორმებს. თუკი დიდ სასადილო მაგიდას მარჯვნიდან შემოუვლი, სასაცილო, არაპროპორციული სპილო რაინდად გადაიქცევა. შუშაბანდებიანი სასადილო ოთახის ცენტრში მდგარ ამ მასიურ მაგიდაზე გაზეთებია გაშლილი. მათზე შინდი შრება. ხასხასა წითელი, მსხვილი წვეთები გაზეთის შავ-თეთრ ფურცლებზე. ფანჯრებში შემოვარდნას ლამობენ გლიცინიები - აი, ისინი, ძალიან რომ ჰგვანან ყურძნის მტევნებს. დიდ ბაბუას ჩემზე ძლიერად აქვს ხელი ჩაჭიდებული და მეუბნება: „დაიმახსოვრე, ეს შენი სახლია“. დღემდე ძალიან მკაფიოდ მახსოვს ეს სახე - სწორედ ის, თუ როგორ გამოიყურებოდა, როცა მე 3 წლის ვიყავი, ის კი თითქმის 90-ის, და არა ის სახე, რომელიც მე მისი ახლგაზრდობის ფოტოდან მიმზერს.
რატომ ჩაიბეჭდა ასე მკაფიოდ ჩემს მეხსიერებაში სწორედ ეს დღე - ზუსტად არ ვიცი, უფრო სწორად, შემიძლია მხოლოდ ვიგრძნო რაღაც ძალიან მნიშვნელოვანი მასში, ინტუიციურ დონეზე.
თუმცა, როცა 13 წლის ვიყავი - და ეს უკვე სრულიად გაცნობიერებულად იყო - ჩემს თავს შევპირდი, რომ დამემახსოვრებინა ჩემი თავი, როგორიც მაშინ ვიყავი. არასდროს დამევიწყებინა, რამდენად მნიშვნელოვანი იყო იმ წლებში განცდილი და გადატანილი, როცა ცოტანი თუ აღგიქვამენ სერიოზულად: როცა ჯერ კიდევ არ იცი საკმარისად ლამაზი, ჭკვიანი, საინტერესო ხარ თუ არა და რა არის საჭირო, რომ ასეთი იყო. ამ დროს ის, რასაც დიდები ვერც კი ამჩნევენ, შენთვის შეიძლება იქცეს განუზომელი მასშტაბის კატასტროფად, რომელიც შენ საბოლოოდ ჩამოგაყალიბებს, როგორც პიროვნებას.
ეს პროექტი არის - გზავნილი ჩემს თავს, 13 წლისას (მე შენ არ დამვიწყებიხარ!), ყველას, ვინც ოდესმე ყოფილა 13 წლის ან მომავალში იქნება. ამ პროექტის გმირები არიან: რეჟისორი ლანა ღოღობერიძე, პოეტი ბესიკ ხარანაული და გელა ჩარკვიანი - მწერალი და დიპლომატი. ისინი თავიანთ ბავშვობაზე ყვებიან.
ბავშვობა უმშობლებოდ. ხმა ბავშვობიდან, რომელიც წლების შემდეგ დაეხმარა უცნობ ქალში ამოეცნო დედა. უსამართლობის პირველი გაცნობიერება, სირცხვილის გრძნობა, საბჭოთა წლების „სოციალური ქსელი“ და პირველი სიყვარული.
ლანა ღოღობერიძესთან ინტერვიუს სრული ვერსია:
ბავშვობა სოფელში: პირველი საუკეთესო მეგობარი, რომელთანაც შესაძლებელია სათავგადასავლო „კინოს“ მოფიქრება, დახეული ფეხსაცმელი და შიმშილი - როგორც ცხოვრების ერთადერთი ნაცნობი ფორმა, ავადმყოფი ბებია და დედა, რომელიც მთელ დროს სამსახურს უთმობს. საუკეთესო ადამიანი, რომელსაც ბესიკ ხარანაული იცნობს, არის თვითონ, ბავშვობაში.
პოეტთან ინტერვიუს სრული ვერსია ნახეთ აქ:
საბჭოთა საქართველოს პირველი პირის შვილის ბავშვობა. რატომ არ აღნიშნავდნენ დაბადების დღეებს ოჯახში, რომელსაც ემსახურებოდნენ მზარეულები, ძიძები და მძღოლები? პირველი შეხება სიკვდილთან, შიში და სირცხვილის პირველი, მწველი გრძნობა.
