ყოველკვირეული რადიოჟურნალი

დღეს რამდენიმე შეხვედრასა და კონფერენციაზე გიამბობთ. ზოგი საქართველოში გაიმართა, ან იმართება, ზოგი უცხოეთში, მაგრამ საქართველს ყველა ეხება: იქნება ეს მეზობლებთან ურთიერთობა, თუ ქართველი ემდგრანტების ინიციატივები, პოლიტიკისა თუ რელიგიის საკითხები... გავიხსენებთ ასევე საქართველოს პრეზიდენტისა და მესამე სექტორის წარმომადგენელთა ამასწინანდელ შეხვედრას. გადაცემას პრაღიდან მარიამ ჭიაურელი უძღვება.

[მუსიკა]

სამხრეთი კავკასიის სახელმწიფოთა თანამშრომლობა

წამყვანი:
“სამხრეთ კავკასიის საპარლამენტო ინიციატივა”, - ასე ჰქვია ბრიტანული არასამთავრობო ორგანიზაცია “ლინგსის” მიერ საქართველოს, სომხეთისა და აზერბაიჯანის პარლამენტარებისთვის დაფუძნებულ რეგულარულ შეხვედრებს. წლეულს ეს შეხვედრა, რომელშიც პარლამენტარებთან ერთად ექსპერტებიც მონაწილეობდნენ, ბულგარეთის დედაქალაქ სოფიაში გაიმართა 3-4 ივლისს.

მანამდე კი, იაპონიის სასაკავას მშვიდობის ფონდის ინიციატივით, ერევანში ჩატარდა კონფერენცია, რომელიც, ტრადიციულად, სამხრეთ კავკასიისა და ცენტრალური აზიის რეგიონებში პოლიტიკური და ეკონომიკური პროცესების განხილვას, ანალიზსა და მათი პერსპექტივების გააზრებას ეძღვნება.

ორივე ფორუმში მონაწილეობდა საქართველოს სტრატეგიისა და საერთაშორისო ურთიერთობათა კვლევის ფონდის წამყვანი ექსპერტი არჩილ გეგეშიძე. მასა და აღნიშნული შეხვედრების სხვა მონაწილეებს ჩვენი კოლეგა გიორგი კაკაბაძე ესაუბრა.

გიორგი კაკაბაძე:
“სამხრეთ კავკასიის საპარლამენტო ინიციატივის” მთავარი მიზანი სამი ქვეყნის პარლამენტართა დაახლოება, მოცემულ ეტაპზე არსებული საერთო ამოცანების გამოკვეთა და მათთვის სამომავლო პერსპექტივების დასახვაა, რასაკვირველია, იმის გათვალისწინებით, რომ რეგიონში არსებობს სერიოზული პრობლემა, მთიანი ყარაბაღის მოუგვარებელი კოფლიქტის სახით. სოფიაში გამოითქვა მოსაზრებები სამხრეთ კავკასიაში არსებულ ვითარებაზე, რეგიონალური თანამშრომლობის შესაძლებლობებსა და პერსპექტივებზე.

და მაინც, მიაღწია თუ არა ამ შეხვედრამ მიზანს? საქართველოს დელეგაციის წევრი, პარლამენტარი ალექსანდრე შალამბერიძე ამბობს:

[შალამბერიძის ხმა] “რა თქმა უნდა, მიაღწია მიზანს, ვინაიდან ეს შეხვედრა, რომელიც მრგვალ მაგიდასთან იმართება და ეს ადამიანები არ ჩხუბობენ, - არადა, დასაწყისში იყო შემთხვევა, როცა მათ აეროპორტში წაიჩხუბეს, - შეიძლება ჩაითვალოს, რომ ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტია სამხრეთკავკასიელებისთვის”. (სტილი დაცულია)

ქართველი პარლამენტარი, აგრეთვე, აღნიშნავს:

[შალამბერიძის ხმა] “თუ ეს პროცესები უფრო სწრაფი ტემპებით წავა წინ, მაშინ მათ ექნებათ შანსი, რომ გაერთიანდნენ ევროკავშირში, ნატოში და სხვა სტრუქტურებში, რომელთა გარშემო საქართველოსთან მიმართებით აქტიურადაა დაწყებული საუბარი. აი, ამ ფონზე ბულგარეთში შეხვედრის გამართვა ძალიან მნიშვნელოვანი იყო და, ალბათ, ისინი მიხვდებიან, თუ რა პროცესებს ასცდებიან ამ კონფლიქტის მოუგვარებლობის შემთხვევაში.” (სტილი დაცულია)

“სამხრეთ კავკასიის საპარლამენტო ინიციატივის” ფარგლებში, მაგრამ ცალკე ფორმით, ეწყობა დამოუკიდებელ ექსპერტთა მრგვალი მაგიდა, რომელშიც, სამხრეთ კავკასიისა და მასპინძელი ქვეყნის წარმომადგენლებთან ერთად, რიგ შემთხვევებში ევროპული ინსტიტუტების სპეციალისტები მონაწილეობენ. სოფიის მრგვალ მაგიდაში ექსპერტებმა მთავარი აქცენტი გააკეთეს სამხრეთ კავკასიის ევროპული ინტეგრაციის პერსპექტივებზე; იმსჯელეს იმაზე, თუ რა არის საჭირო იმისათვის, რომ, აღნიშნული ინიციატივის ფარგლებში, თითოეულმა ქვეყანამ და რეგიონმა, მთლიანობაში, მაქსიმალური სარგებელი ნახოს.

არჩილ გეგეშიძის თქმით, მრგვალი მაგიდა საკმაოდ საინტერესოდ და საქმიან ვითარებაში წარიმართა.[გეგეშიძის ხმა]“თუმცა იყო გარკვეული მოლოდინი იმისა, რომ, შესაძლოა, ყოფილიყო არაკონსტრუქციული კამათი ცნობილი მიზეზების გამო, მაგრამ ასე არ მოხდა და, საერთო ჯამში, ყველას შეფასებით, მრგვალმა მაგიდამ ძალიან სასარგებლოდ, კონსტრუქციულ ვითარებაში ჩაიარა და ყველა - როგორც პარლამენტარები, ისე ექსპერტები - შეთანხმდა იმაზე, რომ ეს პროცესი, რა თქმა უნდა, გასაგრძელებელია და შემდგომში გასაღრმავებელი.” (სტილი დაცულია)

რაც შეეხება ერევნის კონფერენციას, რომელიც ისიკ-ყულის სახელით ცნობილი ფორუმის ფარგლებში ტარდება. არჩილ გეგშიძის თქმით, დროთა განმავლობაში ჩამოყალიბდა ამ კონფერენციის უნიკალური ფორმატი: მას ერთდროულად ესწრებიან როგორც ცენტრალური აზიისა და სამხრეთ კავკასიის ექსპერტები, ისე სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიისა და შორეული აღმოსავლეთის ექსპერტები. ერევანში არ ჩავიდნენ აზერბაიჯანის წარმომადგენლები.

კონფერენციაში, როგორც დამოუკიდებელი ექსპერტი, მონაწილეობდა საქართველოს პარლამენტის წევრი ლადო პაპავა. იგი აღნიშნავს, რომ შეხვედრაზე არაერთხელ დაისვა საკითხი ცენტრალურ აზიასა და სამხრეთ კავკასიაში სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ეკონომიკური გამოცდილების გამოყენების შესახებ:

[პაპავას ხმა] “ერთ საინტერესო მომენტსაც მინდა ხაზი გავუსვა: სომხებმა წარმოადგინეს სამხრეთ კავკასიაში ეკონომიკური ინტეგრაციის მოდელი, რომელსაც საფუძვლად უდევს ევროპული ინტეგრაცია, ანუ ის ფაქტორი, რომ საქართველო, სომხეთი, აზერბაიჯანი არიან მოწადინებულნი, რომ გარკვეულ პერსპექტივაში გახდნენ ევროკავშირის წევრები, თვითონ გახდება სამხრეთ კავკასიაში ეკონომიკური ინტეგრაციის საფუძველი.” (სტილი დაცულია)

საერთოდ, ერევნის კონფერენციის თემები ეკონომიკური და პოლიტიკური საკითხების მეტად ფართო სპექტრს მოიცავდა. ეს არის აღნიშნული რეგიონის ქვეყნების ეკონომიკური თანამშრომლობა, ვაჭრობის მსოფლიო ორგანიზაციაში საქართველოს, სომხეთისა და ყირგიზეთის შესვლის შემდგომი გამოცდილების ანალიზი, საქართველოში განვითარებული ბოლოდროინდელი მოვლენები, აზიის მთელი რიგი ქვეყნების ეკონომიკური მდგომარეობის ანალიზი და სხვა.

[მუსიკა]

ქართველი ემიგრანტები საქართველოსთან თანამშრომლობის გზებს ეძებენ

წამყვანი:
9 ივლისს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში მუშაობა დაიწყო განათლების, მეცნიერებისა და მედიცინის საერთაშორისო ფორუმმა, რომელიც საერთაშორისო საქველმოქმედო ასოციაცია „კვალის“ ინიციატივით ტარდება. ფორუმის ორგანიზატორთა განმარტებით, სამდღიანი მუშაობის მიზანია საქართველოსა და მის საზღვრებს გარეთ მცხოვრებ სპეციალისტებთან კავშირის ფორმების შემუშავება და ორმხრივი თანამშრომლობის განვითარება. ფორუმში მონაწილეობენ საქართველოში, გერმანიაში, ჰოლანდიაში, პოლონეთში, ისრაელსა და რუსეთში მცხოვრები ქართველები. ფორუმის რამდენიმე სტუმარს დღეს თამარ ჩიქოვანი წარმოგიდგენთ.

თამარ ჩიქოვანი:
გემახსოვრებათ, რამდენიმე წლის წინ საქართველოში უცხოეთში მცხოვრებ თანამემამულეთა კონგრესი ჩატარდა. მაშინ საქართველოში საზღვარგარეთ მცხოვრები არაერთი ქართველი ჩამოვიდა, თუმცა კონგრესის მუშაობა ისტორიულ სამშობლოსთან ამაღელვებელი შეხვედრით ამოიწურა.
უფრო პრაქტიკულები არიან ის ქართველები, ვინც ბოლო ემიგრაციის ტალღას მიაკუთვნებს თავს და ვინც საქართველო სხვადასხვა მიზეზის გამო საბჭოთა კავშირის რღვევის შემდეგ დატოვა. დღეს უცხოეთში მცხოვრები ქართველები სამშობლოსთან საქმიანი ურთიერთობის დამყარებას ცდილობენ, რომ შორიდან მაინც თავისი წვლილი შეიტანონ ახალი საქართველოს მშენებლობაში.

ანდრო ზანკალაძე ნევროპათოლოგია. იგი ფილადელფიის ერთ-ერთ კლინიკაში მუშაობს. დღეს თბილისშია და იმედი აქვს, რომ ფორუმის განმავლობაში შესაძლებელი იქნება ქართველ ექიმებთან თანამშრომლობის ფორმების მოძიება:

[ანდრო ზანკალაძის ხმა] „უაღრესად დიდი პოტენციალია აქ, ექიმების თვალსაზრისით. უბრალოდ, სჭირდებათ გადამზადება. ბევრი ექიმი გვყავს უცხოეთში, რომლებმაც სურვილი გამოთქვეს, რაღაც ფორმით დაეხმარონ. ეს არ ნიშნავს, რომ ჩამოვალთ და აქაური ექიმების ავადმყიფებს ვნახავთ, მათ სანაცვლოდ. ჩვენ შეგვიძლია მხოლოდ დავეხმაროთ გადამზადებაში, თუ ამის სურვილი იქნა.“

ექიმის დიპლომის აღება ამერიკაში რომ საკმაოდ რთული საქმეა, ამას ერთ-ერთი ამერიკული სამედიცინო სასწავლებლის სტუდენტი თამუნა მჭედლიშვილიც ადასტურებს. მან თბილისელი მეგობრებისგან იცის, რომ საქართველოს სამედიცინო სასწავლებლებში სწავლის სხვა მეთოდებია. დაბრუნდება თუ არა საქართველოში, თამუნას ჯერ გადაწყვეტილი არა აქვს:

[თამუნა მჭედლიშვილის ხმა] „ ცოტა ძნელია თქმა. ალბათ, მომავალი გვიჩვენებს. სანამ დამოუკიდებლად შევძლებ მუშაობას, ათი წელია საჭირო. ხანგრძლივი პროცესია სამედიცინო განათლების მიღება იქ.”

ამერიკის შეერთებულ შტატებში ექიმობაზე არანაკლებ - უფრო მეტად თუ არა - პრესტიჟულ პროფესიად კომპიუტერული პროგრამირება ითვლება. ამ მხრივ, არჩილ კუბლაშვილის წარმატება, მართლაც, შთამბეჭდავია: ის თავად მაიკროსოფტ კორპორეიშენში მუშაობს და, როგორც ამბობს, ჯერჯერობით ამ სისტემაში მომუშავე ერთადერთი ქართველია. რას ელის არჩილი ფორუმისგან?

[არჩილ კუბლაშვილის ხმა] „პირველ რიგში, ჩემი ჩამოსვლის მიზანი, ასე მგონია, არის ხალხის გაცნობა, კონტაქტების დამყარება. როგორც მოგეხსენებათ, ძალიან ბევრი ჩვენი თანამემამულე გასული დეკადის მანძილზე გავიდა საქართველოდან. ძალიან დიდი ინტელექტუალური პოტენციალია მიმოფანტული. შეიძლება რაღაც პროექტი მომივიდეს თავში და გადავწყვიტო, რომ ამის გაკეთება საინტერესო იქნებოდა -ვთქვათ, კომპიუტერული სკოლა გაიხსნას საქართველოში. მაგრამ რომ ვიცოდე, ამ საქმეში ეს ხალხი დამეხმარება, ნახევარი საქმე გაკეთებული მექნება ამ კონტაქტებით.“ (სტილი დაცულია)

აიდაჰოს უნივერსიტეტის სტუდენტმა გიორგი ხარაშვილმა - ის რადიაციული ფიზიკისა და გამოყენებითი ბირთვული ფიზიკის სპეციალობას ეუფლება - ნამდვილად იცის, რომ, ადრე თუ გვიან, აუცილებლად დაბრუნდება საქართველოში, რადგან აქ მისი სპეციალობით მეტად საინტერესო სამუშაოების ჩატარებაა შესაძლებელი:

[გიორგი ხარაშვილის ხმა] „ როგორც ვიცი, არცთუ ბევრი ექსპერიმენტია ჩატარებული. თან, ეს ისეთი ადგილია, რომელიც ჩერნობილის შემდეგ შეგიძლია გამოიყენო როგორც პოლიგონი ამ სწავლებისთვის, რადგან ცნობილია, რომ აქ იყო ჩერნობილის გავლენა. არის ბევრი იდეა, მაგრამ იმის გამო, რომ მატერიალური ბაზა არ არის, ხანდახან ადამიანური რესურსიც არ არის, ბევრი საკითხია, არის იდეა, მაგრამ არ კეთდება.“(სტილი დაცულია)

ასოციაცია „კვალის“ დამაარსებლის, ამერიკაში ქართული სათვისტომოს განათლების განყოფილების დირექტორის, რათგერსის უნივერსიტეტის პროფესორის შოთა ვაშაკიძის აზრით, ქართული ემიგრაციის გამოცდილებისა და ცოდნის გამოყენებისთვის გარკვეული სტრუქტურების ჩამოყალიბებაა აუცილებელი:

[შოთა ვაშაკიძის ხმა] „ყველაზე დიდი პრობლემა სპეციალისტებისთვის, ვინც საქართველოში ჩამოდის, არის ის, რომ უცხო გარემოში ხვდებიან. არ ექცევა ყურადღება ამ მნიშვნელოვან მომენტს. სხვათა შორის, ჩამოსვლის მსურველთა რიცხვი საკმაოდ მაღალია, მაგრამ არის გარკვეული სკეპტიციზმი. რამდენიმე ადამიანი ჩამოვიდა ბოლო წლების განმავლობაში. დიდი პატრიოტული გრძნობით ჩამოვიდნენ, მაგრამ სამი-ოთხი თვის მერე დაბრუნდნენ ამერიკაში. ჩვენ გვინდა ასეთი მომენტები ნაკლებად იყოს და მეტი ხნით იყოს თანამშრომლობა.“

ცნობისთვის: „კვალი“ საკმაოდ წარმატებულად მუშაობს აშშ-ში, რის მაგალითად თუნდაც ის ფაქტი გამოდგება, რომ 1999 წლიდან, ამ ორგანიზაციის საგანმანათლებლო პროექტით, 30-ზე მეტი ქართველი სტუდენტი განათლებას ამერიკულ უნივერსიტეტებში იღებს.

[მუსიკა]

პრეზიდენტისა და მესამე სექტორის ურთიერთობები

წამყვანი:
ჩვენი მსმენელისთვის ცნობილია, რომ ამ კვირაში გაიმართა საქართველოს პრეზიდენტისა და არასამთავრობო ორგანიზაციათა წარმომადგენლების შეხვედრა. ეს იყო პირველი ასეთი შეხვედრა მიხეილ სააკაშვილის პრეზიდენტად არჩევის შემდეგ. შეხვედრის რამდენიმე არსებით შთაბჭდილებაზე დავით პაიჭაძე ესაუბრა მის მონაწილეს, სამართლებრივი განათლების ასოციაციის (ALPE-ს) წევრს, მერაბ ბასილაიას.

[იხ. იუდიოვერსია]

"რელიგია და პოლიტიკა სამხრეთ კავკასიაში" - საუბარი ბერლინში გამართული კონფერენციის ქართველ მონაწილეებთან

წამყვანი:
ცხინვალის რეგიონში გამწვავებული ვითარების ფონზე სრულიად განსაკუთრებული დატვირთვა შეიძინა ამ ორიოდე დღის წინათ ბერლინში გამართულმა კონფერენციამ, რომელიც ფრიდრიხ ებერტის ფონდმა მოაწყო გერმანიის აღმოსავლეთმცოდნეობის საზოგადოებასა და ჰალეს მარტინ ლუთერის სახელობის უნივერსიტეტთან თანამშრომლობით. თუ რატომ ვსაუბრობთ "განსაკუთრებულ დატვირთვაზე", ამას კონფერენციის სახელწოდებაც მიგახვედრებთ: "რელიგია და პოლიტიკა სამხრეთ კავკასიაში". გერმანელ პოლიტოლოგებთან, თეოლოგებთან და სასულიერო პირებთან ერთად ფორუმში მონაწილეობდნენ სამხრეთი კავკასიის სამივე ქვეყნის წარმომადგენლები, მათ შორის საქართველოს ორი წარგზავნილი: საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის საპატრიარქოს პრესცენტრის ხელმძღვანელი, მამა დავით შარაშენიძე და საქართველოს პარლამენტის კვლევითი დეპარტამენტის თანამშრომელი, თეოლოგი ლევან აბაშიძე. დავით კაკაბაძემ მათ ბერლინში დაურეკა და სთხოვა, ჩვენი მსმენელისთვის კონფერენციის შესახებ მოეთხროთ.

დავით კაკაბაძე:
როგორც მამა დავითმა მითხრა, კონფერენციის ერთ-ერთი თემატური განყოფილება (სულ ასეთი სამი იყო) სახელმწიფოსა და ეკლესიის ურთიერთდამოკიდებულებას ეხებოდა. ბუნებრივია, გამიჩნდა კითხვა, რა შეიცვალა საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის ე.წ. "კონკორდატის" გაფორმების შემდეგ.

მამა დავით შარაშენიძე:
დოკუმენტს, უფრო მართებული იქნება, შეთანხმება დავარქვათ, იმიტომ, რომ ასე არის დეფინიცირებული. ეს არის კონსტიტუციური შეთანხმება, რომელიც დაიდო სახელმწიფოსა და ეკლესიას შორის. რაც შეეხება თქვენს კითხვას, თუ რა შეიცვალა, სამწუხაროდ, ჯერჯერობით ამით არაფერი არ შეცვლილა. მაგრამ თვითონ ამ შეთანხმებაში ჩადებულია სხვადასხვა მუხლები, კერძოდ, უნდა შეიქმნას პარიტეტულ საწყისებზე სხვადასხვა კომისიები, რომლებიც იმუშავებენ, მაგალითად, ისეთ მნიშვნელოვან საკითხზე, როგორიც არის კომპენსაციის საკითხი, ანუ ნაწილობრივ და ეტაპობრივად ეკლესიისთვის ქონების დაბრუნება. ასე რომ, ჯერჯერობით რეალურად არაფერი არ განხორციელებულა, მაგრამ არის მცდელობები, რომ ეს მუშაობა უფრო აქტიური და უფრო ნაყოფიერი იყოს და შედეგის მომტანი.

დავით კაკაბაძე:
თუ მამა დავით შარაშენიძე ბერლინში საქართველოს ოფიციალური წარმომადგენელი იყო, თეოლოგი ლევან აბაშიძე კონფერენციაზე დამოუკიდებელ ექსპერტად იყო მიწვეული. ალბათ ამითაც უნდა აიხსნას, რომ მის მოხსენებაში არაერთმა კრიტიკულმა შენიშვნამაც გაიჟღერა. კონკრეტულად, რას ეხებოდა კრიტიკა?

ლევან აბაშიძე:
ჩემი მთავარი მიზანი იყო, რომ მსმენელს შექმნოდა წარმოდგენა იმისა, თუ რა ხდება საქართველოში. უმთავრესი თემა ამ კონფერენციის იყო კონფლიქტები. როგორც ვიცით, ამიერკავკასიამ ვერ აიცილა, სამწუხაროდ, ეს კონფლიქტები გარდამავალ პერიოდში და ჩვენ გვაქვს სამი სერიოზული კონფლიქტი კავკასიაში, მათ შორის ორი არის საქართველოს ტერიტორიაზე. და აი, სწორედ გერმანული მხარე ცდილობს, რომ გაარკვიოს, თუ შესაძლებელია მათ გადაწყვეტაში რაღაც წვლილი შეიტანოს და ერთ-ერთი თემა, რომელიც წამოიწია, "რა არის რელიგია?" - ამასთან დაკავშირებით, რელიგიური საკითხი. ჩემს გამოსვლაში მე ვთქვი, რომ საქართველოს ეკლესიამ, რასაკვირველია, ძალიან დიდი როლი ითამაშა ქართული ეროვნული, კულტურული იდენტობის შესანარჩუნებლად, მის გასამყარებლად და საქართველოს პატრიოტიზმის ჩამოსაყალიბებლად. მაგრამ ის, რაც ჩვენს ეკლესიას სჭირდება, ეს არის, რომ უფრო კარგად გამოკვეთოს და გააცნობიეროს, რომ ის არ არის მხოლოდ ქართველთა, ეთნიკურ ქართველთა ეკლესია, არამედ ყველა მართლმადიდებლის, ვინც საქართველოში ცხოვრობს, მათი ეკლესია. და ამიტომ უშველებელი პოტენციალი, რომელიც ჩვენს ეკლესიას აქვს, სწორედ ამაში მდგომარეობს, რომ იგივე აფხაზთა დიდი ნაწილი, ჩვენ ვიცით, არის მართლმადიდებელი, და იგივე ოსების დიდი ნაწილი არის მართლმადიდებელი და ჩვენი ეკლესიის შვილია, სწორედ საქართველოს ეკლესიის შვილია, აი, ეს პოტენციალი უნდა გამოიყენოს სრულად. ჩემი, თუ შეიძლება ითქვას, კრიტიკა სწორედ ამაში მდგომარეობს, რომ ჩვენი ეკლესია, ჩემი აზრით, ბოლომდე ამ პოტენციალს არ იყენებს.

დავით კაკაბაძე:
თეოლოგ ლევან აბაშიძესა და მამა დავით შარაშენიძესთან ერთად, ბერლინის კონფერენციაში საქართველოს მეზობელი ქვეყნების - სომხეთისა და აზერბაიჯანის წარმომადგენლებიც მონაწილეობდნენ. საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის საპატრიარქოს პრესცენტრის ხელმძღვანელს ვკითხე, რა წვლილის შეტანა შეუძლია ეკლესიას მთიანი ყარაბიღის კონფლიქტის მოგვარების საქმეში; და როგორ აფასებდნენ კონფერენციის სომეხი და აზერბაიჯანელი მონაწილეები ვითარების განმუხტვაში ეკლესიის როლის გაძლიერების პერსპექტივებს.

მამა დავით შარაშენიძე:
აქ იყო ძალიან ფრთხილი მიდგომა. მაგალითად, სომხეთის წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ რელიგიური ფაქტორის ჩართვამ ამ კონფლიქტის მოგვარებაში შეიძლება უფრო ნეგატიური მომენტები შეიტანოს და ამდენად ძალიან ფრთხილად უნდა შევეხოთ ამ რელიგიურ ფაქტორს. რაც შეეხება თვითონ ამ ურთიერთობას, ძალიან კეთილგანწყობილი ურთიერთობა იყო; მოზომილი, ასე ვთქვათ, გამოსვლები იყო; დადანაშაულება არ იყო ერთი მხარიდან მეორე მხარის მიმართ. აღინიშნა, რომ რელიგიას აქვს ძალიან დიდი როლი, მაგრამ, ამავე დროს, ძალიან ფრთხილად უნდა ვიყოთ, რადგანაც ყარაბაღის კოფნლიქტი მაინც ეთნოკონფლიქტს არ გასცილებია და რელიგიური ფაქტორი არ ყოფილა აქტიურად ჩართული, ანუ იგულისხმება ისლამსა და ქრისტიანობას შორის დაპირისპირება და ძალიან უხეში ჩარევით რელიგიური წარმომადგენლებისა ან რელიგიის ძალიან უხეში ფორმით ჩარევით შეიძლება ამ სიბრტყეში გადავიდეს ეს კონფლიქტი და ეს არ იქნება არანაირად მომგებიანი.

დავით კაკაბაძე:
ასეთია მამა დავით შარაშენიძის მოსაზრება. სარწმუნოებათა დიალოგზე საუბარი ამით არ დაგვიმთავრებია. "დიალოგი" - სწორედ ასე ჰქვია ლევან აბაშიძისა და მისი რამდენიმე კოლეგის მიერ ახლად დაარსებულ ჟურნალს, რომლის პირველმა ნომერმა სულ ახლახან იხილა დღის სინათლე. წინათქმაში ვკითხულობთ: "ქრისტიანობის საფუძველი ღვთის გამოცხადებაა, გამოცხადება კი ყოველთვის დიალოგია ღმერთსა და ადამიანს შორის. ქრისტიანული ჭეშმარიტება არ არის განყენებული და ჩაკეტილი სისტემა. ის გვეძლევა ცოცხალ და გახსნილ ურთიერთობაში. ქრისტიანი გახსნილია ღვთის სიტყვის მისაღებად და ამ სიტყვაზე პასუხის გასაცემად... მით უფრო აუცილებელია დიალოგი ადამიანთა შორის. სწორედ ამგვარ დიალოგს გულისხმობს ქრისტიანობა, რის მაგალითსაც გვაძლევენ მოციქულები და ეკლესიის მთელი ტრადიცია." ჩვენი თანამოსაუბრე, ლევან აბაშიძე, ახალი ჟურნალის პასუხისმგებელი რედაქტორია.

ლევან აბაშიძე:
ერთ-ერთი მოტივაცია, ამ მიმართულებით რატომ დავიწყე მუშაობა ჩემს მეგობრებთან ერთად, ის არის, რომ ჩვენს ეკლესიაში, სამწუხაროდ, ძალიან ხშირად გვხვდება "შავ-თეთრი" ხედვა, თუ შეიძლება ითქვას, და ძალიან ნეგატიური ხატი იქმნება ყველასი, მათ შორის, ვთქვათ... ამ შემთხვევაში ყველაზე უფრო მჭიდროდ კათოლიკეებთან გვქონდა საუბარი და კათოლიკური ეკლესია ერთ-ერთი ყველაზე ახლო არის ჩვენთან ყველანაირად: ისტორიულად, დოგმატურად. ყველაზე უფრო ნაკლები, თუ შეიძლება ითქვას, განსხვავება და პრობლემები ჩვენსა და კათოლიკეებს შორის არის და მათთანაც კი არის ძალიან ისეთი დამოკიდებულება, საკმაოდ მძიმე. და ჩვენ გვინდოდა, გვეჩვენებინა, რომ არ არის ეს მთლად სწორი სწორედ მართლმადიდებლური ტრადიციის თვალსაზრისით; რომ მართლმადიდებლობაში არის ტრადიცია დიალოგის, მართლმადიდებლობაში არის ტრადიცია, რომ ჩვენ არ ვუწოდებთ ერთმანეთს მწვალებლებს და სრულიად დაღუპულ ადამიანებს, არამედ ერთმანეთს ვუწოდებთ ქრისტიანებს და ვცდილობთ, რომ ის ერთობა, რომელიც იყო ათასი წლის განმავლობაში, ეს ერთობა აღდგეს ახლა. მართლა აღდგება ეს ერთობა თუ არა, არ არის ჩვენზე დამოკიდებული მხოლოდ, ადამიანებზე, მაგრამ პრინციპი და დამოკიდებულება უნდა იყოს კეთილგანწყობილი და უნდა იყოს დიალოგი.

დავით კაკაბაძე:
თეოლოგ ლევან აბაშიძის ამ ნათქვამმა მომაგონა დისკუსია, რომელიც ამ რამდენიმე წლის წინათ დაიწყო და, შეიძლება ითქვას, დღესაც არ დამთავრებულა. ვგულისხმობ საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მესვეურთა გადაწყვეტილებას, გასულიყო ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოს შემადგენლობიდან, ანუ "ეკლესიათა გაეროდან", როგორც ამ ორგანიზაციას ერთმა ჩვენმა რესპონდენტმა უწოდა. და რაკი საპატრიარქოს პრესცენტრის ხელმძღვანელთან გასაუბრების შესაძლებლობა მომეცა, ცხადია, დავინტერესდი, რა პოზიცია უკავია მართლმადიდებელ ეკლესიას დღეს და აპირებს თუ არა იგი ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოში ხელახლა გაწევრიანებას.

მამა დავით შარაშენიძე:
სულ ახლახან საქართველოში სტუმრობდა ბატონი გეორგი ლემოპულოსი, რომელიც არის ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოს გენერალური მდივნის მოადგილე და რომელსაც ჰქონდა ოფიციალური შეხვედრა მის უწმინდესობასთან. მეც გახლდით ამ შეხვედრაზე და იქ იყო საუბარი ამ თემებზე. დღეს არ დგას აქტიურად ეს საკითხი. ყოველ შემთხვევაში, დღის წესრიგში არ არის წევრად დაბრუნების საკითხი, მაგრამ დაისვა სხვადასხვა შეხედულებები იმის შესახებ, რომ სრულიად შესაძლებელია და დასაშვებია სხვადასხვა სფეროებში ამ ორი, პირობითად რომ ვთქვათ, ორგანიზაციის ურთიერთობა. მაგალითად, ეს არის კულტურული, სოციალური სფეროები, სადაც შესაძლებელია ამ ურთიერთობების უფრო აქტიურ ფაზაში შესვლა. რაც შეეხება მომავალს, თუ როგორი იქნება ურთიერთობა, ან იქნება თუ არა, ან რა სტატუსით გააგრძელებს ეკლესია ამ ორგანიზაციაში ურთიერთობას, ეს ალბათ არის გადასაწყვეტი ეკლესიის მიერ. უნდა მოხდეს წმინდა სინოდალური დადგენილება, სადაც ეკლესია გამოთქვამს თავის პოზიციას, თუ რამდენად არის შესაძლებლობა იმისა, რომ ეკლესიამ გააგრძელოს ამ ორგანიზაციაში ურთიერთობა.

დავით კაკაბაძე:
ეს იყო საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის საპატრიარქოს პრესცენტრის ხელმძღვანელი, მამა დავით შარაშენიძე. ჩვენი საუბარი კი მინდა დავამთავრო კიდევ ერთი ციტატით ახლახან დაარსებულ ჟურნალ "დიალოგიდან": "დიალოგზე უარს ამბობს ის, ვისაც ჰგონია, რომ ფლობს ჭეშმარიტებას მთელი სისრულით და არ ცნობს სხვის განსხვავებულ აზრს კონკრეტულ საკითხზე. დღეს, ისევე როგორც გუშინ, ქრისტიანობას სჭირდება დიალოგი: დიალოგი ეკლესიაში, დიალოგი კონფესიებს შორის, დიალოგი საზოგადოებაში."

წამყვანი:
დღეს ამ სიუჟეტით დავამთავრებთ რადიოჟურნალ “მეათე სტუდიას”, რომელიც პრაღაში მოამზადეს დავით კაკაბაძემ და მარიამ ჭიაურელმა. “რადიო თავისუფლების” თბილისის სტუდიაში ხმის რეჟისორის პულტთან იჯდა ლევან გვარამაძე. პრაღიდან გადაცემას უძღვებოდა მარიამ ჭაურელი.