რუსმა ჟურნალისტმა ვლადიმირ ჟარინოვმა სამსახურიდან წასვლის გადაწყვეტილების შესახებ განაცხადა მას შემდეგ, რაც სოციალურ ქსელში გავრცელებულ მიმართვაში „ისტორიული დანაშაული“ უწოდა „პუტინის საკონსტიტუციო ცვლილებების“ თაობაზე რუსეთის მასშტაბით მიმდინარე საყოველთაო კენჭისყრის „ობივატელურ“ პროცესს, რომელიც 25 ივნისს დაიწყო და 1 ივლისს დასრულდება.
კრემლის კულუარებში ჩაფიქრებული ცვლილება, რომლის ბედიც თითქმის გადაწყვეტილია, რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმირ პუტინს მისცემს შესაძლებლობას, პრეზიდენტად კენჭი ახალი ვადებით იყაროს და ხელისუფლების სათავეში დარჩეს 2036 წლამდე.
„საეჭვო ვიქტორინა“ ჩამოწერილი VIP-ების მონაწილეობით
რუსეთის სახელმწიფო ტელე-რადიოკომპანიის (ГТРК), „როსსია-24 კრასნოიარსკის“, ტელეწამყვანმა, ვლადიმირ ჟარინოვმა, შვიდწლიანი ჟურნალისტური მოღვაწეობის შემდეგ გადაწყვეტილება მიიღო დატოვოს სამუშაო ადგილი და ეს ნაბიჯი იმით ახსნა, რომ „არ სურს მონაწილეობა მიიღოს იმ სიგიჟეში“, რომელიც რუსეთში სუფევს საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებით.
„ის, რაც ახლა ხდება, აღემატება ჩემს წარმოდგენას. საკონსტიტუციო შესწორებები - ისტორიული დანაშაულია. ამის გაპიარებაში ჩაბმული ჰყავთ ძალიან საეჭვო ვიქტორინა (ერთ-ერთი ორგანიზატორი, ღმერთო დამიფარე, „რუსეთის იურისტთა ასოციაციაა“), ისტორიის მიერ ჩამოწერილი „ვიპების“ (იგულისხმება „ძალიან მნიშვნელოვანი პერსონა“) მოსაზრებებითა და ბავშვებისთვის გადაგდებული რაღაც შემწეობებით... და ყველაფერი ძალიან ობივატელურად ხდება, რაც მე, უბრალოდ, მანადგურებს. არ შემიძლია თავის კანტური: „დიახ, ყველაფერი უკვე გადაწყვეტილია“, რომ „ჩვენზე არაფერია დამოკიდებული“ და რომ „ეს ჩვენი მუშაობის ნაწილია“, - დაწერა თავის ფეისბუკში ვლადიმირ ჟარინოვმა.
29 ივნისს გამოქვეყნებული სრულიად რუსეთის საზოგადოებრივი აზრის შემსწავლელი ცენტრის (ВЦИОМ) მიერ ჩატარებულ გამოკითხვას თუ დავუჯერებთ, საკონსტიტუციო ცვლილებების ბედი რუსეთში უკვე გადაწყვეტილი ჩანს.
ამ ერთგვარი ეგზიტპოლის თანახმად, საარჩევნო უბნებიდან გამოსული მოქალაქეების 76%-მა დადებითი პასუხი გასცა შეკითხვას, დაუჭირა თუ არა მხარი „პუტინის საკონსტიტუციო ცვლილებებს“. კვლევითი ინსტიტუტის თანახმად, შესწორებებს მხარი არ დაუჭირა 23,6 %-მა.
რუსეთში 25 ივნისს დაიწყო საყოველთაო ხმის მიცემა საკონსტიტუციო ცვლილებების, მათ შორის, პრეზიდენტობის ვადის „განულებისთვის“. ეს ცვლილება პუტინს მისცემს შესაძლებლობას, პრეზიდენტად კენჭი ახალი ვადებით იყაროს და ხელისუფლების სათავეში დარჩეს 2036 წლამდე. საყოველთაო კენჭისყრა 1 ივლისამდე გაგრძელდება.
შესაბამისად, რუსეთის საზოგადოებრივი აზრის შემსწავლელი ცენტრის (ВЦИОМ) მიერ ჩატარებული ასეთი ეგზიტპოლის შედეგები უნდა გამოქვეყნებულიყო სწორედ 1 ივლისის შემდეგ, როცა საარჩევნო ურნები დაიხურებოდა.
მაგრამ ჟარინოვის მიერ ნახსენები „ამ ობივატელურობის“ კიდევ ერთი გამოვლინებაა ის, რომ ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ უკანონო ვერაფერი დაინახა ეგზიტპოლის ნაადრევად გამოქვეყნებაში.
რუსეთის ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარემ, ელა პანფილოვამ, განაცხადა, რომ კენჭისყრის დასრულებამდე ეგზიტპოლის შედეგების გამოქვეყნება არ ეწინააღმდეგება რუსეთის კანონმდებლობას.
უფრო ადრე პანფილოვამ „ფეიკი“ უწოდა მედიით გავრცელებულ ცნობას, რომლის თანახმად, მოქალაქეები მასობრივად ჩივიან, რომ დამსაქმებლები და უშუალო ხელმძღვანელები აიძულებენ მათ მხარი დაუჭირონ პუტინის საკონსტიტუციო ცვლილებებს და სხვებსაც მოუწოდონ ამისკენ.
ეს რომ ფეიკი არ არის, ამას ჟურნალისტ ჟარინოვის მიერ სოციალური მედიით გამოქვეყნებული სკანდალური ტექსტიც ადასტურებს.
„მთელი ჩემი კარიერის განმავლობაში მე არ გამიპიარებია ხელისუფლების აშკარა დესტრუქციული ქმედებები. ამის გაკეთება არც ახლა მინდა. ამ სიგიჟეში მონაწილეობა რომ არ მივიღო, მხოლოდ ერთ გამოსავალს ვხედავ - დავტოვო სამსახური. და, ცხადია, რა თქმა უნდა, არც ხმის მისაცემად წავალ“, - წერს ჟურნალისტი ვლადიმირ ჟარინოვი.
„პრინციპისა და სინდისის საკითხი“
იმისათვის, რომ უზრუნველეყო მხარდამჭერების მობილიზება საკონსტიტუციო ცვლილებების საყოველთაო კენჭისყრაზე, რუსეთის ხელისუფლებამ წლის დასაწყისში მუშაობა დაიწყო სოციალური შეღავათების გაზრდის შესაბამის პაკეტზე, რომელიც, კერძოდ, ითვალისწინებს წამლების შესაძენად 1500 რუბლის დახარჯვას. ბიუჯეტის ხარჯზე გამოიყოფა ასევე სანატორიუმებში დასასვენებლად უფასო საგზურები. სამაგიეროდ, უცხოეთში მკურნალობის ადგილამდე და უკან მოგზაურობის ასანაზღაურებლად რუსეთის ხელისუფლება მხოლოდ უმნიშვნელო თანხას - 363 რუბლს (5 $) - გაიღებს.
ხელისუფლების მიერ მიღებული ეს პაკეტი პირდაპირ ეთერში თებერვლის ბოლოს სასაცილოდ აიგდო ჟურნალისტმა ალექსანდრა ნოვიკოვამ, ზემოხსენებული რუსეთის სახელმწიფო ტელე-რადიოკომპანიის, „ГТРК- კამჩატკის“, წამყვანმა, რომელიც ამ გამოსვლის შემდეგ ძალიან ცნობილი გახდა არა მხოლოდ რუსეთში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც.
მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფო ტელეარხს ჟურნალისტის სკანდალური ჩანაწერი ეთერში არ გაუხმაურებია, ალექსანდრა ნოვიკოვას გულიანი სიცილი სოციალურ მედიაში მაინც მოხვდა.
ამ სკანდალიდან ერთ თვეში ნოვიკოვამ განაცხადა, რომ პირველად ამბობს უარს საუბნო საარჩევნო კომისიაში მუშაობაზე საკონსტიტუციო ცვლილებებზე დანიშნული კენჭისყრის პროცედურის გამო, რომელსაც ჟურნალისტმა „უკანონო“ უწოდა.
„ის, რაც უნდათ თავს მოგვახვიონ რეფერენდუმის სახით, არავითარი კანონმდებლობით არ რეგულირდება, არ გააჩნია არავითარი იურიდიული შედეგი და, შესაბამისად, უკანონოა! ეს იქნება პირველი შემთხვევა, როცა არ წავალ ხმის მისაცემად. და ეს არის არა პოლიტიკური აქტიურობის საკითხი, არამედ პრინციპისა და სინდისის საქმეა! მე უარს ვამბობ ვიდგე ჩემს უბანზე და ვიძახო, თქვენ ყველაფერს სწორად აკეთებთ-მეთქი!“, - დაწერა თავის ინსტაგრამის გვერდზე ალექსანდრა ნოვიკოვამ.
რა იქნება 1 ივლისს?
16 მარტს რუსეთის საკონსტიტუციო სასამართლომ დაამტკიცა საკონსტიტუციო ცვლილებები, რომლებიც, სხვა გარემოებებთან ერთად, პრეზიდენტ ვლადიმირ პუტინს კიდევ 16 წლით მისცემს ძალაუფლებაში დარჩენის საშუალებას მას შემდეგ, რაც 2024 წელს ამოიწურება მისი მიმდინარე საპრეზიდენტო ვადა.
სასამართლოს 16 მარტის გადაწყვეტილებამდე ერთი თვით ადრე, ამ საკამათო ცვლილებებს რუსეთის საკანონმდებლო ორგანოს ორივე პალატა და რუსეთის ყველა რეგიონის მუნიციპალური ორგანოები მიემხრნენ.
თებერვლის ბოლოს რუსეთის პრეზიდენტმა დოკუმენტში კიდევ რამდენიმე დამატება შეიტანა. მათ შორის არის ცვლილება ღმერთის ხსენების, რუსული ენის, როგორც „სახელმწიფოს შემქმნელი ხალხის“ ენისა, და „ისტორიის ფალსიფიკაციის“ დაუშვებლობის შესახებ.
ახალი რედაქციით ჩამოყალიბდა კონსტიტუციის 67-ე მუხლი: „რუსეთის ფედერაცია უზრუნველყოფს საკუთარი სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დაცვას. დაუშვებელია რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიის გასხვისებისკენ მიმართული მოქმედება ან ასეთი მოქმედებებისკენ მიმართული მოწოდებები“, - ნათქვამია რუსეთის კონსტიტუციის 67-ე მუხლის შესწორებულ ვარიანტში, რომელსაც სხვა შესწორებებთან ერთად 1 ივლისს უყრიან კენჭს.
სადავო საკონსტიტუციო ცვლილებების ძალაში შესვლისათვის საჭიროა საყოველთაო კენჭისყრაში მონაწილე უბრალო უმრავლესობის მხარდაჭერა.
ოპონენტთა ნაწილი ამტკიცებს, რომ რუსეთის ხელისუფლებას ყველა ინსტრუმენტი აქვს რეფერენდუმის ფალსიფიცირებისათვის და მოსახლეობას მოუწოდებენ კენჭისყრის ბოიკოტირებისკენ. სხვები კი მიიჩნევენ, რომ საჭიროა საარჩევნო უბნებზე მისვლა და ხმის მიცემა ცვლილებების წინააღმდეგ.
კენჭისყრის მთავარი და გადამწყვეტი დღე 1 ივლისია, რომელიც ხელისუფლებამ უქმე დღედ გამოაცხადა. მანამდე 4 დღის განმავლობაში, ცენტრალური საარჩევნო კომისიის მონაცემებით, საკონსტიტუციო ცვლილებების რეფერენდუმში მონაწილეობა მიიღო ამომრჩეველთა 37,2 %-მა.
29 ივნისს ცნობილი გახდა რუსეთში ჩატარებული სოციოლოგიური კვლევის შედეგები. სოციოლოგ სერგეი ბელანოვსკის ჯგუფის მიერ ორშაბათს ჩატარებული სატელეფონო გამოკითხვის თანახმად, სამი მეოთხედი, 32 %, მხარს არ უჭერს პუტინის საკონსტიტუციო ცვლილებებს, 28 % კი ემხრობა.
რაც შეეხება პუტინისთვის საპრეზიდენტო ვადის „განულებას“, კონკრეტულად ამ საკანონმდებლო ცვლილებას მზად არის მხარი დაუჭიროს გამოკითხულთა 24 %-მა, წინააღმდეგია 76 %.
დაწერეთ კომენტარი