რუმინეთი ღვინის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მწარმოებელია მსოფლიოში, მაგრამ მისი პროდუქციის მხოლოდ ძალიან მცირე ნაწილი იყიდება საზღვარგარეთ. ექსპერტები ახსნიან, რა არის ამის მიზეზი და რა შეიძლება გაკეთდეს, რომ კვლავ აღდგეს რუმინული ღვინის ბრწყინვალება.
2021 წელს რუმინეთის ვენახებში არნახული მოსავალი მოიწიეს. ქვეყანამ აწარმოა 530 მილიონი ლიტრი ღვინო, რაც დაახლოებით იმდენია, რამდენიც უნგრეთსა და ავსტრიაში ერთად. რუმინეთი, წარმოებული ღვინის მოცულობით, ამჟამად მეექვსე ადგილზეა ევროპის კავშირში, ხოლო მსოფლიოში - მეთორმეტე ადგილზე.
მაგრამ, მიუხედავად წითელი და თეთრი ღვინოების სიუხვისა, წელს, როგორც ყოველთვის, დაწურული ღვინის უდიდესი ნაწილი რუმინეთში დაილევა. 2021 წლისთვის იქ წარმოებული ღვინის მხოლოდ დაახლოებით 7 % იქნება ექსპორტირებული. უკანასკნელ წლებში საზღვარგარეთ გაყიდვა კიდევ უფრო შემცირდა.
ამჟამად რუმინეთი დაახლოებით 65 მილიონი ევროს (74 მილიონი დოლარი) ღირებულების უცხოური ღვინოების იმპორტირებას ახდენს ყოველწლიურად და მხოლოდ 35 მილიონი ევროს (40 მილიონი დოლარი) მოგებას ნახულობს ექსპორტით. რუმინული ღვინო იყიდება აშშ-ში, კანადაში, შვეიცარიასა და იაპონიაში.
რატომ ყიდის რუმინეთი თავისი ღვინის ასე მცირე ნაწილს საზღვარგარეთ?
ბევრი მიიჩნევს, რომ ყველაზე დიდი დაბრკოლება, რომლის წინაშეც რუმინული ღვინის მრეწველობა დგას, არის ცუდი რეპუტაცია, რომელიც ქვეყანამ კომუნისტების მმართველობის წლებში მოიპოვა. ნიკოლაე ჩაუშესკუს პერიოდში, ხელისუფლება სახელმწიფოს კონტროლის ქვეშ მყოფ ღვინის ქარხნებში ყურადღებას რაოდენობაზე ამახვილებდა და არა ხარისხზე. მრავალსაუკუნოვანი ბევრი საოჯახო ტრადიცია და მეთოდი მიეცა დავიწყებას, როცა სახელმწიფო ჩაერია და თავის თავზე აიღო ღვინის წარმოება. ასე იყო საბჭოთა კავშირშიც. საქართველოს და ღვინის კულტურის მქონე სხვა რესპუბლიკებს მოსკოვი ღვინის პროდუქტების დიდ რაოდენობას სთხოვდა, შესაბამისად, გაფართოვდა ვენახები დიდი მსხმოიარობის მქონე ჯიშებით, უძველესი ჯიშები უგულებელყოფილ იქნა, ბევრი გადაშენდა.
პროფესორი პოლ ტეილორი საერთაშორისო მარკეტინგის ექსპერტია გერმანიის ფურტვანგენის უნივერსიტეტში. მისი სტატიის მიხედვით, რუმინეთის ღვინის წარმოების მთავარი სისუსტე არის ასობით ათასი მიწათმფლობელი, რომლებიც პაწაწინა ნაკვეთებს ამუშავებენ.
მიუხედავად იმისა, რომ რამდენიმე მსხვილი საწარმო ფლობს რუმინეთის ვენახების უზარმაზარ ნაკვეთებს, დანარჩენი დაყოფილია უთვალავ, მცირე ზომის ვენახად, რომელთა „დამუშავება ძნელია ეფექტიანი ან მოგებიანი“ ექსპორტისთვის, - წერს ტეილორი. პატარა ვენახის ზოგიერთი მფლობელი კვლავაც იბრძვის კომუნისტური მმართველობის დროს დაკარგული მიწის ნაკვეთების დასაბრუნებლად.
ასევე სირთულეს ქმნის კვალიფიციური მუშახელის მწვავე ნაკლებობა. მას შემდეგ, რაც რუმინეთი ევროპის კავშირში შევიდა 2007 წელს, ბევრი მეღვინე ემიგრაციაში წავიდა სამუშაოდ, სადაც მნიშვნელოვნად უფრო მაღალი ხელფასები იყო მეღვინეობის ისეთ ქვეყნებში, როგორებიცაა იტალია, ესპანეთი და გერმანია. „კომუნიზმის დაცემის შემდეგ, რუმინეთი დატოვა კვალიფიციურმა მუშახელმა, - წერს ტეილორი, - ვითარება კიდევ უფრო გააუარესა ევროპის კავშირის წევრობამ“. რუმინეთის შრომისუნარიანი მოსახლეობის დაახლოებით 20 პროცენტი საზღვარგარეთ ცხოვრობს, უმეტესად - დასავლეთ ევროპაში.
თუმცა რუმინელმა მეღვინეებმა სარგებელი ნახეს ევროპის კავშირის ფონდებიდან. 2013 წლიდან რუმინეთი ყოველწლიურად დაახლოებით 45 მილიონ ევროს (51 მილიონი დოლარი) იღებს თავისი ღვინის წარმოებისთვის. ფულის უდიდესი ნაწილი ვენახების გადარგვას ხმარდება.
რუმინეთის ღვინის წარმოება ასევე განიცდის სახელმწიფო მარკეტინგის ორგანოს არარსებობას, რომელიც ქვეყნის ყურძნის უნიკალურ ნაირსახეობებსა და მეღვინეობის ხანგრძლივ ისტორიას გააცნობდა მსოფლიოს.
მაგრამ არსებობს გარკვეული ოპტიმიზმი, რომ ძალისხმევის წყალობით, ქვეყანა დაიპყრობს მაღალი ხარისხის ღვინის ბაზარს. ანდრეა სიპოსენმა, რუმინეთის ტურისტული სააგენტოს მენეჯერმა, რადიო თავისუფლების რუმინულ რედაქციას უთხრა, რომ 2020 წელს ერთ-ერთ შაბათ-კვირას, ქმართან ერთად ღვინის მარანში სტუმრობისას, ის „მიხვდა მსგავსი მოგზაურობის პოტენციალს“ და მისი სააგენტო შეუერთდა მზარდ რიცხვს კომპანიებისა, რომლებიც რუმინელ და უცხოელ ტურისტებს „ღვინის ტურებს“ ბევრად იაფად სთავაზობდნენ, ვიდრე საფრანგეთსა თუ იტალიაში.
რუმინეთის 250-მდე კომერციულ ღვინის საწარმოს შორის, დაახლოებით 40-მდე მარანს შესწევს უნარი, ღვინის ტურიზმში ჩაერთოს. ტეილორის თქმით, მცირე მეღვინეებს შეუძლიათ ფასები გაზარდონ, თუ სტუმრებს ბოთლის ღვინოს შესთავაზებენ და, ამასთან, მათ თავიანთ ქვეყანას და მარნების, ღვინის წარმოების ისტორიას გააცნობენ. და იმედი აქვთ, რომ რუმინულ ღვინოს კარგი სახელი შორს გაუვარდება, როცა ქვეყნის მეღვინეობით კმაყოფილი ბევრი ტურისტი სამშობლოში დაბრუნდება.