„ბუჩა ბოლო წვეთი იყო. ყველა რუსი დიპლომატი უნდა გავაძევოთ ფინეთიდან, ჩვენი დიპლომატები კი სასწრაფოდ გამოვიწვიოთ უკან. ფინეთს არ სჭირდება დიპლომატიური ურთიერთობები ომის დამნაშავეებთან, ტერორისტებსა და სერიულ მატყუარებთან“, – ეუბნება ფინეთის პარლამენტის წევრი, სასაზღვრო გვარდიის ყოფილი კაპიტანი მიკო კარნა რადიო თავისუფლებას.
ფინელი პარლამენტარი ასე აღწერს ვითარებას: „გვაქვს ასეთი რეალობა - ჩვენი მეზობელი ქვეყანა ყოველდღე სჩადის სამხედრო დანაშაულებს უკრაინაში. ეს ქვეყანაა, რომელთანაც 1300-კილომეტრიანი საერთო საზღვარი გვაკავშირებს. ამიტომ აჯობებს, ბალტიის ქვეყნების მაგალითს მივბაძოთ. ეს ახალი რეალობაა. ჩვენ არ გვაქვს „განსაკუთრებული“ ურთიერთობა რუსეთთან - თუ „განსაკუთრებულობა“ იმას არ ნიშნავს, რომ გყავს მეზობელი, რომელსაც ვერ ენდობი. პუტინი აცხადებს, რომ არ აპირებს რუსეთის იმპერიის აღდგენას. მაგრამ როდესაც ის ამბობს, რომ რაღაცას არ გააკეთებს, ეს იმას ნიშნავს, რომ სწორედ ამის გაკეთებას ცდილობს.
რადიო თავისუფლება: ფაქტია, რომ დიდი პოლიტიკური ძვრების მოწმე ვხდებით ფინეთში. პრემიერმა სანა მარინმა მძაფრად გააკრიტიკა რუსეთი და განაცხადა, რომ ფინეთი ნატოში გაწევრებასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილებას ამ გაზაფხულსვე მიიღებს და ეს იქნება დაჩქარებული პროცესი და არა რეფერენდუმი, როგორც მანამდე ვარაუდობდნენ. არადა, სულ რამდენიმე კვირის წინ თქვენი მთავრობა ამბობდა, რომ ეს საკითხი არ განიხილებოდა. უკრაინის ომის რომელმა ეტაპმა განაპირობა ეს ძირეული „შემობრუნება“?
მიკო კარნა: ნამდვილად შეგიძლიათ ამას ასე უწოდოთ - ძირეული შემობრუნება. და ვფიქრობ, ის მოხდა იმ დღეს, როდესაც რუსეთი შეიჭრა უკრაინაში. ბევრს ფინეთში არ სჯეროდა, რომ რუსეთი ამაზე წავიდოდა. მე კი ვიცოდი, რომ ასე მოხდებოდა და ჯერ კიდევ დეკემბერში ვთქვი, რომ რაც შეიძლება სწრაფად უნდა გაგვეკეთებინა ნატოს წევრობაზე განაცხადი. ჩვენ ვცადეთ დიპლომატიის, მოლაპარაკებების გზა, მაგრამ ფაქტია, რომ ეს არ ჭრის [რუსეთთან]. ფინელების უმრავლესობა ნატოში გაწევრებას მხარს უჭერს - ამ მოვლენების ფონზე, ეს საუკეთესო გარანტიაა ფინეთის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად. ზედმეტად დიდი ხანია, ნახევრად ღია კარში ვდგავართ - ახლა დროა, გადავწყვიტოთ, შევაბიჯოთ თუ არა და ვფიქრობ, რომ შესვლა, დასავლეთი ავირჩიეთ.
არ გვჭირდება დიპლომატიური ურთიერთობები ომის დამნაშავეებთან, ტერორისტებსა და სერიულ მატყუარებთან.
რადიო თავისუფლება: რუსეთი ღიად გემუქრებათ, რომ თუ ამას დააპირებთ, კრემლი საპასუხო ზომებს მიიღებს. როგორ გგონიათ, რა ზომებზეა საუბარი? განსაკუთრებით ზემოთხსენებული 1300 კილომეტრიანი საზღვრის გათვალისწინებით...
მიკო კარნა: [რუსეთისგან] ყველაფერს უნდა ველოდოთ, მაგრამ ვფიქრობ, ამას ჰიბრიდული ოპერაციის სახე ექნება, როგორც, მაგალითად, 2015-ში. შესაძლოა ასევე ლტოლვილები „დაუმიზნონ“ ჩვენს ჩრდილო სასაზღვრო გამშვებ პუნქტებს, როგორც ადრე გააკეთეს. რა თქმა უნდა, იქნება საინფორმაციო ომიც. მოკლედ, ვნახავთ, რას იზამენ, ყველაფერია შესაძლებელი.
რადიო თავისუფლება: ღია სამხედრო აგრესიაც?
მიკო კარნა: არ მგონია. განსაკუთრებით ახლა, როდესაც რუსეთი უკრაინაშია „გაჩხერილი“ და ამდენი ხალხი დაკარგეს, მათ შორის ის დანაყოფებიც, რომლებიც ფინეთის საზღვართან იყო განლაგებული. მურმანსკის მოტობრიგადიდან, მაგალითად, 3 კაცი დაბრუნდა ცოცხალი, ერთიანად გაანადგურეს უკრაინელებმა. ასე რომ, არა მგონია, მეორე შეჭრის თავი ჰქონდეთ ახლა. მაგრამ ჰიბრიდულ ოპერაციას და საინფორმაციო ომს ალბათ ვნახავთ.
ფინეთში მზად ვართ, ჩვენი ქვეყანა დავიცვათ. ყოველდღე, ნებისმიერ მომენტში. ქვეყნის მოსახლეობის 70 პროცენტი ამბობს, რომ ამ ქვეყანას იარაღით ხელში დაიცავს, მზად არიან იბრძოლონ მისთვის.
რადიო თავისუფლება: კაპიტნის რანგი გაქვთ - მოდით, „მოგვყიდეთ“ ფინეთის არმია - რამდენად კარგია ის?
მიკო კარნა: [იცინის]. ფინეთში მზად ვართ, ჩვენი ქვეყანა დავიცვათ. ყოველდღე, ნებისმიერ მომენტში. ქვეყნის მოსახლეობის 70 პროცენტი ამბობს, რომ ამ ქვეყანას იარაღით ხელში დაიცავს, მზად არიან იბრძოლონ მისთვის. ეს ყველაზე მნიშვნელოვანია. კარგად აწყობილი გაწვევის სისტემა გვაქვს. და, რა თქმა უნდა, თუ საჭირო გახდა, მზად ვართ გრძელვადიანი პარტიზანული ომისთვისაც. ფინეთის დაპყრობა გაუჭირდება ნებისმიერ დამპყრობელს. ფინური ჯარი ერთნაირად ეფექტური და მომზადებულია სახმელეთო, საჰაერო და სანაოსნო კუთხით. ჩვენ ვინარჩუნებთ მიუმხრობელი ქვეყნის სტატუსს, და შესაბამისად, განვავითარეთ ჩვენი თავდაცვითი შესაძლებლობები ამის უზრუნველსაყოფად.
რადიო თავისუფლება: ნატოს გენერალური მდივანი აცხადებს, რომ თუ ფინეთი წევრობაზე განაცხადს შეიტანს, ამ განაცხადს დაჩქარებული წესით განიხილავენ. გამოდის, გამორიცხული არაა, რომ ფინეთი ნატოში წლის ბოლომდე ვიხილოთ?
მიკო კარნა: შესაძლებელია. ნატოს სტანდარტებს ვერგებით და ვფიქრობ, ნატოს გავაძლიერებთ. რა თქმა უნდა, წევრმა ქვეყნებმა გადაწყვეტილება ერთხმად უნდა მიიღონ - გვაფიქრებს, მაგალითად, უნგრეთის პოზიცია. მაგრამ ვფიქრობ, რომ ეს შესაძლებელია, ორ კვირაში ალბათ არ მოხდება, მაგრამ თვეებში შეიძლება მოხდეს. ვიმედოვნებ, მალე შევიტანთ განაცხადს და მიგვიღებენ - იმედია, ყველას ესმის, რომ დღეს სხვა სამყაროში ვცხოვრობთ, რომ გუშინდელი სამყარო რუსეთის მიერ გაჩაღებულმა ომმა შეცვალა.
რადიო თავისუფლება: ნატოში გაწევრება წლებია სურთ საქართველოსა და უკრაინასაც - უნდა ჰქონდეთ თუ არა კიევსა და თბილისს ნატოს წევრი ფინეთის მხარდაჭერის იმედი?
მიკო კარნა: რა თქმა უნდა, აუცილებლად გექნებათ ჩვენი მხარდაჭერა. ის, თუ როგორ ეხმარება ფინეთი უკრაინას ამ ომში, გარკვეულწილად, უპრეცედენტოა - ჰუმანიტარული დახმარების გარდა, შეიარაღების ორი ტვირთი გავაგზავნეთ და მესამესაც ვაპირებთ. აქამდე ფინეთი ცდილობდა, ნეიტრალიტეტი შეენარჩუნებინა, მაგრამ ამ ომში, მკაფიოდ დავაფიქსირეთ, რომ უკრაინის მხარეს ვართ.
რადიო თავისუფლება: აპირებს თუ არა ფინეთი, ბალტიის ქვეყნების მსგავსად უარი თქვას რუსულ ენერგომომარაგებაზე?
მიკო კარნა: ამ წუთებში, როდესაც ჩვენ ვსაუბრობთ, ჰელსინკიში, ნავსადგურში რუსულ ნახშირს გადმოტვირთავენ - ამაზე პასუხისმგებელმა ტერმინალმა განაცხადა, რომ შეწყვეტდა რუსეთისგან ნახშირის შეძენას, მაგრამ, როგორც ჩანს, ჯერ არ გაუკეთებიათ ეს. ჩვენ ვიყავით და ვრჩებით რუსეთზე ენერგოდამოკიდებულად და ამას ბოლო უნდა მოეღოს - რაც მალე, მით უკეთესი - რასაც რუსეთისგან ვყიდულობთ, შეგვიძლია სხვა ქვეყნებისგან ვიყიდოთ.
ზამთრის ომის დროს, ფინეთიც ევედრებოდა საზღვარგარეთს დახმარებას - ვითხოვდით იარაღს, ამუნიციას, ჯარებს... მიუხედავად დიდი ყურადღებისა, სამხედრო კუთხით დიდად არავინ დაგვხმარებია. დღეს უკრაინაა ჩვენს დღეში - ჩვენ, ფინელებს უნდა გვახსოვდეს ჩვენი ისტორია, უნდა გვახსოვდეს, რომ მარტო ვიდექით საბჭოთა კავშირის წინააღმდეგ და იგივე არ უნდა დავუშვათ.
რადიო თავისუფლება: ბევრი უკრაინის ომს ფინეთის ცნობილ, ზამთრის ომს ადარებს - თქვენ თუ ხედავთ მსგავსებებს?
მიკო კარნა: რა თქმა უნდა. ბევრი მსგავსებაა. უკრაინა ფინეთზე დიდია, მაგრამ ორივენი რუსეთზე პატარა ქვეყნები არიან. ორივეს უმიზეზოდ და უკანონოდ დაესხნენ თავს. ზამთრის ომის დროს, ფინეთიც ევედრებოდა საზღვარგარეთს დახმარებას - ვითხოვდით იარაღს, ამუნიციას, ჯარებს... მიუხედავად დიდი ყურადღებისა, სამხედრო კუთხით დიდად არავინ დაგვხმარებია. დღეს უკრაინაა ჩვენს დღეში - მათი დახმარება დღეს ყველას ვალია, მაგრამ ჩვენ, ფინელებს განსაკუთრებით უნდა გვახსოვდეს ჩვენი ისტორია, უნდა გვახსოვდეს, რომ მარტო ვიდექით საბჭოთა კავშირის წინააღმდეგ და იგივე არ უნდა დავუშვათ - აი, ესაა ჩვენი ვალდებულება დღეს. ძალიან მიხარია, რომ უკრაინას მეტად ეხმარებიან დღეს, ვიდრე ფინეთს მაშინ. ეს კარგია, ე.ი. რაღაც გვისწავლია. არავის სჯეროდა, რომ მაშინ ფინეთი საბჭოთა კავშირის თავდასხმას გადაურჩებოდა, ისევე როგორც არავის სჯეროდა, რომ უკრაინა მოახერხებდა თავის დაცვას რუსეთისგან. ორივემ მოვახერხეთ. აი, მთავარი მსგავსებაც.
რადიო თავისუფლება: დასასრულიც მსგავსი შეიძლება იყოს?
მიკო კარნა: ფინეთმა 105 დღე გაძლო. დღეს ამას „დიდების 105 დღეს ვეძახით“. შემდეგ იძულებული ვიყავით, მშვიდობაზე მოლაპარაკებები დაგვეწყო საბჭოთა კავშირთან, და ეს მშვიდობა გარკვეული ტერიტორიების დაკარგვად დაგვიჯდა. ვნახოთ, რა მოხდება უკრაინაში. რა თქმა უნდა, მშვიდობისთვის ვლოცულობთ, მაგრამ რუსეთი ბევრ ისეთ რამეს ითხოვს, რაც უკრაინისთვის მიუღებელია. უკრაინამ, ვფიქრობ, დაგვანახვა, რომ დანებებას და კაპიტულაციის პოზიციიდან მოლაპარაკებების წარმოებას არ აპირებს, და რუსეთიც ნამდვილად ვერ დაიკვეხნის რაიმე წარმატებას.
რადიო თავისუფლება: დაბოლოს, ე.წ. ფინლანდიზაციაზეც მინდა გკითხოთ - ომის დაწყებამდე, საფრანგეთის პრეზიდენტი მაკრონი გამოტყდა, რომ ეს იყო ერთ-ერთი მოდელი, „გამოსავალი“, რომელიც უკრაინის კრიზისზე მოლაპარაკებებისას განიხილებოდა. 2014 წელს ამერიკული პოლიტიკის ისეთი ტიტანები, როგორიც არიან ჰენრი კისინჯერი და ზბიგნევ ბჟეზინსკი, ე.წ. ფინურ მოდელს „იდეალურად“ განიხილავდნენ უკრაინისთვის. ფინელის მოსაზრებაც მოვისმინოთ - როგორი იყო „ფინლანდიზაცია“ და გამოდგება თუ არა ეს სცენარი უკრაინისთვის?
მიკო კარნა: არასასიამოვნო შეკითხვაა, პირდაპირ გეტყვით. ფინლანდიზაცია იყო ერთგვარი მოდელი, რომელიც ომის შემდეგ გვქონდა, დამოუკიდებლობის შენარჩუნების ფასად. მაშინ ეს მოდელი მუშაობდა და ეს მისაღები გამოსავალი იყო არსებულ ალტერნატივებთან შედარებით, მაგრამ ფინლანდიზაცია მოკვდა საბჭოთა კავშირთან ერთად, მას ჩაჰყვა საფლავში. დღეს საბჭოთა კავშირის ნაცვლად ჩვენი მეზობელია პუტინის ფაშისტური, არაპროგნოზირებადი რუსეთი. ზელენსკიმ თქვა, რომ ისინი განიხილავენ მიუმხრობელ სტატუსს, მაგრამ ამისთვის უსაფრთხოების გარანტია სჭირდებათ. ეს შეიძლება იქცეს გამოსავლად, მაგრამ ეს არ იქნება ფინლანდიზაცია, როგორც ასეთი, ის წარსულს ჩაბარდა. თუ უკრაინა მიიღებს უსაფრთხოების გარანტიებს და სანაცვლოდ ევროკავშირსა და ნატოში გაწევრებაზე იტყვის უარს, ეს იქნება... დავარქვათ ამას ახალი ფინური მოდელი, ფინლანდიზაცია 2.0.
