როგორ არიან დაკავშირებული პუტინი, კა-გე-ბე და პეტერბურგის მერიის თანამშრომლები კოკაინის გაუჩინარებასთან, რომლის გადატანასაც ისრაელის ნარკოკარტელი რუსეთის გავლით ცდილობდა.

ეს ტექსტი არის „ნასტოაშჩეე ვრემიასა“ და რადიო თავისუფლების ერთობლივი გამოძიების ნაწილი ვლადიმირ პუტინის ხელისუფლებაში ყოფნის პირველი ნაბიჯების შესახებ. პროექტის დანარჩენი მასალები თავმოყრილია აქ.

სანქტ-პეტერბურგი, 1993 წლის თებერვალი. ლიტეინის პროსპექტზე, 4 ნომერში მდებარე „დიდი სახლის“ დათოვლილ ეზოში, მამაკაცების ჯგუფი დგას. მათ გვერდით - ტვირთის მისაბმელი, რომელზეც ზღვის ნარინჯისფერი კონტეინერია აღმართული.

ერთ-ერთი მათგანი, ზამთრის სამხედრო ფორმაში, მიკროფონში კითხულობს კონტეინერის ნომერს - 8965927. „ჩვენ ვხსნით კონტეინერს“, - ამბობს ის კამერაში, რის შემდეგაც ორი თანაშემწე მას ლითონის მძიმე კარის გაღებაში ეხმარება. შიგნით უწესრიგოდ დალაგებული მუყაოს ყუთებია, ერთ-ერთი ლამის მიწაზე დავარდეს, მაგრამ დროულად დასტაცებენ ხელს და ადგილზე დებენ.

შემდეგ კადრებში, იგივე ხალხი უკვე შენობაშია. ისინი ხსნიან ერთ-ერთ ყუთს და იქიდან კონსერვის ქილები ამოაქვთ წარწერით - Blony. „ყუთში გახსნისას არის ხორცი კარტოფილით“, - აგრძელებს სამხედრო ფორმიანი კაცი, მისი თანაშემწე ხსნის ერთ-ერთ ყუთს ჯერ კონსერვის, შემდეგ კი - ჩვეულებრივი დანით.

„ყუთში ერთგვარი კონგლომერატია“, - ამბობს „სამხედრო“ და ხორცისა და კარტოფილის ნაცვლად, კონსერვის ქილიდან ცილინდრული ფორმის შეკვრა ამოაქვს. მეორე კაცი შეკვრას დანით ხსნის. პირი, რომელსაც მიკროფონი უჭირავს, შიგთავსს სინჯავს იქ შეკრებილთა სიცილის ფონზე. „მწარე გემო აქვს, ენას მიბუჟებს“, - ამბობს კამერაში. ჩანაწერი წყდება.

ეს ვიდეო (მისი მეორე ფრაგმენტი მოხვდა 1966 წლის დოკუმენტურ ფილმში „კაცური სამუშაო“) - არის ოპერატიული კადრები, ის ადამიანი კი - მიკროფონითა და კამუფლაჟის სამხედრო ფორმით, ჰგავს ვიქტორ ჩერკესოვს, იმ დროს რუსეთის უშიშროების სამინისტროს სანქტ-პეტერბურგის სამმართველოს უფროსს.

ჩერკესოვს „პუტინის კაცს“ ეძახიან, ის კა-გე-ბეს ლენინგრადისა და ლენინგრადის ოლქის განყოფილებაში მუშაობდა იმავე 1975 წლიდან, ისევე, როგორც რუსეთის მომავალი პრეზიდენტი.

კონტეინერში, დოკუმენტების მიხედვით, 18 ტონა კოლუმბიური „ტუშონკაა“ (ჩაშუშული ხორციის კონსერვი), მაგრამ ზოგიერთ ყუთში რუსმა მებაჟეებმა, რომლებმაც ტვირთი 16 თებერვალს ფინეთის საზღვარზე, ტორფიანოვკის გასასვლელ პუნქტზე გააჩერეს, იპოვეს კოკაინი, სულ 1092 კილოგრამი.

რუსმა ჩეკისტებმა ვიდეო ისრაელის საზოგადოებრივი ტელევიზიის პირველ არხს გადასცეს, რომელმაც ის გამოიყენა ფილმში ადგილობრივი დანაშაულებრივი დაჯგუფების შესახებ, რომელიც ნარკოტიკის ამ პარტიის კონტრაბანდაში მონაწილეობდა.

ეს კადრები დადგმულია. როგორც ამ დაჯგუფების ერთ-ერთმა ყოფილმა წევრმა გვიამბო, რომელიც პირადად ესწრებოდა კოლუმბიაში კოკაინის შეფუთვასა და მის რუსეთში გაგზავნას, ყუთებით, სადაც ქილებში ხორცისა და კარტოფილის ნაცვლად ნარკოტიკები იყო, კონტეინერის ცენტრში იყო დამალული და მხოლოდ მან იცოდა მისი ზუსტი „კოორდინატები“. კოკაინის პოვნა, თუ ჯერ ყუთების რამდენიმე რიგს არ გადმოიღებდი, შეუძლებელი იყო. ცხადი იყო, რომ პირველები, ვინც კონტეინერი გადაქექეს, მებაჟეები იყვნენ ტორფიანოვკაში.

ამ ადამიანს ჰქვია შემტოვ მიხტავი, ის 70 წლისაა და აქედან 32 წელი ისრაელისა და აშშ-ის ციხეებში გაატარა. კოლუმბიის „კალის“ კარტელის მიერ წარმოებული კოკაინის კონტეინერის შვედეთის, ფინეთისა და რუსეთის გავლით ევროპაში ჩატანის ოპერაციით, ის უნდა გამდიდრებულიყო, მაგრამ ყველაფერი გეგმის მიხედვით არ წარიმართა: კონტრაბანდისტებს ერთდროულად უთვალთვალებდა რამდენიმე ქვეყნის პოლიცია და ინტერპოლი, რომლის მიზანი იყო ჩატანისთვის თვალის მიდევნება და რაც შეიძლება მეტი მონაწილის დაპატიმრება.

ოპერაცია, როგორც სისხლის სამართლის საქმის ერთ-ერთმა მოწმემ დაადასტურა, ჩაიშალა. ყველასთვის მოულოდნელად, კონტეინერი რუსეთში დააკავეს და ის სამართალდამცველების ხელში აღმოჩნდა, რის შედეგადაც კოკაინი სამუდამოდ გაქრა საერთაშორისო პოლიციური ორგანიზაციის თვალთახედვის არიდან და მასთან ერთად გაქრა შესაძლებლობაც, დაემტკიცებინათ შუამავლებისა და ევროპაში ტვირთის მიმღებთა ბრალეულობა.

რუსეთის პრეზიდენტის ბიოგრაფიის მკვლევრები არაერთხელ ეცადნენ, ამოეხსნათ საიდუმლო კოკაინის კონტეინერის შესახებ, რომელსაც, ერთ-ერთი ვერსიის თანახმად, შეეძლო მართლა გაემდიდრებინა ვლადიმირ პუტინი და მისი მეგობრები. ამ ვერსიის ირიბი მტკიცებულებები არსებობს შემტოვ მიხტავის სისხლის სამართლის საქმის მასალებში, ისევე როგორც ღია წყაროებშიც.

ამ ამბის გარემოებებისა და სასამართლოს დოკუმენტების კიდევ ერთხელ გაცნობისა და ასევე, მის მონაწილეებთან გასაუბრების შემდეგ, ჩვენ დავადგინეთ:

• კონტეინერის დოკუმენტებში მის მიმღებთა შორის მითითებული იყო „სანქტ-პეტერბურგის მერია“ და აგრეთვე, ქალაქის სანიტარული სამსახური.
• ამ სამსახურის ერთ-ერთი განყოფილება მდებარეობდა მეზობელ სახლში სააქციო საზოგადოება „ევროდონატის“ ფილიალთან. ეს კომპანია, რომელიც დარეგისტრირდა სანქტ-პეტერბურგის მერის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის დახმარებით, რომელსაც ვლადიმირ პუტინი ხელმძღვანელობდა, ეკუთვნოდა ისრაელის მოქალაქეს, რომელიც ასევე ეჭვმიტანილი იყო ისრაელის ხელისუფლების მიერ კოკაინის ამ პარტიის კონტრაბანდაში მონაწილეობაში.
• ისრაელის კრიმინალური დაჯგუფების წევრები შუამავლის მეშვეობით აგვარებდნენ „ტუშონკის“ მოწოდებას სანქტ-პეტერბურგის მერიის მაღალი რანგის თანამშრომელთან, ის კი, როგორც ერთ-ერთი მათგანი ამტკიცებს, - პირადად ანატოლი სობჩაკთან.
• ადამიანი, რომელსაც 1993 წელს ბრალი ედებოდა ქრთამის მიცემის მცდელობაში, საბაჟოდან კოკაინის დაკავებული კონტეინერის გამოხსნის მიზნით, იყო ცნობილი საფეხბურთო აგენტი დმიტრი სელიუკი.
• ისრაელის მოქალაქეები, რომლებიც კოკაინის გადაზიდვის ოპერაციაში მონაწილეობდნენ, გარეულები იყვნენ სხვა კრიმინალურ საქმეებშიც, რომელთა მონაწილეები იყვნენ რუსი მაღალი თანამდებობის პირები: მაგალითად, უძველესი ხელნაწერების მოპარვაში რუსეთის სახელმწიფო ბიბლიოთეკიდან, რისთვისაც საპატიმრო ვადა მოიხადა რუსეთის მთავრობისა და გენერალური პროკურორის ყოფილმა მრჩეველმა, დმიტრი იაკუბოვსკიმ.

„ტუშონკა“ მერიის „შეკვეთით“

1993 წლის 24 თებერვალი, უშიშროების სამინისტროს სამმართველოს შენობა ლიტეინის 4-ში, ვიქტორ ჩერკესოვი პრესკონფერენციას ატარებს ვიბორგის საბაჟოზე კოკაინის უპრეცედენტოდ მსხვილი პარტიის დაკავების შესახებ. მაგიდაზე, მის წინ, აწყვია არა მხოლოდ ქილები კოკაინით, არამედ დიდი მართკუთხა შეკვრაც. როგორ მოხვდა ის იქ?

„ეს იყო საჩუქარი „კალიდან“ - იმ ადამიანებისგან, რომლებსაც ასეთი სახით სურდათ გამოეხატათ თავიანთი ნდობა და მადლიერება ჩვენ, ისრაელელების, მიმართ. კონტეინერში 1032 კილოგრამი უნდა ყოფილიყო, მაგრამ ბოლო წუთში კიდევ 60 დაამატეს, სამი ცალკეული შეკვრა, 20-კილოიანი. თითოეულში 20-კილოგრამიანი შეკვრა იყო. ფოტოზე ერთ-ერთი მათგანია. ეს ჩემი საჩუქარია, რომელიც ვერ გახდა ჩემი“, ამბობს შემტოვ მიხტავი.

ჩვენ ვხვდებით ბენ-გურიონის აეროპორტის მახლობლად მდებარე პატარა ქალაქის სამრეწველო უბანში, გამომცემლობის ოფისში, სადაც მან ამ ამბის შესახებ თავისი წიგნი დაბეჭდა. მიხტავი შესამჩნევად ღელავს: მისი წიგნი ინგლისურ ენაზე გამოსაცემად მზადდება. ის ყველაზე ნაკლებად ჰგავს გამოცდილ ბოროტმოქმედს, მაგრამ წიგნშიც, და ჩვენთან საუბრის დროსაც, მან საგანგებოდ რამდენჯერმე მოუხადა ბოდიში ყველას, ვისაც შესაძლოა, ზიანი მიაყენა თავისი მოქმედებებით.

შემტოვ მიხტავის, როგორც ის თავად ამბობს და როგორც ისრაელის პოლიციის მიერ მისი დაკითხვის ოქმიდანაც ჩანს, რომელსაც გაეცნენ რადიო თავისუფლება და „ნასტოაშჩეე ვრემია“, პირადად გადაჰქონდა კონტეინერის თანმხლები დოკუმენტები ნიდერლანდიდან კოლუმბიაში და უკან. რომ არ დაეჭირათ, ქაღალდებს პორტფელის სარჩულში მალავდა.

მისი თქმით, ტვირთის შემკვეთად და მიმღებად რუსეთში, მითითებული იყო „სანქტ-პეტერბურგის მერია“ (ამას ნაწილობრივ ადასტურებენ ისრაელის პროკურატურის დოკუმენტები, რომელთაც ქვემოთ გაჩვენებთ), ხოლო, როგორც ამბობენ, ამ ტვირთის მიწოდების შესახებ მცოდნე ანატოლი სობჩაკსა და ისრაელის მოქალაქეს შორის იყო ორი შუამავალი.

პირველი - როგორც მიხტავი ამტკიცებს, სმოლნის თანამშრომელი - ისრაელის კონტრაბანდისტებისთვის ცნობილი იყო, როგორც „რომან იზიკოვი“. მისი ნამდვილი სახელი ოპერაციის არცერთმა მონაწილემ არ იცოდა, პირად მონაცემთა ბაზაში ასეთი სახელისა და გვარის მქონე ადამიანი არ არის.

მეორე შუამავალი იყო ვლადიმირ დუბიას ძე ბახშიევი, როგორც გავარკვიეთ იმ ცნობებით, რომლებიც მიხტავიმ გაიხსენა. ისრაელის მოქალაქემ ამოიცნო ბახშიევის ფოტო ექვს ფოტოს შორის, რომელთაგან დანარჩენ ხუთზე ვიღაც შემთხვევითი ხალხი იყო. მიხტავი ამბობს, რომ ბახშიევმა, რომელსაც დაჯგუფების წევრები მეტსახელად „კავკაზეცს“ უწოდებდნენ, ბოლოს ის ისრაელის ციხეში მოინახულა 1996 წელს.

ბახშიევი, მიხტავის თქმით, იყო მეგობარი შაბთაი კალმანოვიჩის - სკანდალური რეპუტაციის მქონე რუს-ისრაელელი ბიზნესმენის, რომელმაც 5,5-წლიანი პატიმრობა მოიხადა ისრაელში, საბჭოთა კავშირის სასარგებლოდ ჯაშუშობის ბრალდებით. კალმანოვიჩი, თავის მხრივ, იყო სობჩაკის მეგობარი: ერთი ვერსიით, იგი იყო უკანასკნელი, ვინც ის (სობჩაკი) სიკვდილის წინ ნახა, მეორე ვერსიით კი - ადამიანი, რომელიც უშუალოდ ესწრებოდა მის სიკვდილს. კალმანოვიჩი მოკლეს მოსკოვში, 2009 წელს. ბახშიევი საკუთარი სიკვდილით გარდაიცვალა 2016 წელს.

ჩვენ ვერ მოვახერხეთ იმის დადგენა, თუ სინამდვილეში ვინ იყო „რომან იზიკოვი“, რომელსაც მიხტავი ერთ-ერთ შუამავლად ასახელებს ისრაელის დანაშაულებრივ დაჯგუფებასა და ანატოლი სობჩაკს შორის. ინტერვიუში მიხტავი მხოლოდ იმას ამტკიცებს, რომ „იზიკოვი“ სანქტ-პეტერბურგის მერიის საკადრო თანამშრომელი იყო.

დანაშაულებრივი დაჯგუფების დანარჩენი წევრების დაკავების შემდეგ, მიხტავი კიდევ თითქმის ნახევარი წელი ემალებოდა მართლმსაჯულებას ნიდერლანდში, სადაც თავისი მეგობრებისგან შეიტყო კონტეინერის დაკავების დეტალები.

- როგორ ფიქრობთ, სობჩაკმა იცოდა იმის შესახებ, რომ კონტეინერით კოკაინი გადააქვთ, თუ ფიქრობდა, რომ იქ მართლაც საკვები პროდუქტებია?

- იცოდა, ნამდვილად იცოდა. რა თქმა უნდა, ის ამის შესახებ არავისთან საუბრობდა ბახშიევისა და მეორე შუამავლის გარდა. ჩვენ ვიცით, რომ სობჩაკი გარეული იყო კორუფციაში, საფრანგეთში გაიქცა, ხოლო როცა პუტინი პრეზიდენტი გახდა, დაბრუნდა და არანაირი პრობლემები არ ჰქონდა.

- ანუ, თქვენ ფიქრობთ, რომ სობჩაკმა ყველაფერი იცოდა კოკაინის შესახებ, მაგრამ პუტინს არ ეუბნებოდა?

- ამაში აბსოლუტურად დარწმუნებული ვარ. შემდეგ კი კონტეინერი დააკავეს, მათ, ვინც დააკავა, დაინახეს მისამართი, რომელზეც უნდა მიეტანათ და ამის შემდეგ კოკაინი აორთქლდა.

- რამდენი ფული უნდა აგეღოთ ოპერაციის წარმატებით ჩატარების შემთხვევაში?

- 4-5 მილიონი დოლარი. ჩვენი ჯგუფიდან თითოეულმა ჩადო ფული და თავისი წილი კოკაინის მიიღო კონტეინერში, მოგება რომ ამოეღო ჰოლანდიაში მისი ჩასვლის შემდეგ.

- გეგმა რომ შესრულებულიყო, თქვენ იმავე გზით კიდევ უფრო მეტი კოკაინის გაგზავნას აპირებდით ევროპაში?

- რა თქმა უნდა, გეგმა ასეთი იყო. ეს საცდელი კონტეინერი იყო. ყველაფერი გეგმის მიხედვით რომ წასულიყო, ჩვენ კონტეინერებს ერთიმეორის მიყოლებით გავაგზავნიდით. თანაც, ყველაფერი რომ გამოსულიყო, ჩვენ მხოლოდ „კალის“ კარტელის კოკაინს კი არ გავაგზავნიდით, არამედ პაბლო ესკობარის, „მედელინის“ კარტელის კოკაინსაც.

ერთი ტონა კოკაინის ამბავში, რომელიც ვიბორგის საბაჟოზე ამოიღეს 1993 წელს, კვლავაც ბევრი რამ არის ბუნდოვანი. იცოდა თუ არა პუტინმა ამ ოპერაციის შესახებ, და თუ იცოდა, იმოქმედა თუ არა ამან ხელისუფლებაში მის მაღლა სვლაზე? იმ დროს ევროპის ბაზარზე ერთ ტონა კოკაინზე რამდენიმე ათეულიდან ასობით მილიონ დოლარამდე ფულის ამოღება შეიძლებოდა - იმის მიხედვით, თუ რომელ ქვეყანაში გაიყიდებოდა.

დაკავების შემდეგ, ტვირთი, როგორც გაზეთი „ნევსკოე ვრემია“ წერდა,

ვიქტორ ჩერკესოვზე დაყრდნობით, გაგზავნეს მოსკოვში „სამედიცინო მიზნებისთვის მოსახმარებლად“. გაზეთ „იზვესტიის“ სტატიაში, 1993 წელს, სადაც საუბარი იყო კონტეინერის დაკავებაზე, 5-მილიონიანი სანქტ-პეტერბურგის სამედიცინო კოკაინის წლიური საჭიროება 1 კილოგრამით შეფასდა - ანუ, ამოღებული კოკაინი, სინამდვილეში რომ გადაეცათ ჯანდაცვის სამინისტროსთვის, მთელი რუსეთის „სამედიცინო მიზნებს“ დააკმაყოფილებდა ათწლეულების განმავლობაში.

1995 წელს გაზეთმა „ჩას პიკ“ გამოაქვეყნა კიდეც რეპორტაჟი კოკაინის ტრანსპორტირების შესახებ მოსკოვში, საწარმოში - რომლის სახელი არ დაკონკრეტებულა - სადაც ის უნდა გადაემუშავებინათ. ერთი ის იყო, რომ რეპორტაჟის ავტორმა ნარკოტიკის შეკვრის საკუთარი თვალით ნახვა ვერ მოახერხა: საწარმოს დირექტორთან შეხვედრის წინ, მას თვალებზე „გაუმჭვირვალე ნიღაბი“ გაუკეთეს.

კოკაინის სამედიცინო მიზნებით გადამუშავება, როგორც გამოცემა ამტკიცებდა, შეთანხმებული იყო ჯანდაცვის საერთაშორისო ორგანიზაციასთან, თუმცა იქ რადიო თავისუფლებისა და „ნასტოიაშჩეე ვრემიას“ მოთხოვნას უპასუხეს, რომ თავიანთ არქივებში მსგავსი შეთანხმების კვალიც კი ვერ იპოვეს. რუსეთის ფედერალური უსაფრთხოების სამსახურმა ჩვენს კითხვებს, რომლებიც ელექტრონული ფოსტით გავაგზავნეთ, არ უპასუხა.

დღესაც კი, კონტეინერის დაკავებიდან თითქმის სამი ათწლეულის გასვლის შემდეგ, ამ ამბავზე ინფორმაციის მოპოვების მცდელობები წინააღმდეგობებს აწყდება.

ფილმი კონტეინერის გახსნის კადრებით, ოთხი წლის წინ იუტუბზე გამოაქვეყნა ყოფილმა ისრაელელმა პოლიციელმა, დანიელ ნიმროდმა - როგორც მიხტავი ამტკიცებს, ის კონტრაბანდის შესახებ საქმის გამოძიებაში იღებდა მონაწილეობას.

2021 წლის ბოლოს ვიდეომ 4 ათასზე ცოტა ნაკლები ნახვა დააგროვა. რატომღაც, უკვე ატვირთვის შემდეგ, ნიმროდმა ვიდეოს რედაქტირება მოახდინა და იქიდან გაქრა ერთი სცენა, სწორედ ის დოკუმენტური კადრები, რომლებშიც კოკაინის კონტეინერს ხსნიან „დიდი სახლის“ ეზოში (თუმცა, ეს ფრაგმენტი წინასწარი ნახვისას პატარა სურათზე იყო შენარჩუნებული). ჩვენ ჩამოვტვირთეთ ფილმი იუტუბიდან და ფაილში კონტეინერის ნაწილი ადგილზე აღმოჩნდა.

ჩვენ წერილი მივწერეთ დანიელ ნიმროდს და ვკითხეთ: რატომ იყო ფრაგმენტი ამოღებული ფირიდან? პასუხი იმაზე სწრაფად მივიღეთ, ვიდრე ველოდით, მაგრამ არა იმ ფორმით, როგორც ველოდით. წერილის გაგზავნიდან ხუთ წუთში დანიელ ნიმროდმა ფილმის ვიდეო თავისი არხიდან წაშალა.

სხვა რეაქცია წერილს აღარ მოჰყოლია. ასევე წარუმატებელი იყო ტელეარხის არქივთან ჩვენი დაკავშირების მცდელობები. მისმა თანამშრომელმა გვიპასუხა, რომ ფილმის ასლი შემონახულია, და გვთხოვა, მოგვეთხრო მისთვის, რას შეეხებოდა გამოძიება.

მას შემდეგ, რაც წერილში ვახსენეთ, რომ ის ვლადიმირ პუტინს ეხება, მან ჩვენს შეტყობინებებზე პასუხის გაცემა შეწყვიტა და ტელეფონსაც აღარ იღებდა. ჩვენ ფილმის ავტორს დავუკავშირდით, რეჟისორ-დოკუმენტალისტ ნილი ტალს. ის შეგვპირდა, რომ მოიპოვებდა საჭირო კადრებს, მაგრამ როცა გამოძიების თემის შესახებ შეიტყო, ამის შემდეგ მანაც აღარ უპასუხა არცერთ ჩვენს ზარს თუ შეტყობინებას.

ვიქტორ ჩერკესოვის ცოლმა, ნატალიამ, სააგენტო „როსბალტის“ დამფუძნებელმა, ყოფილმა პეტერბურგელმა ჟურნალისტმა, რომელსაც ეს ვიდეო ვაჩვენეთ, განაცხადა, რომ ადამიანი მიკროფონით მისი ქმარი კი არ არის, არამედ ჩვეულებრივი გამომძიებელია, რომლის სახელიც არ ახსოვს. ვიქტორ ჩერკესოვმა არ უპასუხა ჩვენს კითხვებს, რომლებიც მისი ცოლის მეშვეობით გადავეცით.

შემტოვ მიხტავი ამტკიცებს: კოკაინის კონტეინერის მიმღები, დოკუმენტების თანახმად, იყო სანქტ-პეტერბურგის მერია. ის ასევე ამტკიცებს, რომ თანმხლებ ქაღალდებში ნახსენები იყო ქალაქის სანიტარული სამსახური (მაშინ მისი ოფიციალური დასახელება იყო „სახელმწიფო სანიტარულ-ეპიდემიოლოგიური ზედამხედველობის ცენტრი“). მისი ერთ-ერთი შენობა მოლდაგულოვას ქუჩის 5 ნომერში მდებარეობდა. იმავე ქუჩაზე (7/6), მეზობელ სახლში, მდებარეობდა სააქციო საზოგადოებ „ევროდონატის“ ერთ-ერთი ოფისი.

საბაჟო ჯიბეში და კა-გე-ბე-ს „ასული“

ბელგიაში მცხოვრები ისრაელელი მეწარმის, ოსკარ დონატის პეტერბურგული ბიზნესიმპერია 90-იანების რუსეთისთვის შთამბეჭდავად გამოიყურებოდა: სავაჭრო სახლი „ალისა“, სანქტ-პეტერბურგში პირველი Philips-ის მაღაზია და პეიჯინგის პირველი კომპანია, და ასევე ტვირთების განბაჟების უმსხვილესი ცენტრი, საბაჟო ტერმინალი დახურული სააქციო საზოგადოება „ევროდონატ ტერმინალზი“.

„ჩვენ ვიცით, სად ვიშოვოთ ვალუტა ჩვენი პროექტებისთვის“, - ასეა დასათაურებული სარეკლამო სტატია ოსკარ დონატის ერთ-ერთი ფირმის შესახებ, რომელიც გაზეთ „კომერსანტში“ დაიბეჭდა 1990 წლის აგვისტოში. დონატი თავის მისიას დასავლელ და საბჭოთა მეწარმეთა შორის შუამავლობაში ხედავდა. „ფირმა იმედოვნებს, ფეხი მოიკიდოს საბჭოთა ბაზარზე, რომელიც მომავალში, მისი აზრით, გაყიდვების დიდ შესაძლებლობებს და ასეთივე დიდ კონკურენციას გვპირდება“, - ნათქვამია სტატიაში, სადაც ასევე ნახსენებია დონატის შეხვედრა ანატოლი სობჩაკთან.

ფოტო ამონაწერი რუსეთის იურიდიულ პირთა რეესტრიდან ორგანოს მითითებით, რომელიც 1991 წელს დაარეგისტრირა „ევროდონატ ტერმინალზმა“

ერთ-ერთი ასეთი ადგილი იყო საკუთარი საბაჟო ტერმინალი. ისევე, როგორც დონატის მრავალი ერთობლივი საწარმო, დახურული სააქციო საზოგადოება „ევროდონატ ტერმინალზი“ 1991 წელს იქნა რეგისტრირებული ქალაქის მერიის საგარეო კავშირების კომიტეტის მიერ, მალევე მას შემდეგ, რაც მას ვლადიმირ პუტინი ჩაუდგა სათავეში, რომელსაც სამსახურებრივი მოვალეობის თანახმად ეკუთვნოდა მსგავსი საქმეების მოგვარება.

როგორც გაზეთი „ვეჩერნი პეტერბურგი“ წერდა, სწორედ ისრაელის მოქალაქის მფლობელობაში მყოფი ტერმინალისკენ მიემართებოდა კონტეინერი SCPU-896592-7 მასში დამალული ერთი ტონა კოკაინით, რომელიც რუსმა მებაჟეებმა დააკავეს ტორფიანოვკას სასაზღვრო პუნქტზე 16 თებერვალს, რომელიც ვიბორგში და შემდეგ ყოფილი კა-გე-ბეს და მომავალი ეფ-ეს-ბეს შენობაში მიიტანეს, ლიტეინის პროსპექტზე, 4 ნომერში.

დონატის საბაჟო ტერმინალი და კომპანია „ევროდონატი“ იაკორნაიას ქუჩის 17 ნომერში მდებარეობდა, იქვე, სადაც სანქტ-პეტერბურგის საბაჟოს სატვირთო განყოფილებაა და ასევე დაცვის ფირმა „პანტერი“: მისი დამაარსებლები 1991 წლის ოქტომბერში იყვნენ დახურული სააქციო საზოგადოება „ევროდონატ ტერმინალზი“, ქალაქისა და ოლქის შინაგან საქმეთა მთავარი სამმართველოს დაცვის გაერთიანებული სამსახური და ასევე, სანქტ-პეტერბურგის საქალაქო სამხედრო-საზღვაო ბაზის კა-გე-ბეს საგანგებო განყოფილება, რომელიც სამხედრო დაზვრვას წარმოადგენს და მისი ყველა დოკუმენტი „საიდუმლოა“.

სანქტ-პეტერბურგის სარეგისტრაციო პალატის მონაცემთა ბაზასა და სხვა რეესტრებში კა-გე-ბეს მიერ დაარსებული სხვა ფირმები არ არის. როგორც ჩანს, „პანტერი“ დარჩა სპეცსამსახურის ერთადერთ საჯარო კომერციულ „ასულად“: იმავე წლის ნოემბერში, ბორის ელცინმა ხელი მოაწერა განკარგულებას ფედერალური უსაფრთხოების სააგენტოს შექმნის შესახებ, და კა-გე-ბემ, მართალია ფორმალურად, მაგრამ მაინც შეწყვიტა არსებობა.

ოსკარ დონატის სახელი ასევე ფიგურირებს ისრაელის მოთხოვნაში იურიდიული დახმარების თაობაზე ფინეთის ხელისუფლებისთვის, რადგან კონტეინერი კოტკას გავლით გადიოდა. იგი გაიგზავნა 1993 წლის 6 სექტემბერს კონტრაბანდის საქმის გამოძიების ფარგლებში.

იქ დონატი მოხსენიებულია „ეჭვმიტანილად“, მაგრამ საბოლოოდ, შესაძლოა, სწორედ კოკაინის კონტეინერის დაკავების წყალობით შეძლო ისრაელელმა მეწარმემ პატიმრობის თავიდან აცილება. ნარკოტიკის ტვირთი უფრო შორს აღარ წასულა, ინტერპოლმა ვერ შეძლო თვალი მიედევნებინა მისი განბაჟებისთვის „ევროდონატ ტერმინალზზე“ და ნიდერლანდებში მის გაგზავნაზე, და შესაბამისად, ვერ დაამტკიცა, რომ დონატმა ამის შესახებ იცოდა.

ამის შემდეგ ბიზნესმენმა განაგრძო რუსეთში მუშაობა, სხვათა შორის, სამხედრო-საზღვაო ფლოტის ყოფილ ბაზაზე ლომონოსოვში (ორანიენბაუმი), სადაც „ევროდონატი“ მოქმედებდა, როგორც ბროკერი კომპანია „რუსსკოე ვიდეოს“ ტვირთების გაფორმებაში. მათ შორის, როგორც წიგნ „პუტინბურგის“ ავტორი, 2021 წლის აგვისტოში გარდაცვლილი დმიტრი ზაპოლსკი ამტკიცებდა ინტერვიუში, კოკაინიც იყო.

999 წელს გაზეთ „ვერსიაში“ დაიბეჭდა სტატია, რომელშიც პირველად გამოითქვა ვერსია იმის შესახებ, რომ ლომონოსოვის პორტით პუტინს სამხედრო-საზღვაო ბაზის გემების გაყიდვა შეეძლო. როგორც შემდგომში სტატიის ერთ-ერთი ავტორი, ჟურნალისტი ოლეგ ლურიე წერდა, ეს ჰიპოთეზა მან აიღო „დოსიედან პუტინზე“, რომელიც სავარაუდოდ ეფ-ეს-ბეს მიერ არის შედგენილი და მოვლილი აქვს მაღალი კაბინეტები მისი ელცინის მემკვიდრედ დანიშვნამდე ცოტა ხნით ადრე.

2003 წელს იგივე ინფორმაცია განათავსა ბორის ბერეზოვსკიმ თავისი გაზეთის, „კომერსანტის“ ფურცლებზე. პუტინი ლომონოსოვის პორტში დაკავებული იყო სამხედრო-საზღვაო ბაზის გემების გაყიდვით.

„ეს ნავსადგური, რომელიც ყოფილი სამხედრო-საზღვაო ბაზის ტერიტორიაზე მდებარეობს და შექმნილია სობჩაკის, პუტინისა და ჩერკესოვის მიერ, წარმოადგენს გამშვებ პუნქტს რუსეთიდან ბუნებრივი რესურსების კონტრაბანდისა და ჩვენს ქვეყანაში იმპორტული საქონლის შემოტანისთვის“, - ამტკიცებდა ბიზნესმენი.

„კარტელი თელ-ავივი“

ოსკარ დონატს ჰყავდა ისრაელელი მეგობრები, რომლებიც უკვე 1993 წლისთვის დიდხანს ეწეოდნენ ხელოვნების ნიმუშების, ნარკოტიკებისა და ძვირფასეულობის კონტრაბანდას. მათ ჯგუფს, რომელთა გვარები ისრაელის მოთხოვნის საპასუხოდ ფინეთის პოლიციამ გააგზავნა, დასავლელმა ჟურნალისტებმა „კარტელი თელ-ავივი“ უწოდეს. სწორედ ამ ჯგუფმა დაგეგმა და განახორციელა კოლუმბიიდან რუსეთის გავლით ევროპაში ერთი ტონა კოკაინის გადატანის ოპერაცია. ესენი იყვნენ: ელიას კოენი, ზედმეტსახელად „ულიბკა“, ამოს სულამი - იგივე „მნიტელნი“, მარეკ (მოზეს) ფრიში - იგივე „უმნიცა“, შემტოვ მიხტავი და იუვალ შემეში.

ყველაფერი დაიწყო კოენის დაქორწინებით კარტელ „კალის“ მაღალი რანგის ერთ-ერთი წარმომადგენლის ქალიშვილზე.

1992-1993 წლებში გახურდა ძმები როდრიგესების და პაბლო ესკობარის, კოლუმბიის ნარკოკარტელების სისხლიანი დაპირისპირება, რომელიც დაერთო აშშ-ში ნარკოტიკების შეტანის სხვა პრობლემას. ეს პრობლემა კი ის იყო, რომ აშშ-ის სპეცსამსახურები კოლუმბიის პოლიციასთან თანამშრომლობის დახმარებით სულ უფრო და უფრო ხშირად ახერხებდნენ მიწოდების მოქმედი არხების გადაკეტვას. შედეგად, „კალის“ წევრებს გაუჩნდათ ასეთი იდეა: ყურადღება გადაეტანათ ევროპის ბაზარზე, მაგრამ ნარკოტიკები იქ შეეტანათ რუსეთის გავლით, რათა ტვირთს ეჭვი არ გამოეწვია დანიშნულების ადგილას.

სანქტ-პეტერბურგი იდეალური პუნქტი აღმოჩნდა ამ საქმისთვის, ხოლო ისრაელელები, რომლებსაც ადრე უკვე ჰქონდათ კოკაინის მცირე პარტიები შეტანილი ევროპაში, შესანიშნავი პარტნიორები იყვნენ: შემეში, ფრიში და სულამი კარგად იცნობდნენ ოსკარ დონატს, რომელიც თავის მხრივ დაახლოებული იყო პეტერბურგელ მოხელეებთან, რომლებმაც რეგისტრაციაში გაატარეს მისი ერთობლივი საწარმოები. შემტოვ მიხტავი იხსენებს, რომ „რუსეთში სიღარიბე ბატონობდა, საკვები არ ჰყოფნიდათ, ამიტომ მოვიფიქრეთ, კონტრაბანდისთვის ხორცის კონსერვის "ტუშონკის" ქილები გამოგვეყენებინა, ხოლო სანქტ-პეტერბურგის მოხელეთა სრულმა კორუმპირებულობამ, ეს ვარიანტი იდეალური გახადა“.

მიხტავის წიგნს, რომელშიც ის თავის თავგადასავალს ჰყვება, ჰქვია „ოპერაცია „აკაპულკო“. სწორედ ასე დაერქვა პოლიციის საერთაშორისო ოპერაციას, რომელშიც ისრაელის, ნიდერლანდის, შვედეთის, ბელგიისა და სხვა ქვეყნების ხელისუფლების წარმომადგენლები იყვნენ ჩართული. ოპერაცია დაიწყო 1992 წელს, როცა ისრაელის კოლუმბიაში მომუშავე აგენტმა შეამჩნია, რომ ნარკობიზნესმენების სატელეფონო საუბრებში, რომლებსაც ისინი უსმენდნენ, სულ უფრო ხშირად ისმოდა ისრაელური სახელები. ასე აღმოჩნდა „კალის“ და „კარტელ თელ-ავივის“ ერთობლივი ოპერაცია ინტერპოლის ყურადღების ქვეშ.

რადიო თავისუფლების ტელეპროექტ „ნასტოიშჩეე ვრემიასთვის“ მიცემულ ინტერვიუში, შემტოვ მიხტავი შეკითხვაზე, ვისი იდეა იყო რუსეთის სატრანზიტო პუნქტად გამოყენება, იხსენებს: „ეს იყო ამოს სულამის იდეა. მას ჰქონდა საჭირო კავშირები რუსეთში. კონტეინერი უნდა გაგვეგზავნა რუსეთში, სანქტ-პეტერბურგის მერიის მისამართზე.

მე მქონდა ყველა დოკუმენტი და იქ იყო მითითებული მერიის მისამართი. მე წავიღე ეს ქაღალდები ნიდერლანდში და გადავეცი პირს, რომელსაც ერქვა ვლადიმირ ბახშიევი. ბახშიევს კავშირები ჰქონდა ანატოლი სობჩაკთან, მაგრამ ჩვენ შორის იყო კიდევ ერთი შუამავალი, რომან იზიკოვი, მაგრამ ეს არ იყო მისი ნამდვილი სახელი.

ის ვერ დააპატიმრეს. როცა კონტეინერი დააკავეს და ვიბორგში ჩაიტანეს, მეორე დღეს იქ ჩავიდა პირი, რომელმაც სცადა ქრთამის მიცემა, რათა ტვირთი გაეთავისუფლებინათ. მას ხელთ იგივე საბუთები ჰქონდა, რომელიც მე ბახშიევს გადავეცი. ეს დოკუმენტები მხოლოდ ბახშიევს ჰქონდა, მან ისინი მერიის თანამშრომლებს გადასცა, მათ კი - ამ პირს, რომელიც კონტეინერის გათავისუფლებას შეეცადა. შემდეგ გაზეთებიდან შევიტყვე, რომ მისი გვარი იყო სელიუკი. ის დააკავეს და ხუთ თუ ექვს თვეში გაუშვეს“.

იცოდნენ თუ არა პეტერბურგის მერიაში, რომ ხორცის კონსერვებს კი არა, კოკაინს ყიდულობდნენ?

არა მაქვს ასპროცენტიანი მტკიცებულება, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, რომ იცოდნენ. ვფიქრობ, სობჩაკს უნდა მიეღო აქედან რაღაც წილი. ქაღალდებში მითითებული იყო ადრესატი: სანქტ-პეტერბურგის მერიის სანიტარული სამსახური.

განმარტება გაზეთის ფოტოს ქვეშ: „პეტერბურგში სამკურნალო მიზნით წელიწადში მხოლოდ ერთ კილოგრამ კოკაინს მოიხმარენ“, - წერდა „ნევსკოე ვრემია“ 1993 წლის თებერვალში. შენიშვნის ორიგანალი.

თავის წიგნში შემტოვ მიხტავი ახსენებს კიდევ ერთ დეტალს: თანდართული დოკუმენტებიდან ჩანს, რომ კონტეინერი კოლუმბიური ხორცის კონსერვით (უფრო სწორად, 17 ტონა ხორცით და ერთი ტონა კოკაინით), მერიის მისამართზე უბრალოდ კი არ გაიგზავნა, არამედ ის მერიამ „შეუკვეთა“. რაც გავრცელებული პრაქტიკა იყო 1990-იან წლებში, როცა სანქტ-პეტერბურგს ყველანაირი პროდუქტი ესაჭიროებოდა. „კარტელ თელ-ავივის“ წევრი და მიხტავის თანამოსაქმე, იუვალ შემეში დაკავების შემდეგ დაკითხვაზე ჰყვება, რომ ერთ-ერთ დოკუმენტში უნდა ჩაეწერათ „მიწოდება შეკვეთით“.

შემეშის თქმით, სწორედ ამ დოკუმენტს უნდა ეთამაშა მნიშვნელოვანი როლი სანქტ-პეტერბურგში კონტეინერის ჩატანისას. მისი თქმით, კონტეინერის გაგზავნამდე კარტელ „კალის“ წარმომადგენლებს ეჭვი შეეპარათ, რომ ეს დოკუმენტები, რომლებიც ბახშიევმა მოამზადა, საკმარისი იქნებოდა საბაჟოს შეუფერხებლად გასავლელად.

ჩვენ გავეცანით შემტოვ მიხტავის საბრალდებო დასკვნას.

საბრალდებო დასკვნას. მიხტავიმ მთლიანად აღიარა დანაშაული, მას კოლუმბიიდან კოკაინის კონტრაბანდისთვის ცხრაწლიანი პატიმრობა მიესაჯა, მოიხადა ხუთი წელიწადი და მალევე კვლავ დააკავეს აშშ-ში ექსტაზის უკანონო შეტანისთვის.

დასკვნაში მოყვანილია მოწმეების სია, რომლებმაც ჩვენება მისცეს სასამართლოს წინაშე.

მათ შორის რუსეთის ორი მოქალაქეა. მოწმე ნომერი 8, „რუსეთის უშიშროების სამსახურის იდუმალი თანამშრომელია“, რომლის მხოლოდ ინიციალებია მოყვანილი: ს.პ.ი. მისი ვინაობის ამოცნობა ვერ მოხერხდა, 1990-იანი წლების პეტერბურგში ამ ინიციალებით 212 კაცი ცხოვრობდა, დგინდება ქსელში გაჟონილი საპასპორტო მონაცემებიდან. მოწმეთა სიაშია კიდევ ერთი პირი, რუსეთის მოქალაქე, ვასილი ნიკოლოზის ძე დიდენკო. დოკუმენტში მისი მისამართიც მითითებულია. ჩვენ ვნახეთ ეს პირი და გავესაუბრეთ. დიდენკო ჰყვება, რომ პეტერბურგში ვიზიტის დროს ის დაიქირავა მარეკ ფიშმა, „თელ-ავივის კარტელის“ ერთ-ერთმა წევრმა. დიდენკომ დაადასტურა ვერსია, რომ კოკაინის კონტეინერის დაკავებამ ჩაშალა კონტრაბანდის მონაწილეთა თვალთვალის საერთაშორისო ოპერაცია და თქვა, რომ ოსკარ დონატი იცნობდა ანატოლი სობჩაკს და ხვდებოდა მას.

„ფრიში მიხდიდა წინასწარ, 8-10 საათისას, საერთოდ არსადაც რომ არ წავსულიყავით, უბრალოდ სასტუმროსთან ველოდებოდი ხოლმე. იცით, რა ღირდა სასტუმრო „სანქტ- პეტერბურგში“ სადილი, „შვედური მაგიდა“? ერთი დოლარი. მე კი დღეში ათ დოლარს მიხდიდა.

ჩემი თანდასწრებით მანქანაში მარეკი საქმეზე არ ლაპარაკობდა, მაგრამ დონატის გვარი გამიგია. მე ისე გავიგე, რომ დონატი უკვე მუშაობდა პეტერბურგში, მარეკი მასთან ჩამოვიდა და რაღაც საქმეს აგვარებდნენ. დონატთან რიგი იდგა, კიროვის ქარხნის თუ იჟორსკის ქარხნის დირექტორები. მასთან დირექტორები ყოველდღე მიდიოდნენ ხოლმე. ჩემოდნებით მიჰქონდათ ფული. სობჩაკიც იყო მასთან ... საბჩაკიც მიიწვია. მაშინ ყველაფერი იყიდებოდა. დონატს რამდენიმე მანქანა ჰყავდა, დაცვა ახლდა ხოლმე, შეიარაღებული მილიცია იცავდა... როგორც გავიგე, ევროპოლი (ალბათ იგულისხმება ინტერპოლი, რადგან ევროპოლი 1998 წელს შეიქმნა. რედაქციის შენიშვნა) უთვალთვალებდა მათ ყველა გადაადგილებას. ეს ამიხსნეს ოპერატიულმა თანამშრომლებმა: მათ დაგეგმეს, როგორ გადაეტანათ ნარკოტიკები. ევროპოლმა ჩვენებს აცნობა და მათ, იმის ნაცვლად, რომ ბოლომდე გაეგრძელებინათ თვალთვალი, ვიღაც ხელქვეითები დააპატიმრეს“.

კოკაინის კონტრაბანდიდან - საფეხბურთო ვარსკვლავების ყიდვა-გაყიდვამდე

ყნოსეთ კოკაინი და „სპარტაკში“ მოხვდებით - ასე სარკასტულად გამოეხმაურა საფეხბურთო აგენტი, დმიტრი სელიუკი მოსკოვის „სპარტაკში“ არმიის სპორტული კლუბის „ცე-ეს-კას“ ნახევარმცველის, რომან ერემენკოს გადასვლას. ფეხბურთელი ორწლიან დისკვალიფიკაციას იხდიდა კოკაინის მოხმარების გამო. თავის უამრავ ინტერვიუში, სელიუკი, რომელსაც ემუშავა მსოფლიო ფეხბურთის ისეთ ვარსკვლავებთან, როგორებიც არიან ანდრეი არშავინი, ნემანია ვიდიჩი და იაია ტურე, არ ერიდება პიროვნებას შეეხოს, რითაც სკანდალური პოპულარობა მოიპოვა.

პირველად გიამბობთ იმის შესახებ, თუ რასთან იყო ის დაკავშირებული 1993 წელს.

ისრაელში გადასვლამდე დმიტრი სელიუკი ლენინგრადში სპეკულანტობით ირჩენდა თავს. საფეხურთო აგენტის კარიერა დაიწყო 1991 წელს, როცა „ზენიტის“ ლეგენდარული მოთამაშე, იური ჟელუდკოვი ისრაელის კლუბ „მაკაბიში“ გადაიყვანეს, რაშიც მას საბჭოთა კავშირიდან ისრაელში გადასახლებული მოშე პრინცი დაეხმარა. მალევე, აგენტის კარიერა შეჩერდა.

რუსი სამართალდამცველების თანახმად, სწორედ დმიტრი სალიუკი იყო ის, ვინც 1993 წლის 17 თებერვალს ვიბორგში ჩავიდა და კოკაინის დაკავებული კონტეინერის გამოხსნას ცდილობდა. მისი სახელი ახსენეს „სანქტ-პუტერბურგსკიე ვედომოსტიმ“ და „კომერსანტმა“, ასევე გვხვდება ის ამოს სულამის დაკითხვის ოქმში, რომელსაც რედაქცია გაეცნო.

სელიუკმა ვიბორგში წარუმატებელი სვლის შემდეგ, გადაწყვიტა, გერმანიაში გაფრენილიყო, მაგრამ შერემეტიევოში დააკავეს, დაკითხეს და კონტრაბანდის ბრალდებით დააპატიმრეს. მის გვარს ახსენებს ასევე ისრაელის The Jerusalem Report-ის 1993 წლის 18 ნოემბრის გამოშვება. პატიმრობის შემდეგ ის გაათავისუფლეს 25 ათასი დოლარის ოდენობის გირაოს სანაცვლოდ. მალევე რუსეთის უშიშროების სამსახურის სამმართველომ კოკაინის კონტრაბანდის საქმე შეაჩერა და მასალები „ინტერპოლს“ გადასცა.

სელიუკი აღმოჩნდა რუსეთის ერთადერთი მოქალაქე, რომელიც ამ საქმის გამო დააკავეს, მაგრამ მისთვის განაჩენი არ გამოუტანიათ. სელიუკი შემდგომ ცხოვრობდა ანტვერპენში, მერე ბარსელონაში. რედაქციის შეკითხვაზე, იყო თუ არა ის პირი, რომელმაც კოკაინის კონტეინერის გამოხსნისთვის ქრთამის მიცემა სცადა ვიბორგში, დმიტრი სელიუკმა უპასუხა, რომ „არც კი სურს ამგვარ სისულელეზე კომენტარის გაკეთება“.

მაშინ სელიუკი დაკავშირებული იყო ფირმა „კომკადთან“, წერდა „ვეჩერნი პეტერბურგის“ ჟურნალისტი. ფირმა „კომკადი“ ცნობილია იმით, რომ 1990-იან წლებში მერიის შეკვეთით სანქტ-პეტერბურგში ჩაჰქონდა შაქარი. „ვეჩერნი პეტერბურგის“ ჟურნალისტი ასახელებს რამდენიმე ფირმას, რომლებიც, სავარაუდოდ, კოკაინიანი კონტეინერის თანმხლებ დოკუმენტში იყო შეტანილი. მათ შორისაა „კომკადი“ და არარსებული „გონტ იმპორტ-ექსპორტ კომპანი“. იმის შესახებ, რომ კოკაინიანი ტვირთის მიმღები „კომკადი“ იყო, წერდა „ჩას პიკი“ 1995 წელს. ამ კომპანიების სახელები შემტოვ მიხტავის არ ახსენდება.

„ვეჩერნი პეტერბურგი“ „კომკადის“ პარტნიორად მოიხსენიებს ასევე სანქტ-პეტერბურგის ვიცე-მერს ლევ სავენკოვს, რომელიც გაასამართლეს 1997 წელს რუსეთიდან სტრატეგიული მასალების და შავი ხიზილალის გატანისთვის. სავენკოვი არა მხოლოდ უბრალოდ ვიცე-მერი იყო, ის მეგობრობდა პუტინთან, რომელმაც მის დასაცავად ინტერვიუც

კი მისცა. სავენკოვი ასევე ხელმძღვანელობდა ოსკარ დონატის სავაჭრო სახლ „ალისას“. რადიო თავისუფლებასა და „ნასტოიაშჩეე ვრემიასთან“ საუბრისის მან თქვა, რომ დონატს იცნობდა, მაგრამ ფირმა „კომკადთან“ ყოველგვარი კავშირი უარყო.

„კომკადის“ თანადამაარსებელი იყო ქალაქ უხტაში დაბადებული ოლეგ პოპოვი. მისი გვარი მოხსენიებულია აშშ-ის პროკურორის საბრალდებო დასკვნაში იმ საქმესთან დაკავშირებით, რომელიც ეხება კუბიდან და ყაზახეთიდან შაქრის ფიქციური იმპორტის საქმეს. პოპოვი იყო მთავარი ბრალდებულის, რუსი მილიარდერის, სერგეი ადონევის თანამოსაქმე. ადონევი Yota Devices-ის თანამფლობელია, „ნოვაია გაზეტას“ და ქსენია სობჩაკის საარჩევნო კამპანიის, ასევე ფილმ „დაუს“ სპონსორი.

ადონევმა დანაშაული აღიარა, მას 30-თვიანი პატიმრობა მიუსაჯეს და სასჯელის მოხდამდე გადასცეს რუსეთს.

2000 წელს Los Angeles Times-ი წერდა, რომ გამოძიების ფედერალური ბიუროს, FBI-ის გამომძიებლებმა მოახერხეს დაემტკიცებინათ ადონევის მონაწილეობა კოლუმბიიდან კოკაინის კონტრაბანდის საქმეში 1993 წელს. 2019 წელს გამოცემა The Insider-ი დაუკავშირდა გამომძიებელს, რომელიც ამ საქმეს იძიებდა, მაგრამ მან უარი თქვა დეტალების გამხელაზე და მხოლოდ აღნიშნა, რომ გამოძიების დროს „არნახული ზეწოლის ქვეშ იყო“. 1994 წელს ოლეგ პოპოვი სანქტ-პეტერბურგში მოკლეს.

თორას გრაგნილების მოპარვა და სობჩაკის ცოლის ადვოკატი

ტონა კოკაინის ამბავში არის კიდევ ერთი დეტალი. მარეკ ფრიში და ამოს სულამი, სანქტ-პეტერბურგის გავლით კოკაინის ტრანზიტის ორგანიზატორები, 1992 წელს გარეული იყვნენ სხვა დამნაშავეობრივ აფერაში, რომელიც უკავშირდება რუსეთის ხელისუფლების მაღალი რანგის წარმომადგენელს: მთავრობის და რუსეთის გენერალური პროკურორის ყოფილ მრჩეველს, შემდგომ ადვოკატსა და ბიზნესმენს, დმიტრი იაკუბოვსკის.

90-იანი წლების დასაწყისში იაკუბოვსკი გერმანიაში მყოფი საბჭოთა შეიარაღებული ძალების დასავლეთის ჯგუფის ქონების გერმანიისთვის გადაცემას აწარმოებდა. მას ზედმეტსახელად შეარქვეს „გენერალი დიმა“ (თუმცა მხოლოდ პოლკოვნიკი იყო). იაკუბოვსკის ბრალად დასდეს სოლნცევოს დამნაშავეობრივ დაჯგუფებასთან კავშირი და წერდნენ მის მეგობრობაზე ვლადიმირ პუტინის მცველთან, 90-იანი წლების პეტერბურგში ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან პირთან, რომან ცეპოვთან (ის ამგვარ კავშირებს მუდამ უარყოფდა).

1994-დან 1998 წლამდე იაკუბოვსკი ციხეში იყო სანქტ-პეტერბურგის რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის უძველესი ხელნაწერების ქურდობაში მონაწილეობისთვის. „კომერსანტის“ ცნობით, რომელიც საქმის მასალებს გაეცნო, იაკუბოვსკის რუსეთიდან უნდა გაეტანა ხელნაწერები, რომელთა რეგულარული ქურდობა პირველად იმავე მარეკ ფრიშმა და ამოს სულამმა დაიწყეს ეროვნული ბიბლიოთეკის იშვიათი ხელნაწერების განყოფილების მცველის დახმარებით.

მოპარულ ძვირფას ნივთებს შორის იყო ფრანგული შუა საუკუნეების ხელნაწერები, შუააზიური მინიატურების სიები, მაგრამ, რაც მთავარია, ებრაული ხელნაწერები, მათ შორის თორის გრაგნილები, რომლებიც, როგორც გამოძიებამ აიღო ეჭვი, https://www.kommersant.ru/doc/2284357 ისრაელიდან იყო „შეკვეთილი“.

დანაშაული ცნობილი გახდა, როდესაც რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკიდან მოპარული ძველებრაული საქორწინო ხელშეკრულება, ქეთუბა, გაერთიანება „ისრაელის მუზეუმის მეგობრების“ წევრებმა იყიდეს ნიუ-იორკში წიგნების აუქციონზე და საჩუქრად გადასცეს ისრაელის ეროვნულ ბიბლიოთეკას, მან კი, როდესაც კატალოგებში დაინახა, რომ ხელნაწერი რუსეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკას ეკუთვნის, რუსეთს შეატყობინა.

როგორც ადვოკატი, იაკუბოვსკი, სხვათა შორის, იცავდა ანატოლი სობჩაკის ქვრივს, ლუდმილა ნარუსოვას, 1999 წელს, როდესაც თავად სობჩაკი საფრანგეთში იმყოფებოდა მას შემდეგ, რაც მის წინააღმდეგ საქმე აღიძრა მექრთამეობისა და უფლებამოსილების გადამეტებისთვის. შემდეგ რუსეთის პროკურატურამ ნარუსოვა ცილისწამებაში დაადანაშაულა მისი განცხადებებისთვის, რომელშიც მან უწყებას ბრალი დასდო მიკერძოებულობაში. ქსენია სობჩაკმა მამის წინააღმდეგ საქმე დაუკავშირა „ელცინის გუნდის ბრძოლას პუტინის წინააღმდეგ“.

1999 წლის ნოემბერში სობჩაკის წინააღმდეგ საქმე დაიხურა, ის დაბრუნდა რუსეთში, წარუმატებლად ცდილობდა გამხდარიყო სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატი და პეტერბურგის გუბერნატორი, ელცინის გადადგომის შემდეგ მან მხარი დაუჭირა ვლადიმირ პუტინს საპრეზიდენტო არჩევნებში, მაგრამ ხმის მიცემას ვერ მოესწრო და 2000 წლის თებერვალში, მოულოდნელად, გარდაიცვალა კალინინგრადის ოლქში "გულის უკმარისობისგან" - როგორც ზემოხსენებულმა შაბტაი კალმანოვიჩმა განაცხადა „ფონტანკასთან“ ინტერვიუში,

„მის ხელში“. ის ფაქტი, რომ კალმანოვიჩი იყო, ვინც პირველმა ნახა გარდაცვლილი სობჩაკი, ასევე აღნიშნა ლუდმილა ნარუსოვამ, რომელმაც არ უპასუხა „ნასტოიშჩეე ვრემიას“ შეკითხვებს.

ამოს სულამი, ხელნაწერების გამტაცებელი, რომელიც დაიჭირეს კოკაინის კონტეინერის გამო, შემტოვ მიხტავის ბინაში, ამსტერდამში, ინახავდა ვითომ მალევიჩის ნახატს, რომელიც მან, სავარაუდოდ, იყიდა სანქტ-პეტერბურგში იატაკქვეშა აუქციონზე, რომელიც მოგვიანებით ისრაელში გაუგზავნა კლიენტს, ხელოვნების ნიმუშებით მოვაჭრეს, რომელსაც დამნაშავეობრივი კავშირები ჰქონდა.

სულამიმ რუსი ავანგარდისტების, ალექსანდრა ექსტერისა და ივან კლიუნის ნამუშევრების, თავის კუთვნილებაში მყოფი ასლებიც კი წარადგინა 2020 წლის ბოლოსა და 2021 წლის დასაწყისში, კიოლნის ლუდვიგის მუზეუმში რუსული ავანგარდის წარმომადგენელთა ნამუშევრების გაყალბებული ნიმუშების გამოფენაზე.

ახლა ამოს სულამი, შემტოვ მიხტავის თქმით, პენსიონერის ცხოვრებით ცხოვრობს ისრაელში, სადაც კოკაინის კონტრაბანდისთვის სასჯელის მოხდის შემდეგ, კვლავ გაასამართლეს, ამჯერად სხვა საქმეზე.

"პუტინმა მოიგო, მე დავმარცხდი"

პირდაპირი მტკიცებულებების არარსებობის მიუხედავად, მიხტავი დარწმუნებულია, რომ ფაქტობრივად სწორედ ვლადიმირ პუტინმა მიითვისა მისი კოკაინი. ის რუსეთის პრეზიდენტის მიმართ წყენას არ ავლენს, თუმცა მიაჩნია, რომ დროა, პუტინმა პოლიტიკური სცენა დატოვოს.

- აი, რისი თქმა მინდა: პუტინი ჩემნაირი ღარიბი ბავშვი იყო. ორივე ვოცნებობდით გამდიდრებაზე. განსხვავება ისაა, რომ მან მოიგო და მე წავაგე. ის ერთადერთი ადამიანია, ვინც 90-იანი წლებიდან უვნებელი გამოვიდა. ძალიან დიდ პატივს ვცემ, ჭკვიანი ადამიანია. მან ჯერ ვიცე-მერობით მოიპოვა ძალაუფლება, შემდეგ კი - ფული. მგონი იმ კონტეინერმა მას 7-10 მილიონი დოლარი მოუტანა. პუტინს ყველაფერ საუკეთესოს ვუსურვებ, ვერაფერს დავაბრალებ, პრეზიდენტია!

იყო თუ არა პუტინის პრეზიდენტობა რუსეთისთვის სარგებლის მომტანი?

- ვფიქრობ, პირველი ათი წელი - კი. ეკონომიკა გაიზარდა. პუტინმა ბევრი კარგი რამ გააკეთა რუსეთისთვის. 1992 წელს ხალხი პურის საყიდლად რიგში იდგა.

- კარგია, ახლა პრეზიდენტად რომ რჩება?

„ვფიქრობ, ის ძალიან დიდი ხანია ხელისუფლებაში. კიდევ რამდენიმე წელი და უნდა წავიდეს. მან ყველაფერი გააკეთა რუსეთისთვის. პოლიტიკისგან შორს ვარ, მაგრამ მეჩვენება, რომ ის ზედმეტად სასტიკია ოპოზიციის მიმართ. თქვენი ოპოზიციონერი პოლიტიკოსი ნავალნი ციხეშია. მგონი დროა, გაუშვან და აღარ აწვალონ. რუსეთს მეტი დემოკრატია სჭირდება. მაგრამ ამის გაკეთება მხოლოდ პუტინს შეუძლია“.

ეს საუბარი შედგა 2021 წლის შემოდგომაზე, უკრაინაში რუსეთის შეჭრამდე. ჩვენი გამოძიების გამოქვეყნებამდე ცოტა ხნით ადრე შემტოვ მიხტავის ვთხოვეთ, ორი სტრიქონი დაეწერა, რას ფიქრობს ომზე. აი, მისი პასუხი: „პუტინი არ წყვეტს უკრაინის მშვიდობიანი ქალაქებისა და სამხედრო ობიექტების დაბომბვას. თავისუფალი სამყაროს ქვეყნებმა ხელი უნდა შეუშალონ რუსეთის პრეზიდენტს, განაგრძოს დემოკრატიული სუვერენული სახელმწიფოს ოკუპაცია და ტანჯვა მიაყენოს 40 მილიონ მოქალაქეს. დარწმუნებული ვარ. რომ რუსეთი არ მოიგებს ამ უსამართლო ომს, რადგან უკრაინელ ხალხს მტკიცედ აქვს გადაწყვეტილი, იბრძოლოს თავისი ქვეყნისთვის“.