ახალ ფესტივალზე, „ოცნებასთნ“ თანამშრომლობაზე, სხვა მერებთან კავშირებსა და თავისუფლებაზე - წალენჯიხის მერი რადიო თავისუფლებასთან ინტერვიუში საუბრობს.
რადიო თავისუფლება: როდესაც წალენჯიხის ლიტერატურული ფესტივალის დაარსების შესახებ გავრცელდა ინფორმაცია, მაშინვე გაჩნდა კითხვაც - ესეც იმ კამპანიის ნაწილია, რომელმაც წალენჯიხა მიზიდულობის ადგილად უნდა აქციოს?
გიორგი ხარჩილავა: ასეც შეიძლება ითქვას, რადგან ზოგადად, ჩვენი მუნიციპალური სტრატეგიის ნაწილი არის განათლებაც. ამის დასტურია წალენჯიხის მეგობართა ჯგუფის მხარდაჭერით ჩვენი ბიბლიოთეკის თანამედროვე ტექნოლოგიით აღჭურვაც ან სამხატვრო გალერეის შექმნა, რაც ჯერ ისევ პროცესშია. უფასო IT სკოლის დაარსებაც. ჩვენ ჯიუტად მივიწევთ აქეთ - გვინდა, განათლება იყოს პრიორიტეტი. მაგალითად, ცენტრალურ ხელისუფლებას ვთხოვეთ, რომ წალენჯიხაში გაიხსნას ოთარ ეგაძის „სარდაფი“ და მანანა დოიჯაშვილის მუსიკალური სკოლა. დიახ, მე მინდა, რომ წალენჯიხა რეგიონალური ჰაბი გახდეს. თუ ისტორიასაც გადავხედავთ, ვნახავთ, რომ ეს პატარა მთისპირა რეგიონი იძლევა ტალანტებს. ჩავთვალეთ, რომ აქ მცხოვრებ ადამიანებს განათლებით უნდა მივცეთ საშუალება, რომ გახდნენ მომავალი დიდი ქართველები. მწერლობის, ლიტერატურის პოპულარიზაციაც არის ამ მიზნის ნაწილი იმიტომ, რომ მწერლობა ჩვენთვის არის ეროვნულობის, იდენტობის, სამყაროში ჩვენი ადგილის ტექსტობრივი საფუძველი, ამაზე ვდგავართ და სად თუ არა წალენჯიხაში, რომელიც დღეს არის ავტოკრატიულ სისტემაში ერთადერთი თავისუფალი კუნძული, დაიბუდებდა ეს თავისუფლების ფესტივალი?
რადიო თავისუფლება: როდესაც მართვის სისტემა არის ცენტრალიზებული, არ გიჭირთ საკუთარი იდეების განხორციელება? რა ტიპის დაბრკოლებებს აწყდებით ცენტრალურ ხელისუფლებასთან ურთიერთობისას?
გიორგი ხარჩილავა: აი, რეგიონული ჰაბი რომ ვახსენე, სწორედ ხელისუფლებას მივმართეთ მხარდაჭერისთვის - უარი მივიღეთ. გამაოგნებელი სიტუაციაა, გვყავს ინვესტორი და პასუხი - არაა. არ ვიცი, ოთარ ეგაძესა და მანანა დოიჯაშვილზე უფრო დიდი ვინ უნდა ჩამოვიდეს რეგიონში? პირველ ჯერზე უარის მიღების შემდეგ ისევ ვთხოვეთ და ახლა მაქვს განწყობა, რომ უნდა გამოგვყვნენ ამაში... ეს უარი არ იქნება თვითმმართველობის წინააღმდეგობა, ეს იქნება მოსახლეობის წინააღმდეგ ნაბიჯების გადადგმა.
მეორე მაგალითი იყო, სოფლის მხარდაჭერის პროგრამა, სადაც რეალურად წარმოიშვა პრობლემა, მაგრამ მერს და მინისტრს შორის დიალოგმა, სახელმწიფოებრივმა აზროვნებამ, მოსახლეობის ინტერესებმა იმუშავა და ეს საკითხი მოგვარდა, ფული დაბრუნდა. თუმცა იმ ტექნიკური შეფერხების გამოც, რაც ამ პროგრამის შემთხვევაში მოხდა, ჩემმა მოადგილემ, ლაშა ზარქუამ აიღო პასუხისმგებლობა და გუშინ გადადგა.
რადიო თავისუფლება: თქვენ თქვით, რომ პრობლემა მოგვარდა, მაგრამ თქვენი მოადგილე მაინც გადადგა. რატომ?
გიორგი ხარჩილავა: ცოტას განვმარტავ, რა მოხდა - მომზადდა წალენჯიხის სოფლის მხარდაჭერის პროგრამა. მართლა კარგად ვიმუშავეთ, საუბარია 644 ათას ლარზე, მაგრამ დოკუმენტაცია მცირე დაგვიანებით გაიგზავნა საკრებულოში. პროცესი პირველ მაისამდე უნდა დასრულებულიყო, თუმცა გადაიწია. ეს იყო ტექნიკური ხარვეზი. მაგრამ არა ისეთი, რაც ამ პროგრამას შეაჩერებდა. შეიძლებოდა ამ საკითხის მოგვარება მერსა და მინისტრს შორის მოლაპარაკების შედეგად და ვთქვი კიდეც, რომ თუ ვერ მოვაგვარებდით, მერე შეიძლებოდა პოლიტიკის ჩარევა ამ ამბავში. ამ დიალოგში ჩაერთო „ოცნების“ დეპუტატიც, ირაკლი ზარქუა, რომელიც პოლიტიკაზე მაღლა დადგა და კონსტიტუციურად იმსჯელა. პრემიერმაც გადაწყვიტა, რომ ეს თანხა, ისევ მოხმარდება რაიონს, მისი სოფლის პროგრამებს. ამით, სხვათა შორის, პასუხი გაეცა არჩევნების შემდგომ მის მიერ დასმულ კითხვასაც, როგორ გამოვა ოპოზიციური მერის და ცენტრალური ხელისუფლების თანამშრომლობაო - მე მას მაშინაც ვუპასუხე და ახლაც ამ აზრზე ვარ, რომ ბიუჯეტი პარტიული სალარო არ არის, ბიუჯეტი საქართველოს მოსახლეობისაა და როცა კრიზისი შეიქმნა, მე მგონია, რომ ორივე მხარემ იფიქრა სახელმწიფოებრივად. მაგრამ რაკი დაგვიანება მაინც იყო, ჩემი მოადგილე მაინც გადადგა. ამაშია განსხვავება ავტოკრატიას და დემოკრატიას შორის.
რადიო თავისუფლება: ისევ წალენჯიხის რეგიონულ ჰაბად გადაქცევის საკითხს რომ მივუბრუნდეთ, არჩევნების შემდეგ ბევრმა თქვა, რომ წალენჯიხაში გააგრძელებდა თავის საქმეს ან საერთოდ იქ წამოიწყებდა... რეალურად მოხდა ასე?
გიორგი ხარჩილავა: დაახლოებით მილიონ-ნახევარი ლარის ღირებულების ინფრასტრუქტურული და კულტურული პროექტები უკვე განხორციელდა ან ახლა კეთდება სწორედ წალენჯიხის მეგობართა ჯგუფის დახმარებით. თუმცა, ცხადია, რომ ჩვეულებრივ გრძელდება ჩვენი საბიუჯეტო ურთიერთობა ცენტრალურ ხელისუფლებასთან და მის ფონდებთან. მე, როგორც მერს, უამრავი პროექტი მაქვს და ცენტრალური ხელისუფლების სწორი მხარდაჭერის შემთხვევაში, წალენჯიხას ეს ძალიან წასწევდა წინ. რაც შეეხება იქ ბიზნესის წამოწყებას, ვიღაცამ, შესაძლოა, მართლა პირდაპირ აღიქვა, რომ ვიღაც წალენჯიხაში გადმოსახლდებოდა. რეალურად კი, ეს ნიშნავს ხედვებით გადმოსახლებას, საკუთარი ხედვების შემოტანას წალენჯიხაში და ამ იდეების დაფინანსებას.
რადიო თავისუფლება: აი, მაგალითად, აღმოსავლეთ ევროპის განვითარების ინსტიტუტმა რომ გახსნა თქვენთან ფილიალი - ამ საერთაშორისო ორგანიზაციის შემოსვლა წალენჯიხამ იგრძნო?
გიორგი ხარჩილავა: ისინიც მუშაობენ წალენჯიხის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების გეგმაზე, ძალიან ძვირადღირებული პროექტია ეს. ასევე ჩამოგვყავს ჰოლანდიელების ჯგუფიც, რომლებიც უნდა დაგვეხმარონ წალენჯიხის ეკონომიკური განვითარების გეგმის მომზადებაში. ამ წლის ბოლოს უკვე უნდა გვქონდეს გეგმა, თუ რა ტექსტებით უნდა ველაპარაკო მე ბიზნესს. ბიზნესს აქ უნდა დახვდეს გამზადებული პროექტები და ამისთვის მზად უნდა ვიყოთ.
რადიო თავისუფლება: თქვენ ასევე დაიწყეთ სათემო საბჭოების არჩევა, რას გულისხმობს ეს?
გიორგი ხარჩილავა: ეს იმას ნიშნავს, რომ ყველა თემში ირჩევა სათემო საბჭო, რომელსაც ექნება საშუალება, იყოს პროცესის მონაწილე - მე ჩემი ძალაუფლება დავუბრუნე მათ. საბიუჯეტო საკითხები იქნება ეს თუ მათ თემში რაღაც პრიორიტეტების გადანაწილება ან ის, თუ სოფლის პროგრამის თანხა რაში დაიხარჯოს, ეს უნდა გადაწყვიტონ. ამ საბჭოების არჩევით ჩვენ მოქალაქეები შემოვიყვანეთ პოლიტიკაში. მუნიციპალური დარბაზის პირველ პალატაში ასი მოქალაქე იქნება. სხვათა შორის, ჩემს კოლეგებს სხვა რაიონებიდან შევთავაზე წაეღოთ ეს გამოცდილება. უფრო კეთილშობილური რა არის, როცა მოქალაქეს უბრუნებ ძალაუფლებას და აგრძნობინებ თავს თავისი მუნიციპალიტეტის ბატონ-პატრონად.
რადიო თავისუფლება: გამოგეხმაურნენ?
გიორგი ხარჩილავა: არა, სამწუხაროდ. უკრაინაში ომი რომ დაიწყო, იმ დღესვე მოვუწოდე საქართველოს ყველა მუნიციპალიტეტს, დაუმეგობრდით თითო უკრაინულ მუნიციპალიტეტს და შევქმნათ ისტორია-მეთქი, მშვიდობიან პერიოდში დაგვრჩებოდა 64 უკრაინულ-ქართული მუნიციპალური მეგობრობის მაგალითი. სამწუხაროდ, არავინ გამომყვა, მიუხედავად იმისა, რომ, შესაძლოა, ჩემზე გამოცდილებიც არიან, ჩემზე განათლებულებიც, მაგრამ მათ თავისუფლება აკლიათ. სადაც თავისუფლებაა, იქ სწორი ნაბიჯები იდგმება, - მე ასე მგონია. ჩვენ კი მაინც დავუმეგობრდით ქალაქ იავოროვს, ორჯერ ტვირთიც გავაგზავნეთ. იავოროვის მერმა გვითხრა, ვიბომბებით და დიზელ-გენერატორი და წყლის სატუმბი გვჭირდებაო - ფონდი შევქმენით და წალენჯიხის მოსახლეობამ მოაგროვა ეს ფული. პირადად ჩავუტანე მათ, რაც სჭირდებოდათ და მეგობრობის მემორანდუმსაც იქ მოვაწერეთ ხელი. როცა თავისუფლება გაქვს და თან ხალხის მოთხოვნას ასრულებ, ეს ძალიან ამყარებს კავშირს ადამიანებთან. და ასეთი ისტორია მაშინ იწერება, როცა რეალურად არის არჩეული თვითმმართველობა, გადაწყვეტილებები ვერტიკალური სისტემით არ მიიღება და როცა არჩეული ადამიანები ამომრჩევლის ნებას გამოხატავენ. მაშინ ყველაფერი გამოდის.
