სომხეთმა გაეროს საერთაშორისო სასამართლოში აზერბაიჯანის წინააღმდეგ შეიტანა სარჩელი, რომელიც მოითხოვს მთიან ყარაბაღში რასობრივი დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის საერთაშორისო კონვენციის დაცვას. ამის შესახებ სასამართლოს ვებგვერდზეა ნათქვამი.
სარჩელში ნათქვამია, რომ აზერბაიჯანმა უარი უნდა თქვას "ნებისმიერი ქმედების ჩადენაზე, რომელიც პირდაპირ ან ირიბად მიზნად ისახავს მთიანი ყარაბაღიდან დარჩენილი ეთნიკური სომხების განდევნას," თავი შეიკავოს "მთიანი ყარაბაღის ამჟამინდელი ან ყოფილი პოლიტიკური წარმომადგენლების ან სამხედრო პერსონალის წინააღმდეგ სადამსჯელო ქმედებებისგან."
გარდა ამისა, სომხეთი აზერბაიჯანისგან მოითხოვს, რომ ყველას მისცეს მთიანი ყარაბაღის უფლება, ასევე უზრუნველყოს გაეროსა და წითელი ჯვრის თანამშრომლების წვდომა რეგიონის სომხურ მოსახლეობასთან.
სომხეთი ასევე სთხოვს სასამართლოს, დაავალდებულოს აზერბაიჯანის მთავრობა, აღიაროს მთიანი ყარაბაღის ხელისუფლების მიერ გაცემული სამოქალაქო სტატუსის დამადასტურებელი მოწმობები და დაჟინებით მოითხოვს რეგიონში სომხური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების დანგრევის აკრძალვას.
არაღიარებული მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის მცხოვრებთა რაოდენობამ, რომლებიც იძულებულნი გახდნენ სომხეთში გამგზავრებულიყვნენ, 98,5 ათასს გადააჭარბა. ეს არის მონაცემი, რომელიც სომხეთის მთავრობამ პარასკევ საღამოს გამოაქვეყნა. 29 სექტემბრის დილისთვის ითქვა, რომ ყარაბაღი თითქმის 90 ათასმა ადამიანმა დატოვა. მათგან, როგორც სომხეთის მინისტრთა კაბინეტი იუწყება, 20 ათასზე ცოტა მეტი სახელმწიფოს მიერ უზრუნველყოფილია საცხოვრებლით.
სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა განაცხადა, რომ რეგიონში შესაძლოა სომეხი მოსახლეობა არ დარჩეს. მან აზერბაიჯანის ხელისუფლება ეთნიკურ წმენდასა და მოსახლეობის დეპორტაციაში დაადანაშაულა.
ბაქო მიიჩნევს, რომ სომხეთის პრემიერ-მინისტრის სიტყვები ძირს უთხრის ბაქოსა და ერევანს შორის მშვიდობის პერსპექტივებს. აზერბაიჯანის ხელისუფლება აღნიშნავს, რომ ყარაბაღიდან მოსახლეობის მასობრივი გასვლა მათი პირადი გადაწყვეტილებაა. აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ თავის განცხადებაში აღნიშნა, რომ მოუწოდებს ადგილობრივ მოსახლეობას, არ დატოვონ ყარაბაღი და დაიწყონ რეინტეგრაცია.