Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

დემის პოლანდოვი: აფხაზეთში არათუ საქართველოს, რუსეთსაც არ ენდობიან


დემის პოლანდოვი
დემის პოლანდოვი

25 სექტემბერს სოხუმში გაიმართა თვითგამოცხადებული აფხაზეთის ახლად არჩეული პრეზიდენტის, რაულ ხაჯიმბას, ინაუგურაცია. მან ვადამდელ არჩევნებში გაიმარჯვა მას შემდეგ, რაც სახალხო მღელვარების ფონზე და რუსეთის ზეწოლით თანამდებობიდან გადადგა ყოფილი პრეზიდენტი ალექსანდრ ანქვაბი. თუმცა იოლი ცხოვრება, როგორც ჩანს, არც თვითგამოცხადებული აფხაზეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტს რაულ ხაჯიმბას ელოდება, რომელიც ინაუგურაციის შემდეგ რთული არჩევანის წინაშე აღმოჩნდა.

რადიო თავისუფლება: დემის, აფხაზეთში 27 სექტემბერი, სოხუმის დაცემის დღე, ტრადიციულად, საზეიმო ღონისძიებით აღნიშნეს. როგორ იხსენებენ და რას ამობენ ამ დღესასწაულის ფონზე საქართველოსა და ქართველებზე?

დემის პოლანდოვი: იცით, მე მქონდა ასეთი უსიამოვნო სამუშაო შემთხვევა, როდესაც ერთ-ერთი ჩემი კოლეგა არ დაეთანხმა აფხაზეთში მომუშავე ჟურნალისტის მასალას. მას ძალიან გულზე მოხვდა ფრაზა, რომელიც, როგორც აფხაზეთში ამბობენ, გამარჯვების აღლუმზე წარმოითქვა. აფხაზეთის თავდაცვის მინისტრმა მერაბ ქიშმარიამ პირველსავე წინადადებაში ხაზი გაუსვა „ქართულ ფაშიზმს“. და, აი, ჩემი კოლეგა გამოვიდა იმის წინააღმდეგ, რომ ეს ფრაზა ეთერში გადაგვეცა. მე ვთვლი, რომ ეს მთლად სწორი არ არის, რადგან ჩვენ არ უნდა დავმალოთ რეალობა. ცხადია, ეს ითქმება, ეს ითქმება ტელევიზიაში და ეს ამ დღეს ერთგვარი რეფრენივითაა და ყოველთვის ისმის.

სულ ცოტა ხნის წინ იყო სკანდალი, როდესაც აფხაზეთის ომზე პატივცემული უხუცესი პუბლიცისტის, არველოდ კუპრავას მიერ დაწერილ წიგნში ავტორმა კონფლიქტს ძმათამკვლელი ომი უწოდა. ამის შემდეგ ეს წიგნი ძალიან სერიოზული კრიტიკის ობიექტად გადაიქცა...
დემის პოლანდოვი

რადიო თავისუფლება: მე ძალიან ყურადღებით ვუსმენდი, თუ რა პათოსით ლაპარაკობდნენ ამ დღეს საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლები თბილისში. იქ ლაპარაკობდნენ შერიგებაზე, ხაზს უსვამდნენ იმას, რომ აფხაზები და ქართველები ძმები არიან, რომ მათ ეს ომი 21 წლის წინ თავს მოახვიეს. ანუ ასეთი სიტყვები მიამიტურად ჟღერს დღევანდელი აფხაზური საზოგადოებისათვის?

დემის პოლანდოვი: კი, ასეთ რამეს პრაქტიკულად ვერ გაიგებთ. სულ ცოტა ხნის წინ იყო სკანდალი, როდესაც აფხაზეთის ომზე პატივცემული უხუცესი პუბლიცისტის, არველოდ კუპრავას მიერ დაწერილ წიგნში ავტორმა კონფლიქტს ძმათამკვლელი ომი უწოდა. ამის შემდეგ ეს წიგნი ძალიან სერიოზული კრიტიკის ობიექტად გადაიქცა. რა თქმა უნდა, მე ვერ ვიტყვი, რომ განწყობა აფხაზეთში იყოს ისეთივე, როგორიც იყო ომის შემდგომ პირველ დღეებში. გავიდა საკმაოდ დიდი დრო და ადამიანებმა დაიწყეს მშვიდად საუბარი ამ თემაზე და აღარ არის ძალიან მტკივნეული აღქმა. მაგრამ მაინც, მოგონება რჩება და სოხუმში ვერ გაიგებ სადღეგრძელოს წარმოთქმისას იმას, რომ ეს იყო ძმათამკვლელი ომი.

თუმცა იგონებენ ისეთ ეპიზოდებს, როდესაც ადამიანები ადამიანურად იქცეოდნენ. აფხაზეთში არსებობს რაღაცნაირი ასეთი საბჭოთა ინტერნაციონალიზმი. და როდესაც რომელიმე ადამიანი გადადის რაღაც საზღვრებს, მას შესაძლოა სთხოვონ, რომ შეინარჩუნოს ზომიერება და არ გადაიჭრას ასეთ ნაციონალიზმსა თუ აგრესიულ ანტიქართულ რიტორიკაში, რადგან შეიძლება იქ იყოს ადამიანი, რომელსაც დედა ჰყავს ქართველი, რისი ალბათობაც ძალიან დიდია განსაკუთრებით აღმოსავლეთ აფხაზეთში. მას იქ ბებიები, დეიდები, ნათესავები ჰყავს ქართველები და შენ არ შეიძლება შეურაცხყო ეს ადამიანი. ამიტომ არ შეიძლება იმის თქმა, რომ აფხაზეთში ასეთი პერმანენტული ანტიქართული ისტერიკა არსებობდეს.

რადიო თავისუფლება: მოდი, ახლა გადავიდეთ პოლიტიკურ ვითარებაზე თვითგამოცხადებულ აფხაზეთში, სადაც 25 სექტემბერს ახალი პრეზიდენტის, რაულ ხაჯიმბას, ინაუგურაცია გაიმართა. შენ მას რთული არჩევანი უწინასწარმეტყველე საავტორო სტატიაში, რომელიც „ნეტგაზეთში“ დაიბეჭდა. მხედველობაში გქონდა მოსკოვთან რაღაც ხიფათისშემცველი საიდუმლო გარიგება, რომლის შესრულებაც რაულ ხაჯიმბას მოუწევს. რა საფრთხეზეა კონკრეტულად საუბარი?

აფხაზებს აშინებთ მასობრივი შესვლა იმ ლტოლვილებისა, რომლებმაც ომის შემდეგ რუსეთში მიიღეს დევნილთა სტატუსი და რუსეთის მოქალაქეობაც. და ისინი არცთუ ისე შორს, კრასნოდარის მხარეში, ცხოვრობენ. შესაბამისად, აფხაზეთში უფრთხიან ისეთ მასობრივ მოზღვავებას ლტოლვილებისა, რასაც ვითარების მკვეთრი გამწვავება შეუძლია...
დემის პოლანდოვი

დემის პოლანდოვი: არა, ეს სულაც არ არის საიდუმლო შეთანხმება. უბრალოდ, შეიძლება იმის თქმა, რომ ამასწინანდელი პოლიტიკური კრიზისის დროს, როდესაც აფხაზეთში ძალიან ბევრი ადამიანი გამოვიდა ქუჩაში და რუსეთი ცდილობდა რამენაირად მოეგვარებინა ეს პროცესი, რაულ ხაჯიმბას, რომელიც ალექსანდრ ანქვაბის წინააღმდეგ ილაშქრებდა, სავარაუდოდ, ჰქონდა გარკვეული მოლაპარაკებები რუსეთის მხარესთან, რადგან, უნდა ვაღიაროთ, რუსეთი არ წავიდა მოქმედი ხელისუფლების, პრეზიდენტ ანქვაბის მხარეზე. რუსეთს მაგიდაზე რომ დაერტყა მუშტი და ეთქვა, არა ასეთი მეთოდით, არამედ მხოლოდ არჩევნებით უნდა გადაიჭრას კრიზისიო, მაშინ ალბათ აფხაზეთში არ მოხდებოდა პრეზიდენტის გადაყენება. მაგრამ რუსეთმა მომლოდინე პოზიცია აირჩია და, სავარაუდოდ, ადგილი ჰქონდა რაღაც საუბარსა და მოლაპარაკებებს. ზოგჯერ მათი შინაარსი ჟონავდა საჯარო სივრცეში. პირველ ყოვლისა, ალექსანდრ ანქვაბის მომხრეები საუბრობდნენ იმაზე, რომ მიმდინარეობს მოლაპარაკებები რუსეთთან ახალ სამოკავშირეო შეთანხმებაზე. მე არ შემიძლია იმის თქმა, მართლა იყო თუ არა ასეთი მოლაპარაკებები, მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში, გამომდინარე იქიდან, თუ როგორ განვითარდა მოვლენები, ჩანს, რომ ასეთი მოლაპარაკებები არსებობდა.

რადიო თავისუფლება: და როგორ განვითარდა, რა ხდება ამ ახალი სამოკავშირეო შეთანხმების ირგვლივ?

დემის პოლანდოვი: დარწმუნებული ვარ, თუ რუსეთი მოითხოვდა, ალექსანდრ ანქვაბიც ზუსტად ასევე მოაწერდა ხელს ამ შეთანხმებას. ეს გასაგებია. უბრალოდ, ეს თემა დროის ძალიან მოკლე მონაკვეთში იქცა ძალიან მნიშვნელოვნად აფხაზური პოლიტიკისათვის, იმიტომ რომ პოსტიდან გადადგომამდე ყოფილი პრეზიდენტი ცდილობდა დაედანაშაულებინა რაულ ხაჯიმბა სახელმწიფო ინტერესების გაყიდვასა და იმაში, რომ იგი, ფაქტობრივად, მას დამოუკიდებლობას აკარგვინებდა. მაგრამ ამის შემდეგ ეს თემა დაიკარგა, რადგან ალექსანდრ ანქვაბმა და მისმა მომხრეებმა თავი დაანებეს ამაზე ლაპარაკს. ყოველ შემთხვევაში, საჯარო სივრცეში ეს აღარ ისმოდა. და უცებ, რაღაც მომენტში, ყველამ დაიწყო ლაპარაკი, საჭიროა რუსეთთან ახალი შეთანხმების გაფორმებაო.

რადიო თავისუფლება: დემის, ბოლომდე ვერ გავიგე ერთი ადგილი შენი ზემოხსენებული პუბლიკაციიდან იმაზე, რომ სახიფათოა რუსეთთან საზღვრის ეტაპობრივი გახსნა. განა ფსოუზე საზღვარი რუსეთთან ახლა ჩაკეტილია?

დემის პოლანდოვი: დიახ, რა თქმა უნდა, ჩაკეტილია. ეს არის სრულიად გაფორმებული საზღვარი საკუთარი საკონტროლო-გამშვები პუნქტით. ანუ ისე არ არის, რომ გზაზე მიდიხარ და აფხაზეთს გაივლი. ეს შეუძლებელია. ამ საკონტროლო-გამშვებ პუნქტზე ერთ მხარეზე რუსის მესაზღვრეები დგანან, მეორეზე -აფხაზები. რუსი მესაზღვრეები საკმაოდ მკაცრად ახორციელებენ კონტროლს, ყველა ადამიანს ამოწმებენ. სხვათა შორის, თუკი საზღვრის გადასვლას რუსეთის პასპორტის მქონე ეროვნებით ქართველი შეეცდება, მას თავად რუსები არ გადაუშვებენ. აფხაზეთის მხრიდან საზღვრის კონტროლი უფრო შერჩევით ხასიათს ატარებს, მაგრამ იგი მაინც არსებობს და ამიტომაც იყო აფხაზებისათვის ძალიან დამაფიქრებელი ის, რაც ამას წინათ თქვა ვლადისლავ სურკოვმა: მომავალში რუსეთი და აფხაზეთი საზღვრებს გააღებენო. ამიტომაც მქონდა ეს ხაზგასმა ჩემს სტატიაში: რამდენად საწყენიც უნდა იყოს ქართველი მკითხველისათვის, აფხაზეთისათვის საზღვრის კონტროლი და, მათ შორის, რუსეთის პასპორტის მქონე ქართველების შესვლის კონტროლი რუსეთისაგან დამოუკიდებლობის ისეთივე ნიშანია, როგორც უძრავი ქონების გაყიდვა, რაშიც აფხაზები ჯერ კიდევ ინარჩუნებენ ავტონომიურობას.

ისინი არ ენდობიან რუსეთს, რომელიც, როგორც შენ თქვი, ამდენი ხნის განმავლობაში ეხმარება აფხაზეთს. მას ახსოვს, თუ რას აკეთებდა რუსეთი 90-იან წლებში, როდესაც ბლოკადაში ამყოფებდა აფხაზეთს, და როგორ შეძლებენ აფხაზეთში იმის დავიწყებას, რასაც საქართველო აკეთებდა ბოლო 20 წლის განმავლობაში?..
დემის პოლანდოვი

რადიო თავისუფლება: როგორ? ვთქვათ, საქართველოს ყოფილმა უშიშროების მინისტრმა იგორ გიორგაძემ რომ მოინდომოს აფხაზეთში შესვლა, მას, რა, იქ არ შეუშვებენ?

დემის პოლანდოვი: იცი, ამ წლებში რუსეთის პასპორტის მქონე ძალიან ბევრი ქართველი იმყოფებოდა აფხაზეთში. საიდუმლო არ არის, რომ შედიან ქართული გვარის მქონე ადამიანები. სხვა საქმეა, რომ არ ხდება ამის აფიშირება. ისევე როგორც ქართული პასპორტის მქონე ადამიანებიც კი შედიან აფხაზეთში ენგურის გავლით, რაც ასევე არ არის საიდუმლო არავისთვის. საქმე ისაა, რომ აფხაზებს აშინებთ მასობრივი შესვლა იმ ლტოლვილებისა, რომლებმაც აფხაზეთში ომის შემდეგ რუსეთში მიიღეს დევნილთა სტატუსი და რუსეთის მოქალაქეობაც. და ისინი არცთუ ისე შორს, კრასნოდარის მხარეში, ცხოვრობენ. შესაბამისად, აფხაზეთში უფრთხიან ისეთ მასობრივ მოზღვავებას ლტოლვილებისა, რასაც ვითარების მკვეთრი გამწვავება შეუძლია. აქ პასუხისმგებლობის საკითხიცაა, რადგან აფხაზეთის ხელისუფლება ვერ შეძლებს მოსულთა უსაფრთხოების უზრუნველყოფას და სწორედ ამ დესტაბილიზაციისა ეშინიათ ძალიან სერიოზულად. დიახ, ეს არის შიში.

რადიო თავისუფლება: რა გამოდის, დემის, რომ აფხაზებს ეშინიათ რუსეთზე დამოკიდებულებისა, ეშინიათ იმ ქვეყნისა, რომელიც ეხმარებოდა?

დემის პოლანდოვი: და დღეს რუსეთის ვის არ შეეშინდებოდა? ვთქვათ, ჩვენ ვაღებთ კარს ბიზნესისათვის და ვხსნით შეზღუდვებს უძრავი ქონების ბაზარზე. რა ხდება შემდეგ? რუსეთიდან უმალვე გამოჩნდება დიდი რაოდენობით ინვესტორი, რომლებსაც არაფრის არ ეშინიათ და ვისთვისაც ეს არის აბსოლუტურად კანონიერი ბიზნესი. ისინი შეისყიდიან ამ უძრავ ქონებას, ფასები ასტრონომიულად აიწევს, ხალხი, რომელიც ამ უძრავ ქონებას ფლობს, დაიწყებს მის გაყიდვას და დაიწყებს უფრო იაფის ძებნას. შესაძლოა, აფხაზეთს გარეთ შეიძინონ უძრავი ქონება და დაიწყებენ წასვლას. ეს არის დემოგრაფიულ უსაფრთხოებასა და სხვა მრავალ რამესთან დაკავშირებული საკითხი.

რადიო თავისუფლება: დემის, არაერთხელ წამიკითხავს სოციალურ ქსელებში საფრთხეზე საქართველოს მხრიდან. საქართველოს დღევანდელი ხელისუფლება ოკუპირებული ტერიტორიების მიმართ მკაცრად იცავს სამშვიდობო კურსს, თბილისში შეცვლილია რიტორიკა, საქართველოს ხელისუფლებას აღებული აქვს ცალმხრივი ვალდებულება, რომ არასოდეს ეცდება ძალის გამოყენებით საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენას. მაშ, რაში ხედავს საფრთხეს და რატომ არ ენდობა აფხაზეთის მოსახლეობა საქართველოს ხელისუფლებას?

დემის პოლანდოვი: ისინი არ ენდობიან რუსეთს, რომელიც, როგორც შენ თქვი, ამდენი ხნის განმავლობაში ეხმარება აფხაზეთს. მას ახსოვს, თუ რას აკეთებდა რუსეთი 90-იან წლებში, როდესაც ბლოკადაში ამყოფებდა აფხაზეთს, და როგორ შეძლებენ აფხაზეთში იმის დავიწყებას, რასაც საქართველო აკეთებდა ბოლო 20 წლის განმავლობაში? თანაც, ყველაფერი ნებისმიერ მომენტში შეიძლება შეიცვალოს. რიტორიკა რიტორიკად, მაგრამ როგორც საქართველოს პოლიტიკა შეიძლება შეიცვალოს, ისე შეიძლება შეიცვალოს რუსეთის პოლიტიკაც. ამიტომ ცდილობს ყველანაირი ხერხით მიიღოს მყარი გარანტია და ამიტომაც არის მნიშვნელოვანი, თუ როგორ მიეწოდება ახალი ხელშეკრულება აფხაზეთს. ეს იქნება ხელშეკრულება, რომელიც ნებისმიერ დროს და სამუდამოდ უზრუნველყოფს აფხაზეთის უსაფრთხოებას. რუსეთთან საზღვრის გახსნა მოწოდებული იქნება ისე, რომ ფსოუზე საზღვრის გახსნა იქნება გარანტი იმისა, რომ საზღვარი ენგურზე გადაიქცეს რუსეთის ფაქტობრივ საზღვრად აფხაზეთის დამოუკიდებლობის დაკარგვის გარეშე.

  • 16x9 Image

    კობა ლიკლიკაძე

    ჟურნალისტი. მუშაობს საერთაშორისო სამხედრო თანამშრომლობის, შეიარაღებული კონფლიქტების, ნატოს და ევროკავშირის სამეზობლოს სამხედრო პოლიტიკისა და უსაფრთხოების საკითხებზე. რადიო თავისუფლების ჟურნალისტია 2001 წლიდან.

XS
SM
MD
LG