- ყოველ შემთხვევაში, აშკარად ცდილობს იერი შეუცვალოს დედაქალაქს. ჯერ იყო და, რესპუბლიკის მოედანი და ეგრეთ წოდებული “ანდროპოვის ყურები” დაიწუნა, შემდეგ სასტუმრო “ივერიის” განახლებაზე (თუ დანგრევაზე) დაიწყო საუბარი. ბოლოს კი, მიხეილ სააკაშვილმა ტელეკამერების წინ წარმოადგინა თბილისის აეროპორტის ახალი პროექტი, რომლის გაშლაში (ქაღალდის გაშლაში), ტელემაყურებელს რომ კარგად დაენახა, პრეზიდენტს დედაქალაქის მერი ზურაბ ჭიაბერაშვილი დაეხმარა.
ჯერჯერობით ჩვენ მხოლოდ პროექტებს ვნახულობთ. ჯერჯერობით არც ანდროპოვის ყურები აუღიათ, არც “ივერია” დაუნგრევიათ, არც თბილისის ძველი რაიონი გადაუკეთებიათ “საოფისე უბნად”, როგორც ზურაბ ჭიაბერაშვილი გვპირდებოდა... ცოტა ხნის წინ მერმა ძველ პროექტებს ახალი, უფრო ამბიციური “იდეა” დაუმატა – შეხვდა ქვეყნის ყველაზე გავლენიან ბიზნესმენებს და შესთავაზა, სთხოვა, მოუწოდა, ფული თბილისის მარცხენა სანაპიროს განაშენიანებაზე დაეხარჯათ... სხვაგვარად რომ ვთქვათ, თავიანთი ოფისები, ბიზნეს-ცენტრები არა ვაკეში, რუსთაველზე თუ ვერაზე, არამედ მტკვრის მიმართულების მარცხნივ – კუკიაზე, აღმაშენებელზე თუ გლდანი-ნაძალადევის რაიონში აეშენებინათ...
მაგრამ სამშენებლო ინდუსტრიას ხელისუფლების დაკვეთა არ განსაზღვრავს. “ზევიდან კარნახის” ეპოქა დასრულდა. ყოველ შემთხვევაში, ქვეყანა დღეს საბაზრო ეკონომიკას “აშენებს”, ამიტომ სამშენებლო კომპანიებს ხელისუფლება ვერ უბრძანებს: აქ ნუ ააშენებთ, ხვალიდან იქ ააშენეთო... რადიო “თავისუფლება” დაინტერესდა, გასცა თუ არა ხელისუფლებამ ასეთი ბრძანება, ე.ი. ჩაერია თუ არა სამშენებლო ინდუსტრიაში. სწორედ ამ საკითხის გასარკვევად მივმართეთ სამშენებლო კომპანია “აქსიზის” გაყიდვების შემდგომი მომსახურების მენეჯერს, გიორგი კაპანაძეს, ვკითხეთ, ერევიან თუ არა სახელმწიფო ჩინოვნიკები მათ საქმიანობაში... მით უმეტეს, რომ “ვარდების რევოლუციის” შემდეგ საქართველოს ახალმა ხელისუფლებამ განაცხადა, რომ აღარ დაუშვებს ქაოტურ მშენებლობებს დედაქალაქში, განსაკუთრებით - თბილისის ცენტრში:
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “არის რაღაც ბიორაკრატიული ბარიერები, რომელიც აუცილებლად უნდა გადალახო...აუცილებელია პროექტის დამტკიცებისას გადალახო აღმშენინსპექცია, შეიძლება მოგიწიოს ძეგლთა დაცვის დეპარტამენტი, თუ ისტორიულ უბნებში აშენებ – თუმცაღა ისტორიულ უბანს ბევრს ეძახიან, იქიდან 70 პროცენტი არ არის ისტორიული და არანაირ ღირებულებას არ წარმოადგენს.”(სტილი დაცულია)
კომპანიის პროფილი, ძირითადად, საცხოვრებელი სახლების მშენებლობაა, თუმცა ამავე სახლების პირველ სართულზე განლაგებული ოფისებიც “აქსიზის” პროექტით შენდება. “აქსიზი” აპირებს საოფისე და კომერციული შენობების დაპროექტებასაც... სად? ვკითხეთ გიორგი კაპანაძეს... მართლა მტკვრის მარცხენა სანაპიროზე?
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ბოლო წელიწად-ნახევრის განმავლობაში სერიოზულად მოიმატა ფასებმა... უამრავს უნდოდა ბინები ვაკეში, მაგრამ ისინი ამას ვეღარ სწვდებიან, ამიტომ ძირითადი დატვირთვა საბურთალოზე გადავიდა... ახლა ლაპარაკია იმაზე, რომ მტკვრის მარცხენა სანაპირო დაიტვირთოს... შესაძლოა, გამკაცრდეს პროექტების დამტკიცების პროცედურა მტკვრის მარჯვენა სანაპიროზე, მაგრამ ეს უფრო ხელოვნური წესია... უკეთესია, თუ ბიზნესმენს დააინტერესებ – მაგალითად, იმ მხარეს გადასახადებს შეუმცირებ. ეს ბუნებრივი პროცესი იქნებოდა. ფორსირებული გზით, არა მგონია, რომ ამან გაამართლოს.”(სტილი დაცულია)
დიახ, ბრძანებით ვერც ქვეყანა აშენდება და ვერც ქალაქი. მით უმეტეს, რომ ქალაქი უკვე აშენებულია და ქვეყანაც, ასე თუ ისე... ამიტომ შესაძლებელია, მოუმრავლდნენ ოპონენტები სამშენებლო კომპანიებს – თბილისს ანგრევენ, თბილისს ამახინჯებენ... ამბობენ ქართველი ესთეტები... უამრავი ადამიანი შეშფოთებულია იმის გამო, რომ სამშენებლო კომპანიები, ძირითადად, დედაქალაქის ცენტრს უმიზნებენ, რაც, ზოგიერთი არქიტექტორის აზრით, ქალაქის “დავიწროებას” იწვევს...
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ამას განსაზღვრავს ბაზარი: სადაც არის მოთხოვნილება, შენდება, შესაბამისად, იქ... უნდა იყოს რენტაბელურიც, არის უამრავი ხალხი, რომელიც სიამოვნებით იცხოვრებდა პერიფერიებზე, რეკავენ, აინტერესებთ, მაგრამ რენტაბელური არ გამოდის, ნაკვეთი უნდა შეიძინო, თვითღირებულება გამოდის 300 დოლარი კვადრატულ მეტრზე, მაგრამ პერიფერიებზე ამის გადამხდელი პრაქტიკულად არავინ არ არის.”
მაგრამ საქართველოში მოდაშია არა მარტო სიტყვა “ევრორემონტი”... ნელ-ნელა მკვიდრდება მოდა დასავლეთში ასევე ძალიან პოპულარულ “საგარეუბნო სახლებზე”... ქვეყანაში გაჩნდა სოციალური ფენა, რომლის წარმომადგენლები სუფთა ჰაერზე ცხოვრებას ანიჭებენ უპირატესობას – ბაგები და დიღომი, რომელიც არცთუ ისე დიდი ხნის წინ ლამის “სოფლად” ითვლებოდა, დღეს პრესტიჟული უბანი გახდა. თუმცა კომპანია “აქსიზის” წარმომადგენელი გიორგი კაპანაძე ამ მოდას “ტენდენციად” ჯერ ვერ აღიქვემს:
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “გაჩნდა ინტერესი, მაგალითად, დიღომში გაჩნდა დასახლება... ამას მასობრივი ხასიათი არა აქვს. ვიღაცას ნაცნობი ჰყავს მშენებელი, ვიღაცას - ნაცნობი არქიტექტორი. როცა ერთი გენგეგმა არ არსებობს, ყველა თავისი გემოვნებით აშენებს და, საბოლოო ჯამში, გამოდის ჭრელი...”(სტილი დაცულია)
არა, “ახალ ქართველებს” სიჭრელე კი არ უყვართ... უბრალოდ, “მათი სახლი – მათი ციხესიმაგრეა”, ამიტომ დიდად არ ანაღვლებთ, რამდენად უხდება მათი სახლი (თუ სასახლე) თუნდაც მეზობლისას. გიორგი კაპანაძეს ვეკითხებით: თუ ყველაფერს მართლა ბაზარი განსაზღვრავს, სამშენებლო კომპანიამ ის უნდა ააშენოს, რასაც უკვეთენ. მაგრამ გიორგი არ გვეთანხმება - იგი ამბობს, რომ მისი კომპანიისთვის პრესტიჟი ყველაზე ძვირფასია.
რას გულისხმობს ფირმის ინტერესებში?
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ არ უნდა ააშენო ისეთი რაღაც, რაზეც მერე ინანებ, შეიძლება იმ მომენტში ფული გააკეთო, მაგრამ შემდეგ დაეცეს შენი იმიჯი. თუ სახლს აშენებ ძველ უბანში, რა თქმა უნდა, არ შეიძლება ააშენო ძველ უბანში ზუსტად ისეთივე სახლი, რომელსაც აშენებდნენ მეცხრამეტე საუკუნეში, მაგრამ რაღაც უნდა გაითვალისწინო, შეიძლება ეკლექტიკური დიზაინი იყოს, დავუშვათ, რომელიც შეიცავს ძველსაც და ახალსაც... პეტრიაშვილზე ავაშენეთ, მაგალითად, ასეთი სახლი, სადაც ტერასების ელემენტია, როგორც ბანები იყო ძველად.”(სტილი დაცულია)
ჩვენთან საუბარში “აქსიზის” წარმომადგენელი იმასაც უარყოფს, რომ სამშენებლო კომპანიები დღეს მხოლოდ მდიდარ ხალხზე, “ახალ ქართველებზე”, მუშაობენ. გიორგის თქმით,კომპანია სერიოზულად ფიქრობს სოციალურად დაუცველი ფენების დახმარებაზეც:
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ახლა ასეთი გზა გამოვნახეთ: ერთ-ერთ ბანკთან გვაქვს მოლაპარაკება და ჩვენი კლიენტებისთვის ეს ბანკი გასცემს კრედიტებს გირაოს გარეშე – ათწლიან კრედიტებს. ეს საკმაოდ დიდი შეღავათია და იმ ხალხის რაოდენობა, რომელსაც ბინის შეძენის სურვილი აქვს, მაგრამ ფული არა აქვს, შემცირდება.”
რატომ გაიზარდა საქართველოში მოთხოვნილება ახალ ბინებზე? მოსახლეობა გაიზარდა, თუ ფულს აბანდებს ხალხი?
[გიორგი კაპანაძის ხმა]”პირველ რიგში, ეს კარგის მაჩვენებელია, ე.ი. ქვეყანაში რაღაცა ხდება: როგორც კი სტაბილური სიტუაციაა, გაყიდვებსაც ეტყობა. გაიზარდა იმიტომ, რომ გაჩნდა უამრავი ახალგაზრდა ოჯახი, რომლის ყველა წევრი მუშაობს, საშუალოზე მაღალი ანაზღაურება აქვთ, ზოგს გაფართოება უნდა, ბავშვები უჩნდება და, შესაბამისად, მოთხოვნილებაც არის.”
გამოდის, რომ სამშენებლო ინდუსტრიის განვითარებას ცნობიერების ცვლილებაც განსაზღვრავს. ახლად დაქორწინებულ წყვილებს აღარ სურთ მშობლებთან ერთად ცხოვრება... 10-15 წლის წინ საქართველოში ეს თითქმის წარმოუდგენელი იყო... რძალი სახლში მოჰყავდათ, მშობლებთან. სოციოლოგების, ფსიქოლოგების მტკიცებით, სწორედ რძალ-დედამთილის ერთად ცხოვრების ტრადიცია განაპირობებდა ოჯახების ნგრევას, ნევროზებს და დანაშაულსაც კი. გიორგი კაპანაძის თქმით, ისიც ვიღაცის მიერ დამკვიდრებული მითია, თითქოს საბჭოთა ეპოქაში სახლებს უფრო მყარი ფუნდამენტი ჰქონდა, ე.ი. უფრო ხარისხიანად აშენებდნენ, ვიდრე დღეს:
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ძველი სახლი, იგივე “ხრუშჩოვკები” რომ ავიღოთ, შენდებოდა 50 წლის პერსპექტივით, ითვლებოდა, რომ 50 წლის მერე ჩვენ უკვე კომუნიზმში შევიდოდით და ეს დროებითია... ეს სახლები, რა თქმა უნდა, ამორტიზაციას განიცდის და სასიამოვნოა, როცა ახლად აშენებულ სახლში შედიხარ.”(სტილი დაცულია)
ახლად აშენებულ სახლში შესვლა, მართლაც, სასიამოვნოა, მაგრამ ყველასთვის, როგორც ჩანს, არა... ზოგიერთი ჩვენი ფსიქოლოგის თქმით, ქართველთა უმრავლესობა მაინც მიჯაჭვულია თავის “ციხესიმაგრეზე”, მშობლების თუ “ბავშვობის სახლზე”... “სადაც ვშობილვარ, გავზრდილვარო” – ამბობს ქართველი და ხშირად სკეპტიკურად უყურებს მშენებლობას დედაქალაქში... უფრო მეტიც, ამტკიცებს, რომ სამშენებლო ფირმებმა თბილისი დაამახინჯეს.
ჯერჯერობით ჩვენ მხოლოდ პროექტებს ვნახულობთ. ჯერჯერობით არც ანდროპოვის ყურები აუღიათ, არც “ივერია” დაუნგრევიათ, არც თბილისის ძველი რაიონი გადაუკეთებიათ “საოფისე უბნად”, როგორც ზურაბ ჭიაბერაშვილი გვპირდებოდა... ცოტა ხნის წინ მერმა ძველ პროექტებს ახალი, უფრო ამბიციური “იდეა” დაუმატა – შეხვდა ქვეყნის ყველაზე გავლენიან ბიზნესმენებს და შესთავაზა, სთხოვა, მოუწოდა, ფული თბილისის მარცხენა სანაპიროს განაშენიანებაზე დაეხარჯათ... სხვაგვარად რომ ვთქვათ, თავიანთი ოფისები, ბიზნეს-ცენტრები არა ვაკეში, რუსთაველზე თუ ვერაზე, არამედ მტკვრის მიმართულების მარცხნივ – კუკიაზე, აღმაშენებელზე თუ გლდანი-ნაძალადევის რაიონში აეშენებინათ...
მაგრამ სამშენებლო ინდუსტრიას ხელისუფლების დაკვეთა არ განსაზღვრავს. “ზევიდან კარნახის” ეპოქა დასრულდა. ყოველ შემთხვევაში, ქვეყანა დღეს საბაზრო ეკონომიკას “აშენებს”, ამიტომ სამშენებლო კომპანიებს ხელისუფლება ვერ უბრძანებს: აქ ნუ ააშენებთ, ხვალიდან იქ ააშენეთო... რადიო “თავისუფლება” დაინტერესდა, გასცა თუ არა ხელისუფლებამ ასეთი ბრძანება, ე.ი. ჩაერია თუ არა სამშენებლო ინდუსტრიაში. სწორედ ამ საკითხის გასარკვევად მივმართეთ სამშენებლო კომპანია “აქსიზის” გაყიდვების შემდგომი მომსახურების მენეჯერს, გიორგი კაპანაძეს, ვკითხეთ, ერევიან თუ არა სახელმწიფო ჩინოვნიკები მათ საქმიანობაში... მით უმეტეს, რომ “ვარდების რევოლუციის” შემდეგ საქართველოს ახალმა ხელისუფლებამ განაცხადა, რომ აღარ დაუშვებს ქაოტურ მშენებლობებს დედაქალაქში, განსაკუთრებით - თბილისის ცენტრში:
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “არის რაღაც ბიორაკრატიული ბარიერები, რომელიც აუცილებლად უნდა გადალახო...აუცილებელია პროექტის დამტკიცებისას გადალახო აღმშენინსპექცია, შეიძლება მოგიწიოს ძეგლთა დაცვის დეპარტამენტი, თუ ისტორიულ უბნებში აშენებ – თუმცაღა ისტორიულ უბანს ბევრს ეძახიან, იქიდან 70 პროცენტი არ არის ისტორიული და არანაირ ღირებულებას არ წარმოადგენს.”(სტილი დაცულია)
კომპანიის პროფილი, ძირითადად, საცხოვრებელი სახლების მშენებლობაა, თუმცა ამავე სახლების პირველ სართულზე განლაგებული ოფისებიც “აქსიზის” პროექტით შენდება. “აქსიზი” აპირებს საოფისე და კომერციული შენობების დაპროექტებასაც... სად? ვკითხეთ გიორგი კაპანაძეს... მართლა მტკვრის მარცხენა სანაპიროზე?
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ბოლო წელიწად-ნახევრის განმავლობაში სერიოზულად მოიმატა ფასებმა... უამრავს უნდოდა ბინები ვაკეში, მაგრამ ისინი ამას ვეღარ სწვდებიან, ამიტომ ძირითადი დატვირთვა საბურთალოზე გადავიდა... ახლა ლაპარაკია იმაზე, რომ მტკვრის მარცხენა სანაპირო დაიტვირთოს... შესაძლოა, გამკაცრდეს პროექტების დამტკიცების პროცედურა მტკვრის მარჯვენა სანაპიროზე, მაგრამ ეს უფრო ხელოვნური წესია... უკეთესია, თუ ბიზნესმენს დააინტერესებ – მაგალითად, იმ მხარეს გადასახადებს შეუმცირებ. ეს ბუნებრივი პროცესი იქნებოდა. ფორსირებული გზით, არა მგონია, რომ ამან გაამართლოს.”(სტილი დაცულია)
დიახ, ბრძანებით ვერც ქვეყანა აშენდება და ვერც ქალაქი. მით უმეტეს, რომ ქალაქი უკვე აშენებულია და ქვეყანაც, ასე თუ ისე... ამიტომ შესაძლებელია, მოუმრავლდნენ ოპონენტები სამშენებლო კომპანიებს – თბილისს ანგრევენ, თბილისს ამახინჯებენ... ამბობენ ქართველი ესთეტები... უამრავი ადამიანი შეშფოთებულია იმის გამო, რომ სამშენებლო კომპანიები, ძირითადად, დედაქალაქის ცენტრს უმიზნებენ, რაც, ზოგიერთი არქიტექტორის აზრით, ქალაქის “დავიწროებას” იწვევს...
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ამას განსაზღვრავს ბაზარი: სადაც არის მოთხოვნილება, შენდება, შესაბამისად, იქ... უნდა იყოს რენტაბელურიც, არის უამრავი ხალხი, რომელიც სიამოვნებით იცხოვრებდა პერიფერიებზე, რეკავენ, აინტერესებთ, მაგრამ რენტაბელური არ გამოდის, ნაკვეთი უნდა შეიძინო, თვითღირებულება გამოდის 300 დოლარი კვადრატულ მეტრზე, მაგრამ პერიფერიებზე ამის გადამხდელი პრაქტიკულად არავინ არ არის.”
მაგრამ საქართველოში მოდაშია არა მარტო სიტყვა “ევრორემონტი”... ნელ-ნელა მკვიდრდება მოდა დასავლეთში ასევე ძალიან პოპულარულ “საგარეუბნო სახლებზე”... ქვეყანაში გაჩნდა სოციალური ფენა, რომლის წარმომადგენლები სუფთა ჰაერზე ცხოვრებას ანიჭებენ უპირატესობას – ბაგები და დიღომი, რომელიც არცთუ ისე დიდი ხნის წინ ლამის “სოფლად” ითვლებოდა, დღეს პრესტიჟული უბანი გახდა. თუმცა კომპანია “აქსიზის” წარმომადგენელი გიორგი კაპანაძე ამ მოდას “ტენდენციად” ჯერ ვერ აღიქვემს:
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “გაჩნდა ინტერესი, მაგალითად, დიღომში გაჩნდა დასახლება... ამას მასობრივი ხასიათი არა აქვს. ვიღაცას ნაცნობი ჰყავს მშენებელი, ვიღაცას - ნაცნობი არქიტექტორი. როცა ერთი გენგეგმა არ არსებობს, ყველა თავისი გემოვნებით აშენებს და, საბოლოო ჯამში, გამოდის ჭრელი...”(სტილი დაცულია)
არა, “ახალ ქართველებს” სიჭრელე კი არ უყვართ... უბრალოდ, “მათი სახლი – მათი ციხესიმაგრეა”, ამიტომ დიდად არ ანაღვლებთ, რამდენად უხდება მათი სახლი (თუ სასახლე) თუნდაც მეზობლისას. გიორგი კაპანაძეს ვეკითხებით: თუ ყველაფერს მართლა ბაზარი განსაზღვრავს, სამშენებლო კომპანიამ ის უნდა ააშენოს, რასაც უკვეთენ. მაგრამ გიორგი არ გვეთანხმება - იგი ამბობს, რომ მისი კომპანიისთვის პრესტიჟი ყველაზე ძვირფასია.
რას გულისხმობს ფირმის ინტერესებში?
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ არ უნდა ააშენო ისეთი რაღაც, რაზეც მერე ინანებ, შეიძლება იმ მომენტში ფული გააკეთო, მაგრამ შემდეგ დაეცეს შენი იმიჯი. თუ სახლს აშენებ ძველ უბანში, რა თქმა უნდა, არ შეიძლება ააშენო ძველ უბანში ზუსტად ისეთივე სახლი, რომელსაც აშენებდნენ მეცხრამეტე საუკუნეში, მაგრამ რაღაც უნდა გაითვალისწინო, შეიძლება ეკლექტიკური დიზაინი იყოს, დავუშვათ, რომელიც შეიცავს ძველსაც და ახალსაც... პეტრიაშვილზე ავაშენეთ, მაგალითად, ასეთი სახლი, სადაც ტერასების ელემენტია, როგორც ბანები იყო ძველად.”(სტილი დაცულია)
ჩვენთან საუბარში “აქსიზის” წარმომადგენელი იმასაც უარყოფს, რომ სამშენებლო კომპანიები დღეს მხოლოდ მდიდარ ხალხზე, “ახალ ქართველებზე”, მუშაობენ. გიორგის თქმით,კომპანია სერიოზულად ფიქრობს სოციალურად დაუცველი ფენების დახმარებაზეც:
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ახლა ასეთი გზა გამოვნახეთ: ერთ-ერთ ბანკთან გვაქვს მოლაპარაკება და ჩვენი კლიენტებისთვის ეს ბანკი გასცემს კრედიტებს გირაოს გარეშე – ათწლიან კრედიტებს. ეს საკმაოდ დიდი შეღავათია და იმ ხალხის რაოდენობა, რომელსაც ბინის შეძენის სურვილი აქვს, მაგრამ ფული არა აქვს, შემცირდება.”
რატომ გაიზარდა საქართველოში მოთხოვნილება ახალ ბინებზე? მოსახლეობა გაიზარდა, თუ ფულს აბანდებს ხალხი?
[გიორგი კაპანაძის ხმა]”პირველ რიგში, ეს კარგის მაჩვენებელია, ე.ი. ქვეყანაში რაღაცა ხდება: როგორც კი სტაბილური სიტუაციაა, გაყიდვებსაც ეტყობა. გაიზარდა იმიტომ, რომ გაჩნდა უამრავი ახალგაზრდა ოჯახი, რომლის ყველა წევრი მუშაობს, საშუალოზე მაღალი ანაზღაურება აქვთ, ზოგს გაფართოება უნდა, ბავშვები უჩნდება და, შესაბამისად, მოთხოვნილებაც არის.”
გამოდის, რომ სამშენებლო ინდუსტრიის განვითარებას ცნობიერების ცვლილებაც განსაზღვრავს. ახლად დაქორწინებულ წყვილებს აღარ სურთ მშობლებთან ერთად ცხოვრება... 10-15 წლის წინ საქართველოში ეს თითქმის წარმოუდგენელი იყო... რძალი სახლში მოჰყავდათ, მშობლებთან. სოციოლოგების, ფსიქოლოგების მტკიცებით, სწორედ რძალ-დედამთილის ერთად ცხოვრების ტრადიცია განაპირობებდა ოჯახების ნგრევას, ნევროზებს და დანაშაულსაც კი. გიორგი კაპანაძის თქმით, ისიც ვიღაცის მიერ დამკვიდრებული მითია, თითქოს საბჭოთა ეპოქაში სახლებს უფრო მყარი ფუნდამენტი ჰქონდა, ე.ი. უფრო ხარისხიანად აშენებდნენ, ვიდრე დღეს:
[გიორგი კაპანაძის ხმა] “ძველი სახლი, იგივე “ხრუშჩოვკები” რომ ავიღოთ, შენდებოდა 50 წლის პერსპექტივით, ითვლებოდა, რომ 50 წლის მერე ჩვენ უკვე კომუნიზმში შევიდოდით და ეს დროებითია... ეს სახლები, რა თქმა უნდა, ამორტიზაციას განიცდის და სასიამოვნოა, როცა ახლად აშენებულ სახლში შედიხარ.”(სტილი დაცულია)
ახლად აშენებულ სახლში შესვლა, მართლაც, სასიამოვნოა, მაგრამ ყველასთვის, როგორც ჩანს, არა... ზოგიერთი ჩვენი ფსიქოლოგის თქმით, ქართველთა უმრავლესობა მაინც მიჯაჭვულია თავის “ციხესიმაგრეზე”, მშობლების თუ “ბავშვობის სახლზე”... “სადაც ვშობილვარ, გავზრდილვარო” – ამბობს ქართველი და ხშირად სკეპტიკურად უყურებს მშენებლობას დედაქალაქში... უფრო მეტიც, ამტკიცებს, რომ სამშენებლო ფირმებმა თბილისი დაამახინჯეს.
