“გვირჩევნია “ინტენსიურ დიალოგის” პროცესს ყოველგვარი ეიფორიის გარეშე მოვეკიდოთ”: ინტერვიუ სახელმწიფო მინისტრ გიორგი ბარამიძესთან

გიორგი ბარამიძესთან ინტერვიუ რადიო “თავისუფლების” ქართულმა სამსახურმა იმის გარკვევით დაიწყო, თუ რას მოუტანს საქართველოს ნატოსთან ურთიერთობის “ინტენსიური დიალოგის” ახალი ფორმატი:

გიორგი ბარამიძე:
- პირველ რიგში იმის თქმა მინდა, რომ ჩვენთვის ნატოში გაწევრიანება თვითმიზანი არ არის. ჩვენ ვთვლით, რომ ნატო ჩვენთვის არის ის ინსტრუმენტი, რომელიც მოგვცემს საშუალებას ავამაღლოთ ჩვენი ხალხის ცხოვრების დონე, კეთილდღეობის დონე, ეკონომიკური პრობლემები უკეთესად გადავჭრათ და რაც მთავარია, ან გაწევრიანების პროცესში, ან გაწევრიანების შემდეგ, ბევრად უფრო ადვილად მოვაგვაროთ ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობის საკითხები, კონფლიქტების დარეგულირების საკითხები. მინდა გითხრათ, რომ რაც უფრო ვუახლოვდებით ნატოს, მით უფრო მეტი შანსი გვიჩნდება მხარდაჭერისა დასავლეთის მხრიდან, რადგანაც უფრო და უფრო მეტად ვხდებით დასავლეთისთვის ”შინაური” ქვეყანა, და ამ საკმაოდ პრესტიჟული კლუბის წევრობა ძალიან ბევრ რამეს ნიშნავს. ბუნებრივია, ეს არის საქართველოს აღიარება. რაც ნიშნავს იმას, რომ თუკი ხვალ გვექნება უკვე ეს სტატუსი, უფრო მეტი ყურადღებით შეგვხედავენ თუნდაც ინვესტორები; ეკონომიკური თვალსაზრისით ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს. სხვაგვარ ყურადღებას მიაქცევენ საქართველოში მიმდინარე პროცესებს, და ასეთი ადვილი არ იქნება იგივე რუსეთისთვის თავისი იმ საოცარი დეზინფორმაციული მანქანის ჩვენს წინააღმდეგ ამოქმედება, რომელიც წამდაუწუმ ამტკიცებს, რომ საქართველო ლამისაა დაღუპვის პირას არის მისული, რომ ის არშემდგარი სახელმწიფოა, რომელსაც არ ძალუძს საკუთარ ტერიტორიაზე პრობლემების მოგვარება და ისევ პატრონი და დიდი ძმა სჭირდება.
(სტილი დაცულია)

რადიო თავისუფლება:
- ბატონო გიორგი, უკრაინამ ერთგვარად "დაამუხრუჭა" თავისი ძალისხმევა ნატოს მიმართულებით, რადგან, როგორც გაირკვა, მოსახლეობის 70 პროცეტზე მეტი და ძირითადი პოლიტიკური ძალები მხარს არ უჭერენ ალიანსში უკრაინის გაწევრიანებას. საქართველოს ხელისუფლებას თუ აქვს მანდატი მოსახლეობისაგან და პოლიტიკური სპექტრისაგან, აწარმოოს მოლაპარაკება ჩრდილოატლანტიკურ კავშირთან?

გიორგი ბარამიძე:
- ცნობილია, რომ საქართველოს მოსახლეობის როგორც მინიმუმ 74 პროცენტი ნატოში გაწევრიანებას მხარს უჭერს. საბედნიეროდ, იგივე პოზიციაზეა საქართველოს პოლიტიკური სპექტრის უდიდესი ნაწილი. მისასალმებელია, რომ ამ საკითხთან მიმართებით მაინც ერთმანეთს ვეცილებით, ვინ უფრო მეტად არის ნატოში გაწევრიანების მომხრე. თუმცა, ამ ბოლო დროს გამოჩნდა საკმაოდ ბინძური მიმართვები და მოწოდებები, რომ საქართველოს ნატოში გაწევრიანება უნდა გარკვეულწილად შეფერხებულიყო შიდაპოლიტიკური მოსაზრებების გამო. რაც შეეხება მანდატს, საქართველოს ყავს არჩეული პარლამენტი, არჩეული პრეზიდენტი - თავისი უფლებამოსილებით და, როგორც თქვენ ბრძანეთ, მანდატით - მთავრობა, და ის მოქმედებს თავისი მანდატიდან გამომდინარე. არა მარტო უფლებიდან, არამედ მოვალეობიდან გამომდინარე, რომ ყველაფერი გააკეთოს საქართველოს საკეთილდღეოდ.
(სტილი დაცულია)

რადიო თავისუფლება:
- ამ დღეებში საქართველოში, ბევრი ექსპერტი და პოლიტოლოგი, ვინც დასავლურ სტრუქტურებში ქვეყნის გაწევრიანების მომხრეა, გარკვეული თავშეკავებით შეხვდა ცნობას “ინტენსიურ დიალოგზე” გადასვლის შესახებ, რადგან ზოგი ფიქრობს, რომ ახალი ფორმატი ერთგვარი საშემოდგომო გამოცდაა საქართველოსთვის - იმის გამო, რომ მან არ შეასრულა ინდივიდუალური პარტნიორობის სამოქმედო გეგმით ნაკისრი ზოგიერთი ვალდებულება. მართლაც, რატომ "ინტენსიური დიალოგი" და არა გაწევრიანების სამოქმედო გეგმა? როგორც გვახსოვს, მოლოდინი უფრო მაღალი იყო.

გიორგი ბარამიძე:
- მე უფრო მეტს გეტყოდით. ჩვენ, საერთოდ, გვირჩევნია, რომ ამ პროცესს ჩვენც მოკრძალებულად შევხედოთ, ყოველგვარი ეიფორიის გარეშე, იმიტომ, რომ ეს არის სამუშაო პროცესი, და ამგვარი რაღაცეები საზეიმოდ არ უნდა გვექცეს. ეს არის მოწოდება კიდევ უფრო მეტი მუშაობისკენ, კიდევ უფრო მეტი რეფორმისკენ, მათი გაღრმავებისკენ, და, ბუნებრივია, ჩვენი საქმიანობის გააქტიურებისკენ როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე ქვეყნის გარეთ. ვინც მეტნაკლებად ერკვევა ნატოში არსებულ სიტუაციაში, მისთვის ალბათ ეს საკითხი ნათელია. დასმალი არ არის, რომ დღეს თავად ნატოში არის დიდი წინააღმდეგობა. ამერიკის და ზოგიერთი ევროპული სახელმწიფოს - თქვენის ნებართვით, მე მათ არ დავასახელებ, იმ რაიკომის მდივნის არ იყოს, რომელიც ვინაობაც ისედაც ყველამ იცის. ეს, სამწუხაროდ, არ არის მხოლოდ ერთი ქვეყანა, პერიოდულად ხან ორი, ხან სამი ქვეყანა იჩენს ხოლმე ამგვარ ინიციატივას
(სტილი დაცულია)

რადიო თავისუფლება:
- საქართველოსთან მიმართებით გამოჩენილ ინიციატივებს გულისხმობთ?

გიორგი ბარამიძე:
- არა, ზოგადად, ნატოს შიგნით, ამერიკასა და და ამ ქვეყნებს შორის გარკვეული პოლიტიკური პაექრობა მიდის. რა თქმა უნდა, აქ დაპირისპირებაზე და კონფრონტაციაზე არ არის ლაპარაკი, მაგრამ გარკვეული პაექრობა შეიმჩნევა.
(სტილი დაცულია)

რადიო თავისუფლება:
- არსებობს ცნობები, რომ აზრთა სხვადასხვაობა საქართველოსთან დაკავშირებითაც იყო.

გიორგი ბარამიძე:
- აზრთა სხვადასხვაობა ყველა საკითხთან დაკავშირებით არის, რადგანაც ეს დაკავშირებულია იმ საკითხთან, ექნება თუ არა ნატოს უფრო დიდი როლი ევროპაში; შესამაბისად, ექნება თუ არა შეერთებულ შტატებს ის ბერკეტი, რომელსაც მას ნატო აძლევს. ზოგიერთი სახელმწიფო თვლის, რომ ეს როლი არ უნდა იყოს ისეთი დიდი, როგორიც იყო ადრე. შესაბამისად, ნატო არ უნდა ფართოვდებოდეს - ყოველ შემთხვევაში, ასე აქტიურად მაინც; ნატოს როლი აღარ უნდა იყოს ისეთი დიდი, როგორიც იყო ადრე. ამგვარი შიდა პროცესები მიმდინარეობს, და უნდა ითქვას, რომ ის, რაც ახლა მივიღეთ, ამგვარი წინააღმდეგობების [შედეგია] და არა იმიტომ, რომ ჩვენ რაღაც დავაკელით და საქმე არ გავაკეთეთ. მხოლოდ ჩემს სიტყვას რომ არ დავენდოთ - ბუნებრივია, მე შეიძლება სუბიექტური ვიყო, ვინაიდან საქართველოს ხელისუფლებას წარმოვადგენ და შეიძლება რაიმე ჩვენდა სასარგებლოდ ვთქვა - ყველაზე კარგია შევხედოთ რა შეფასება მისცა საქართველოს მიერ გატარებულ რეფორმებს, იმავე IPAP-ის შესრულებას, თავად ნატოს საერთაშორისო სამდივნომ, და ჩრდილოატლანტიკურმა საბჭომ, ამ წლის მაისში.
(სტილი დაცულია)


რადიო თავისუფლება:
- ბატონო გიორგი, შეკითხვა შემდეგი იყო - რატომ ”ინტენსიური დიალოგი”, და თუკი შესრულების ხარისხი მართლა ასეთი მაღალი იყო, რატომ პირდაპირ გაწევრიანების სამოქმედო გეგმა არა?

გიორგი ბარამიძე:
- სწორედ იმიტომ, რომ არიან სახელმწიფოები, რომლებიც ცდილობენ ნატოს სწრაფი ტემპით გაფართოება გაკრვეულწილად შეანელონ, შეაფერხონ - და ეს არ არის დაკავშირებული საქართველოსთან. ეს ამ ქვეყნების ზოგადი მიდგომაა ნატოს, როგორც საერთაშორისო უსაფრთხოების ინსტრუმენტის, და ორგანიზაციის, მიმართ.
(სტილი დაცულია)

რადიო თავისუფლება:
- ნატოს წევრობა საკმაოდ მოზრდილი საწევრო გადასახადის გადახდასაც გულისხმობს. ალიანსის წესდების თანახმად, პარტნიორი ქვეყნის ხარჯების 80 პროცენტს ყველა სახის სამხედრო წვრთნაზე თუ სასწავლო სემინარზე – ნატო საერთო ბიუჯეტიდან იხდის. მოდი, წარმოვიდგინოთ, რომ 2008 წლისთვის საქართველო - როგორც პრეზიდენტი სააკაშვილი ვარაუდობს - მართლაც მიიღეს ნატოს წევრად. რას მოუტანს ეს ქვეყანას იმაზე მეტს, ვიდრე ის პარტნიორად ყოფნის პირობებში იღებს? ვგულისხმობ ხელშესახებ შედეგს და არა მხოლოდ ნატოს წევრის მაღალ სტატუსს.

გიორგი ბარამიძე:
- რეალურად რომ ვილაპარაკოთ, საწევრო პრობლემური ნამდვილად არ იქნება. თუნდაც ის რად ეღირება, რომ ჩვენ გაცილებით ნაკლებს დავხარჯავთ ჩვენი საჰაერო სივრცის დაცვაზე, როდესაც საქართველოს ცაში ნატოს სამხედრო თვითმფრინავები იფრენენ, და ჩვენი საჰაერო თავდაცვის სისტემა იქნება სრულად ინტეგრირებული ნატოსთან. თუ რამდენად აიწევს ჩვენი უსაფრთხოების ხარისხი - ამაზე ლაპარაკი ზედმეტია. თუ ფულის თვალსაზრისით განვიხილავთ, გასაგებია, რომ ეს პირდაპირი ეკონომია იქნება საქართველოსთვის. გარდა ამისა, ნატოს წევრი ქვეყანა ნიშნავს უკვე სულ სხვა სტატუსის ქონას. სულ სხვანაირად შემოგხედავს ყველა ბიზნესმენი, ეს ნიშნავს რომ ხარ უფრო სტაბილური, ცივილიზებული, დემოკრატიული ქვეყანა, სადაც ბიზნესის კეთება შეიძლება, სადაც ფულის დაბანდების არ უნდა გეშინოდეს - ან, გაცილებით ნაკლებად უნდა გეშინოდეს, რისკი ბიზნესში ყოველთვის არის. ნატოში გაწევრიანების მოგება და სარგებლიანობა აშკარაა, მარტო უსაფრთხოებაზე რომ ვილაპარაკოთ. ამას კი გვერდითი ეფექტები ერთვის - როგორც გითხარით, სავაჭრო და ეკონომიკური საკითხები. რად ღირს ის შეფასებები და მხარდაჭერა საერთაშორისო პოლიტიკურ არენაზე, იგივე კონფლიქტების მშვიდობიან დარეგულირებასთან დაკავშირებით - როდესაც ნატოს წევრი სახელმწიფოები, ანუ ევროკავშირის ქვეყნები, შეერთებული
შტატები და კანადა - ერთი ენით ელაპარაკებიან რუსეთს საქართველოსთან მიმართებით. ამაზე ჩვენ ცოტა ხნის წინ ოცნებაც კი არ შეგვეძლო. დღეს კი ეს ნელნელა რეალობა ხდება.
(სტილი დაცულია)

რადიო თავისუფლება:
- ბატონო გიორგი, თქვენი სტატუსით ევროკავშირთან პოლიტიკის კოორდინირებაც გევალებათ. რა სტადიაშია დღეს საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობა? სადა ვართ - გზის დასაწყისში, თუ საშუალედო ფინიშზე?

გიორგი ბარამიძე:
- ჩვენ ვართ ახალი გზის დასაწყისში, იმიტომ, რომ ევროკავშირმა შემოიღო ახალი ინსტრუმენტი, ახალი პოლიტიკა თავის მეზობლებთან ურთიერთობისა. უწინარესად, მან გამოკვეთა, რომ მსოფლიოში ყველასთან ერთნაირი ურთიერთობა ვერ ექნება, და განსაკუთრებული მნიშვნელობა მიანიჭა თავის უშუალო მეზობლებთან ურთიერთობას. საქართველო ამ მეზობლების რიცხვში შეიყვანეს. ობიექტურად, ამ წლის ბოლოდან, ბულგარეთის და რუმინეთის კავშირში გაწვრიანების შემდეგ, შავი ზღვის მეშვეობით საქართველო გახდება კიდეც ევროკავშირის პირდაპირი მეზობელი. ევროკავშირმა ე.წ. ”ახალი სამეზობლო პოლიტიკა” ჩამოაყალიბა, რომლის შესაბამისად ჩვენ შევიმუშავეთ ე.წ. სამოქმედო გეგმა, რომელიც უკვე მოიწონეს საქართველოს მთავრობამ და ევროკავშირმაც. ამის საბოლოო გაფორმება, თუ გაცხადება, მოხდება 3 ოქტომბერს, როდესაც ჩვენს ქვეყანაში უმაღლესი დონის ”ტროიკა” ჩამოვა. ჩამოვლენ ევროკომისარი, ბენიტა ფერერო ვალდნერი, ფინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი, ევროკავშირის საგარეო საქმეთა კოორდინატორი, ხავიერ სოლანა, და გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრი, ან მისი მოადგილე. ეს საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობაში უდიდესი მნიშვნელობის მოვლენაა, და კიდევ ერთი დასტურია ჩვენი რეგიონისადმი ყურადღებისა. სამოქმედო გეგმა ძალიან მნიშვნელოვან პრიორიტეტებს სახავს. ბუნებრივია, აქ არ შედის ყველაფერი, რაც არის ჩვენი შიდა პრიორიტეტი, მაგრამ [გათვალისწინებულია] ისეთი საკითხები, როგორებიცაა კანონის უზენაესობის განმტკიცება - ჩვენ კარგად ვიცით, რამდენი სირთულე გვაქვს კიდევ ამ სფეროში - სასამართლო რეფორმის განხორციელება, რაც ყველაზე მეტად ჩვენ, ხელისუფლებას გვინდა, იმიტომ, რომ ვიცით რამდენი პრობლემა არის აქ. მაგრამ ამას, ბუნებრივია, დრო სჭირდება. იგივე პენიტენციალურ სისტემაში პირობების გაუმჯობესება - ესეც ერთ-ერთი პრობლემაა, რაზეც ჩვენ ვმუშაობთ და კონცენტრირებული ვართ, მათ შორის ევროკავშირთან. ეს არის უფრო მეტი თანამშრომლობა, და უფრო დიდი როლი, ევროკავშირისა საქართველოში არსებული კონფლიქტების მშვიდობიანი დარეგულირების სფეროში. ეს არის ეკონომიკური საკითხები - ევროკავშირთან თავისუფალი სავაჭრო რეჟიმის მოპოვება, რაც იმას ნიშნავს, რომ საქართველოში წარმოებულ ყველა პროდუქტს ევროპის ბაზარზე შეღწევის აბსოლუტურად თავისუფალი საშუალება ექნება. ახლა უკვე გვაქვს გარკვეული სერიოზული პრიორიტეტები - ე.წ. ”GSP პლუსი”, სადაც 7200 დასახელების ნაწარმი, რომელიც შეიძლება იწარმოოს საქართველოში, ევროკავშირის ტერიტორიაზე საბაჟო გადასახადის გარეშე შევა. ეს უკვე წინ გადადგმული ნაბიჯია, და სხვა სახის თანამშრომლობა. ასე რომ, ეს არის ძალიან სერიოზული დოკუმენტი, ევროკავშირი გვთავაზობს სერიოზულად ვითანამშრომლოთ 5 წლის განმავლობაში, მაგრამ ჩვენ ვაპირებთ, რომ ეს უფრო მოკლე დროში დავამთავროთ, რათა გადავიდეთ ევროკავშირთან თანამშრომლობის თვისობრივად ახალ ეტაპზე.
(სტილი დაცულია)

რადიო თავისუფლება:
- თუმცა, ზოგიერთი დასავლელი ექსპერტი გამოთქვამს მოსაზრებას, რომ ევროპის კავშირის "სამეზობლო პოლიტიკა", ასე ვთქვათ, “ლაით-პოლიტიკაა". ისინი ევროკავშირს აკრიტიკებენ იმისთვის, რომ მოუგვარებელი კონფლიქტების გამო ევროპას არ სურს კავშირში სამხრეთი კავკასიის ქვეყნების მიღება. მართლაც არის თუ არა კონფლიქტების მოგვარება აუცილებელი პირობა იმისთვის, რათა ქვეყანა ევროკავშირისა და ნატოს წევრი გახდეს?

გიორგი ბარამიძე:
- ჯერ, რაც შეეხება იმას, არის თუ არა ეს ე.წ. ”ლაით”, თუ ”მსუბუქი” ტიპის ინსტრუმენტი - რა თქმა უნდა, სასიამოვნოა, რომ ევროკავშირს თავად ევროპელები აკრიტიკებენ იმის გამო, რომ განსაკუთრებით ახლა, საფრანგეთში და ნიდერლანდებში ჩატარებული რეფერენდუმების შემდეგ, ის ძალიან მკვეთრად იკავებს თავს ნებისმიერი გაფართოების პროცესების წინ წაწევაზე. თუმცა, სამეზობლო პოლიტიკა ვრცელდება არა მარტო კავკასიის რეგიონზე, არამედ უკრაინაზე და მოლდავეთზეც. ანუ, მთელს აღმოსავლეთ ევროპაზე, ისევე, როგორც ევროკავშირის სხვა მეზობლებზე. ეს არის უნივერსალური მიდგომა ევროკავშირის მთელი სამეზობლოს მიმართ. ამდენად, ეს კრიტიკა შეიძლება ყველა მიმართულებით განვავრცოთ - რატომ ცდილობს ევროკავშირი ამ პროცესის გარკვეულწილად დაბლოკვას? თუმცა აქ ობიექტურად უნდა ვილაპარაკოთ. მიუხედავად ჩვენს ქვეყანაში არსებული სირთულეებისა, რაც ჩვენ ძალიან კარგად ვიცით - იგივე სიღარიბის დონის, დაბალი ხელფასების თუ პენსიების, უმუშევრობის ჯერ კიდევ მაღალი დონის თვალსაზრისით, რაც ჩვენი საზრუნავია, და რასაც დროთა განმავლობაში აუცილებლად მოვუვლით - საქართველო, მაინც შეიძლება ითქვას, ეკონომიკური რეფორმების კუთხით ევროკავშირის სამეზობლოში ერთპიროვნული ლიდერია. კონფლიქტებს რაც შეეხება, ის არასოდეს ყოფილა ევროკავშირში გაწევრიანების პირობა. ამაზე ჩვენ არც გვისაუბრია, ეს საკითხი არც დასმულა. სხვათაშორის, არც ნატოსთან მიმართებით, ძალიან სწორი მიზეზის გამო - როგორც კი ეს საკითხი მიებმება ნატოში გაწევრიანებას, ეს ნიშნავს, რომ რუსეთს ავტომატურად ეძლევა ორი კურდღლის მოკვლის საშუალება - ერთი მხრივ დაბლოკოს საქართველოში კონფლიქტების მშვიდობიანად დარეგულირება, და მეორე მხრივ ირიბად მოიპოვოს ნატოს გაფართოების დაბლოკვის საშუალება, რასაც ნატო არასოდეს დაუშვებს.
(სტილი დაცულია)