29 ნოემბერი, კვირა
დამღლელი დღის შემდეგ ძლივს არსად არ მეჩქარება. გვიან გამეღვიძა და მეუღლემაც შემოაღო კარი. როდის გავიდა, არ გამიგია. ფრთხილ ნაბიჯებზე ეტყობა, ჯერაც მძინარე ვგონივარ.
- რომელი საათია? - ვეკითხები ნამძინარევი ხმით.
- ათის ნახევარია, კარგი ცოლი უკვე საქმით დაღლილიც უნდა იყოს, - ამბობს ღიმილით და ორივეს 27 წლის წინანდელი კვირადღე გვახსენდება, როცა დილით სწორედ ასე მითხრა ახალჯვარდაწერილს.
- მერე ვინ თქვა, კარგი ცოლი ვარ-მეთქი, - ვუთხარი მაშინ და ძილი განვაგრძე.
- ისე, თუ ატყობ, ალერსიან სიტყვებს სულ რომ გადაეჩვიე, - ვეუბნები წყენით.
გაოცდა, სიარული შეწყვიტა:
- ჩამოეშვი, გოგო, ციდან და ადექი.
- ჩამოეშვი არ უნდა მაგას, - დავადევნე გაბუტულმა.
წუთის შემდეგ შემობრუნდა, ჩემკენ წამოვიდა, დაიხარა და მსუბუქი ირონიით მითხრა:
- დილა მშვიდობისა, ცირა, ძვირფასო.
მის ტონს ყურს ვარიდებ და კმაყოფილი ვამბობ:
- აი, ეგრე.
მერე ბიჭებზე ვსაუბრობთ, კიდევ იმაზე, რომ აცივდა და ღუმელი უნდა დავდგათ.
ვდგები, მონატრებულ საშინაო კაბას ვიცვამ, ვივარცხნი, ლოგინებს ვასწორებ და დილის ლოცვას ვკითხულობ, რომ უფრო მშვიდად ვიყო.
მეორე ოთახიდან მარიამის ჭიკჭიკი მესმის. მარიამი ჩემი უფროსი ვაჟის, მამუკას, 6 წლის გოგონაა, ულამაზესი და უსაყვარლესი ბავშვი: სახის კანი თეთრი და უხინჯო აქვს, შუბლი - მაღალი, თვალები - ცისფერი და კამკამა, ცხვირი - პაწია, ტუჩები - ვარდისფერი და ოდნავ გაბუტული, კულულები - ქერა, ენა - ტკბილი, გული - კეთილი. როცა იღიმება, სახე უნათდება ხოლმე და „მარიამ გვირილას“ ვეძახი; როცა ტირის, რაც იშვიათად ხდება - „მარიამ ბზუილას“.
- დიდედას მზეთუნახავს გაუღვიძია, - ვამბობ და ჩემკენ გამოქცეულს გულში ვიკრავ. „რატომ დიდედა და არა ბებია?“ - მეკითხებიან ხშირად. ალბათ, იმიტომ, რომ „დიდედა“ ნაკლებად, „ბებია“ კი აშკარად შემახსენებს, რომ დიდი დრო გასულა, ხოლო ჩემს არსებაში ჯერაც ფეთქავს ის მეოცნებე გოგო.
მაღაზიაში მივდივარ. ცა ისეთი ლურჯია და მზე - ისე უხვი, ლია სტურუას სტრიქონები მახსენდება:
იქნებ, იმიტომ გვაღვრის თავზე
ამდენ ცხელ დღეებს ღმერთი,
რომ არყოფნის სიცივე შეათბოს, შეგვიმსუბუქოს...
საწერ მაგიდას ვუზივარ, რადიო „მუზას“ ვუსმენ, ყავას ვსვამ და წერას ვიწყებ.
საღამოს ექვსზე მარიამთან ერთად ეკლესიაში მივდივარ.
- დიდედა, მართლა მოგწონს ჩემი გალობა? - მეკითხება მოულოდნელად.
- მართლა, აბა! და, რაც მთავარია, უფალს მოსწონს.
მარიამი კისკისებს.
მერე ნინოსა და ზურას შორის ვდგები და ერთად ვგალობთ: „უფალო, ღაღად-ვყავ...“
30 ნოემბერი, ორშაბათი
დილით ტაძარში მეჩქარება - შეკვეთილი წირვაა - ჩვენი მოძღვრის დედის გარდაცვალებიდან მეორმოცე დღეა. გული აუჩუყდა, როცა უფალს მშობლის სულს ავედრებდა.
„მამა 17 წლის წინ გარდაიცვალა, როცა იქნება, დედაც წავა და როგორ გინდა გაძლო ამ ‘უსწორმასწორო’ წუთისოფელში?!“ - ვფიქრობ ნაღვლიანად.
წირვის შემდეგ რედაქციაში მივდივარ: ძველი ინვენტარი ჩამოსაწერია, შემოსული მასალები - წასაკითხი, ჰონორარი - გამოსაწერი...
საღამოს ლილე კლდიაშვილი მოდის ჩემთან, მშვენიერი, ფაქიზი გოგონა, რომელსაც სამ სხვა აბიტურიენტთან ერთად ქართულში ვამზადებ. სიტყვამ მოიტანა და ვუამბობ პატარა ეშმაკის შესახებ, რომელიც თავის უფროს ძმებს ურჩევდა, კარგი საქმეების კეთება არ დაეშალათ ადამიანებისათვის, ოღონდ მუდამ შეეხსენებინათ, არ აჩქარებულიყვნენ და ეს საქმეები ხვალისათვის გადაედოთ; მეორე დღესაც იგივე ეთქვათ და ასე უსასრულოდ.
ლილეს დღეისათვის თემის დაწერა ვერ მოუსწრია და ახლა მორცხვი ღიმილით მეკითხება: ჩემს გულში ხომ არ იჯექით, მასწავლებელო?
ორივეს გვეცინება.
ლილე მიდის და მცირე ხნით შოპენს ვუსმენ. ფიქრებიდან ტელეფონის ზარის ხმა მარკვევს, მეუღლეა:
- ოჯახი აღარ გინდა?
- ჰო, - ვეუბნები და წასასვლელად ვემზადები.
- ჩაის დალევ? - მეკითხება შინ მისულს. კიდევ კარგი, ეს მაინც ზრუნავს ჩემზე, თორემ ხანდახან ისე ვარ, საკუთარი თავისთვის ხელის განძრევაც არ შემიძლია.
მარიამს სძინავს, მამამისი ჯარშია, გურამი - სანადიროდ.
კარზე მსუბუქად აკაკუნებენ.
- გურიკაა, - ვამბობ და კარს ვუღებ.
გურამი მკოცნის, გახარებულია, ხელში ნანადირევი უჭირავს:
- დე, ხელი დაუსვი. ნახე, რა ნაზი ბეწვი აქვს, - მეუბნება ღიმილით.
მე კურდღელს ფრთხილად ვუსვამ თითებს და სიბრალულით ვამბობ:
- არ შეგეცოდა?
- დედა, ვაჟა-ფშაველა ჩინებული მონადირე იყო! - გაუმკაცრდა ტონი.
მამუკაც რომ აქ იყოს, მშვიდად დამეძინებოდა.
1 დეკემბერი, სამშაბათი
ზამთრის პირველი დილა ღრუბლიანი გათენდა, - ჩემი მცირე მხედველობისთვის ზედგამოჭრილი ამინდია. სახლიდან რედაქცია სულ ხუთიოდე წუთის სავალზეა, მაინც ჩქარი ნაბიჯით მივდივარ - ჩვევა მაქვს ასეთი, რადგან, რაც თავი მახსოვს, სულ სადღაც მაგვიანდებოდა.
სკოლასთან ნაბიჯი შევანელე - ერთი აქაური პედაგოგის მოსწავლეებისათვის ნათქვამი გამახსენდა: მასწავლებლობა არ აირჩიოთ, ჯოჯოხეთური პროფესიააო. ალბათ, ვერც მიხვდა, როგორ შეურაცხყო ბავშვები და საკუთარი თავიც.
უეცრად ჩემი სკოლა მომაგონდა და ჩემი მოწაფეები ისე მომენატრნენ, გული ყელში მომებჯინა. 17 დეკემბერს სასამართლოში ჩვენი საქმის განხილვაა, - მე, თამილას და ციცინოს დირექტორი საგნის ცოდნას ვერა, მაგრამ პროფესიულ ეთიკას გვიწუნებს.
ირეკება გაკვეთილის ზარი, რომელიც წელიწადზე მეტია, ჩვენ აღარ გვიხმობს.
„პრაიმტაიმის“ ეგზემპლარებთან ერთად ჩვენი ჟურნალის კორექტურაც მოაქვთ, რადგან რედაქციაში ვეღარ ვბეჭდავთ - ბრაილის პრინტერი საბოლოოდ გაფუჭდა, ახლის ყიდვის იმედი კი არ გვაქვს.
4-დან 6-მდე ჩვენს კულტურის სახლში მივდივარ, სადაც სხვებთან ერთად ხალხურ საკრავებზე დაკვრას ვსწავლობ. 6-ზე გაკვეთილი მეწყება. მე, თაკო და ქეთი განსაკუთრებით ბევრს ვსაუბრობთ რუსთველის სტროფზე: „ამა დღემან დამავიწყა...“
- სიყვარულის გამოვლინების მწვერვალი - სხვისი ბედნიერებისათვის საკუთარი კეთილდღეობის უყოყმანოდ დათმობა, - ვამბობ ავთანდილის დიდსულოვნებით კიდევ ერთხელ მოხიბლული.
- აქამდე სიყვარული, თურმე, არ მცოდნია, - გვეუბნება ქეთი, რომელიც მე-6 კლასიდან ჩემი მოწაფეა. ახლა ორივეს გვეცინება ხოლმე იმის გახსენებისას, როგორ არ მინდოდა მისი მასწავლებლობა, რადგან ყველაფერზე იცინოდა. კიდევ კარგი, დედამისი არ მომეშვა, თორემ საუცხოო მეგობარი დამეკარგებოდა.
2 დეკემბერი, ოთხშაბათი
ვჩქარობ: დალაგებაც უნდა მოვასწრო, ბანაობაც, დავარცხნაც, ბაზარიც, რედაქციაშიც დროზე მინდა მივიდე.
ლია ღიმილით მესალმება, ნანა და ნაირა პირველ კორექტურას უსხედან, ნინო „იმედი პლიუსისათვის“ გასაგზავნ ჩემს სტატიას აკაბადონებს, მე და ცირა ალმანახის მასალებს ვარჩევთ. ერთ პატარა რედაქციაში ორი ცირა ვმუშაობთ. ჩემი სეხნია 25 წლის შესანიშნავი გოგონაა. როცა ვინმე რომელიმე ჩვენგანს იკითხავს ხოლმე, თანამშრომლებს ეღიმებათ: „ცირა რომელი? დიდი თუ პატარა?“ - აზუსტებენ გაუგებრობის თავიდან ასაცილებლად.
ბაბალე ყავას ადუღებს, რეზიას ლექსები ამოაქვს და ყავასაც სიამოვნებით სვამს ჩვენთან, თუმცა ყავა რაა, ურთიერთობა სწყურია მასაც და ჩვენც - ყველას.
მწუხრის შემდეგ ისევ გაკვეთილი მაქვს ერთ უცნაურ, საყვარელ გოგონასთან: სალომეს თემების წერას ნოველების წერა ურჩევნია და კარგადაც გამოსდის.
შინ წასვლამდე დღიურის საწერად ვჯდები, რომელიც ბავშვობის შემდეგ აღარ დამიწერია. ფიქრში საკუთარ თავს ვეკითხები: მაინც, რა უფრო აინტერესებთ ჟურნალისტებს ჩვენგან - უსინათლოებისგან? ის, რითაც ჩვეულებრივნი ვართ, თუ ის, რაც ასხვავებს ერთ ადამიანს მეორისაგან? რაზეც რუსთველი იტყვის: „კაცი არ ყველა სწორია, დიდი ძეს კაცით კაცამდიო“. პირველი ნაკლებად მნიშვნელოვანია, რადგან მჭადს მე და ჩემნაირებიც ზუსტად ისევე ვაცხობთ, როგორც მხედველი ადამიანები; რეცხვა-უთოობა, ხეხვა-დალაგებაც უჭირველად შეგვიძლია, სხვაც ბევრი რამ; საგნებიც მხოლოდ მაშინ იცვლიან ადგილს ჩვენს სახლებში, როცა ამას თავად მოვიწადინებთ.
მთავარი ის მეორეა, რის დანახვასაც სულის თვალი და ფაქიზი გული სჭირდება და რის ასახვაც სამწუთიან სიუჟეტში ვერა და ვერ მოხერხდება.
უეცრად ოთახში ჩემი შარშანდელი აბიტურიენტი მარიამ ხიზანიშვილი შემოცქრიალდა, ჩემი „კალამმშვენიერი“. მომენატრეთო, სიყვარული შემომაფრქვია და გაფრინდა.
გარეთ გამოსულს მთვარე შემომეგება. მიყვარხარ-მეთქი! - ხმამაღლა ვუთხარი და შინისკენ გავიჩქარე.
3 დეკემბერი, ხუთშაბათი
დილა სავსეა თოვლის მოლოდინით. ეკლესიაში მიმავალი, ჭილაძის სტრიქონებს ვჩურჩულებ:
მე თოვლს ველოდი ძალიან დიდხანს,
ცისკენ გარბოდა თვალი თავისით...
და, აი, ისიც, მოვა და მკითხავს,
თუმცა რას მკითხავს თოვლი, რა ვიცი?!
წირვის შემდეგ ისევ რედაქციაში ვარ - მარინა პრესას მიკითხავს; რეზია და ზურა ამოდიან; ყავას ვსვამთ; ნინოც შემოგვიერთდა; სიტყვა ჭორიკანა ქალბატონ „პრაიმტაიმზე“ ჩამოვარდა: რეზი ბრაზობს, რომ ჟურნალისტებმა ნათქვამი დაუმახინჯეს. უპრინტერობა ოთხივეს ძალიან გვაწუხებს.
ჩემს საჟურნალო სტატიას ვასწორებ და სადღესასწაულო მწუხრზე მივდივარ.
მერე გაკვეთილზე მოდის ჩემი ფიქრიანი ბიჭი - ზურიკო ლურსმანაშვილი. ენაში ვარჯიშის შემდეგ „ვეფხისტყაოსნის“ გმირების ღრმა გრძნობებზე, უხვად დაღვრილი ცრემლის მშვენიერებაზე ვსაუბრობთ.
თავის ტკივილი თანდათან მეძალება, გამაყუჩებელ აბებს ვსვამ და შინ ვბრუნდები მართლა ძალიან დაღლილი.
4 დეკემბერი, პარასკევი
სადღესასწაულო წირვის შემდეგ რედაქციაში მივდივარ. პირველ საათზე რედკოლეგიაა. ერთიმეორის მიყოლებით მოდიან: ამირანი, ცირა, ზურა, რეზია. მე და ნანა ისედაც აქ ვართ, ნოდარს ცოტა აგვიანდება, ნაზი და ნაირა ვერ მოვლენ, მადლენასაც საპატიო მიზეზი აქვს - პატარა იოვანეს უვლის; აქ არის რედაქციის სასურველი სტუმარი, კეთილშობილი კაცი ბავჩი გურჩიანი.
მე-12 ნომრის მასალების განხილვაზე მეტად ვმსჯელობთ ლიტერატურულ-მხატვრული ალმანახის მე-4 ნომერზე, რომელიც, სხვა დანარჩენი სამი ნომრის მსგავსად, უსინათლოთა კავშირის ხარჯით უნდა გამოიცეს.
თან დღესასწაულია, თან ჩემი გარედაქტორების მეექვსე წლისთავი; ამიტომაც არ ეგების, თითო ჭიქით ერთმანეთი არ ვადღეგრძელოთ. მოგვიანებით ჩემი მეუღლეც შემოგვიერთდა.
არც ლექსის მთქმელები გვაკლდა, არც მომღერლები. ერთმანეთით სავსე ორი საათი სწრაფად გაილია.
ბატონ ანზორ ქველაძესთან თუშური მელოდიები ვისწავლეთ.
6-ზე ისევ გაკვეთილი მაქვს ქეთისთან და წრფელ, სამართლიან თამარ კორინთელთან.
- სულ კარგად უნდა იყოთ, - მეუბნებიან გოგონები გამომშვიდობებისას. - ხომ გახსოვთ ჩვენი პირობა? შვილებიც თქვენ უნდა მოგაბაროთ აღსაზრდელად!
ორივეს ღიმილით ვაცილებ.
5 დეკემბერი, შაბათი
დილით გაკვეთილი მაქვს. ლილეს მოსვლამდე ფანჯარასთან ვდგავარ. ცისკენ აწვდილი ხეები საოცნებოდ მიწვევენ: ვითომ რკინაბეტონის კოლოფში კი არა, ეზობაღიან კოპწია ოდაში ვცხოვრობ. განცდა ისეთი ძლიერია, ბუხარში შეშის ტკაცუნიც მესმის...
აკაკუნებენ, კარის ჭრიალზე ვბრუნდები. ვარლამია, ფონიჭალის ფილიალის თავმჯდომარე: დილა მშვიდობისა. ასე ადრე რამ მოგიყვანაო? გაკვეთილი მაქვს-მეთქი.
აღარ ვოცნებობ: ეზობაღიანი სახლი კი არა, ზოგს საკუთარი კედლებიც არა აქვს. კიბეებზე ჩაძინებული ბავშვები გამახსენდა, რომლებიც თავად ვნახე მეცხრე საავადმყოფოში მისულმა. გული მეკუმშება, რადგან, გალაკტიონისა არ იყოს, „ვერავის ქვეყნად ვერ ვშველი“.
საღამოვდება ნელა, ლამაზად.
გურამი სამსახურიდან დაგვიანებით მოდის. მიყვარს მასთან ერთად სიარული. რვის ნახევრისთვის რადიო თავისუფლების ოფისში ვართ და დღიურის ჩასაწერად ვემზადებით.
დამღლელი დღის შემდეგ ძლივს არსად არ მეჩქარება. გვიან გამეღვიძა და მეუღლემაც შემოაღო კარი. როდის გავიდა, არ გამიგია. ფრთხილ ნაბიჯებზე ეტყობა, ჯერაც მძინარე ვგონივარ.
- რომელი საათია? - ვეკითხები ნამძინარევი ხმით.
- ათის ნახევარია, კარგი ცოლი უკვე საქმით დაღლილიც უნდა იყოს, - ამბობს ღიმილით და ორივეს 27 წლის წინანდელი კვირადღე გვახსენდება, როცა დილით სწორედ ასე მითხრა ახალჯვარდაწერილს.
- მერე ვინ თქვა, კარგი ცოლი ვარ-მეთქი, - ვუთხარი მაშინ და ძილი განვაგრძე.
- ისე, თუ ატყობ, ალერსიან სიტყვებს სულ რომ გადაეჩვიე, - ვეუბნები წყენით.
გაოცდა, სიარული შეწყვიტა:
- ჩამოეშვი, გოგო, ციდან და ადექი.
- ჩამოეშვი არ უნდა მაგას, - დავადევნე გაბუტულმა.
წუთის შემდეგ შემობრუნდა, ჩემკენ წამოვიდა, დაიხარა და მსუბუქი ირონიით მითხრა:
- დილა მშვიდობისა, ცირა, ძვირფასო.
მის ტონს ყურს ვარიდებ და კმაყოფილი ვამბობ:
- აი, ეგრე.
მერე ბიჭებზე ვსაუბრობთ, კიდევ იმაზე, რომ აცივდა და ღუმელი უნდა დავდგათ.
ვდგები, მონატრებულ საშინაო კაბას ვიცვამ, ვივარცხნი, ლოგინებს ვასწორებ და დილის ლოცვას ვკითხულობ, რომ უფრო მშვიდად ვიყო.
მეორე ოთახიდან მარიამის ჭიკჭიკი მესმის. მარიამი ჩემი უფროსი ვაჟის, მამუკას, 6 წლის გოგონაა, ულამაზესი და უსაყვარლესი ბავშვი: სახის კანი თეთრი და უხინჯო აქვს, შუბლი - მაღალი, თვალები - ცისფერი და კამკამა, ცხვირი - პაწია, ტუჩები - ვარდისფერი და ოდნავ გაბუტული, კულულები - ქერა, ენა - ტკბილი, გული - კეთილი. როცა იღიმება, სახე უნათდება ხოლმე და „მარიამ გვირილას“ ვეძახი; როცა ტირის, რაც იშვიათად ხდება - „მარიამ ბზუილას“.
- დიდედას მზეთუნახავს გაუღვიძია, - ვამბობ და ჩემკენ გამოქცეულს გულში ვიკრავ. „რატომ დიდედა და არა ბებია?“ - მეკითხებიან ხშირად. ალბათ, იმიტომ, რომ „დიდედა“ ნაკლებად, „ბებია“ კი აშკარად შემახსენებს, რომ დიდი დრო გასულა, ხოლო ჩემს არსებაში ჯერაც ფეთქავს ის მეოცნებე გოგო.
მაღაზიაში მივდივარ. ცა ისეთი ლურჯია და მზე - ისე უხვი, ლია სტურუას სტრიქონები მახსენდება:
იქნებ, იმიტომ გვაღვრის თავზე
ამდენ ცხელ დღეებს ღმერთი,
რომ არყოფნის სიცივე შეათბოს, შეგვიმსუბუქოს...
საწერ მაგიდას ვუზივარ, რადიო „მუზას“ ვუსმენ, ყავას ვსვამ და წერას ვიწყებ.
საღამოს ექვსზე მარიამთან ერთად ეკლესიაში მივდივარ.
- დიდედა, მართლა მოგწონს ჩემი გალობა? - მეკითხება მოულოდნელად.
- მართლა, აბა! და, რაც მთავარია, უფალს მოსწონს.
მარიამი კისკისებს.
მერე ნინოსა და ზურას შორის ვდგები და ერთად ვგალობთ: „უფალო, ღაღად-ვყავ...“
30 ნოემბერი, ორშაბათი
დილით ტაძარში მეჩქარება - შეკვეთილი წირვაა - ჩვენი მოძღვრის დედის გარდაცვალებიდან მეორმოცე დღეა. გული აუჩუყდა, როცა უფალს მშობლის სულს ავედრებდა.
„მამა 17 წლის წინ გარდაიცვალა, როცა იქნება, დედაც წავა და როგორ გინდა გაძლო ამ ‘უსწორმასწორო’ წუთისოფელში?!“ - ვფიქრობ ნაღვლიანად.
წირვის შემდეგ რედაქციაში მივდივარ: ძველი ინვენტარი ჩამოსაწერია, შემოსული მასალები - წასაკითხი, ჰონორარი - გამოსაწერი...
საღამოს ლილე კლდიაშვილი მოდის ჩემთან, მშვენიერი, ფაქიზი გოგონა, რომელსაც სამ სხვა აბიტურიენტთან ერთად ქართულში ვამზადებ. სიტყვამ მოიტანა და ვუამბობ პატარა ეშმაკის შესახებ, რომელიც თავის უფროს ძმებს ურჩევდა, კარგი საქმეების კეთება არ დაეშალათ ადამიანებისათვის, ოღონდ მუდამ შეეხსენებინათ, არ აჩქარებულიყვნენ და ეს საქმეები ხვალისათვის გადაედოთ; მეორე დღესაც იგივე ეთქვათ და ასე უსასრულოდ.
ლილეს დღეისათვის თემის დაწერა ვერ მოუსწრია და ახლა მორცხვი ღიმილით მეკითხება: ჩემს გულში ხომ არ იჯექით, მასწავლებელო?
ორივეს გვეცინება.
ლილე მიდის და მცირე ხნით შოპენს ვუსმენ. ფიქრებიდან ტელეფონის ზარის ხმა მარკვევს, მეუღლეა:
- ოჯახი აღარ გინდა?
- ჰო, - ვეუბნები და წასასვლელად ვემზადები.
- ჩაის დალევ? - მეკითხება შინ მისულს. კიდევ კარგი, ეს მაინც ზრუნავს ჩემზე, თორემ ხანდახან ისე ვარ, საკუთარი თავისთვის ხელის განძრევაც არ შემიძლია.
მარიამს სძინავს, მამამისი ჯარშია, გურამი - სანადიროდ.
კარზე მსუბუქად აკაკუნებენ.
- გურიკაა, - ვამბობ და კარს ვუღებ.
გურამი მკოცნის, გახარებულია, ხელში ნანადირევი უჭირავს:
- დე, ხელი დაუსვი. ნახე, რა ნაზი ბეწვი აქვს, - მეუბნება ღიმილით.
მე კურდღელს ფრთხილად ვუსვამ თითებს და სიბრალულით ვამბობ:
- არ შეგეცოდა?
- დედა, ვაჟა-ფშაველა ჩინებული მონადირე იყო! - გაუმკაცრდა ტონი.
მამუკაც რომ აქ იყოს, მშვიდად დამეძინებოდა.
1 დეკემბერი, სამშაბათი
ზამთრის პირველი დილა ღრუბლიანი გათენდა, - ჩემი მცირე მხედველობისთვის ზედგამოჭრილი ამინდია. სახლიდან რედაქცია სულ ხუთიოდე წუთის სავალზეა, მაინც ჩქარი ნაბიჯით მივდივარ - ჩვევა მაქვს ასეთი, რადგან, რაც თავი მახსოვს, სულ სადღაც მაგვიანდებოდა.
სკოლასთან ნაბიჯი შევანელე - ერთი აქაური პედაგოგის მოსწავლეებისათვის ნათქვამი გამახსენდა: მასწავლებლობა არ აირჩიოთ, ჯოჯოხეთური პროფესიააო. ალბათ, ვერც მიხვდა, როგორ შეურაცხყო ბავშვები და საკუთარი თავიც.
უეცრად ჩემი სკოლა მომაგონდა და ჩემი მოწაფეები ისე მომენატრნენ, გული ყელში მომებჯინა. 17 დეკემბერს სასამართლოში ჩვენი საქმის განხილვაა, - მე, თამილას და ციცინოს დირექტორი საგნის ცოდნას ვერა, მაგრამ პროფესიულ ეთიკას გვიწუნებს.
ირეკება გაკვეთილის ზარი, რომელიც წელიწადზე მეტია, ჩვენ აღარ გვიხმობს.
„პრაიმტაიმის“ ეგზემპლარებთან ერთად ჩვენი ჟურნალის კორექტურაც მოაქვთ, რადგან რედაქციაში ვეღარ ვბეჭდავთ - ბრაილის პრინტერი საბოლოოდ გაფუჭდა, ახლის ყიდვის იმედი კი არ გვაქვს.
4-დან 6-მდე ჩვენს კულტურის სახლში მივდივარ, სადაც სხვებთან ერთად ხალხურ საკრავებზე დაკვრას ვსწავლობ. 6-ზე გაკვეთილი მეწყება. მე, თაკო და ქეთი განსაკუთრებით ბევრს ვსაუბრობთ რუსთველის სტროფზე: „ამა დღემან დამავიწყა...“
- სიყვარულის გამოვლინების მწვერვალი - სხვისი ბედნიერებისათვის საკუთარი კეთილდღეობის უყოყმანოდ დათმობა, - ვამბობ ავთანდილის დიდსულოვნებით კიდევ ერთხელ მოხიბლული.
- აქამდე სიყვარული, თურმე, არ მცოდნია, - გვეუბნება ქეთი, რომელიც მე-6 კლასიდან ჩემი მოწაფეა. ახლა ორივეს გვეცინება ხოლმე იმის გახსენებისას, როგორ არ მინდოდა მისი მასწავლებლობა, რადგან ყველაფერზე იცინოდა. კიდევ კარგი, დედამისი არ მომეშვა, თორემ საუცხოო მეგობარი დამეკარგებოდა.
2 დეკემბერი, ოთხშაბათი
ვჩქარობ: დალაგებაც უნდა მოვასწრო, ბანაობაც, დავარცხნაც, ბაზარიც, რედაქციაშიც დროზე მინდა მივიდე.
ლია ღიმილით მესალმება, ნანა და ნაირა პირველ კორექტურას უსხედან, ნინო „იმედი პლიუსისათვის“ გასაგზავნ ჩემს სტატიას აკაბადონებს, მე და ცირა ალმანახის მასალებს ვარჩევთ. ერთ პატარა რედაქციაში ორი ცირა ვმუშაობთ. ჩემი სეხნია 25 წლის შესანიშნავი გოგონაა. როცა ვინმე რომელიმე ჩვენგანს იკითხავს ხოლმე, თანამშრომლებს ეღიმებათ: „ცირა რომელი? დიდი თუ პატარა?“ - აზუსტებენ გაუგებრობის თავიდან ასაცილებლად.
ბაბალე ყავას ადუღებს, რეზიას ლექსები ამოაქვს და ყავასაც სიამოვნებით სვამს ჩვენთან, თუმცა ყავა რაა, ურთიერთობა სწყურია მასაც და ჩვენც - ყველას.
მწუხრის შემდეგ ისევ გაკვეთილი მაქვს ერთ უცნაურ, საყვარელ გოგონასთან: სალომეს თემების წერას ნოველების წერა ურჩევნია და კარგადაც გამოსდის.
შინ წასვლამდე დღიურის საწერად ვჯდები, რომელიც ბავშვობის შემდეგ აღარ დამიწერია. ფიქრში საკუთარ თავს ვეკითხები: მაინც, რა უფრო აინტერესებთ ჟურნალისტებს ჩვენგან - უსინათლოებისგან? ის, რითაც ჩვეულებრივნი ვართ, თუ ის, რაც ასხვავებს ერთ ადამიანს მეორისაგან? რაზეც რუსთველი იტყვის: „კაცი არ ყველა სწორია, დიდი ძეს კაცით კაცამდიო“. პირველი ნაკლებად მნიშვნელოვანია, რადგან მჭადს მე და ჩემნაირებიც ზუსტად ისევე ვაცხობთ, როგორც მხედველი ადამიანები; რეცხვა-უთოობა, ხეხვა-დალაგებაც უჭირველად შეგვიძლია, სხვაც ბევრი რამ; საგნებიც მხოლოდ მაშინ იცვლიან ადგილს ჩვენს სახლებში, როცა ამას თავად მოვიწადინებთ.
მთავარი ის მეორეა, რის დანახვასაც სულის თვალი და ფაქიზი გული სჭირდება და რის ასახვაც სამწუთიან სიუჟეტში ვერა და ვერ მოხერხდება.
უეცრად ოთახში ჩემი შარშანდელი აბიტურიენტი მარიამ ხიზანიშვილი შემოცქრიალდა, ჩემი „კალამმშვენიერი“. მომენატრეთო, სიყვარული შემომაფრქვია და გაფრინდა.
გარეთ გამოსულს მთვარე შემომეგება. მიყვარხარ-მეთქი! - ხმამაღლა ვუთხარი და შინისკენ გავიჩქარე.
3 დეკემბერი, ხუთშაბათი
დილა სავსეა თოვლის მოლოდინით. ეკლესიაში მიმავალი, ჭილაძის სტრიქონებს ვჩურჩულებ:
მე თოვლს ველოდი ძალიან დიდხანს,
ცისკენ გარბოდა თვალი თავისით...
და, აი, ისიც, მოვა და მკითხავს,
თუმცა რას მკითხავს თოვლი, რა ვიცი?!
წირვის შემდეგ ისევ რედაქციაში ვარ - მარინა პრესას მიკითხავს; რეზია და ზურა ამოდიან; ყავას ვსვამთ; ნინოც შემოგვიერთდა; სიტყვა ჭორიკანა ქალბატონ „პრაიმტაიმზე“ ჩამოვარდა: რეზი ბრაზობს, რომ ჟურნალისტებმა ნათქვამი დაუმახინჯეს. უპრინტერობა ოთხივეს ძალიან გვაწუხებს.
ჩემს საჟურნალო სტატიას ვასწორებ და სადღესასწაულო მწუხრზე მივდივარ.
მერე გაკვეთილზე მოდის ჩემი ფიქრიანი ბიჭი - ზურიკო ლურსმანაშვილი. ენაში ვარჯიშის შემდეგ „ვეფხისტყაოსნის“ გმირების ღრმა გრძნობებზე, უხვად დაღვრილი ცრემლის მშვენიერებაზე ვსაუბრობთ.
თავის ტკივილი თანდათან მეძალება, გამაყუჩებელ აბებს ვსვამ და შინ ვბრუნდები მართლა ძალიან დაღლილი.
4 დეკემბერი, პარასკევი
სადღესასწაულო წირვის შემდეგ რედაქციაში მივდივარ. პირველ საათზე რედკოლეგიაა. ერთიმეორის მიყოლებით მოდიან: ამირანი, ცირა, ზურა, რეზია. მე და ნანა ისედაც აქ ვართ, ნოდარს ცოტა აგვიანდება, ნაზი და ნაირა ვერ მოვლენ, მადლენასაც საპატიო მიზეზი აქვს - პატარა იოვანეს უვლის; აქ არის რედაქციის სასურველი სტუმარი, კეთილშობილი კაცი ბავჩი გურჩიანი.
მე-12 ნომრის მასალების განხილვაზე მეტად ვმსჯელობთ ლიტერატურულ-მხატვრული ალმანახის მე-4 ნომერზე, რომელიც, სხვა დანარჩენი სამი ნომრის მსგავსად, უსინათლოთა კავშირის ხარჯით უნდა გამოიცეს.
თან დღესასწაულია, თან ჩემი გარედაქტორების მეექვსე წლისთავი; ამიტომაც არ ეგების, თითო ჭიქით ერთმანეთი არ ვადღეგრძელოთ. მოგვიანებით ჩემი მეუღლეც შემოგვიერთდა.
არც ლექსის მთქმელები გვაკლდა, არც მომღერლები. ერთმანეთით სავსე ორი საათი სწრაფად გაილია.
ბატონ ანზორ ქველაძესთან თუშური მელოდიები ვისწავლეთ.
6-ზე ისევ გაკვეთილი მაქვს ქეთისთან და წრფელ, სამართლიან თამარ კორინთელთან.
- სულ კარგად უნდა იყოთ, - მეუბნებიან გოგონები გამომშვიდობებისას. - ხომ გახსოვთ ჩვენი პირობა? შვილებიც თქვენ უნდა მოგაბაროთ აღსაზრდელად!
ორივეს ღიმილით ვაცილებ.
5 დეკემბერი, შაბათი
დილით გაკვეთილი მაქვს. ლილეს მოსვლამდე ფანჯარასთან ვდგავარ. ცისკენ აწვდილი ხეები საოცნებოდ მიწვევენ: ვითომ რკინაბეტონის კოლოფში კი არა, ეზობაღიან კოპწია ოდაში ვცხოვრობ. განცდა ისეთი ძლიერია, ბუხარში შეშის ტკაცუნიც მესმის...
აკაკუნებენ, კარის ჭრიალზე ვბრუნდები. ვარლამია, ფონიჭალის ფილიალის თავმჯდომარე: დილა მშვიდობისა. ასე ადრე რამ მოგიყვანაო? გაკვეთილი მაქვს-მეთქი.
აღარ ვოცნებობ: ეზობაღიანი სახლი კი არა, ზოგს საკუთარი კედლებიც არა აქვს. კიბეებზე ჩაძინებული ბავშვები გამახსენდა, რომლებიც თავად ვნახე მეცხრე საავადმყოფოში მისულმა. გული მეკუმშება, რადგან, გალაკტიონისა არ იყოს, „ვერავის ქვეყნად ვერ ვშველი“.
საღამოვდება ნელა, ლამაზად.
გურამი სამსახურიდან დაგვიანებით მოდის. მიყვარს მასთან ერთად სიარული. რვის ნახევრისთვის რადიო თავისუფლების ოფისში ვართ და დღიურის ჩასაწერად ვემზადებით.
