მალე "სულაკაურის გამომცემლობა" გამოსცემს ბრიტანეთში მცხოვრები მწერლის, ლეო ვარდიაშვილის გახმაურებულ წიგნს „ერთი დიდი ტყის მახლობლად“, რომელიც ერთდროულად 19 ქვეყანაში, 17 ენაზე გამოიცემა, ხოლო ქართულად მას დავით ახალაძე თარგმნის.
ლეო ვარდიაშვილის სადებიუტო რომანი „Hard By a Great Forest“, რომელზეც ყველა წამყვანმა უცხოურმა გამოცემამ დაწერა, 2024 წლის 30 იანვარს გამოსცა ბრიტანულმა გამომცემლობა “Bloomsbury Books“-მა და წიგნი მაშინვე მოექცა ყურადღების ცენტრში. ცნობილმა ბრიტანულმა გაზეთმა The Observer-მა ლეო ვარდიაშვილი 2024 წლის 10 საუკეთესო დებიუტანტ რომანისტს შორის დაასახელა.
წიგნის მთავარი გმირი საბა სულიძე-დონაურია, 1992 წელს, სამოქალაქო ომის გამო, მამასა და ძმასთან ერთად დიდ ბრიტანეთში გადახვეწილი ქართველი, რომელიც ოცი წლის შემდეგ ჩადის სამშობლოში და თავგადასავალიც იწყება. ის, საქართველოში წლების შემდეგ დაბრუნებული მამისა და ძმის კვალს მიუყვება, რომანის სიუჟეტიც ამ ძებნის გზაზე ვითარდება და ის, ძმები გრიმების ცნობილი ზღაპრის, "ჰენზელისა და გრეტელის ისტორიას" ჰგავს.
სანამ ლეო ვარდიაშვილი საქართველოს ისევ ეწვევა და ქართველ მკითხველს შეხვდება, ის რადიო თავისუფლების ამ ინტერვიუში გვიყვება თავის პირველ მწერლურ გამოცდილებაზე, ამ რომანის წერის პროცესზე, წიგნის წარმატების შემდგომ ცხოვრებაზე, საქართველოდან ემიგრაციასა და წლების შემდეგ სამშობლოში დაბრუნებაზე.
ლეო ვარდიაშვილი, ფოტო: Kiera Palmer
რადიო თავისუფლება: ლეო, დიდი მადლობა ინტერვიუსთვის. გილოცავთ წიგნის ასეთ წარმატებას. როგორც ვიცი, დატვირთული ლიტერატურული კვირები გქონდათ და უკვე დაბრუნდით დიდ ბრიტანეთში.
ლეო ვარდიაშვილი: კი, ახლახან დავბრუნდი. გერმანიაში ვიყავი, ნიუ-იორკში, საქართველოშიც - ვიყავი ცოტა ხნით.
რადიო თავისუფლება: როგორი შეგრძნებაა, როცა უცებ იწყება ახალი, მწერლური ცხოვრება?
ლეო ვარდიაშვილი: ეს ჩემთვის ჯერ კიდევ სიურრეალისტური ამბავია, თითქოს ბოლომდე არც მჯერა რა მოხდა. ალბათ, იცით, რომ ეს ჩემი სადებიუტო წიგნია, აქამდე არასოდეს არაფერი დამიწერია და ამ წიგნსაც ჩემთვის ვწერდი, არც ველოდი, რომ ასე გაიყიდებოდა. იმითიც ბედნიერი ვიქნებოდი, თუ ის მხოლოდ დიდ ბრიტანეთში დაიბეჭდებოდა... მაგრამ უცებ 19 ქვეყანაში გაიყიდა. ამას მოჰყვა ღონისძიებები, ინტერვიუები. მოკლედ, მართლა ძალიან დაუჯერებელი იყო. მეუბნებოდნენ, როცა წიგნის მაღაზიებში ფიზიკურად ვნახავდი ჩემს წიგნს, მაშინ დავიჯერებდი, თუმცა ჯერ კიდევ არ მაქვს ეს განცდა.
რადიო თავისუფლება: წიგნი ერთდროულად 19 ქვეყანაში უნდა გამოიცეს, ასეა? თუ 19 ენაზე? ხომ არ გაიზარდა ქვეყნების რიცხვი ამასობაში? საქართველოშიც ელიან თქვენს წიგნს, მისი ქართული სათაური, თუ რაიმე არ შეცვლილა, „ერთი დიდი ტყის მახლობლად“ უნდა იყოს.
ლეო ვარდიაშვილი: ჯერჯერობით ასეა, თუმცა შესაძლოა, შეიცვალოს. ახლა ვმუშაობთ თარგმანზე მთარგმნელთან, დავით ახალაძესთან ერთად. და დიახ, 19 ქვეყანაში გამოიცემა, მათ შორის ბრიტანეთი და ამერიკაა - ესე იგი, 17 ენა გამოდის.
რადიო თავისუფლება: თითქმის ყველგან ამ წიგნს ჰქონდა დადებითი გამოხმაურება. თქვენ როგორ მიიღეთ ეს ამბავი, რომ მსოფლიოს წამყვანი მედიაგამოცემები ასეთ შთამბეჭდავ გამოხმაურებებს აქვეყნებდნენ? როგორი განცდაა, ერთ დღეს რომ იღვიძებ და ყველა შენზე წერს?
ლეო ვარდიაშვილი: მიხარია, რა თქმა უნდა. თან, დედაჩემმა და ჩემმა ოჯახმა დამაბარეს, რომ ვიყიდო ეს გაზეთები მათთვის - უკვე ბევრი მომიგროვდა. ცხადია, წავიკითხე ეს გამოხმაურებები და მაინც არ მტოვებს განცდა, რომ ეს რეალურად ხდება. მაგრამ ასეა და ვიცი, სერიოზულად უნდა მივიღო. მაინც უცნაურია. შეიძლება, შემდეგ წიგნს რომ დავწერ, მერე ვიგრძნობ, რომ ნამდვილად მწერალი ვარ. ჯერ ეს განცდა არ მაქვს.
რადიო თავისუფლება: რამდენიმე გამოხმაურება წავიკითხე ქართველი მკითხველისგანაც, ვინც უკვე წაიკითხა წიგნი ინგლისურად - ნაწილს მოეწონა, ნაწილი აკრიტიკებდა, თუმცა რაც ნამდვილად გამოჩნდა, თავად ამ წიგნის ასეთმა წარმატებამ საქართველოში დიდი სიხარული გამოიწვია და მოლოდინიც გააჩინა - თქვენ თუ გაღელვებთ, ქართველი მკითხველი როგორ მიიღებს ამ წიგნს?
ლეო ვარდიაშვილი: კი, საკმაოდ ვღელავ, როგორ მიიღებენ ამ წიგნს საქართველოში. მინდა ისიც ვთქვა, რომ ბევრი რამ, რაზეც ამ რომანში ვყვები, გამოგონილია, ეს მხატვრული ტექსტია და მკითხველი ამას ადვილად მიხვდება. ასევე, თბილისის ცნობილი წყალდიდობა, რომელსაც ვახსენებ წიგნში, 2015 წელს მოხდა, თუმცა მოქმედება რომანში 2010 წელს ვითარდება. მე ცოტა შევცვალე სიმართლე ამ რომანში, ასევე გეოგრაფია. მაგალითად, თბილისის ბოტანიკური ბაღი მშვენიერი ადგილია, მაგრამ რომანში ის საშიში ტყეა, უფრო დიდი, ვიდრე ის სინამდვილეშია.
მოკლედ, ამ წიგნში ბევრი რამ არის გამოგონილი და ძალიან მაინტერესებს, როგორ მიიღებს მას ქართველი მკითხველი. ეს წიგნი უფრო უცხოელის პერსპექტივიდან დანახულ საქართველოზეა. მე მას ინგლისელი აუდიტორიისთვის ვწერდი. მაგალითად, სამაჩაბლო მოხსენიებულია როგორც სამხრეთი ოსეთი - ისე, როგორც ამ რეგიონს დასავლეთი იცნობს. დასავლური მედიიდან სწორედ სამხრეთ ოსეთად იცნობენ ამ ადგილს.
რადიო თავისუფლება: მოგვიყევით წერის პროცესზეც - დიდხანს წერდით? მე მგონი, ყველა წიგნს აქვს რაღაც თავისი თავგადასავალი და ამ რომანს თუ აქვს თავისი ამბავი?
ლეო ვარდიაშვილი: თავგადასავლის რა გითხრათ, მაგრამ დაახლოებით 6-7 წელი კი ვწერდი. 2015 წელს დავიწყე, როცა თბილისის ცნობილი წყალდიდობა მოხდა და 2021 წელს დავასრულე.
რადიო თავისუფლება: და პარალელურად, მეორე ლეო ვარდიაშვილი, არა მწერალი, რას აკეთებდა?
ლეო ვარდიაშვილი: მე ვმუშაობ „ერნსტ იანგში“, ერთ-ერთ უდიდეს ფინანსურ ორგანიზაციაში, ვარ მრჩეველი საგადასახადო საკითხებში. ძალიან დატვირთული ვარ დღის განმავლობაში და მხოლოდ საღამოობით ვახერხებდი დაჯდომას და წერას. ალბათ, ამიტომაც ვწერდი ამდენი ხანი.
თბილისი, სოლოლაკი, უბანი, სადაც ლეო ვარდიაშვილი იზრდებოდა და სადაც რომანის ერთ ნაწილში ხდება მოქმედება
რადიო თავისუფლება: და რომანის დაწერის ბიძგი ან მიზეზი მაინც რა იყო?
ლეო ვარდიაშვილი: ჩემი საქართველოში დაბრუნება იყო ეს ბიძგი. მე დავბრუნდი დაახლოებით 2011 წელს.
რადიო თავისუფლება: და როდის წახვედით პირველად?
ლეო ვარდიაშვილი: წავედით 1995 წელს. გამოდის, საქართველოში დიდი ხანი არ ვიყავი ნამყოფი. მოკლედ, ასე დაიწყო ეს ყველაფერი, რაც ჩემთვის ძალიან უცნაური გამოცდილება იყო. მინდოდა, რომ ასი პროცენტით სახლში მეგრძნო თავი, როცა თბილისში ჩამოვიდოდი, მაგრამ ასე არ მოხდა. მაინც უცხოდ ვიგრძენი თავი. ოღონდ ეს შეგრძნება, რომ უცხოელი ვარ, მქონდა დიდ ბრიტანეთშიც. და როცა საქართველოშიც იგივე ვიგრძენი, მეწყინა.
ვფიქრობდი, მაშინ სად არის ჩემი სახლი? ის არ არის საქართველოში და ის არ არის ინგლისში. რა გამოდის, რომ უსახლკარო ვარ? უცნაური იყო ჩემს ოჯახთან წლების შემდეგ პირველად შეხვედრაც. ყველას უხაროდა ეს შეხვედრა, თუმცა მას ახლდა უხერხულობაც, რადგან ამ ოც წელში ერთმანეთისთვის უცხოებად ვიქეცით. ჩვენ შორის საუბრებიც იყო უხერხული და თავიდან გვიწევდა ერთმანეთის გაცნობა.
მას მერე საქართველოში წელიწადში 2-3-ჯერ მაინც ჩამოვდივარ და ახლა უკვე ყველაფერი რიგზეა, ჩვენ ოჯახი ვართ, მაგრამ მაშინ, დასაწყისში განცდილი ის უხერხულობა, მტკივნეული იყო და თითქოს წერაში ვცადე გამოსავლის პოვნა. წერა - თერაპიასავით იყო ჩემთვის. მერე ის წყალდიდობა მოხდა, როცა ზოოპარკიდან ცხოველები გამოიქცნენ და ეს მომენტი მოხვდა კიდეც ჩემს წიგნში. ტექსტი ნელ-ნელა რომანს დაემსგავსა, ვიდრე უბრალოდ ჩემი ოჯახის ისტორიის აღწერას. მერე შინაარსიც შეიცვალა და ვიფიქრე, რომ იქნებ დამებეჭდა კიდეც.
რადიო თავისუფლება: ანუ ცოტათი თქვენი ამბავიც არის ამ წიგნში.
ლეო ვარდიაშვილი: დასაწყისი ნამდვილად ავტობიოგრაფიულია. სახლში დაბრუნების იდეა და გიცნობს თუ არა შენი ქვეყანა. სხვათა შორის, ეს განცდა დღემდე მაქვს, რადგან საქართველოში ყველას ტურისტი ვგონივარ. შეიძლება ეს გარეგნობის და აქცენტის გამოა. ქართულად კი ვლაპარაკობ, მაგრამ აქცენტით. ეს აღქმა ჩემ მიმართ მაინც მაწუხებს და ვცდილობ ქართულად დავიწყო ხოლმე ლაპარაკი, რომ იცოდნენ, რომ მე ქართველი ვარ.
რადიო თავისუფლება: ცოტა მეტს ხომ ვერ მოგვიყვებით, როგორ და რატომ წახვედით ქვეყნიდან - თქვენს ბიოგრაფიაში წერია, რომ 90-იან წლებში თქვენი ოჯახი ლტოლვილად წავიდა დიდ ბრიტანეთში.
ლეო ვარდიაშვილი: რაიმე განსაკუთრებული მიზეზი არ ყოფილა. იმ წლებში უამრავმა ადამიანმა დატოვა საქართველო. 1991 წლის შემდეგ ძალიან ცუდი პერიოდი იყო, ძალიან პატარა ვიყავი, მაგრამ მე მახსოვს ეს დრო. ვფიქრობ, ჩემი მშობლების სურვილი და მიზანი იყო ევროპაში უკეთესი განათლების მიღება და რამდენიმე წლის შემდეგ დაბრუნება, მაგრამ ეს ასე არ მოხდა. სკოლას მოჰყვა კოლეჯი, მერე უნივერსიტეტი, მერე სამსახური და როგორც ხდება ხოლმე, მერე ბრიტანული პასპორტიც. მე საქართველო დავტოვე მამასთან, ჩემს დედინაცვალსა და ნახევარ ძმასთან ერთად. დედა თბილისში დარჩა და ისევ იქ ცხოვრობს.
თბილისის ზოოპარკის ბინადარი ბეჰემოთი ბეგი, რომლის ფოტომაც წყალდიდობისას მთელი მსოფლიო მოიარა
რადიო თავისუფლება: საინტერესოა, როგორ ხდება წიგნი ბესტსელერი ისეთ დიდ ბაზარზე, როგორიც, მაგალითად, ბრიტანული წიგნის ბაზარია. გარდა დაწერისა, რა გააკეთეთ ამ წიგნის პოპულარიზაციისთვის? თუ ეს იღბლის ამბავიცაა? თუ ლიტერატურული აგენტის კარგი მუშაობის შედეგი?
ლეო ვარდიაშვილი: ნამდვილად არ ვიცი. რაღაც თეორიები მაქვს, თუ რატომ მოხდა ეს. ბრიტანეთში აუცილებლად უნდა გყავდეს აგენტი, ისე გამომცემლობას ვერ დაუკავშირდები. აგენტის ყოლაც არ არის მარტივი, რადგან ისინი თვეში სულ ცოტა ორას ხელნაწერს იღებენ და წარმოიდგინეთ, ეს წელიწადში რამდენი ტექსტია. ჩემი აგენტი, მაგალითად, ამ ტექსტებიდან არჩევს სულ 2-3 ავტორს. მაგრამ თუ აგენტი უკვე გყავს, მან უნდა მიჰყიდოს შენი წიგნი გამომცემელს. მეც გავგზავნე ჩემი რომანი მასთან 2022 წელს, ომი უკრაინაში ახალი დაწყებული იყო და ყურადღებაც მეტად იყო მოპყრობილი რეგიონისკენ, უკრაინისა და საქართველოსკენაც. ჩემმა აგენტმა, სარამ, ეს წიგნი ლონდონის წიგნის ფესტივალზეც წარადგინა და სადღაც ორ კვირაში გადაწყდა ამ წიგნის ბედიც.
რადიო თავისუფლება: ძალიან შეიცვალა ამ ამბის მერე თქვენი ცხოვრება? ან როგორ?
ლეო ვარდიაშვილი: არც ისე. მე ისევ ვმუშაობ და არ მგონია, რომ წიგნების წერა საუკეთესო გზაა გასამდიდრებლად. ვცხოვრობ ბირმინგემში. მოკლედ, დიდად არაფერი შეცვლილა. ახლა უფრო შემდეგი წიგნის დაწერაზე ვღელავ.
რადიო თავისუფლება: მკითხველებს რა აინტერესებთ ამ წიგნში ყველაზე მეტად? რას გეკითხებიან? როდესაც ქართველი ავტორები მონაწილეობენ ლიტერატურულ ფესტივალებში, და ეს გამოცდილება მეც მაქვს, დღემდე სვამენ კითხვას, მაგალითად, სტალინზე, საბჭოთა კავშირზე, ომზე, რუსეთზე...
ლეო ვარდიაშვილი: დაახლოებით ეგეთ რამეებს. მართლა ეგრე იყო 90-იანებში? დენი არ გქონდათ? გაზი არ გქონდათ? და უკვირთ.
რადიო თავისუფლება: ყველაზე მეტად რა მოსწონთ მკითხველებს ამ წიგნში ან რის გამო მიგიღიათ კრიტიკა? რა დაგამახსოვრდათ?
ლეო ვარდიაშვილი: კრიტიკა ასე არ მახსენდება, ზოგ ადამიანს შეიძლება უბრალოდ არ მოეწონოს წიგნი და ეს ნორმალურია. ვიღაცას პირიქით, მოეწონება. ეს ბუნებრივია, თუმცა, ყველას მოსწონს ნოდარის პერსონაჟი. ჩემთვის ეს ცოტა გასაკვირი იყო, არ ველოდი, რომ მკითხველი მას ასე შეიყვარებდა.
რადიო თავისუფლება: სხვათა შორის, საქართველოში უკვე გაიმართა დისკუსია, სადაური მწერალია ლეო ვარდიაშვილი: ინგლისურენოვანი ქართველი მწერალი თუ ბრიტანელი მწერალი. თქვენ თავად როგორ წარადგენთ ხოლმე თავს?
ლეო ვარდიაშვილი: ალბათ, უფრო სწორი იქნება ქართული წარმოშობის ინგლისელი მწერალი. მე ეს წიგნიც ინგლისურად დავწერე. სანამ ქართულად არ დავწერ რამეს, ალბათ ვერც ვიტყვი, რომ მე ქართველი მწერალი ვარ. თუმცა, ჩემი მშობლები ქართველები არიან. შემიძლია ქართული პასპორტიც მქონდეს, ჯერ არ მაქვს, რადგან ვზარმაცობ. იცით, სასაცილო რა არის, ჩემს ბრიტანულ პასპორტს რომ ვუყურებ, იქ წერია, რომ მე ბრიტანეთის მოქალაქე ვარ, თუმცა დაბადების ადგილად მიწერია თბილისი, საქართველო.
"ქართლის დედა", რომელსაც ავტორი რომანში ხშირად ახსენებს
რადიო თავისუფლება: როცა ამ წიგნს წერდით, ფიქრობდით ევროპელ მკითხველზე? დასავლეთის აუდიტორია როგორ მიიღებდა მას?
ლეო ვარდიაშვილი: კი, ასი პროცენტით. მე ეს წიგნი დავწერე ინგლისელი მკითხველისათვის. ძალიან მინდოდა, რომ მათთვის საქართველო გამეცნო. მართალია, ეს მხატვრული ნაწარმოებია, მაგრამ ვეცადე მაქსიმალურად ბუნებრივი პერსონაჟები შემექმნა. ასევე ატმოსფეროც, რაც საქართველოშია, ჩვენი სტუმარმასპინძლობა მეჩვენებინა, ქართული იუმორი, ზოგიერთი ქართული გამონათქვამი მიმეტანა დასავლეთის საზოგადოებამდე და მგონი, ეს უკვე ხდება და ძალიან მიხარია.
რადიო თავისუფლება: ერთ გამოხმაურებაში ამ წიგნს უწოდებენ „ღია ბარათს საქართველოზე“. მეც მქონდა ეს განცდა, რომ ერთ წიგნში გინდოდათ ყველაფერი მოგეთხროთ ამ ქვეყანაზე. მისი რთული პერიოდები, ომი, 90-იანი წლების თბილისი, სამაჩაბლოს კონფლიქტი, ხასიათები და ა.შ.
ლეო ვარდიაშილი: ჯერ მაინც ამბავი მქონდა მოსაყოლი, თუმცა ჩემი მეორე მიზანი თბილისზე თხრობაც იყო, სოლოლაკის გაცნობა მკითხველისთვის. ისევე, როგორც თბილისსგარე საქართველოზე, ულამაზეს მთებზეც მინდოდა მომეთხრო ინგლისელი მკითხველისათვის. აქ ხშირად ხდება ხოლმე, როცა ვამბობ, რომ საქართველოდან ვარ, მეკითხებიან, ამერიკის შტატს გულისხმობ? და მე სულ ვამბობ, არა, ქვეყანაა ასეთი, საქართველო. უამრავ ადამიანს არაფერი სმენია ჩვენზე.
რადიო თავისუფლება: ანუ მაინც საქართველო გამოდის ამ წიგნის დაწერის მთავარი ბიძგი.
ლეო ვარდიაშვილი: მე საქართველო ბავშვმა დავტოვე და ზრდასრული ადამიანი დავბრუნდი და თავიდან შემიყვარდა ეს ქვეყანა. სულ სხვა თვალით შევხედე მას.
რადიო თვისუფლება: როგორი იყო დაბრუნება? ბევრი რამ იყო მოულოდნელი და ახალი?
ლეო ვარდიაშვილი: პირველად რაც გავაკეთე, სოლოლაკში ვიბოდიალე, ჩემს უბანში. ჩემი ძველი სკოლა ვნახე. ძალიან ნოსტალგიური იყო, რადგან იქ გავიზარდე. ისევ და ისევ ბოტანიკური ბაღის ნახვა იყო რაღაცნაირად მტკივნეული, რადგან იქ ჩემს ბებიასთან ერთად ყოველდღე დავდიოდი.
რადიო თავისუფლება: რომანის შინაარსს ამ ინტერვიუში დეტალურად ვერ შევეხები, რადგან ქართველ მკითხველს ის ჯერ წასაკითხი აქვს, თუმცა ტექსტთან დაკავშირებით ერთი-ორი კითხვა მაინც მინდა, დაგისვათ - ის სავსეა მინიშნებებით და მთავარი გმირიც, საბა, ამ მინიშნებებს როგორც გზამკვლევს, ისე იყენებს. ეს მინიშნებები არის მამის დატოვებულ ხელნაწერში, საბას ძმის მიერ ქუჩებში დატოვებულ გრაფიტებში - ეს არის ერთგვარი „გამოცანა სტრიქონები“ "ჰენზელი და გრეტელიდან", "რომეო და ჯულიეტადან", "ოზის ჯადოქრიდან“... წიგნის ამ ხაზით რაზე ამახვილებთ ყურადღებას?
ლეო ვარდიაშვილი: ეს უბრალოდ ჩემი წერის სტილია. მე მიყვარს ზოგადად მაგიური რეალიზმი - ეს რომანი არ არის ამ ჟანრის მთლიანად, თუმცა მასში მაგიური რეალიზმის ელემენტები მოიძებნება. იცით, რომ „ბაბა იაგას“ ტყე რეალურად არ არსებობს თბილისში, მაგრამ, მე მომწონდა ასე წერა - როცა სინამდვილე და გამოგონილი არეულია. მგონი ეს რომანს უფრო საინტერესოს ხდის, როცა მასში რაღაც ფანტასტიკური ამბებიც ხდება.
თბილისის წყალდიდობა, 13 ივნისი, 2015 წელი
რადიო თავისუფლება: წყალდიდობის და ზოოპარკიდან ცხოველების გამოქცევის ამბავი კი ჰგავს ისე გამოგონილს. ეს მონაკვეთი წიგნში რაიმეს მეტაფორაა თქვენთვის როგორც მწერლისთვის? თუ უბრალოდ ეგ ამბავი მოგეწონათ სიუჟეტისთვის?
ლეო ვარდიაშვილი: ეგ ამბავი მომეწონა და მაგის გარდა, ვიღაცამ აღნიშნა ამას წინათ, რა იქნებოდა, ცხოველებიც რომ ლტოლვილად იქცნენო - ისინიც ხომ თავიანთი შეჩვეული გარემოდან ახალ, საშიშ გარემოში მოხვდნენ. ესეც კიდევ ერთი აღქმაა ლტოლვილობის გამოცდილებისა. ეს აბსოლუტურად დაუჯერებელი რამეა დასავლელი მკითხველისთვის - ვეფხვი დარბოდეს სოლოლაკის ქუჩებში.
რადიო თავისუფლება: წიგნში თქვენ ეხებით სამაჩაბლოს კონფლიქტს და მასში გვხვდება რამდენიმე ფრაზა, რომლებმაც ქართველ მკითხველს გაუჩინა კითხვებიც. მაგალითად, ვგულისხმობ რომანის ერთი პერსონაჟის ფრაზას, როცა ის ამბობს, რომ „რუსები, ქართველები. Რა განსხვავებაა? რომ ყველა ჭურვი კლავს“ ან „რუსებს ყველაფერს ვერ დავაბრალებ“ - როგორია თქვენი აღქმა ამ კონფლიქტისა, რა დამოკიდებულება გაქვთ, რისი ხაზგასმა გსურდათ ამ ფრაზებით?
ლეო ვარდიაშვილი: ჩემთვის, როგორც მწერლისთვის, მთავარია, რომ ვაჩვენო, რას იწვევს ზოგადად ესა თუ ის კონფლიქტი. ნოდარი კი ამ ფრაზებით ცდილობს თქვას, რომ აბსოლუტურად არ გაღელვებს ვისგან წამოსული ტყვიაა, როცა შენი ქალიშვილი კვდება. შედეგი იგივეა, ქართველი ისვრის, ჩინელი თუ რუსი, შენი შვილი მკვდარია. და შენ აღარ გაღელვებს მიზეზები და კონფლიქტის მიღმა პოლიტიკა. ეს მინდოდა მეჩვენებინა ამ რომანშიც, რომელიც ძალიან გააზრებულად ერიდება პოლიტიკას.
რადიო თავისუფლება: თქვენ თუ გყავთ საყვარელი პერსონაჟი ამ წიგნში?
ლეო ვარდიაშვილი: ალბათ ნინო. ნინოს ხმა. ეს მეტაფორაა იმისა, თუ რა მოხდა მთავარ გმირსა და ნინოს შორის. ყველაფერს ვერ ვიტყვი, თუმცა ეს ძალიან გაბრაზებული ხმაა.
რადიო თავისუფლება: როგორ ფიქრობთ, ეს წიგნი ბევრ უცხოელს ჩამოიყვანს საქართველოში?
ლეო ვარდიაშვილი: ეს უკვე ხდება. ჩემი გამომცემელიც გეგმავს ზაფხულში საქართველოს ეწვიოს.
რადიო თავისუფლება: ალბათ, უკვე გეკითხებიან, ახალი წიგნის წერა თუ დაიწყეთ და და თუ შეიძლება გაგვიმხილოთ რაზე იქნება ის?
ლეო ვარდიაშვილი: დეტალებს ვერ გეტყვით, მაგრამ 20 000 სიტყვა დაწერილია, ვმუშაობ. თუმცა ამ წიგნთან არანაირი კავშირი მას არ ექნება. ეს არ იქნება საქართველოზე, თუმცა მასში ქართველებს შეხვდებით. ესაა, რაც ახლა შემიძლია გითხრათ.