„ევროპაში მსგავსი კანონი არ გვაქვს“ - გერმანიის კანცლერი პრემიერ კობახიძეს

„ევროკავშირს არ აქვს მსგავსი კანონმდებლობა“, - თქვა კანცლერმა შოლცმა კობახიძის საპირისპირო მტკიცებაზე პასუხად.

ეს ირაკლი კობახიძის პირველი საერთაშორისო ვიზიტია „ქართული ოცნების“ მიერ „აგენტების კანონის“ ხელახლა დაანონსების შემდეგ.

ლიდერების ძირითადი აქცენტები, კრიტიკის მთავარი ხაზი და გერმანიის კანცლერის თარჯიმნის „რადიკალად“ და „ნაცად“ მოხსენიება - ამ სტატიაში პრემიერის ბერლინში ვიზიტს ვაჯამებთ.

ვიზიტის შინაარსი: მოკლედ

გერმანია, რომელიც ევროკავშირის გაფართოებისადმი ტრადიციულად სკეპტიციზმით გამოირჩეოდა, უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანმა ომმა მკვეთრად შეცვალა.

ომის შემდგომი შემობრუნების, „ცაიტენვენდეს“ ფონზე, ბერლინი ღიად უჭერს მხარს ძლიერი ევროპის იდეას, ევროკავშირის გაფართოებას, - და, მათ შორის, საქართველოს გაწევრებას ევროკავშირში.

კანცლერის განცხადებებშიც ეს იკითხებოდა: ევროკავშირი - და, მათ შორის, გერმანია, - მზადაა, კანდიდატ საქართველოს ხელი შეუწყოს ევროინტეგრაციაში.

მაგრამ გერმანია საქართველოს გასაწევ სამუშაოზეც მიუთითებს.

ევროინტეგრაციის გზაზე კი „ქართული ოცნების“ მიერ შემობრუნებული „აგენტების კანონი“ სერიოზულ შეშფოთებას იწვევს.

საქართველოს პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძის ვიზიტი ბერლინში 12 აპრილს გაიმართა. პრემიერი კობახიძე შეხვდა:

• გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის კანცლერს, ოლაფ შოლცს;
• პრეზიდენტს, ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერს;
• ბუნდესტაგის პრეზიდენტს, ბერბელ ბასს.

სამივე შეხვედრა, ტრადიციულად, დახურულ კარს მიღმა წარიმართა. პრესასთან მოკლე კომენტარები მხოლოდ ქვეყნების პირველი პირების შეხვედრას მოჰყვა.

რა თქვა ოლაფ შოლცმა

კანცლერმა შოლცმა ჯერ ევროინტეგრაციის მიმართულებით საქართველოს მიღწევებზე ისაუბრა, - თქვა, რომ გერმანია იმთავითვე უჭერდა მხარს ქვეყნისთვის ევროპული პერსპექტივის მინიჭებას; რომ ბერლინისთვისაც მნიშვნელოვანია 2023 წლის დეკემბერში მიღებული გადაწყვეტილება, რომლითაც საქართველო ევროკავშირის წევრობის კანდიდატი გახდა.

ამის შემდეგ „პრობლემებზე საუბრის“ მნიშვნელობას გაუსვა ხაზი და საკუთარ სიტყვაში, - არა ჟურნალისტების კითხვაზე პასუხად, - გააკრიტიკა „ქართული ოცნების“ მიერ ხელახლა ინიციირებული კანონპროექტი „უცხოური ძალის ინტერესების გატარების“ შესახებ.

კანცლერის თანახმად, გერმანია, ისევე, როგორც მთელი ევროკავშირი, „ძალიან კრიტიკულები“ იყვნენ ამ კანონპროექტისადმი.

მას შემდეგ, რაც შარშან მისი მიღება შეჩერდა, ძალიან დიდი იმედი გვქონდა, რომ კიდევ ერთხელ აღარ მოხვდებოდა დღის წესრიგშიო.

თქვა ისიც, რომ „ახალი კანონპროექტი პრაქტიკულად არ შეცვლილა“ და „ის თითქმის იგივეა, რაც შარშანდელი“.

შემდეგ ხაზი გაუსვა საქართველოს მოსახლეობისა და ევროპელი პარტნიორების პოზიციების თანხვედრას:

„ძალიან დიდი იმედი გვაქვს, რომ ამ კანონს არ მიიღებს საქართველო და პარლამენტი გაითვალისწინებს ჩვენს და საქართველოს მოსახლეობის კრიტიკულ პოზიციას“.

პრემიერი თარჯიმნის წინააღმდეგ

შოლცი-კობახიძის რემარკებიდან ორიოდე საათში „ქართული ოცნების“ პარლამენტის წევრმა, „ქართული ოცნების“ პრესცენტრის ყოფილმა უფროსმა, გრეტა წიწავამ ფეისბუკზე დაწერა, რომ კანცლერ შოლცის სიტყვა არაზუსტად თარგმნეს.

მან თარჯიმანს, ზაალ ანდრონიკაშვილს, - ილიაუნის პროფესორს, - „ნაცმოძრაობის მეხოტბე“ უწოდა.

ზაალ ანდრონიკაშვილი მალევე გააკრიტიკა თავად პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემაც პრესკონფერენციის შემდეგ ქართულ პროსახელისუფლებო ტელევიზიებთან - „იმედთან“, „პოსტივისთან“, საზოგადოებრივ მაუწყებელთან, აჭარის ტელევიზიასა და „რუსთავი 2“-თან - საუბარში:

„თარჯიმანი არის ოპოზიციური პარტიის სახე, წარმომადგენელი. ამის მიუხედავად, ის თარგმნიდა ამ პრესკონფერენციას და ეს პრივილეგია ბოროტად გამოიყენა, - როგორც ნაცები იყენებენ, - კანცლერის საუბრის გაყალბებისთვის“.

კობახიძის მტკიცებით, თარჯიმანმა „გააყალბა ეს წინადადება და, როცა კანცლერს არ უხსენებია სიტყვა „აგენტების კანონი“, მან ეს ტერმინი გამოიყენა“.

„პრობლემა ის კი არ არის, რომ ოპოზიციონერმა პოლიტიკოსმა გააყალბა. პრობლემაა ბიუროკრატიაში. იმედი მაქვს, გაერკვევა, როგორ მოხდა რადიკალის ჩართვა და იმედი მაქვს, მოსთხოვენ პასუხს კანცლერის სიტყვების გაყალბებაზე“, - თქვა მან.

ზაალ ანდრონიკაშვილი, რომელიც გერმანიის კანცლერის სიტყვას სინქრონულად თარგმნიდა, ილიაუნის პროფესორია კულტურის კვლევების მიმართულებით.

ის 2006 წლიდან არის ბერლინის ლიტერატურისა და კულტურის ცენტრის მეცნიერ-თანამშრომელი.

ზაალ ანდრონიკაშვილი რადიო თავისუფლებას განუმარტავს, რომ კანცლერმა შოლცმა ნამდვილად გამოიყენა სიტყვათშეთანხმება „კანონი უცხო ქვეყნის გავლენების შესახებ“.

„მაგრამ რადგან საქართველოში ეს კანონი ცნობილია, როგორც კანონი „აგენტების შესახებ“, რომ არ შექმნილიყო გაუგებრობა და ვინმეს რომ არ ეფიქრა, რომ რაღაც სრულიად სხვა კანონზეა ლაპარაკი, ვარჩიე ის სახელი, რომლითაც კანონს საქართველოში იცნობენ“, - განმარტავს ზაალ ანდრონიკაშვილი.

„სათაურისგან დამოუკიდებლად, იმის შინაარსი, რაც თქვა ფედერალურმა კანცლერმა, კონკრეტულად ამ კანონის შესახებ, სიტყვასიტყვით სწორია და ყველას შეუძლია გადაამოწმოს“, - ამბობს იგი.

ცვლის ეს რამეს?

რადიო თავისუფლებამ სიტყვის დედანიც გადაამოწმა.

კანცლერს კანონპროექტის დასახელებისას ფორმულირება - „აგენტების კანონი“ არ უხმარია, თუმცა მისი განცხადების კრიტიკული ელემენტები იგივეა, რაც ანდრონიკაშვილის თარგმანში.

სიტყვასიტყვით მან თქვა:

„ამ ვითარებაში მნიშვნელოვანია ვილაპარაკოთ პრობლემებზე. ამიტომ მსურს კიდევ ერთხელ ვთქვა, რომ ჩვენ, ისევე, როგორც მთელი ევროკავშირი, კრიტიკულები ვიყავით „უცხოური გავლენის ორგანიზაციების შესახებ“ [ოფიციალური დასახელებაა: კანონი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ - რ.თ.] კანონის მიმართ. მას შემდეგ, რაც ის გაიწვიეს, ძალიან ვიმედოვნებდით, რომ მას აღარ მიიღებდნენ. ახლა კვლავ არის განზრახვა ახალი კანონის მიღებისა იმავე მიმართულებით და ჩვენი კრიტიკა იგივე რჩება, როგორც მაშინ. იმედი გვაქვს, რომ ეს კანონიც ისევე არ იქნება მიღებული, არამედ [ხელისუფლება] უცვლელად [ისევე, როგორც მაშინ] იქნება ორიენტირებული ჩვენი და სხვების კრიტიკულ გამონათქვამებზე ამასთან დაკავშირებით. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ასეთი კანონები არაა საჭირო“.

კობახიძემ, პრესკონფერენციის შემდეგ ჟურნალისტებთან საუბარში გერმანიის ბიუროკრატიაც გააკრიტიკა და თქვა, რომ „ბიუროკრატიის პასუხისმგებლობაა, რომ კანცლერს მიუტანონ სწორი ინფორმაცია კანონპროექტთან დაკავშირებით, რაც როგორც ჩანს, სათანადოდ არ მოხდა“.

შოლცი სამოქალაქო საზოგადოების მნიშვნელობაზე

მას შემდეგ, რაც „აგენტების კანონპროექტი“ გააკრიტიკა, პრესკონფერენციაზე კანცლერმა შოლცმა ხაზი გაუსვა სამოქალაქო საზოგადოების მნიშვნელობას.

უფრო ზუსტად, თქვა: „ჩვენს საუბარში კიდევ ერთხელ გავუსვი ხაზი სამოქალაქო საზოგადოების მნიშვნელობას, ოპოზიციისა და მთავრობის თანამშრომლობას, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანია საზოგადოებრივი განვითარებისთვის“.

საქართველოში არაერთი გერმანული ფონდი ფუნქციონირებს: ჰაინრიხ ბიოლის, კონრად ადენაუერის, ფრიდრიხ ებერტისა და ფრიდრიხ ნაუმანის ფონდები.

გარდა იმისა, რომ ისინი თავადაც მუშაობენ ადამიანის უფლებების თუ დემოკრატიის საკითხებზე, სხვა ორგანიზაციებსა და ფიზიკურ პირებს - ჟურნალისტებს, მეცნიერებს, მკვლევრებს - უწევენ ფინანსურ დახმარებას ამა თუ პროექტის განსახორციელებლად.

იმ შემთხვევაში, თუკი „ქართული ოცნების“ საპარლამენტო უმრავლესობა „აგენტების კანონს“ მიიღებს, ეს ფონდებიც „უცხოურ ძალად“ გამოცხადდება.

ეს იმიტომ, რომ კანონპროექტი „უცხოურ ძალად“ განსაზღვრავს „უცხო სახელმწიფოს, უცხო ქვეყნის ფიზიკურ ან იურიდიულს პირს“. ყველა ჩამოთვლილი ორგანიზაცია კი იურიდიული პირია გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკაში.

ტერმინი „უცხოური ძალა“ კი არამეგობრულად ჟღერს, - როგორც ევროკავშირის კიდევ ერთი ქვეყნის, ჩეხეთის ელჩმა, პეტრ კუბერნატმა განაცხადა, სიტყვათშეთანხმება „უცხოური ძალა“ „მეგობრულად ნამდვილად არ ჟღერს, როცა დახმარება პარტნიორებისგან მოდის“.

კობახიძეს ოლაფ შოლცმაც გაახსენა გერმანიის მხარდაჭერა:

• „გერმანია საქართველოს 1992 წლიდან უჭერს მხარს სოციალური, ეკონომიკური, სამართლებრივი სახელმწიფოსა და დემოკრატიის აშენების გზაზე;
• ჩვენ ძალიან მჭიდრო პარტნიორები ვართ განვითარების, თანამშრომლობის საქმეში და გვახარებს მომავალი თანამშრომლობაც“.

ამასთან, კანცლერმა შოლცმა ხაზი გაუსვა საქართველოს მიერ კანდიდატის სტატუსის მოპოვების შემდეგ გადასადგმელ ნაბიჯებს:

„ახლა ძალიან მნიშვნელოვანია ამ პროცესის [რეკომენდაციების შესრულების] იმდენად კარგად ორგანიზება, რომ წევრობისთვის საჭირო ყველა კრიტერიუმი განვითარდეს. აქ მნიშვნელოვანია სამართლებრივი, ეკონომიკური რეფორმები, მაგრამ, პირველ რიგში, ასევე სამართლებრივი სახელმწიფო და დემოკრატია“.

კობახიძე იცავს კანონპროექტს

კანცლერ შოლცის მიერ „აგენტების კანონპროექტის“ კრიტიკაზე პასუხად. პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ პრესკონფერენციაზე კიდევ ერთხელ დაიცვა თავისი პოლიტიკური გუნდის ინიციატივა.

„ერთადერთი, რასაც კანონპროექტი ითვალისწინებს, არის არასამთავრობო ორგანიზაციების მხრიდან ფინანსების ყოველწლიური გასაჯაროება“, - განაცხადა პრემიერმა.

მან ასევე განაცხადა, რომ „აქამდე ვერ მოხდა იმის დასაბუთება, ამ არასამთავრობო ორგანიზაციების მხრიდან გამჭვირვალობის პრინციპი რატომ არ უნდა იყოს დაცული“.

ირაკლი კობახიძემ თქვა ისიც, რომ „არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც უცხოური ქვეყნების ინტერესით მოქმედებენ, ახორციელებენ გარკვეულ ნაბიჯებს და 2020 წლის შემდეგ უკვე იყო მცდელობის ორი შემთხვევა, რომ ხელისუფლება შეიცვალოს არა საპარლამენტო, დემოკრატიული არჩევნების, არამედ ქუჩაში გამოსვლების გზით“.

იქვე განაცხადა, რომ „დაფინანსება ბოლო წლების განმავლობაში მოხდა, მათ შორის არალეგალური გზებით, რაც ბოლო პერიოდში ყალიბდება არალეგალურ პრაქტიკად“.

ჟურნალისტებს არ უკითხავთ, საგამოძიებო უწყებები სწავლობენ თუ არა მის მიერ ნახსენები „არალეგალური გზებით დაფინანსებას“, და ვისზეა კონკრეტულად საუბარი.

„ევროკავშირში ასეთი კანონი არ გვაქვს“

იმავე სიტყვაში პრემიერ-მინისტრმა კობახიძემ განაცხადა, რომ მისი გუნდის წარდგენილი კანონპროექტი „შეესაბამება ყველა ძირითად პრინციპს“ და „ცოტა ხნის წინ გამჭვირვალობის შესახებ კანონპროექტს ევროკომისიამაც დაუჭირა მხარი“.

ბერლინში პრესკონფერენციაზე კანცლერ შოლცს ეს შეკითხვა ტელეკომპანია „იმედის“ ჟურნალისტმა დაუსვა:

„საქართველოს პრემიერმა თქვა, რომ ევროკომისიასაც აქვს იგივე სახის ინიციატივა ინიციირებული. ვიცით, რომ ევროპაში აქტუალურია ამ სფეროს რეგულაციები, ძალიან ბევრ ქვეყანას აქვს მიღებული იგივე ან მსგავსი კანონი. ჩვენთვის საინტერესოა, ამ ფონზე რატომ არიან შეშფოთებული ევროპელი პარტნიორები, თუკი იგივე ან მსგავსი ფორმით არსებული რეგულაციები მოქმედებს ევროპასა და შეერთებულ შტატებში?“

კანცლერ შოლცის პასუხი წინააღმდეგობაში მოდიოდა კობახიძის მტკიცებასთან:

„ევროკავშირს არ აქვს მსგავსი კანონმდებლობა“.

ოლაფ შოლცმა განაცხადა, რომ მართალია, „არსებობს დისკუსია იმის შესახებ, რომ დამყარდეს გამჭვირვალობა სხვადასხვა სფეროში, მაგრამ ეს სრულიად სხვა კონცეფცია გახლავთ“.

მისივე თქმით, ამაზე „ჯერ გადაწყვეტილება არ არის და, დიდი ალბათობით, არც იქნება“.

„ქართული ოცნების“ ლიდერები 2023 წლიდან ამტკიცებენ, „უცხოეთის გავლენის აგენტების“ მსგავსი ინიციატივები კანადასა და ევროკავშირშიც აქვთ, თუმცა ეს მტკიცება სიმართლეს არ შეესაბამება.

კიდევ უფრო კრიტიკული ხმები ბუნდესტაგიდან

„აგენტების კანონპროექტისადმი“ გერმანიის აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე კიდევ უფრო კრიტიკული პოზიციები აქვთ გერმანიის საკანონმდებლო ორგანოში, ბუნდესტაგში.

ბუნდესტაგის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარემ, მიხაელ როთმა ბოლო ერთ კვირაში რამდენიმე მწვავე კომენტარი გააკეთა ამ ამბავზე:

• „დამოუკიდებელი და კრიტიკული სამოქალაქო საზოგადოება ხალხის მტერი კი არა, ევროკავშირში გაწევრიანების პირობაა. „ქართულმა ოცნებამ“ უნდა მოუსმინოს თავის ხალხს: ქართველების 90%-ს ევროკავშირში შესვლა სურს და არა პუტინის რუსეთში“, - დაწერა 11 აპრილს;
• „მეამაყება ქართველი ხალხი. სირცხვილი ქართულ ოცნებას“, - დაწერა მან მას შემდეგ, რაც თბილისში 10 აპრილს კანონპროექტის საწინააღმდეგო დემონსტრაცია გაიმართა.

• „ქართულ ოცნებას რაღაც სრულიად არასწორად ესმის: საქართველოსთვის ევროკავშირის სტატუსის მინიჭება ნდობის გამოცხადება იყო და არა ჯილდო. „აგენტების კანონის“ ხელახლა წარდგენა ნდობის სერიოზული შელახვაა. ის ერთხელ და სამუდამოდ უნდა გაიწვიონ“. - ეს მან 4 აპრილს დაწერა ტვიტერზე.

მიხაელ როთი ამავე დროს ხელმომწერია კიდევ ერთი, უკიდურესად კრიტიკული განცხადებისა, რომელიც ევროპის 12 ქვეყნის პარლამენტების საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტებმა გაავრცელეს.

განცხადების ავტორები კანონპროექტს უწოდებენ „თავისი შინაარსით, რუსეთის „უცხოეთის აგენტების“ კანონის ზუსტ ასლს“ და აცხადებენ, რომ ეს ნაბიჯი „სერიოზულად უთხრის ძირს საქართველოს მიერ რთულად მოპოვებულ ევროპულ პერსპექტივასა და კანდიდატის სტატუსს“.

„სასწორზე ქართველი ხალხის მომავალი დევს“, - მიაჩნიათ მათ.