ზაზა გოგავა: ჯერჯერობით მოგებულია თავდამსხმელი

ზუგდიდში, საქართველოს ბანკის ფილიალში, მძევლების აყვანა კვლავ რჩება საზოგადოების განხილვის საგნად. მართალია, ყველა მძევალი გათავისუფლდა, მაგრამ თავისუფალია თავად შეიარაღებული თავდამსხმელიც, არავინ იცის მისი ადგილმდებარეობა და არც ის, თუ რას აპირებს იგი მომავალში.

საქართველოს ხელისუფლება აცხადებს, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტრო ახორციელებს მოქმედებებს თავდამსხმელის დასაკავებლად. რამდენად არის ეს შესაძლებელი მას შემდეგ, რაც თავდამსხმელი თავისუფალია? რამდენად სწორი იყო მისი გათავისუფლების გადაწყვეტილება? რამდენად ეფექტიანად იმოქმედეს სამართალდამცველებმა და რა დასკვნა უნდა გაკეთდეს მძევალთა ამ კრიზისის შემდეგ? ამ და სხვა შეკითხვებზე რადიო თავისუფლებას უპასუხებს გენერალი ზაზა გოგავა.

ჩვენი დოსიე: ზაზა გოგავას 1995–2000 და 2002 წლებში გავლილი აქვს ანტიტერორისტული მომზადების კურსი ამერიკის შეერთებულ შტატებში. 2004-2006 წლებში იყო საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სპეციალური დანიშნულების ბრიგადის მეთაური, 2006 წლის ნოემბრიდან 2008 წლის ნოემბრამდე – საქართველოს შეიარაღებული ძალების გაერთიანებული შტაბის უფროსი.

კობა ლიკლიკაძე: ზაზა, თქვენ ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი რანგის პროფესიონალი ხართ სპეციალური ოპერაციებისა და სპეცდანიშნულების ძალების კუთხით. რამდენად ჯდება ზუგდიდში მძევლების გათავისუფლების ოპერაცია კლასიკურ სცენარში? რამდენად შეიძლება, საერთოდ, მას ეწოდოს სპეცოპერაცია?

ზაზა გოგავა: საწყისი ფაზიდან დამთავრებამდე ყველა კომპონენტი შეიძინა, რომ ოპერაციას სპეცოპერაცია ეწოდოს: აქ იყო შეიარაღებული თავდასხმა, მძევლების აყვანა, მოთხოვნების დაყენება. ერთი სიტყვით, სრული კლასიკაა.

კობა ლიკლიკაძე: ჩვენ გვახსოვს 2017 წლის დეკემბერში თბილისში გაბრიელ სალოსის ქუჩაზე ჩატარებული სპეცოპერაცია, როდესაც სპეცრაზმელებმა გაანადგურეს ტერორისტები. ზუგდიდში გამანადგურებელი ძალა გამოყენებული არ ყოფილა. აქ აზრი პროფესიონალებში ორად იყოფა: ერთნი მართებულად მიიჩნევენ მსხვერპლის თავიდან არიდებას და თავდამსხმელის მოთხოვნების დაკმაყოფილებას, მეორენი ფიქრობენ, რომ მისთვის არ უნდა მიეცათ წასვლის საშუალება და ადგილზე უნდა გაენადგურებინათ. თქვენზე რომ ყოფილიყო დამოკიდებული, როგორც პროფესიონალზე, რომელ ვარიანტს შესთავაზებდით პოლიტიკურ ხელმძღვანელობას?

ზაზა გოგავა: ჯერ ერთი, ესაა ორი სხვადასხვა ტიპის სცენარი: ერთია შეიარაღებული თავდასხმა და მძევლების აყვანა და მეორეა კონკრეტულ ბინაში მყოფი ტერორისტები მძევლების გარეშე. საერთოდ, ძნელად მოიძებნება მსოფლიოში ნორმალური ქვეყანა, რომელიც ტერორისტებს ელაპარაკება და მათთან რაიმე შეთანხმებაზე მიდის. თან, თქვენ მიერ ნახსენებ ოპერაციას გაბრიელ სალოსის ქუჩაზე კონტრტერორისტული კვალიფიკაცია თავიდანვე ჰქონდა, იმიტომ რომ ჩატაევი ტერორისტი იყო. შესაბამისად, ძალის გამოყენება სრულიად გამართლებული და აუცილებელი იყო. საკამათოა შესრულების ხარისხი. ზუგდიდის შემთხვევაში ძალის კონცენტრაცია უნდა გამოეყენებინათ და მე რომ ვყოფილიყავი, პოლიტიკურ ხელმძღვანელობას მივცემდი ამ რჩევას.

კობა ლიკლიკაძე: თავდამსხმელი იყო სამხედრო ფორმაში, იყო შეიარაღებული და ჰქონდა ხელყუმბარა, რომელიც გახსნილ მდგომარეობაში ეჭირა, როცა ბანკის შენობას ტოვებდა, მძევლებით გარშემორტყმული. ბევრს დარჩა შთაბეჭდილება, რომ ის მოქმედებდა პროფესიონალი სპეცრაზმელივით. თქვენი დაკვირვებით, დისტანციურად დაინახეთ მასში პროფესიონალის ქცევის ნიშნები?

ზაზა გოგავა: ამ კუთხით მაინც თავშეკავებული ვიქნები და თუმცა დასაშვებია, რომ ის იყოს ყოფილი სპეცრაზმელი, მაგრამ იმ კადრებით, რაც გავრცელდა, ძალიან მწირი ინფორმაცია გვაქვს, რომ განვსაჯოთ და ჩამოვყალიბდეთ მის პროფესიულ შესაძლებლობებზე.

კობა ლიკლიკაძე: საქართველოს ხელისუფლება აცხადებს, რომ შსს-ს ოპერაციის მეორე ეტაპის მთავარი მიზანი თავდამსხმელის დაკავებაა. რამდენად არის ეს შესაძლებელი მას შემდეგ, რაც თავდამსხმელი თავისუფალია?

ზაზა გოგავა: რაც შეეხება ამ საკითხს, ჩემდა სამწუხაროდ, ჯერჯერობით თავდამსხმელი მოგებულია ამ სიტუაციაში. დანარჩენს მომავალი გვანახვებს. კარგი იქნებოდა, სამართალდამცავები თავის მართლების რეჟიმის მაგივრად, გამარჯვებას ზეიმობდნენ.

კობა ლიკლიკაძე: რატომ ფიქრობთ, რომ არ ზეიმობენ? მათ, მართალია, ვერ დააკავეს და ვერ გააუვნებელყვეს თავდამსხმელი, მაგრამ არც დანაკარგი აქვთ და არც მძევლები დაღუპულან.

ზაზა გოგავა: იმიტომ რომ, მიზანი არის დამნაშავის დაკავება, რაც მათ ვერ მოახერხეს.

კობა ლიკლიკაძე: ნათქვამია, ყველა კრიზისი ახალ შესაძლებლობას აჩენსო. თქვენი აზრით, რა დასკვნა უნდა გაკეთდეს მძევალთა ამ კრიზისის შემდეგ, არა მხოლოდ სახელმწიფო სამსახურების მოქმედების, არამედ, თუნდაც, ასეთი კრიზისების გაშუქების მხრივაც?

ზაზა გოგავა: სახელმწიფომ მინიმუმ განგაშის ზარი უნდა შემოკრას, გადაახალისოს სპეცდანაყოფები და გადაწყვეტილების მიმღები ორგანოები, რომ ადეკვატურები იყვნენ ამ დონის გამოწვევებთან. კარგი იქნება, თუ გაითვალისწინებენ ჩვენი ამერიკელი და ევროპელი პარტნიორების გამოცდილებას და ახალი ველოსიპედის შექმნაზე დროს და ძალისხმევას ფუჭად არ დაკარგავენ.

გაშუქებას რაც შეეხება, მეტი სიცხადის შეტანაა საჭირო ინფორმაციაში, რომლის გავრცელებასაც აპირებენ სამართალდამცავები. როცა რამეს ეკითხებიან ჟურნალისტები, შესაბამისი პირები პასუხობენ: „პრესცენტრს მიმართეთ!“ - ზუსტად ამ დროს საგანგებო რეჟიმში უნდა მუშაობდეს ეს პრესცენტრი და არ უნდა ქმნიდეს ინფორმაციულ ვაკუუმს, რაც მერე იძულებულს ხდის ჟურნალისტებს, იმოქმედონ ქაოსურად.