ხალხის პროტესტი და ხელისუფლების პასუხი რეზინის ტყვიებით; სოლიდარობის აქციები ცისარტყელას ფერებით და თეთრ ფერად გადაღებილი ტაქსები; დემონსტრანტთა დაპატიმრებები და მძიმე დანაშაულისთვის გასამართლებულთა შეწყალება... ეს და ბევრი სხვა რამ რადიო თავისუფლების მიერ შედგენილ მოვლენათა ქრონოლოგიაში.
დიდ დიღომში მდებარე მაღლივ საცხოვრებელ კორპუსში საღამოს 9 საათზე გაზის გაჟონვის შედეგად მოხდა აფეთქება, რომელსაც ოთხი ადამიანი ემსხვერპლა, მათ შორის ოთხი წლის ბავშვი. დაშავდა რვა ადამიანი, უმრავლესობა მცირეწლოვანი იყო. მომხდართან დაკავშირებით სასამართლომ „ყაზტრანსგაზის“ ორ თანამშრომელს ოთხ-ოთხი წლით პატიმრობა მიუსაჯა. 17 იანვარი საქართველოში გლოვის დღედ გამოცხადდა. 2016-2019 წლებში თბილისში ბუნებრივი აირის გაჟონვით გამოწვეული აფეთქებებისა და ინტოქსიკაციის შედეგად 101 ადამიანი დაიღუპა.
სტრასბურგში ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს დიდმა პალატამ რუსეთიდან დეპორტირებული საქართველოს მოქალაქეების საქმეზე გადაწყვეტილება გამოაცხადა. სასამართლომ რუსეთის ფედერაციას საქართველოსთვის კომპენსაციის სახით 10 მილიონი ევროს გადახდა დააკისრა. კომპენსაციის თანხა უნდა გადანაწილდეს 2006 წელს რუსეთიდან გამოძევებულ, დაზარალებულ პირებზე. სტრასბურგის სასამართლოს თანახმად, მათი რიცხვი, სულ ცოტა, 1500-ს შეადგენს. დაზარალებულთა კომპენსაციასთან დაკავშირებული პროცედურები დაიწყო მას შემდეგ, რაც 2014 წელს საქართველომ რუსეთს მოუგო სამართლებრივი დავა 2006 წელს ქართველების მასობრივი დაკავებისა და რუსეთიდან დეპორტაციის საკითხზე.
ხაშურის მუნიციპალიტეტის სოფლების - წაღვლისა და ჩორჩანის მიმდებარე ტყეში საოკუპაციო ძალების წარმომადგენლებმა ტერიტორია მონიშნეს. წაღვლისა და ჩორჩანის საკითხი ერგნეთშიც განიხილეს „ინციდენტების პრევენციისა და მათზე რეაგირების მექანიზმის“ სამუშაო ჯგუფის შეხვედრაზე. საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებმა მონიშნული მონაკვეთების შესახებ საოკუპაციო ძალების მხრიდან განმარტებები მოითხოვეს. წლის განმავლობაში საოკუპაციო ხაზთან არაერთი ინციდენტი მოხდა.
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა გამოაქვეყნა მსოფლიოში ადამიანის უფლებების შესახებ ყოველწლიური ანგარიში, რომელშიც საქართველოსთან დაკავშირებით საუბარია საპრეზიდენტო არჩევნების პროცესში გამჭვირვალობის ნაკლებობაზე, მედიაზე ზეწოლაზე, სასამართლო სისტემაში არსებულ პრობლემებსა თუ კორუფციაზე ხელისუფლებაში. საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრმა დავით ზალკალიანმა ანგარიშის შეფასებისას განაცხადა, რომ ის არის „სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და ოპოზიციური პარტიების შეფასებების კომპილაცია“.
თითქმის ნახევარწლიანი გამოძიების შემდეგ თბილისში დაიწყო უფლებადამცველ ვიტალი საფაროვის მკვლელობასთან დაკავშირებული გახმაურებული სასამართლო პროცესი. საფაროვი 2018 წლის 30 სექტემბერს მოკლეს თბილისში, დიუმას ქუჩაზე. მისი ახლობლების აზრით, მკვლელობას საფუძვლად ედო ქსენოფობია. სასამართლო პროცესმა ორთვენახევარს გასტანა. 27 ივნისს მოსამართლე შორენა გუნცაძემ საფაროვის ჯგუფურად მკვლელობაში ბრალდებულები, ავთანდილ კანდელაკიშვილი და გიორგი სოხაძე, დამნაშავედ ცნო და მათ 15-15 წლით პატიმრობა მიუსაჯა. საფაროვის ოჯახი არ ეთანხმება სასამართლოს მიერ დამამძიმებელი გარემოებებიდან შეუწყნარებლობის მოტივის გამორიცხვას. განაჩენი ორივე მხარემ გაასაჩივრა.
პანკისის ხეობაში მცირე ჰესის მშენებლობასთან დაკავშირებით მოხდა მწვავე დაპირისპირება ადგილობრივ მოსახლეობასა და ხეობაში ჩაყვანილ სამართალდამცველებს შორის. ადგილობრივი მოსახლეობა ჰესის მშენებლობის წინააღმდეგია.
სამართალდამცველებმა დაპირისპირების დროს ცრემლსადენი გაზი და რეზინის ტყვიები გამოიყენეს. აქციის მონაწილეები მათ ქვებითა და ჯოხებით დაუპირისპირდნენ. ორივე მხარეს დაშავდა ათეულობით ადამიანი. ვითარების დასაწყნარებლად ხეობაში ჩავიდა შს მინისტრი გიორგი გახარია.
ჭიათურაში დაიწყო მაღაროელთა მასშტაბური გაფიცვა, რომელშიც 3000-ზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა. გაფიცულები კომპანია „ჯორჯიან მანგანეზისგან“ მოითხოვდნენ ხელფასების 50%-იან მატებას. 17 მაისს რამდენიმე გაფიცულმა შიმშილობა გამოაცხადა.
27 მაისს გაფიცვა შეწყდა მას მერე, რაც მთავრობის, „ჯორჯიან მანგანეზისა“ და გაფიცულების წარმომადგენლებს შორის შეხვედრაზე მიღწეულ იქნა შეთანხმება. „ჯორჯიან მანგანეზის“ ხელმძღვანელობა მაღაროელებს ხელფასების 35%-იან მატებას დაჰპირდა.
ჩატარდა პარლამენტისა და საკრებულოების შუალედური და მერების რიგგარეშე არჩევნები. პარლამენტის მაჟორიტარი დეპუტატის მანდატისთვის შუალედური არჩევნები გაიმართა თბილისის მთაწმინდის საარჩევნო ოლქში. მას მერე, რაც პირველმა ტურმა გამარჯვებული ვერ გამოავლინა, 9 ივნისს გაიმართა მეორე ტური, რომელშიც ქართული ოცნების წარმომადგენელმა ლადო კახაძემ დაამარცხა ევროპული საქართველო-თავისუფალი დემოკრატების კანდიდატი შალვა შავგულიძე. რვა მუნიციპალიტეტში - საგარეჯოში, ახმეტაში, ადიგენში, ზესტაფონში, ჭიათურაში, ტყიბულში, წყალტუბოსა და ოზურგეთში - ჩატარდა საკრებულოების შუალედური არჩევნები. გამარჯვება ყველგან მოიპოვეს ქართული ოცნების კანდიდატებმა.
ხუთ მუნიციპალიტეტში - ჭიათურაში, ზესტაფონში, ზუგდიდში, მარნეულსა და ხულოში - ჩატარდა მერების რიგგარეშე არჩევნები. ხუთივეგან ქართული ოცნების წარმომადგენლებმა გაიმარჯვეს. მიუხედავად იმისა, რომ არჩევნების წინა პერიოდსა და კენჭისყრის პროცესში მთელი რიგი გადაცდომები დაფიქსირდა, დამკვირვებელთა შეფასებით, არჩევნებმა ძირითადად მნიშვნელოვანი დარღვევების გარეშე ჩაიარა.
ულტრამემარჯვენე ჯგუფების მუქარის, მართლმადიდებელი ეკლესიის მოწოდებისა და შსს-ს გაფრთხილების მიუხედავად, თბილისში დაიწყო არასამთავრობო ორგანიზაცია „თბილისი პრაიდის“ კვირეული, რომელიც 18-23 ივნისს უნდა გამართულიყო და ღირსების მარშით დაგვირგვინებულიყო. ორგანიზაციამ, რომელიც LGBTQI აქტივისტებსა და უფლებადამცველებს აერთიანებს, რამდენიმე ღონისძიების გამართვა მოასწრო. თბილისში 20 ივნისს „გავრილოვის ღამესთან“ დაკავშირებით დაწყებული საპროტესტო გამოსვლების ფონზე „თბილისი პრაიდის“ დღეების ორგანიზატორებმა ღონისძიება გადადეს. პრაიდი თბილისში 8 ივლისს გაიმართა ძალადობრივი ჯგუფების მუქარის ფონზე.
მართლმადიდებელი ქვეყნების საპარლამენტო ასამბლეის პრეზიდენტის, რუსეთის სახელმწიფო დუმის კომუნისტი დეპუტატის, სერგეი გავრილოვის საქართველოს პარლამენტის სპიკერის სავარძელში გამოჩენას მწვავე სამოქალაქო პროტესტი და მრავალათასიანი დემონსტრაცია მოჰყვა პარლამენტის შენობის წინ. მას შემდეგ, რაც ხალხის მცირე ნაწილი პარლამენტის შენობაში შეღწევას შეეცადა, პოლიციამ რეზინის ტყვიები, წყლის ჭავლი და ცრემლსადენი გაზი გამოიყენა დემონსტრანტების წინააღმდეგ. ოფიციალური მონაცემებით, დაშავდა 240 ადამიანი, მათ შორის 80 პოლიციელი და 40 ჟურნალისტი. ორმა დემონსტრანტმა თვალი დაკარგა. დააკავეს ათობით დემონსტრანტი.
საპროტესტო აქცია გადაიზარდა ფართო მასშტაბის ანტისაოკუპაციო მოძრაობაში, რომელსაც სამოქალაქო აქტივისტები ჩაუდგნენ სათავეში.
დემონსტრანტების მოთხოვნებიდან ერთ-ერთი 21 ივნისს შესრულდა - გადადგა პარლამენტის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე. ხელისუფლება დათანხმდა კიდევ ერთ მთავარ მოთხოვნას - 24 ივნისს ქართული ოცნების ლიდერმა ბიძინა ივანიშვილმა განაცხადა, რომ 2020 წლის არჩევნები მთლიანად პროპორციული წესით ჩატარდებოდა და დამატებით პარტიებისთვის გაუქმდებოდა პარლამენტში მოსახვედრად საჭირო მინიმალური ბარიერი. კიდევ ერთი მთავარი მოთხოვნა - შს მინისტრ გიორგი გახარიას გადადგომა - არ შესრულდა, სექტემბერში მან პრემიერ-მინისტრის თანამდებობა დაიკავა. პარლამენტის შენობის წინ ყოველდღიური აქციები სამ თვეს გაგრძელდა.
ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ გამოაქვეყნა ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის საკუთრების საქმეზე გადაწყვეტილება, რომელშიც „დაუშვებლად ცნო“ „რუსთავი 2“-ის ყველა სასარჩელო მოთხოვნა. ამგვარად, ძალაში დარჩა საქართველოს სასამართლო ინსტანციების გადაწყვეტილება, რომლის ძალითაც „რუსთავი 2“ მის ყოფილ მფლობელს, ბიზნესმენ ქიბარ ხალვაშს მიეკუთვნა. „რუსთავი 2“-ის მფლობელობის თაობაზე ხალვაში და ტელეკომპანია „საქართველო“ და ძმები ლევან და გიორგი ყარამანიშვილები დავობდნენ. ახალმა მფლობელმა „რუსთავი 2“-დან გაუშვა დირექტორი, წამყვანი ჟურნალისტები; არხი პროტესტის ნიშნად დატოვეს სხვა თანამშრომლებმა, მათ შორის საინფორმაციო გამოშვება „კურიერის“ ძირითადმა გუნდმა. ნაწილმა მუშაობა განაგრძო ნიკა გვარამიას მიერ ახალდაფუძნებულ ტელეკომპანია „მთავარში“, რომელიც 9 სექტემბერს შეუდგა მაუწყებლობას, მეორე ნაწილმა კი - ტელეკომპანია „ფორმულაში“, რომელიც „ფორმულა კრეატივის“ ბაზაზე შეიქმნა და ყოფილმა თავდაცვის მინისტრმა დააფუძნა.
მარიამობისთვის შეწყალებული 34 მსჯავრდებულიდან ზოგიერთის გამო პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი კრიტიკის ქარ-ცეცხლში მოყვა საზოგადოების, ოპოზიციისა და ხელისუფლების წარმომადგენელთა მხრიდან. განსაკუთრებული აღშფოთება გამოიწვია ბათუმში პოლიციელის მკვლელობისთვის მსჯავრდებულის შეწყალებამ. გაჩნდა შეკითხვები, მათ შორის შეწყალების არსებული სისტემის თაობაზე. გამოითქვა ვარაუდები კორუფციის შესახებ. კრიტიკის საპასუხოდ პრეზიდენტმა 18 სექტემბერს მსჯავრდებულთა შეწყალებაზე მორატორიუმი გამოაცხადა. 20 სექტემბერს გენერალურმა პროკურატურამ შეწყალების საქმეზე გამოძიება დაიწყო სამსახურებრივი უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების მუხლით. 26 ნოემბერს პრეზიდენტმა ხელი მოაწერა ბრძანებულებას შეწყალების ახალი წესის დამტკიცების შესახებ, რომელიც საქართველოს პარლამენტთან და იუსტიციის სამინისტროსთან კონსულტაციით შეიმუშავა.
აგვისტოს ბოლოს საქართველოს ხელისუფლებამ პოლიციის საგუშაგო მოაწყო საოკუპაციო ხაზთან, ხაშურის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჩორჩანასთან. ამას ცხინვალის რეჟიმის მწვავე რეაქცია და საპასუხო ზომები მოჰყვა: სექტემბრის დამდეგს ცხინვალმა საოკუპაციო ძალების დახმარებით ჩორჩანის მახლობლად, სოფელ წნელისთან, ორი საგუშაგო გახსნა. ასევე ჩაკეტა „საზღვარი“ ახალგორსა და დანარჩენ საქართველოს შორის, რამაც მნიშვნელოვანი ჰუმანიტარული პრობლემები შეუქმნა ახალგორის მოსახლეობას.
განვლილი წლის განმავლობაში გამყოფი ხაზის გასწვრივ გრძელდებოდა „ბორდერიზაციასთან“ დაკავშირებული ინციდენტები. თებერვლის დამდეგს საოკუპაციო ძალებმა სოფელ ხურვალეთის მახლობლად დადგეს სათვალთვალო კოშკურა. ადგილობრივი მოსახლეობის ცნობით, საოკუპაციო ჯარების წარმომადგენლები მათ ბაღებში გადავიდნენ. აგვისტოში საოკუპაციო ძალებმა ე.წ. საზღვარი გაავლეს სოფელ გუგუტიანთკარში, ოქტომბერში „ბორდერიზაცია“ განახლდა სოფელ ატოცში. გასულ წელს გრძელდებოდა საოკუპაციო ძალების მიერ საქართველოს მოქალაქეების დაკავება „საზღვრის უკანონოდ გადაკვეთის“ ბრალდებით.
თიბისი ბანკისა და ანაკლიის განვითარების კონსორციუმის დამფუძნებელმა, ბიზნესმენმა მამუკა ხაზარაძემ დააფუძნა საზოგადოებრივი მოძრაობა „ლელო“, ხოლო დეკემბერში გამოაცხადა პილიტიკური მოძრაობის დაფუძნებაც. პოლიტიკაში ხაზარაძის წასვლას წინ უძღოდა ხელისუფლებასთან მისი დაპირისპირება „თიბისი ბანკისა“ და ანაკლიის პორტის თაობაზე. 11 წლის წინანდელ საფინანსო ოპერაციებთან დაკავშირებით ჩატარებული გამოძიების საფუძველზე პროკურატურამ ხაზარაძესა და მის კოლეგას, ბადრი ჯაფარიძეს ფულის გათეთრებაში წაუყენა ბრალი. მიმდინარე სამართლებრივი დევნის პროცესში ხაზარაძემ და ჯაფარიძემ დატოვეს თანამდებობები ჯერ „თიბისი ბანკის“, შემდეგ კი ანაკლიის განვითარების კონსორციუმის სამეთვალყურეო საბჭოებში. მამუკა ხაზარაძის გარშემო განვითარებული მოვლენების ფონზე ეჭვქვეშ დადგა ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის პროექტის ბედი.
2019 წელი წარმატებული იყო საქართველოს სპორტსმენებისთვის. ოლიმპიურ სახეობებში ექვსმა ქართველმა ათლეტმა მოიპოვა მსოფლიო ჩემპიონის ტიტული, რაც ქართული სპორტის ყველა დროის საუკეთესო მაჩვენებელია. განსაკუთრებულ წარმატებას მიაღწიეს ქართველმა სპორტსმენებმა თავისუფალი და ბერძნულ-რომაული სტილით ჭიდაობაში - მათ ოთხი ოქროს მედალი მოიპოვეს 14-22 სექტემბერს ყაზახეთის დედაქალაქ ნურ-სულთანში გამართულ მსოფლიოს ჩემპიონატზე. ბერძნულ-რომაული სტილით ჭიდაობაში მსოფლიო ჩემპიონები გახდნენ ნუგზარ წურწუმია (55 კგ) და ლაშა გობაძე (82 კგ), თავისუფალ სტილში კი ბექა ლომთაძემ (61 კგ) და გენო პეტრიაშვილმა (125 კგ) იმარჯვეს. ქართველ მოჭიდავეებს ერთ სეზონში ასეთი შედეგისთვის აქამდე არასოდეს მიუღწევიათ.
მანამდე კი ძიუდოს მსოფლიო ჩემპიონატზე, რომელსაც ტოკიომ უმასპინძლა 25-31 აგვისტოს, ლუხუმ ჩხვიმიანმა ოქროს მედალი მოიპოვა 60 კგ წონით კატეგორიაში.
2019 წელი წარმატებული აღმოჩნდა ძალოსან ლაშა ტალახაძისთვისაც (+109 კგ). მან ტაილანდში 18-27 სექტემბერს გამართულ მსოფლიო ჩემპიონატზე სამი ოქროს მედალი მოიპოვა.
ძალაში შევიდა კანონი, რომელიც თბილისში ტაქსების მოძრაობას არეგულირებს. A კატეგორიის ტაქსი, რომელსაც შეუძლია ქუჩაში აიყვანოს მგზავრი, თეთრი ფერის უნდა იყოს. რეფორმის ფარგლებში ტაქსის მძღოლებს ევალებათ რეგისტრაცია, იკრძალება მარჯვენასაჭიანი და სამკარიანი ავტომობილების ტაქსად გამოყენება. არათეთრი ფერის, B კატეგორიის ავტომანქანების მძღოლებს მხოლოდ გამოძახებით მუშაობის უფლება ეძლევათ. ახალ რეგულაციებს მოსახლეობის და ტაქსის მძღოლების ნაწილის პროტესტი მოჰყვა. გაჩნდა ალტერნატიული ინიციატივა „შმაქსი“, რომელმაც ტაქსის მძღოლებს ახალი რეგულაციებისთვის გვერდის ავლის საშუალებას სთავაზობს.
ბოდბელმა ეპისკოპოსმა იაკობმა (იაკობიშვილმა) ტვ „პირველის“ ეთერში საქართველოს პრემიერ-მინისტრი გიორგი გახარია, ყოფილი პრემიერი გიორგი კვირიკაშვილი და შს მინისტრი ვახტანგ გომელაური პატრიარქის გადაყენების მცდელობაში დაადანაშაულა. ბოდბელი ეპისკოპოსის სიტყვებს გიორგი გახარიამ სისულელე უწოდა და თქვა, რომ მსგავს შეხვედრას არ დასწრებია. 28 ოქტომბერს მეუფე იაკობმა დატოვა პატრიარქის ქორეპისკოპოსის თანამდებობა. ამავე დროს ის საქართველოს საპატრიარქოს საფინანსო-ეკონომიკური საბჭოს თავმჯდომარის მოვალეობიდანაც გაათავისუფლეს. რამდენიმე დღეში გამართულ სინოდზე მას გაფრთხილება მისცეს.
თითქმის ერთწლიანი პაუზის შემდეგ შეიკრიბა წმინდა სინოდი 42 მღვდელმთავრის მონაწილეობით. მათ სინოდისა და კათოლიკოს-პატრიარქის მიმართ „საჯაროდ, არაერთგზის გაკეთებული შეურაცხმყოფელი განცხადებების“ გამო ეპარქიის მმართველობიდან გაათავისუფლეს ჭყონდიდის მიტროპოლიტი პეტრე ცაავა. მას აეკრძალა მღვდელმოქმედება, გათავისუფლდა წმინდა სინოდის წევრობისგან და მოსანანიებლად „მონასტერში იქნა გამწესებული“.
მედიასთან საუბარში პეტრე ცაავამ მღვდელმთავრობიდან მისი „განყენების“ მიზეზად დაასახელა მის მიერ ეკლესიის და კათოლიკოს-პატრიარქის მხილება „პიდარასტულ ცოდვაში“.
საქართველოში გაიმართა სამდღიანი ჩვენება ქართულ-შვედური მხატვრული ფილმისა „და ჩვენ ვიცეკვეთ“, რომელიც მაისში კანის საერთაშორისო კინოფესტივალზე იქნა ნაჩვენები. ფილმის რეჟისორია შვედეთში მცხოვრები ქართველი კინოხელოვანი ლევან აკინი. გეი თემატიკაზე გადაღებული ფილმის საქართველოში ჩვენების წინააღმდეგ გამოვიდნენ ულტრანაციონალისტური დაჯგუფებები. 8 ნოემბერს მათ თბილისში აქცია გამართეს და კინოთეატრ „ამირანში“ არ უშვებდნენ მაყურებლებს, შემდეგ კი დარბაზში შეჭრას შეეცადნენ.
შეტაკებებში დაშავდა რამდენიმე ადამიანი. დააკავეს 30-მდე პირი. 9 და 10 ნოემბერს კინოფილმის ჩვენებამ ნაკლები ექსცესებით ჩაიარა. წლის განმავლობაში ფილმმა და მთავარი როლის შემსრულებელმა ლევან გელბახიანმა მთელი რიგი საერთაშორისო პრიზები მოიპოვეს.
საოკუპაციო ძალების წარმომადგენლებმა ახალგორის რაიონთან საზღვრის უკანონო გადაკვეთის ბრალდებით დააკავეს თბილისელი ექიმი-ტრავმატოლოგი ვაჟა გაფრინდაშვილი. ის საზღვრის განზრახ დარღვევაში დაადანაშაულეს და 15 ნოემბერს ორთვიანი წინასწარი პატიმრობა შეუფარდეს. გაფრინდაშვილმა თავი დამნაშავედ არ ცნო და განაცხადა, რომ სამხრეთი ოსეთი საქართველოს ტერიტორიაა. ცხინვალის საპატიმროდან ექიმის გათავისუფლებაზე ზრუნავდნენ საქართველოს სახელმწიფო სტრუქტურები და საერთაშორისო ორგანიზაციები, ამოქმედდა არაფორმალური კავშირები, გაიმართა სოლიდარობის აქციები.
20 დეკემბერს ვაჟა გაფრინდაშვილს „ლენინგორის რაიონის” (ახალგორი) დე ფაქტო სასამართლომ ერთი წლითა და ცხრა თვით პატიმრობა მიუსაჯა. 28 დეკემბერს კი გაფრინდაშვილი მოულოდნელად გაათავისუფლეს. სამხრეთ ოსეთის დე ფაქტო რესპუბლიკის ადგილობრივი მედიის ცნობით, ექიმი დე ფაქტო რესპუბლიკის პრეზიდენტმა, ანატოლი ბიბილოვმა შეიწყალა.
ქართულმა ოცნებამ ჩააგდო მის მიერვე ინიცირებული კანონპროექტი საარჩევნო სისტემის შეცვლის შესახებ. კანონს უნდა უზრუნველეყო 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების სრულად პროპორციული სისტემით ჩატარება, რის შესახებაც ქართულმა ოცნებამ 24 ივნისს გააკეთა დაპირება. კანონპროექტის ჩაგდებას მოჰყვა საპროტესტო ტალღის განახლება. 17 ნოემბერს აქციების მონაწილეებმა დაიწყეს პარლამენტის შენობის პიკეტირება და მის ჭიშკრებს სიმბოლურად დაადეს ბოქლომები. 18 ნოემბერს ოპოზიციამ და სამოქალაქო აქტივისტებმა პარლამენტის შენობაში არ შეუშვეს დეპუტატები, რის შედეგადაც ვერ ჩატარდა ბიუროს სხდომა. პოლიციამ წყლის ჭავლით დაშალა დემონსტრაცია და პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორია ბარიკადებისგან გაწმინდა. დააკავეს 40-მდე ადამიანი.
მომდევნო დღეებში მთელი ქვეყნის მასშტაბით გაგრძელდა საპროტესტო აქციები დაპირებულ პროპორციულ საარჩევნო სისტემაზე გადასვლის მოთხოვნით. ხელისუფლებამ უკუაგდო ასევე ოპოზიციის წინადადება, არჩევნები გაიმართოს ე.წ. „გერმანული მოდელის“ მოდიფიცირებული ვარიანტით. 25 ნოემბერს პარლამენტის შენობის წინ გაიმართა მორიგი მასშტაბური საპროტესტო აქცია, რომელიც პოლიციამ 26 ნოემბერს დილის საათებში დაშალა წყლის ჭავლითა და ძალის გამოყენებით. დააკავეს 30-მდე ადამიანი.
საარჩევნო კანონის თაობაზე ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის გამართულმა შეხვედრებმა შედეგი ვერ გამოიღო. საარჩევნო კანონის ჩავარდნის გამო ქართული ოცნების საპარლამენტო უმრავლესობა დატოვეს მთელმა რიგმა დეპუტატებმა, მათ შორის პარლამენტის თავმჯდომარის პირველმა მოადგილემ, თამარ ჩუგოშვილმა. წლის განმავლობაში ორ ათეულამდე დეპუტატმა დატოვა უმრავლესობის რიგები.
პარლამენტმა პლენარულ სხდომაზე უზენაესი სასამართლოს 14 მოსამართლე დაამტკიცა წარდგენილი 20 კანდიდატიდან, რასაც მწვავე კრიტიკა მოჰყვა. საპროტესტო გამოსვლებისას დააკავეს 16 ადამიანი. მას მერე, რაც იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მიერ კონკურსით შერჩეული 20 კანდიდატის სია პარლამენტს გაეგზავნა, ისინი დაამტკიცა პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტმა, რის შემდეგაც მათი ბედი პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე გადაწყდა 12 დეკემბრის კენჭისყრით. უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეთა შერჩევის პროცესი 2018 წლის დეკემბერში დაიწყო და განვლილი წლის ერთ-ერთი ყველაზე სადავო საკითხი იყო საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში. ის დაპირისპირების საგანი გახდა მმართველ გუნდშიც, რომელიც რამდენიმე წევრმა დატოვა.
ოპოზიცია და არასამთავრობო ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ შერჩევის პროცესს ხელისუფლება იყენებს მოსამართლეთა გავლენიან ჯგუფთან გარიგებისა და სასამართლო სისტემაზე გავლენის მოპოვებისთვის. მოსამართლეთა შერჩევის პროცესში არასაკმარისი გამჭვირვალობის გამო სერიოზული შეშფოთება გამოთქვეს საერთაშორისო ორგანიზაციებმაც. წლის განმავლობაში გაიმართა არაერთი საპროტესტო აქცია.
Facebook-მა წაშალა ქართული წარმოშობის 344 გვერდი, 39 ანგარიში, 13 ჯგუფი და Instagram-ის 22 პროფილი, რომელთა აუდიტორია Facebook-ის ნახევარ მილიონამდე ანგარიშს მოიცავდა. როგორც Facebook-ი განმარტავს, ამ “კოორდინირებული არაავთენტური ქცევის” (CIB) ქსელში შემავალი გვერდები და ადამიანები ერთობლივად მოქმედებენ, რათა თავიანთი ვინაობისა და საქმიანობის შესახებ შეცდომაში შეიყვანონ ნამდვილი მომხმარებლები. ეს გვერდები თავს ასაღებდნენ ახალი ამბების ორგანიზაციებად და პოლიტიკურ პარტიებად, საჯარო პირებად, აქტივისტურ ჯგუფებად და მედიაორგანიზაციებად. მათი პოსტები მიმართული იყო ქვეყნის შიდა აუდიტორიაზე და ძირითადად ეხებოდა პოლიტიკურ საკითხებს - არჩევნებს, მთავრობას, ხელისუფლების წარმომადგენლებს. ისინი აკრიტიკებდნენ ოპოზიციასა და ადგილობრივ აქტივისტებს. პოსტების რეკლამაში 316 000-მდე აშშ დოლარია დახარჯული.
Facebook-ის თანახმად, მის მიერ ჩატარებულმა გამოძიებამ ცხადყო, რომ წაშლილი ქსელი უკავშირდებოდა სარეკლამო სააგენტო „პანდას“ და საქართველოს ხელისუფლებას. ორივე უარყოფს გამოაშკარავებულ ქსელთან კავშირს. საქართველოს პროკურატურამ განაცხადა, რომ Facebook-ის განცხადების საფუძველზე გამოძიების დაწყებას არ აპირებს.
