”ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაცია” საქართველოს ფარმაცევტული ბაზრის კვლევას განაგრძობს და დროდადრო საზოგადოებას სთავაზობს ამ კვლევის შედეგებს.
წამლის ხარისხის კონტროლი 2009-2010 წლებში, ფარმაცევტულ ბაზარზე სტატისტიკური ინფორმაციის სიმწირე, არაჯანსაღი კონკურენცია და საერთაშორისო სერტიფიკატების საკითხი, იმპორტირებული დაუფასოებელი ფარმაცევტული პროდუქციის და სუბსტანციების საეჭვო წარმომავლობა - ეს მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია იმ საკითხებისა, რომელთა შესახებ ინფორმაციასაც აგროვებს „ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაცია“ საკუთარ კვლევაში.
აფბას პრეზიდენტი მერაბ ჯანიაშვილი ამბობს, რომ, მიუხედავად ფარმაცევტულ ბაზარზე წამლების რაოდენობის ზრდისა, ბოლო ხუთი-ექვსი წელია მედიკამენტების ხარისხის კონტროლისათვის გამოყოფილი ბიუჯეტი არ გაზრდილა. შესაბამისად, აფბას განცხადებით, შესაბამისი სამსახურები ვერ ახორციელებენ მედიკამენტების სრულყოფილ ხარისხობრივ კონტროლს. შედეგი ის არის, რომ რეალურად ამ ბაზარზე არსებული ვითარება მუდმივად გაურკვეველია. კვლევაში ვკითხულობთ, რომ იმ ქვეყნებს შორის, საიდანაც ფარმაცევტული პროდუქციის იმპორტი ხორციელდება, ინდოეთი ერთ-ერთ პირველ ადგილზეა. მაგალითად, ავერსის მიერ იმპორტირებული დაუფასოებელი პროდუქციის დიდი ნაწილი - კერძოდ, 71% - სწორედ ინდოეთიდან შემოდის. ეს მაშინ, როდესაც ინდოეთი, როგორც მერაბ ჯანიაშვილი ამბობს, ჯანდაცვის საერთაშორისო ორგანიზაციის დასკვნაში მაინცდამაინც დადებითად ვერ ხასიათდება:
”ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ინდოეთს აფასებს როგორც ფალსიფიკაციისა და უხარისხო მედიკამენტების წარმოების მსოფლიო დედაქალაქს. მისი დასკვნით, მსოფლიოს მედიკამენტების ერთი მესამედი იმ წამლებისა, რომლებიც არ შეესაბამება სტანდარტებს, სწორედ ინდოეთში იწარმოება.“
სამედიცინო საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირების სააგენტოს უფროსის მოადგილე კირა სამყურაშვილი კი პასუხად ამბობს, რომ მათი სამსახური მეტ ყურადღებას სწორედ აზიური წარმოშობის ფარმაცევტული პროდუქციის კონტროლს უთმობს:
”ვცდილობთ, უფრო მეტად აზიური და ყოფილი საბჭოთა კავშირის ქვეყნები ავიყვანოთ კონტროლზე, ევროკავშირის ქვეყნებთან შედარებით. მაგრამ მხოლოდ ამით არ ვხელმძღვანელობთ, ცხადია, რადგან არის შემთხვევები, როდესაც ევროკავშირიდან შემოსული წამლის ფალსიფიკაციაც მოხდა... ჩვენ გვაქვს გეგმიური საკონტროლო შესყიდვები, სხვადასხვა აფთიაქებში ვყიდულობთ ამ წამლებს, შემდეგ ლაბორატორიას ვუგზავნით და ისინიც პასუხებს გვიბრუნებენ.”
კვლევის ავტორები გარკვეულ რისკს ხედავენ იმ ცვლილებაშიც, რომელიც 2009 წლის 15 ოქტომბერს შევიდა წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის შესახებ კანონში და რომელიც ევროკავშირის ქვეყნებიდან წამლების შემოტანას ამარტივებს. იქვე წერია, რომ ნებისმიერ იურიდიულ პირს შეუძლია ახალი პრეპარატის რეგისტრაცია მწარმოებელთან რეგისტრაციის გარეშე. აფბაში ფიქრობენ, რომ ეს წამლის ფალსიფიკაციის რისკებს ზრდის.
პასუხი კვლავ კირა სამყურაშვილს ვთხოვეთ:
”მე ვფიქრობ, თუ ბაზარზე შემოდის მართლაც საფრანგეთში წარმოებული წამალი, ამაში ცუდი არაფერია, პირიქით.”
და კიდევ ერთი საკითხი, რომელზეც ყურადღება შევაჩერეთ, ადგილობრივი წარმოების პროდუქციაა - რამდენად რეალურია, რომ საქართველოში მართლაც იწარმოება მედიკამენტები? აფბას კვლევაში ვკითხულობთ, რომ ძირითადი ნაწილი იმპორტირებული მედიკამენტების დაფასოებაზე მოდის:
”ილუზიაა ის, რომ საქართველოში მედიკამენტები იწარმოება. რეალურად დაუფასოებელი ფარმაცევტული პროდუქტის იმპორტი ხდება და შემდეგ ხდება ე.წ. მოჭრა ამ მედიკამენტებისა და დაფასოება.”
სახელმწიფო რეგულირების სააგენტოში კი პასუხობენ, რომ საქართველოში არიან ისეთი მწარმოებლებიც, რომლებიც მხოლოდ შემოტანილ პროდუქციას აფასოებენ და ისეთებიც, ვინც თავად ამზადებს მედიკამენტებს.
კვლევაში მოხვედრილი საკითხები იმდენად მრავლისმომცველია, რომ ერთ სიუჟეტში მათზე მსჯელობა შეუძლებელია, თუმცა კვლევის დასკვნითი ეტაპი, რომელიც წამლებზე ფასწარმოებას შეეხება და, სავარაუდოდ, ერთ თვეში გახდება ცნობილი, ვფიქრობთ, ჩვენი მსმენელისათვის საინტერესო იქნება.
წამლის ხარისხის კონტროლი 2009-2010 წლებში, ფარმაცევტულ ბაზარზე სტატისტიკური ინფორმაციის სიმწირე, არაჯანსაღი კონკურენცია და საერთაშორისო სერტიფიკატების საკითხი, იმპორტირებული დაუფასოებელი ფარმაცევტული პროდუქციის და სუბსტანციების საეჭვო წარმომავლობა - ეს მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია იმ საკითხებისა, რომელთა შესახებ ინფორმაციასაც აგროვებს „ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაცია“ საკუთარ კვლევაში.
აფბას პრეზიდენტი მერაბ ჯანიაშვილი ამბობს, რომ, მიუხედავად ფარმაცევტულ ბაზარზე წამლების რაოდენობის ზრდისა, ბოლო ხუთი-ექვსი წელია მედიკამენტების ხარისხის კონტროლისათვის გამოყოფილი ბიუჯეტი არ გაზრდილა. შესაბამისად, აფბას განცხადებით, შესაბამისი სამსახურები ვერ ახორციელებენ მედიკამენტების სრულყოფილ ხარისხობრივ კონტროლს. შედეგი ის არის, რომ რეალურად ამ ბაზარზე არსებული ვითარება მუდმივად გაურკვეველია. კვლევაში ვკითხულობთ, რომ იმ ქვეყნებს შორის, საიდანაც ფარმაცევტული პროდუქციის იმპორტი ხორციელდება, ინდოეთი ერთ-ერთ პირველ ადგილზეა. მაგალითად, ავერსის მიერ იმპორტირებული დაუფასოებელი პროდუქციის დიდი ნაწილი - კერძოდ, 71% - სწორედ ინდოეთიდან შემოდის. ეს მაშინ, როდესაც ინდოეთი, როგორც მერაბ ჯანიაშვილი ამბობს, ჯანდაცვის საერთაშორისო ორგანიზაციის დასკვნაში მაინცდამაინც დადებითად ვერ ხასიათდება:
”ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ინდოეთს აფასებს როგორც ფალსიფიკაციისა და უხარისხო მედიკამენტების წარმოების მსოფლიო დედაქალაქს. მისი დასკვნით, მსოფლიოს მედიკამენტების ერთი მესამედი იმ წამლებისა, რომლებიც არ შეესაბამება სტანდარტებს, სწორედ ინდოეთში იწარმოება.“
სამედიცინო საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირების სააგენტოს უფროსის მოადგილე კირა სამყურაშვილი კი პასუხად ამბობს, რომ მათი სამსახური მეტ ყურადღებას სწორედ აზიური წარმოშობის ფარმაცევტული პროდუქციის კონტროლს უთმობს:
”ვცდილობთ, უფრო მეტად აზიური და ყოფილი საბჭოთა კავშირის ქვეყნები ავიყვანოთ კონტროლზე, ევროკავშირის ქვეყნებთან შედარებით. მაგრამ მხოლოდ ამით არ ვხელმძღვანელობთ, ცხადია, რადგან არის შემთხვევები, როდესაც ევროკავშირიდან შემოსული წამლის ფალსიფიკაციაც მოხდა... ჩვენ გვაქვს გეგმიური საკონტროლო შესყიდვები, სხვადასხვა აფთიაქებში ვყიდულობთ ამ წამლებს, შემდეგ ლაბორატორიას ვუგზავნით და ისინიც პასუხებს გვიბრუნებენ.”
კვლევის ავტორები გარკვეულ რისკს ხედავენ იმ ცვლილებაშიც, რომელიც 2009 წლის 15 ოქტომბერს შევიდა წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის შესახებ კანონში და რომელიც ევროკავშირის ქვეყნებიდან წამლების შემოტანას ამარტივებს. იქვე წერია, რომ ნებისმიერ იურიდიულ პირს შეუძლია ახალი პრეპარატის რეგისტრაცია მწარმოებელთან რეგისტრაციის გარეშე. აფბაში ფიქრობენ, რომ ეს წამლის ფალსიფიკაციის რისკებს ზრდის.
პასუხი კვლავ კირა სამყურაშვილს ვთხოვეთ:
”მე ვფიქრობ, თუ ბაზარზე შემოდის მართლაც საფრანგეთში წარმოებული წამალი, ამაში ცუდი არაფერია, პირიქით.”
და კიდევ ერთი საკითხი, რომელზეც ყურადღება შევაჩერეთ, ადგილობრივი წარმოების პროდუქციაა - რამდენად რეალურია, რომ საქართველოში მართლაც იწარმოება მედიკამენტები? აფბას კვლევაში ვკითხულობთ, რომ ძირითადი ნაწილი იმპორტირებული მედიკამენტების დაფასოებაზე მოდის:
”ილუზიაა ის, რომ საქართველოში მედიკამენტები იწარმოება. რეალურად დაუფასოებელი ფარმაცევტული პროდუქტის იმპორტი ხდება და შემდეგ ხდება ე.წ. მოჭრა ამ მედიკამენტებისა და დაფასოება.”
სახელმწიფო რეგულირების სააგენტოში კი პასუხობენ, რომ საქართველოში არიან ისეთი მწარმოებლებიც, რომლებიც მხოლოდ შემოტანილ პროდუქციას აფასოებენ და ისეთებიც, ვინც თავად ამზადებს მედიკამენტებს.
კვლევაში მოხვედრილი საკითხები იმდენად მრავლისმომცველია, რომ ერთ სიუჟეტში მათზე მსჯელობა შეუძლებელია, თუმცა კვლევის დასკვნითი ეტაპი, რომელიც წამლებზე ფასწარმოებას შეეხება და, სავარაუდოდ, ერთ თვეში გახდება ცნობილი, ვფიქრობთ, ჩვენი მსმენელისათვის საინტერესო იქნება.
