ოქტომბრის დასაწყისში გერმანიის ქალაქმა მაინის ფრანკფურტმა მსოფლიოში უდიდესსა და ერთ-ერთ უძველეს წიგნის ბაზრობას უმასპინძლა. წიგნის ამ დღესასწაულის მონაწილე 111 ქვეყანას შორის იყო საქართველოც, რომელიც უკვე მესამე წელია, ბაზრობის დამთვალიერებელს საკუთარი სტენდით ხვდება. 9 ოქტომბერს სწორედ იქ გაიმართა ქართული პროზის ანთოლოგიის გერმანული თარგმანის პრეზენტაციაც. როგორც რადიო თავისუფლებასთან საუბარში კულტურის მინისტრი ნიკოლოზ რურუა აღნიშნავს, საქართველოს იმედი აქვს, რომ რამდენიმე წელიწადში ის ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის საპატიო სტუმარი ქვეყნის სტატუსსაც მოიპოვებს. ამ და სხვა საინტერესო საკითხებზე კულტურის მინისტრს, ნიკოლოზ რურუას, ეკა ქევანიშვილი ესაუბრება.
რადიო თავისუფლება: მოდით, ჩვენი საუბარი დავიწყოთ ყველაზე ახალი ამბით - ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალით, სადაც უკვე მესამე წელია, ქართული სტენდი დგას. ჯერ ზოგად შთაბეჭდილებაზე გკითხავთ: ფესტივალმა წელს როგორ ჩაირა? ასევე საინტერესოა, ევროპულ ბაზარზე ქართული ლიტერატურის პროპაგანდის თვალსაზრისით, იქ ქართული სტენდის არსებობას რა რეალური შედეგი მოაქვს?
ნიკოლოზ რურუა: ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალზე, Buchmesse-ზე, ყოფნა და ქართული წიგნის ინდუსტრიის წარმოდგენა ჩვენი პავილიონის სახით, რა თქმა უნდა, ძალიან კარგია. სახელმწიფო ამ ხარჯებს უკეთებს სუბსიდირებას და ქვეყანა, რომელიც აცხადებს წიგნიერებაზე პრეტენზიას, ბუნებრივია, წიგნის ინდუსტრიის ყველაზე დიდ ფორუმზე უნდა იყოს წარმოდგენილი. თუმცა ეს არ არის საკმარისი, იმიტომ რომ პირველ რიგში მე თვალში მომხვდა იქ ჩვენი თარგმანების სიმცირე. წარმოდგენილი წიგნების უმეტესობა იყო ქართულად. სამწუხაროდ, ჩვენს ამ ორიგინალურ ენას, ძალიან დიდი ისტორიის მქონე ალფაბეტს და მწერლობას ბევრი მკითხველი საზღვარგარეთ არ ჰყავს, რადგან, გარდა ენათმეცნიერებისა, მისი არსებობის შესახებ ცოტამ თუ იცის... ამიტომ საჭიროა, ითარგმნოს მეტი ქართული წიგნი. მაგალითად, Buchmesse-ს აქვს ერთი ტრადიცია: ყოველ წელს ის ანიჭებს საპატიო სტუმრის სტატუსს რომელიმე ქვეყანას; შარშან ეს იყო ჩინეთი, წელს - არგენტინა, გაისად ისლანდია იქნება. არგენტინელებმა, რომლებთანაც ჩვენ ვისაუბრეთ, გადათარგმნეს დაახლოებით 3000-მდე წიგნი იმისათვის, რომ ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალზე წარედგინათ. ასე რომ, ჩვენი იქ ყოფნა კარგია, მაგრამ ეს თვითკმაყოფილების არანაირ საფუძველს არ იძლევა.
რადიო თავისუფლება: ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალს, ეს სტატუსი რომ მიანიჭოს რომელიმე ქვეყანას, თავისი პირობები აქვს. რა უნდა გააკეთოს საქართველომ მის მოსაპოვებლად?
ნიკოლოზ რურუა: მე შევხვდი ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალის დირექტორს, ბატონ იურგენ ბოსს. ჩვენ შევთანხმდით, რომ 2015 ან 2016 წლისთვის ხელს მოვაწერთ კონტრაქტს, რომელიც საქართველოს „განსაკუთრებული სტუმრის სტატუსს“ მიანიჭებს, სადაც საქართველო წარადგენს მთელ თავის მწერლობას, ისტორიასა და კულტურას. ამისთვის გამოყოფილი იქნება ყველაზე დიდი პავილიონი, რომელიც, მოგეხსენებათ, წელს არგენტინელებს ჰქონდათ დაკავებული, შარშან კი - ჩინელებს.
რადიო თავისუფლება: ჩვენთვის ძალიან საინტერესოა ვიზუალური მხარეც, შეგიძლიათ აღწეროთ, როგორ იყვნენ ეს ქვეყნები წარმოდგენილი, გარდა წიგნებისა, რას წარმოაჩენდნენ ისინი და, საერთოდ, რატომ არის მნიშვნელოვანი ქვეყნისათვის, გახდეს საპატიო სტუმარი?
ნიკოლოზ რურუა: ქვეყანა, რომელიც წარდგენილია კონკრეტულ წელს, არ შემოიფარგლება მხოლოდ და მხოლოდ ამ პავილიონით; მთელ ფრანკფურტში იმართება ამ ქვეყნის კულტურულ მემკვიდრეობასთან დაკავშირებული ღონისძიებები - ეს არის გამოფენები, კონცერტები, ეს არის სამზარეულო, ღვინო და ნებისმიერი სხვა რამ, რაც უნიკალურად აქცევს კონკრეტულ კულტურას და სხვა დანარჩენი ქვეყნებისგან გამოყოფს. აი, ამ ყველაფრის პრეზენტაცია მიმდინარეობს მთელი ათი დღის განმავლობაში.
შარშან ჩინელებს, პირველ რიგში, ძალიან საინტერესო პავილიონი ჰქონდათ გაკეთებული; მერე მთელ ქალაქში ძალიან საინტერესო გამოფენები იყო. რამდენიმე მათგანს დავესწარი. განსაკუთრებით მახსოვს მათი კულტურული რევოლუციის დროინდელი ქანდაკებების მთელი სერია - მხატვრული გემოვნებით გაკეთებული, მაგრამ, ამავე დროს, ძალიან იდეოლოგიზებული, სადაც ნაჩვენებია რევოლუციის ის ვერსია, რომელიც ჩინეთის კომუნისტურ პარტიას აწყობდა. ეს იყო ძალიან შთამბეჭდავი ჩინური სოცრეალიზმი! არგენტინელებს ბევრად ძუნწად ჰქონდათ გაკეთებული. ბუნებრივია, იყო კორტასარისა და ბორხესის ბევრი ფოტო, მაგრამ ასეთი, თავისთავად საინტერესო დრამატურგია აქ არ იყო. სამაგიეროდ, მათ ჰქონდათ ბევრი ნათარგმნი წიგნი და ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს, რადგან შენს თავს აცნობ ძალიან ცნობისმოყვარე სტუმრებს მთელი მსოფლიოდან. ვიმეორებ, ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალი არის მსოფლიოში ყველაზე დიდი წიგნის ვაჭრობა, და ვაჭრობას რომ ვამბობ, არ მინდა, ვინმეს ეგონოს, რომ წიგნები იყიდება. აქ წიგნები იყიდება მხოლოდ ბოლო დღეს. აქ მთავარი არის გამომცემლებს შორის ბიზნესშეთანხმებები, შეხვედრები მწერლებთან, პროდიუსერებთან, ტექნიკურ პერსონალს შორის შეხვედრები და ინფორმაციის გაცვლა. ბუნებრივია, ჩვენთვის კარგი იქნება, რომ იქ წარვდგეთ.
საქართველოს სტენდი ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე
რადიო თავისუფლება: საქართველომ თუ უნდა შეასრულოს რაიმე პირობა? არსებობს რაიმე წესი, რომელიც უნდა დავიცვათ?
ნიკოლოზ რურუა: სამი წლის განმავლობაში უნდა მოვემზადოთ. უნდა ჩამოყალიბდეს საგარეო საქმეთა სამინისტროში სპეციალური კომისია, რომელიც Buchmesse-ს ხალხთან ერთად ამაზე იმუშავებს, და აუცილებელია ქვეყანაში არსებობდეს სახელმწიფო მთარგმნელობითი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ითარგმნება წიგნები ადგილობრივი ენიდან უცხო ენებზე და პირიქით - უცხო ენებიდან სახელმწიფო ენაზე. საბედნიეროდ, ჩვენ ასეთი პროგრამა გვაქვს. გამოვაცხადეთ მთარგმნელობითი კონკურსი, რომელშიც რამდენიმემ გაიმარჯვა და მათგან საუკეთესოს გამოცემის ხარჯების ანაზღაურებას და შემდეგ რეალიზაციას, შესყიდვას, ეს ფონდი უზრუნველყოფს. მთავარი ინტერესი არის ქართულის უცხო ენაზე თარგმნა, და არა პირიქით. არავის არ ეწყინება, თუ ვიტყვი, რომ ჩვენს მთარგმნელებს უჭირთ. ამას სჭირდება ეგრეთ წოდებული „ნეიტივ სპიკერი“ და სპეციალისტი, ამიტომ ეს პროგრამა ითვალისწინებს ერთი მხრივ თარგმნას და მეორე მხრივ მწერლებისთვის სამუშაო სტიპენდიების მიცემას; ასევე - უცხო ენიდან ქართულად თარგმანს, და საქართველოს გამომცემლების და ჩვენი წიგნის ინდუსტრიის წარმომადგენლების დასწრების უზრუნველყოფას ისეთ საერთაშორისო ფორუმებზე, როგორიცაა ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობა. წელს ერთი ქართველი მწერალი წავიყვანეთ, მთლიანად ჩვენ დავაფინანსეთ. ის იყო ერთ-ერთი მათგანი გერმანულ ენაზე თარგმნილი იმ წიგნის ავტორებიდან, რომლის პრეზენტაციაც იქ გაიმართა.
რადიო თავისუფლება: ფრანკფურტში ამ წიგნის - ქართული პროზის ანთოლოგიის - პრეზენტაციას პრესტიჟულმა ორგანიზაციამ უმასპინძლა. როგორი იყო პირველი გამოხმაურებები?
ნიკოლოზ რურუა: ჯერ ადრეა ამაზე საუბარი. გამოხმაურებებზე კომენტარის გაკეთება შეიძლება მას შემდეგ, რაც გამომცემლები დაუკავშირდებიან ჩვენს მწერლებს, მათ აგენტებს და რაღაცას შესთავაზებენ. ფაქტია, რომ წიგნის პრეზენტაციის დროს - როგორც მეუბნებიან, მე უკვე იქ აღარ ვიყავი - საკმაოდ ბევრი ხალხი იყო.
რადიო თავისუფლება: და ბოლოს, საკითხი, რომელსაც რადიო თავისუფლება მწვავედ გამოეხმაურა - ეს არის ნიუ-იორკის ფილარმონიის ორკესტრის კონცერტების ჩაშლის თემა; თქვენ მაშინ არ გააკეთეთ კომენტარი. თუ შეგიძლიათ, ახლა გვითხრათ, რატომ არ ჩამოვიდნენ ამერიკელი მუსიკოსები თბილისში?
ნიკოლოზ რურუა: კი, ბატონო. ისინი არ ჩამოვიდნენ თბილისში, იმიტომ რომ ვერ მოხდა კონტრაქტის შედგენა; ვერ მოხდა მოლაპარაკება კონტრაქტის არსებით ფორმატსა და პირობებზე. ბუნებრივია, ამ შეუთანხმებლობის შემდეგ არ მოხდა არანაირი ღონისძიების ჩატარება. მათ წარმოგვიდგინეს ძალიან დიდი ანგარიში, ძალიან დიდი ფასი, მოულოდნელად დიდი. ეს, რა თქმა უნდა, ნიუ-იორკის ფილარმონიის, მუსიკოსების და, მთლიანად, ამ ინსტუტუტის ბრალი არ არის. ეს არის მათი მენეჯერის ბრალი, რომელიც ცოტა ხანში თავის თანამდებობას ტოვებს.
რადიო თავისუფლება: თქვენ ეს ფასი არ იცოდით?
ნიკოლოზ რურუა: არა, რა თქმა უნდა, არ ვიცოდით. ჩვენ ვიცოდით ამის მეექვსედი ფასი. საუბარი იყო ორ კონცერტში სახელმწიფოს მხრიდან მაქსიმუმ 600 ათასის დახარჯვაზე და მათ წარმოგვიდგინეს სამმილიონიანი ანგარიში. ბუნებრივია, ჩვენ იმის ფუფუნება არა გვაქვს, რომ გადასახადებიდან შემოსული ეს თანხა, გადამხდელების ფული, ორ კონცერტში „გავისროლოთ“.
რადიო თავისუფლება: როგორ ფიქრობთ, რამდენად შეილახა საქართველოს პრესტიჟი?
ნიკოლოზ რურუა: არანაირად არ შეილახა საქართველოს პრესტიჟი. საქართველოს არ შეიძლება შანტაჟით ელაპარაკოს ნებისმიერი მხარე და ნებისმიერი ორკესტრი. მისი ხელმძღვანელი ბოლოს სწორედ ასეთი ტონით ალაპარაკდა და იმიტომაც მიიღო მტკიცე უარი.
რადიო თავისუფლება: მოდით, ჩვენი საუბარი დავიწყოთ ყველაზე ახალი ამბით - ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალით, სადაც უკვე მესამე წელია, ქართული სტენდი დგას. ჯერ ზოგად შთაბეჭდილებაზე გკითხავთ: ფესტივალმა წელს როგორ ჩაირა? ასევე საინტერესოა, ევროპულ ბაზარზე ქართული ლიტერატურის პროპაგანდის თვალსაზრისით, იქ ქართული სტენდის არსებობას რა რეალური შედეგი მოაქვს?
ნიკოლოზ რურუა: ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალზე, Buchmesse-ზე, ყოფნა და ქართული წიგნის ინდუსტრიის წარმოდგენა ჩვენი პავილიონის სახით, რა თქმა უნდა, ძალიან კარგია. სახელმწიფო ამ ხარჯებს უკეთებს სუბსიდირებას და ქვეყანა, რომელიც აცხადებს წიგნიერებაზე პრეტენზიას, ბუნებრივია, წიგნის ინდუსტრიის ყველაზე დიდ ფორუმზე უნდა იყოს წარმოდგენილი. თუმცა ეს არ არის საკმარისი, იმიტომ რომ პირველ რიგში მე თვალში მომხვდა იქ ჩვენი თარგმანების სიმცირე. წარმოდგენილი წიგნების უმეტესობა იყო ქართულად. სამწუხაროდ, ჩვენს ამ ორიგინალურ ენას, ძალიან დიდი ისტორიის მქონე ალფაბეტს და მწერლობას ბევრი მკითხველი საზღვარგარეთ არ ჰყავს, რადგან, გარდა ენათმეცნიერებისა, მისი არსებობის შესახებ ცოტამ თუ იცის... ამიტომ საჭიროა, ითარგმნოს მეტი ქართული წიგნი. მაგალითად, Buchmesse-ს აქვს ერთი ტრადიცია: ყოველ წელს ის ანიჭებს საპატიო სტუმრის სტატუსს რომელიმე ქვეყანას; შარშან ეს იყო ჩინეთი, წელს - არგენტინა, გაისად ისლანდია იქნება. არგენტინელებმა, რომლებთანაც ჩვენ ვისაუბრეთ, გადათარგმნეს დაახლოებით 3000-მდე წიგნი იმისათვის, რომ ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალზე წარედგინათ. ასე რომ, ჩვენი იქ ყოფნა კარგია, მაგრამ ეს თვითკმაყოფილების არანაირ საფუძველს არ იძლევა.
რადიო თავისუფლება: ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალს, ეს სტატუსი რომ მიანიჭოს რომელიმე ქვეყანას, თავისი პირობები აქვს. რა უნდა გააკეთოს საქართველომ მის მოსაპოვებლად?
ნიკოლოზ რურუა: მე შევხვდი ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალის დირექტორს, ბატონ იურგენ ბოსს. ჩვენ შევთანხმდით, რომ 2015 ან 2016 წლისთვის ხელს მოვაწერთ კონტრაქტს, რომელიც საქართველოს „განსაკუთრებული სტუმრის სტატუსს“ მიანიჭებს, სადაც საქართველო წარადგენს მთელ თავის მწერლობას, ისტორიასა და კულტურას. ამისთვის გამოყოფილი იქნება ყველაზე დიდი პავილიონი, რომელიც, მოგეხსენებათ, წელს არგენტინელებს ჰქონდათ დაკავებული, შარშან კი - ჩინელებს.
რადიო თავისუფლება: ჩვენთვის ძალიან საინტერესოა ვიზუალური მხარეც, შეგიძლიათ აღწეროთ, როგორ იყვნენ ეს ქვეყნები წარმოდგენილი, გარდა წიგნებისა, რას წარმოაჩენდნენ ისინი და, საერთოდ, რატომ არის მნიშვნელოვანი ქვეყნისათვის, გახდეს საპატიო სტუმარი?
ნიკოლოზ რურუა: ქვეყანა, რომელიც წარდგენილია კონკრეტულ წელს, არ შემოიფარგლება მხოლოდ და მხოლოდ ამ პავილიონით; მთელ ფრანკფურტში იმართება ამ ქვეყნის კულტურულ მემკვიდრეობასთან დაკავშირებული ღონისძიებები - ეს არის გამოფენები, კონცერტები, ეს არის სამზარეულო, ღვინო და ნებისმიერი სხვა რამ, რაც უნიკალურად აქცევს კონკრეტულ კულტურას და სხვა დანარჩენი ქვეყნებისგან გამოყოფს. აი, ამ ყველაფრის პრეზენტაცია მიმდინარეობს მთელი ათი დღის განმავლობაში.
შარშან ჩინელებს, პირველ რიგში, ძალიან საინტერესო პავილიონი ჰქონდათ გაკეთებული; მერე მთელ ქალაქში ძალიან საინტერესო გამოფენები იყო. რამდენიმე მათგანს დავესწარი. განსაკუთრებით მახსოვს მათი კულტურული რევოლუციის დროინდელი ქანდაკებების მთელი სერია - მხატვრული გემოვნებით გაკეთებული, მაგრამ, ამავე დროს, ძალიან იდეოლოგიზებული, სადაც ნაჩვენებია რევოლუციის ის ვერსია, რომელიც ჩინეთის კომუნისტურ პარტიას აწყობდა. ეს იყო ძალიან შთამბეჭდავი ჩინური სოცრეალიზმი! არგენტინელებს ბევრად ძუნწად ჰქონდათ გაკეთებული. ბუნებრივია, იყო კორტასარისა და ბორხესის ბევრი ფოტო, მაგრამ ასეთი, თავისთავად საინტერესო დრამატურგია აქ არ იყო. სამაგიეროდ, მათ ჰქონდათ ბევრი ნათარგმნი წიგნი და ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს, რადგან შენს თავს აცნობ ძალიან ცნობისმოყვარე სტუმრებს მთელი მსოფლიოდან. ვიმეორებ, ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალი არის მსოფლიოში ყველაზე დიდი წიგნის ვაჭრობა, და ვაჭრობას რომ ვამბობ, არ მინდა, ვინმეს ეგონოს, რომ წიგნები იყიდება. აქ წიგნები იყიდება მხოლოდ ბოლო დღეს. აქ მთავარი არის გამომცემლებს შორის ბიზნესშეთანხმებები, შეხვედრები მწერლებთან, პროდიუსერებთან, ტექნიკურ პერსონალს შორის შეხვედრები და ინფორმაციის გაცვლა. ბუნებრივია, ჩვენთვის კარგი იქნება, რომ იქ წარვდგეთ.
რადიო თავისუფლება: საქართველომ თუ უნდა შეასრულოს რაიმე პირობა? არსებობს რაიმე წესი, რომელიც უნდა დავიცვათ?
ნიკოლოზ რურუა: სამი წლის განმავლობაში უნდა მოვემზადოთ. უნდა ჩამოყალიბდეს საგარეო საქმეთა სამინისტროში სპეციალური კომისია, რომელიც Buchmesse-ს ხალხთან ერთად ამაზე იმუშავებს, და აუცილებელია ქვეყანაში არსებობდეს სახელმწიფო მთარგმნელობითი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ითარგმნება წიგნები ადგილობრივი ენიდან უცხო ენებზე და პირიქით - უცხო ენებიდან სახელმწიფო ენაზე. საბედნიეროდ, ჩვენ ასეთი პროგრამა გვაქვს. გამოვაცხადეთ მთარგმნელობითი კონკურსი, რომელშიც რამდენიმემ გაიმარჯვა და მათგან საუკეთესოს გამოცემის ხარჯების ანაზღაურებას და შემდეგ რეალიზაციას, შესყიდვას, ეს ფონდი უზრუნველყოფს. მთავარი ინტერესი არის ქართულის უცხო ენაზე თარგმნა, და არა პირიქით. არავის არ ეწყინება, თუ ვიტყვი, რომ ჩვენს მთარგმნელებს უჭირთ. ამას სჭირდება ეგრეთ წოდებული „ნეიტივ სპიკერი“ და სპეციალისტი, ამიტომ ეს პროგრამა ითვალისწინებს ერთი მხრივ თარგმნას და მეორე მხრივ მწერლებისთვის სამუშაო სტიპენდიების მიცემას; ასევე - უცხო ენიდან ქართულად თარგმანს, და საქართველოს გამომცემლების და ჩვენი წიგნის ინდუსტრიის წარმომადგენლების დასწრების უზრუნველყოფას ისეთ საერთაშორისო ფორუმებზე, როგორიცაა ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობა. წელს ერთი ქართველი მწერალი წავიყვანეთ, მთლიანად ჩვენ დავაფინანსეთ. ის იყო ერთ-ერთი მათგანი გერმანულ ენაზე თარგმნილი იმ წიგნის ავტორებიდან, რომლის პრეზენტაციაც იქ გაიმართა.
რადიო თავისუფლება: ფრანკფურტში ამ წიგნის - ქართული პროზის ანთოლოგიის - პრეზენტაციას პრესტიჟულმა ორგანიზაციამ უმასპინძლა. როგორი იყო პირველი გამოხმაურებები?
ნიკოლოზ რურუა: ჯერ ადრეა ამაზე საუბარი. გამოხმაურებებზე კომენტარის გაკეთება შეიძლება მას შემდეგ, რაც გამომცემლები დაუკავშირდებიან ჩვენს მწერლებს, მათ აგენტებს და რაღაცას შესთავაზებენ. ფაქტია, რომ წიგნის პრეზენტაციის დროს - როგორც მეუბნებიან, მე უკვე იქ აღარ ვიყავი - საკმაოდ ბევრი ხალხი იყო.
რადიო თავისუფლება: და ბოლოს, საკითხი, რომელსაც რადიო თავისუფლება მწვავედ გამოეხმაურა - ეს არის ნიუ-იორკის ფილარმონიის ორკესტრის კონცერტების ჩაშლის თემა; თქვენ მაშინ არ გააკეთეთ კომენტარი. თუ შეგიძლიათ, ახლა გვითხრათ, რატომ არ ჩამოვიდნენ ამერიკელი მუსიკოსები თბილისში?
ნიკოლოზ რურუა: კი, ბატონო. ისინი არ ჩამოვიდნენ თბილისში, იმიტომ რომ ვერ მოხდა კონტრაქტის შედგენა; ვერ მოხდა მოლაპარაკება კონტრაქტის არსებით ფორმატსა და პირობებზე. ბუნებრივია, ამ შეუთანხმებლობის შემდეგ არ მოხდა არანაირი ღონისძიების ჩატარება. მათ წარმოგვიდგინეს ძალიან დიდი ანგარიში, ძალიან დიდი ფასი, მოულოდნელად დიდი. ეს, რა თქმა უნდა, ნიუ-იორკის ფილარმონიის, მუსიკოსების და, მთლიანად, ამ ინსტუტუტის ბრალი არ არის. ეს არის მათი მენეჯერის ბრალი, რომელიც ცოტა ხანში თავის თანამდებობას ტოვებს.
რადიო თავისუფლება: თქვენ ეს ფასი არ იცოდით?
ნიკოლოზ რურუა: არა, რა თქმა უნდა, არ ვიცოდით. ჩვენ ვიცოდით ამის მეექვსედი ფასი. საუბარი იყო ორ კონცერტში სახელმწიფოს მხრიდან მაქსიმუმ 600 ათასის დახარჯვაზე და მათ წარმოგვიდგინეს სამმილიონიანი ანგარიში. ბუნებრივია, ჩვენ იმის ფუფუნება არა გვაქვს, რომ გადასახადებიდან შემოსული ეს თანხა, გადამხდელების ფული, ორ კონცერტში „გავისროლოთ“.
რადიო თავისუფლება: როგორ ფიქრობთ, რამდენად შეილახა საქართველოს პრესტიჟი?
ნიკოლოზ რურუა: არანაირად არ შეილახა საქართველოს პრესტიჟი. საქართველოს არ შეიძლება შანტაჟით ელაპარაკოს ნებისმიერი მხარე და ნებისმიერი ორკესტრი. მისი ხელმძღვანელი ბოლოს სწორედ ასეთი ტონით ალაპარაკდა და იმიტომაც მიიღო მტკიცე უარი.
