ბლოგები

სანამ საქმეზე გადავალ, ჯერ ერთი ამბავი უნდა დავაზუსტოთ, მოკლედ და კონკრეტულად. თბილისის ქუჩებში 8 თებერვალს კონცენტრირებული აგრესია ცალსახად შემზარავი იყო; თავაშვებული ძალადობის შემყურე პოლიციის უნიათობა - ძალიან დამთრგუნველი. მაგრამ სენტიმენტები, რომ “თვისებრივად არაფერი შეცვლილა” და “ისევ ძალადობრივ გარემოში ვცხოვრობთ” მაინც უადგილო მგონია.

რაღაცეები - და თან არც ისეთი უმნიშვნელო რაღაცეები - მგონი მაინც შეიცვალა, ყოველ შემთხვევაში ჯერჯერობით ასე ჩანს. ახალი ხელისუფლების და მისი ლიდერის ირგვლივ ბევრი ეჭვის თუ შეშფოთების საფუძველი გვაქვს; პირადად მე ივანიშვილის მიერ ირაკლი ალასანიას სულ მცირე ორჯერ საჯაროდ დატუქსვის და დასჯის შემდეგ განსაკუთრებული სიძლიერის სკეფსისი მომეძალა როგორც თავად პრემიერ-მინისტრის “დემოკრატობასთან”, ისე მთლიანად კოალიციის პოლიტიკურ სიჯანსაღესთან მიმართებით. მაგრამ ძალადობის ხარისხის თუ ინტენსივობის მხრივ მაინც მგონია, რომ ცოტაოდენი უკეთესობაა.

ჯერ ერთი, ალბათ შეგვიძლია ფრთხილად, მაგრამ მაინც ვივარაუდოთ, რომ საპატიმროებში თუ სამხედრო სტრუქტურებში წამების პრაქტიკა ამ ეტაპზე შეწყვეტილია. ეს არ ნიშნავს, რომ ახალი ადმინისტრაციის პირობებში წამება ნამდვილად არ მოხდება - თუმცა ის, რომ ეს პრობლემა უწინდელ მასშტაბებს აღარ შეედრება, თავისთავად ძალიან მნიშვნელოვანი სიკეთეა. უფრო ზოგადად თუ ვიტყვით, საქმე აღარ გვაქვს სახელმწიფოს ძალისმიერი თუ ძალადობრივი მექანიზმების ლამის ფეტიშამდე აყვანასთან. კი, ბატონო, ეჭვი არავის შეაქვს დახვეწილი თეორიების ჭეშმარიტებაში - რომ “თანამედროვე სახელმწიფოში მთავრობა უნდა ფლობდეს მონოპოლიას ლეგიტიმურ ძალადობაზე” და რომ ეს “საზოგადოებრივი ხელშეკრულებით” უნდა იყოს განპირობებული. მაგრამ კიდევ უფრო ბანალური ჭეშმარიტებაა ის, რომ სახელმწიფოს ძალაუფლებას მკაფიო ზღვარი უნდა დაუწესდეს, ხოლო მთავრობამ თავისი ფუნქცია კანონის ფარგლებში უნდა შეასრულოს. სხვა შემთხვევებში - როცა ხელისუფლება თავისი უფლებამოსილებით ბოროტად სარგებლობს, ძალის გამოყენებას და ძალადობას შორის ზღვარს სისტემატურად არღვევს და საპროტესტო აქციების “დაშლად” წოდებულ, სისხლიან და თავაშვებულ სადამსჯელო ოპერაციებს “სახელმწიფოდ შედგომად” მიიჩნევს - მოქალაქე უუფლებო და დაუცველი ხდება სახელმწიფოს რეპრესიული მექანიზმების წინაშე. დაახლოებით ისეთი, როგორიც ის საქართველოში წინა ხელისუფლების პირობებში იყო.

ეს შესავლის სახით. ახლა მთავარ სათქმელს რაც შეეხება: 8 თებერვალმა აშკარად გვაჩვენა, რომ “ნაციონალური მოძრაობის” მიმართ ჩვენს ბევრ თანამოქალაქეში დაგროვილი სიბრაზე თუ უსამართლობის განცდა ძალიან ადვილად შეიძლება გადაიზარდოს სპონტანურ და ქაოსურ აგრესიაში. ვითარება კიდევ უფრო მძიმდება იმით, რომ ამ აგრესიას შესაძლოა ბევრი მოწინააღმდეგე არც გამოუჩნდეს, გულგრილი პრინციპით “აბა რა ეგონათ” და “რასაც დასთესავ, იმას მოიმკი”. ყველაზე დიდ პრობლემას კი, ჩემი აზრით, ის წარმოადგენს, რომ ახალი ხელისუფლება ამ სახიფათო რეალობას ხშირად იყენებს ვიწრო პოლიტიკური მიზნებისთვის - თავისი მორალური უპირატესობის გასამყარებლად. იმის ნაცვლად, რომ ყველანაირად ცდილობდეს საზოგადოების ემოციები როგორმე რაციონალურ ჩარჩოებს დაუქვემდებაროს და სამართლებრივ კალაპოტში მოაქციოს, ხელისუფლების ბევრი წარმომადგენელი, თავისი ქმედებებით, ხშირად ცეცხლზე ნავთს ასხამს და ვნებების თუ აგრესიის კიდევ უფრო მეტად გაღვივებას უწყობს ხელს. (დღეს შეგნებულად არაფერს ვამბობ უმცირესობის წარმომადგენელთა გამომწვევ და უპასუხისმგებლო ქცევაზე. რომელი ერთი ჩამოვთვალო - მარტო პრეზიდენტის მიერ იმავე 8 თებერვლის საღამოს ნათქვამი სიტყვები რად ღირს, გირგვლიანის მკვლელობისთვის გასამართლებულები იმიტომ შევიწყალე, რომ ეს თემა „ზეპოლიტიზებული“ გახდაო. ან ქალაქის მერის ძველბიჭურ-ქედმაღლური პოზიცია - რომ დასაკითხად იქით უნდა ესტუმრონ და თავად გამოცხადებას არ აპირებს. ამ პოლიტიკური გუნდის წევრთა ქცევას და რიტორიკას უკვე თითქმის ათწლეულია ვუყურებთ და პირადად მე უკვე ზედმიწევნით უშედეგო, უიმედო და უინტერესო მგონია იმის გაუთავებელი წერა, რომ დაშვებულ მძიმე შეცდომებზე ცოტაოდენი რეფლექსია და ოდნავ უფრო ადეკვატური ნაბიჯები მათთვისვე იქნებოდა უკეთესი. დღეს ხელისუფლებაში ახალი ძალა მოვიდა - და სწორედ მას ეკისრება მთავარი პასუხისმგებლობა რაციონალურად მოიქცეს და საზოგადოებაში დაგროვილ ემოციებს სამართლიანი მიმართულება მოუძებნოს).

ყველაზე ნაკლებად ახლა პოლიციის მიერ 8 თებერვალს გამოვლენილ პასიურობას ვგულისხმობ აგრესიის მიმართ - ისევე, როგორც ძალადობის დაშვების შემდეგ თავის მართლებას ნაციონალური მოძრაობის მიერ მოწყობილი „პროვოკაციის“ საბაბით. ცხადია, თავისთავად ესეც დიდი პრობლემაა - თუმცა, ჩემი აზრით, საქმე კიდევ უფრო ფართო ტენდენციასთან გვაქვს. მაგალითად, მე ცოტა არ იყოს მიჭირს ჩვენი ემოციებით და ციხის კადრებით მიღებული კოლექტიური ტრავმით მანიპულირება არ დავინახო გენერალური პროკურორის ქცევაში, რომელსაც ლამის უკვე ტრადიციად ექცა ორ კვირაში ერთხელ ტელეეკრანიდან ახალ-ახალი შემზარავი ამბების მოყოლა - რომ “პატიმრებს აყურებინებდნენ, როგორ აუპატიურებდნენ მისი ოჯახის წევრს”, რომ “ყელამდე მიწაში ჩაფლული ადამიანის თავზე ბუნებრივ მოთხოვნილებებს იკმაყოფილებდნენ”, რომ “პატიმარი ყვებოდა, როგორ აბანავეს მორგში გარდაცვლილი ადამიანის სისხლში”. გავიგეთ - წინა ხელისუფლების პირობებში საპატიმროებში საშინელება ტრიალებდა. ისიც გავიგეთ, რომ წამების ფორმები სისასტიკის თავაშვებულ ორგიებში იყო გადაზრდილი. ეს რომ გავიგეთ, სწორედ ამიტომ დაისაჯა ნაციონალური მოძრაობა 1 ოქტომბრის არჩევნებში. ახლა, ჩემი აზრით, გენერალური პროკურორისგან პორციებად მოწოდებული, სენსაციური და შემაძრწუნებელი ამბებით კიდევ უფრო მეტად დაზაფვრა კი არ გვჭირდება, არამედ წამების პრაქტიკის მიუკერძოებელი, რაციონალური და უკომპრომისო გამოძიება. ზუსტად ისეთი, როგორიც ახლახან თერთმეტმა ავტორიტეტიანმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ მოითხოვა და იქვე აღნიშნა, რომ ჯერჯერობით, როგორც ჩანს, ამ მიმართულებით მკვეთრი ნაბიჯები არ არის გადადგმული - არც ციხეებში შეიმჩნევა მსჯავრდებულებთან გამომძიებლების აქტიური საუბრები წამების ფაქტების შესახებ ინფორმაციის შეგროვების მიზნით და არც საზოგადოებაა სათანადოდ ინფორმირებული გამოძიების მიმდინარეობის თაობაზე.

აღარაფერს ვამბობ იმ ირონიულ ფაქტზე, რომ პოლიციის პროფესიონალიზმის და ეთიკის ამაღლების და, რაც მთავარია, მისი “დეპოლიტიზაციის” შესახებ დიდი რიხით გაცემული დაპირებების ფონზე პოლიციის აკადემიის პრორექტორად აი ამ სიტყვების ავტორია დანიშნული: “რომ არა ბიძინა ივანიშვილი, მისი დიდსულოვნება და პატიების უნარი, დღეს თითოეული ‘ნაციონალი’ ცოცხლად იქნებოდა გატყავებული". ლუკა კურტანიძის სახელს პოლიციის აკადემიის გარეთაც უკავშირდება უსიამოვნო ამბები, იქნება ეს არჩევნების წინა პერიოდში რწმუნებულის დაშინება თუ ჭიდაობის ფედერაციაში ახლახან მომხდარი ცემა-ტყეპა. მაგრამ ყველაზე მძიმე და აშკარა პრობლემა, ცხადია, მისი ამ თანამდებობაზე ყოფნაა. ასეთი მოუთოკავი აგრესიის მფრქვეველი პირი პოლიციის აკადემიაში უბრალოდ არ შეიძლება მუშაობდეს. თან ის ხომ რიგითი ფიგურა არ არის - ცნობილი სპორტსმენია, ჩემპიონი, რომელსაც მომავალი პოლიციელები ალბათ ავტორიტეტად, მისაბაძ პიროვნებად აღიქვამენ. ძალიან ძნელი წარმოსადგენია, რომ ასეთი “ავტორიტეტის” ყოლის პირობებში მათ თავიანთი უმთავრესი მოვალეობების და ეთიკური პრინციპების გათავისება შეძლონ - რომ, უკანონობასთან ბრძოლასთან ერთად, მათი უპირველესი ფუნქცია უნდა იყოს ყველა მოქალაქის კონსტიტუციური უფლებების დაცვა და, რაც მთავარია, სუბიექტური ემოციების, პოლიტიკური შეხედულებების, პირადი მტრობის თუ მეგობრობის გვერდზე გადადება მოვალეობის შესრულების დროს.

სიტყვა ძალიან რომ არ გამიგრძელდეს, შევაჯამებ - მგონი დროა, ახალმა ხელისუფლებამ მოუკლოს პათეტიკურ, მორალისტურ და ადამიანებში ისედაც დაგროვილი ნეგატიური ემოციების კიდევ უფრო დამუხტვისკენ მიმართულ განცხადებებს და, თუკი ეს საერთოდ შეუძლია, “სამართლიანობის აღდგენის” გზაზე კონკრეტული, რაციონალური ნაბიჯები გადადგას. „სააკაშვილის დანაშაულებრივ რეჟიმზე“, “მკვლელებზე” და “ჯალათებზე” ლაპარაკი და თუნდაც „რეჟიმის მსხვერპლთა“ მემორიალის გახსნა პირველ რიგში სწორედ ემოციების გაღვივებას ემსახურება. და ეს მაშინ, როცა არჩევნებიდან ოთხი თვის თავზე კვლავაც ძალიან ცოტა რამ ვიცით იმაზე, თუ როგორ მიმდინარეობს ან რა სტადიაზეა იმ საქმეების გამოძიება, “გახმაურებულებს” რომლებსაც ვუწოდებდით და შეძრწუნებულები რომლებითაც ვიყავით. ციხეებში წამებაზე ახალი და კონკრეტული ბევრი ვერაფერი შევიტყვეთ; ხაშურის პოლიციაში „კიბიდან გადმოვარდნილი“ სოლომონ ქიმერიძის ან 26 მაისის შემდეგ “სახურავზე ნაპოვნი” ნიკა კვინტრაძის და სულიკო ასათიანის საქმეები ჯერჯერობით მგონი საერთოდ არავის უხსენებია; გირგვლიანის საქმესთან დაკავშირებით იანვრის ბოლოსთვის დაპირებული ახალი დეტალებიც აშკარად იგვიანებს. ერთადერთი საქმე, რომლის ირგვლივაც მეტნაკლებად გამოიკვეთა ახალი გარემოებები, ბუტა რობაქიძის მკვლელობაა - ოღონდ, ამ ახალი ინფორმაციის გავრცელების და კონკრეტული პირებისთვის ბრალის წაყენების პარალელურად, შინაგან საქმეთა მაშინდელ მინისტრს და შემდეგ სააკაშვილის ბობოქარ ოპონენტად ქცეულ ირაკლი ოქრუაშვილს ყველა ბრალდება მოუხსნეს, რაც ცოტა არ იყოს ირონიულ ჟღერადობას ანიჭებს იუსტიციის მინისტრის მიერ თავდაჯერებული კატეგორიულობით გაკეთებულ განცხადებას - რომ „საქართველოში, წინა ხელისუფლების მმართველობის პერიოდისგან განსხვავებით, არ არსებობს შერჩევითი სამართალი“.

ბოლოს ძალიან მოკლედ ყველაზე მთავარზე. ჩვენ ჯერ კიდევ თითქმის არაფერი ვიცით იმაზე, თუ როგორ აპირებს, ან საერთოდ თუ აპირებს სახელმწიფო წამების და ძალადობის მსხვერპლთა დახმარებას, მათ რეაბილიტაციას. რაც ვნახეთ და რასაც ვისმენთ, იმის ნახევარი მაინც თუ სიმართლეა, ეს ნიშნავს რომ ჩვენს გვერდით ძალიან ბევრი ადამიანი ცხოვრობს, ვისაც ძალადობამ სიცოცხლე დაუმახინჯა და ალბათ სამუდამო დაღი დაატყო. მათ დასახმარებლად ნამდვილად არ იკმარებს რამდენიმე, თუნდაც ძალიან კარგი და კეთილშობილი არასამთავრობო ორგანიზაციის ძალისხმევა. ამაზე პირველ რიგში სახელმწიფომ უნდა იზრუნოს, საგანგებო დაფინანსება გამოყოს და პროგრამები აამუშავოს. დრო სწრაფად გადის - არადა წამებასთან მებრძოლი ყველა ჯგუფი თუ ორგანიზაცია გეტყვით, რომ მსხვერპლის დახმარება წამების ფაქტიდან რაც შეიძლება მალე უნდა მოხდეს, რადგან დაგვიანების შემთხვევაში ზიანი შესაძლოა შეუქცევადი აღმოჩნდეს.

შურისძიების სურვილი ძლიერი ვნებაა, რომელსაც ესკალაცია ახასიათებს. თუმცა კანონიერებით, სამოქალაქო სოლიდარობით, აგრესიის არდაშვებით და ტრავმირებულთა დახმარებით ემოციების დაცხრობაც შეიძლება და ესკალაციის აღკვეთაც. მაგრამ ჩვენში, როგორც ჩანს, ეს საფრთხე კიდევ დიდხანს იარსებებს. ყოველ შემთხვევაში მანამ, სანამ ჩვენი ბევრი თანამოქალაქის მიერ რეალურად გამოვლილი წამების და ძალადობის შემზარავი გამოცდილება პირველ რიგში პოლიტიკური ელიტების დაპირისპირებას თუ არჩევნებში მოგება-წაგებას მოხმარდება. და სანამ ადამიანების დახმარებაზე უფრო მეტად უკვე ლამის სიტყვიერ კლიშედ ქცეულ „ცოცხებზე“ ნიშნისმოგებით ლაპარაკს მოვუნდებით.

ძველი წელთაღრიცხვის II საუკუნეში ბერძენმა ისტორიკოსმა პოლიბიოსმა შექმნა ტერმინი ოხლოკრატია, რომელიც ბრბოს მმართველობას ნიშნავს. პოლიბიოსის მიხედვით, ოხლოკრატია დემოკრატიის გაუკუღმართებული ფორმაა: თუ დემოკრატიის მიზანი ყველა მოქალაქის საერთო კეთილდღეობაზე ზრუნვაა, ოხლოკრატია მხოლოდ პირადულ გამორჩენასა და ანგარიშსწორებას ემსახურება. პოლიბიოსზე ადრე დემოკრატიის მეორე სახეზე, რომელიც არა საყოველთაო კეთილდღეობას, არამედ კერძო ინტერესებს შეიძლება ემსახურებოდეს, უკვე პლატონი საუბრობდა და ხალხის ასეთ მმართველობას ცუდ დემოკრატიას უწოდებდა.

XIX საუკუნის დასაწყისში ბრბოს მმართველობის თემა გერმანელმა ფილოსოფოსმა ჰეგელმა გაააქტუალურა. პოლიბიოსის კვალად იგი ასახელებდა არათავისუფალი პოლიტიკური წყობილების სამ ფორმას: ოხლოკრატიას, ოლიგარქიასა და დესპოტიას. ოხლოკრატია ჰეგელთანაც დემოკრატიის გამრუდებული და დამახინჯებული სახეობაა. ჰეგელის „კლასიფიკაცია“ უშუალო გამოძახილი იყო მის თანამედროვე საერთაშორისო პოლიტიკურ მოვლენებზე, კერძოდ იმ გლობალურ ტრანსფორმაციაზე, რომელსაც დასავლური სამყარო საფრანგეთის 1789 წლის რევოლუციის შემდეგ განიცდიდა და რომელსაც შედეგად მოჰყვა ძველი, ფეოდალური სისტემების დემონტაჟი და ახალი ეპოქის დაწყება. ამ ცვლილებებმა გააჩინა ისტორიის ახალი სუბიექტი – „ხალხი“, რომელიც ახალი წელთაღრიცხვის დაწყებიდან პირველად აღმოჩნდა გადაწყვეტილების მიღებისა და საკუთარი ბედის თვითგანსაზღვრის პრობლემის წინაშე. სწორედ ასეთ პირობებში „ბრბოს“ ცნებამაც ახალი აქტუალობა შეიძინა და ადამიანთა ამ კრებითი სახელის მნიშვნელობასა თუ მისგან მომავალ საფრთხეზე თანაბარი კრიტიკულობით ალაპარაკდნენ როგორც კონსერვატორი, ისე ლიბერალი და სოციალისტი პოლიტიკოსები თუ ინტელექტუალები. თავად ჰეგელი, რომელიც ტერმინ „სამოქალაქო საზოგადოების“ შემქმნელიცაა, ლამის პანიკური ტონით ამბობდა, მასები მოიწევენ წინო.

თანამედროვეობის, ანუ მოდერნულობის პოლიტიკურ თუ ანალიტიკურ დისკურსებში ბერძნულ ტერმინ „ოხლოსს“, ანუ ბრბოს, „მასა“ ან „მასები“ ჩაენაცვლა, საზოგადოებრივი მეცნიერებებისათვის კი მასების ფსიქოლოგია თუ პოლიტიკური ფუნქცია და როლი ერთ-ერთ წამყვან თემად იქცა. 1930 წელს გამოქვეყნებულ წიგნში „მასების ამბოხი“, ესპანელმა ფილოსოფოსმა ხოსე ორტეგა ი გასეტმა „ადამიანი-მასის“ ცნებაც შემოიტანა. ძალიან მოკლედ რომ მოვხაზოთ, ადამიანი-მასა, ორტეგას განმარტებით, არის „საშუალო“ ადამიანი, რომელიც არასდროს მარტო და დიდი საზოგადოებრივი ჯგუფებისგან გარიყული არაა და ყოველთვის იქ დგას, სადაც მრავალი მისნაირია. უმრავლესობაში ყოფნა და მრავლობით რიცხვში, ანუ სხვების – ხალხის, ერის, ქალაქის, რაიონის თუ ინტელიგენციის, ახალგაზრდობის, მართლმადიდებლების და სხვა კრებითი ცნებების – სახელით ლაპარაკი მისი მთავარი მახასიათებელი ნიშანია და ის საკუთარ თავს მუდამ რომელიღაც უმრავლესობას, დიდ კოლექტივს მიაკუთვნებს. ადამიანი-მასა ყოველთვის დარწმუნებულია თავის სიმართლესა და შეუცდომლობაში და ამ რწმენას თითქმის ყოველთვის სხვადასხვაგვარი სახის ძალადობით გამოხატავს. ძალადობა და აგრესიული ტონი მისი არტიკულაციის ერთადერთი საჯარო ფორმაა, რომელიც დიდი კოლექტიური სხეულის ნაწილად ყოფნის განცდასაც ბადებს.

საჯაროდ გამოხატული აგრესიით განცდილი კოლექტიური ერთობის საილუსტრაციოდ ერთი სცენა მახსენდება: როდესაც 2009 წელს გორში სტალინის ძეგლი მოხსნეს, მიწაზე თავდაყირა დადებულ ქანდაკებას რამდენიმე მამაკაცი, ზოგი ხელს, ზოგიც ფეხს ურტყამდა და ხმამაღლა ლანძღავდა. ვერავინ დამარწმუნებს, რომ ამის ჩამდენებს სტალინის სისასტიკე და ბოროტება ჰქონდათ გააზრებული და ამას ისინი ისე აღეშფოთებინა, რომ მოზღვავებულ ემოციებს ვეღარ იოკებდნენ. ჩემი აზრით, ამგვარი ქმედების ჩამდენი მხოლოდ იმას ამბობს, რომ ის იქ დგას, სადაც ძალაუფლებაა და სწორედ ძალაუფლების მხარეს ყოფნის დასტურად შეურაცხყოფს დამარცხებულს. ეს ადამიანები არა სტალინისა და სტალინიზმის მოძულე, არამედ უპიროვნო საწყისის მქონე ადამიანი-მასებია, რომლებიც იქ არიან, სადაც ძალაუფლებაა, არა საკუთარი, არამედ ვიღაც სხვისი და მისი სახელით ძალადობა, ძალაუფლების მხარეს ყოფნა მათაც ძალაუფლების ქონის განცდას უქმნის. ისინი სტალინის დროს სტალინის სახელით ურტყამდნენ და ხვრეტდნენ, პოსტსაბჭოთა ხანაში გაეროვნულდნენ, გამართლმადიდებლდნენ, პოლიტიკური ტრანსფორმაციის ყველა სტადია გამოიარეს, თანაც ისე, რომ არასდროს გასულან ძალაუფლების გავრცელების არეალიდან.

ადამიანი-მასებისგან შემდგარი ბრბო არასდროსაა გულწრფელი, მისი აგრესია გამოწვეული არ არის ტკივილით ან უსამართლობის განცდით და, შესაბამისად, არც მისი ქმედებებია სპონტანური. იქ, სადაც ადამიანთა მასა ბრბოდ გადაიქცევა, ყოველთვის საძებნია ძალაუფლების მანიპულაცია, რომელიც აღელვებულ მასას აქეზებს და დესტრუქციული ქმედებისთვის შთააგონებს. ხელისუფლება, რაოდენ დემოკრატიულადაც უნდა იყოს არჩეული, როდესაც იწყებს მასების მანიპულაციას საკუთარი პოლიტიკური მიზნებისათვის, ვერ იქნება დემოკრატიული; ასეთ დროს დემოკრატია ოხლოკრატიად გარდაიქმნება.

ოხლოკრატია სულაც არ გულისხმობს „ანარქიას“, ანუ ძალაუფლების იერარქიული სისტემების მოშლას და ისეთ მდგომარეობას, როდესაც ხალხი თავადვე მართავს საკუთარ თავს. ოხლოკრატია მართულია ძალაუფლების მიერ, რომელიც ამბოხებული მასების აგრესიულ არტიკულაციას არ აღკვეთს, რამდენადაც დემოკრატია მშვიდობიანი თანაარსებობის პრინციპს გულისხმობს და არა ერთი საზოგადოებრივი ჯგუფის ძალადობას მეორეზე. როდესაც სახელმწიფო არ იყენებს მისთვის კანონით მინიჭებულ უფლებას, თანაბრად და მიუკერძოებლად დაიცვას ყველა ცალკეული საზოგადოებრივი ჯგუფის უფლებები, მაშინ ასეთ სახელმწიფოში დემოკრატია ოხლოკრატიად გადაიქცევა. უმრავლესობის ნებაზე აპელაცია, რომ „ხალხს ასე სურს“ და რომ დემოკრატია მხოლოდ ნებისმიერი ნიშნით უმრავლესობის დაკვეთის აღსრულებაა, ოხლოკრატიული ლოგიკის კლასიკური ნიმუშია და მას დემოკრატიასთან არაფერი აქვს საერთო. ოხლოკრატიის ძალა ერთობაშია და ვინც ამ „ერთობას“ არ მიეკუთვნება, უკვე ავტომატურად ხდება აგრესიისა და ძალადობის სამიზნე.

ოხლოკრატიული სახელმწიფოს კლასიკური ნიმუში იყო ზვიად გამსახურდიას მმართველობა, როდესაც ქვეყანა, ფაქტობრივად, იმართებოდა მიტინგებითა და მასების პერმანენტული ეგზალტაციით, მათი მტრულ, ბოროტ ძალებთან ბრძოლისაკენ მობილიზაციით. იმდროინდელ საპარლამენტო ოპოზიციას, რომლის წევრთა რიცხვი ორ ათეულსაც არ შეადგენდა, პარლამენტში შესაღწევად შენობის წინ მდგარ კარვებში გამაგრებული აგრესიული მასის გადალახვა უხდებოდა. ძალაუფლებისგან შთაგონებული ადამიანი-მასები საკუთარი ინიციატივით იჩენდნენ თავს და შთამაგონებელთა მიბაძვით უსწორდებოდნენ „აფსუა სეპარატისტად“ თუ „ოს ექსტრემისტად“, სუკის, კრემლის თუ ქემალისტური თურქეთის აგენტებად შერაცხულ თანამოქალაქეებს. თბილისსა თუ საქართველოს სხვა ქალაქებსა და რეგიონებში აფხაზური ან ოსური გვარის მქონე მოქალაქეთა შევიწროება, თურქ მესხებად წოდებულ მაჰმადიან ქართველებზე თავდასხმები, კათოლიკურ ეკლესიათა გადაცემა საქართველოს საპატრიარქოსათვის, მაჰმადიან და კათოლიკე ქართველებზე ზეწოლა, ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილთა წინააღმდეგ გაჩაღებული აგრესიული კამპანიები და ორგანიზებული შეურაცხყოფები და განსხვავებული აზრის სრული შეუწყნარებლობა – ესაა დამოუკიდებელი საქართველოს მიერ გაგებული „დემოკრატიის“ პირველი ფორმები, რომელიც სრულიად ლოგიკურად გადაიზარდა შეიარაღებულ დაპირისპირებასა და ორწლიან სამოქალაქო ომში.

არც გამსახურდიას ოპოზიციას, რომლის ლიდერთა უმრავლესობა გამსახურდიასავე ყოფილი თანამებრძოლები ან მისი მთავრობის მაღალი თანამდებობის პირები იყვნენ, არ უღალატია ოხლოკრატიის ძალადობრივი იდეალებისათვის, რის შედეგადაც განუკითხაობის ისეთი ფორმა მივიღეთ, რომლის დროსაც ყველა, ვისაც და როგორც ძალა შესწევდა, ისე ძალადობდა სხვებზე. საქართველოს დამოუკიდებლობა, ახალი ქართული სახელმწიფოებრიობა ოხლოკრატიიდან დაიბადა და მმართველობის ეს სახეობა, ფაქტობრივად, ქართული სახელმწიფოებრიობის არქეტიპად იქცა. ოხლოკრატია პოლიტიკური წყობის ის ფორმაა, რომელიც საქართველოში დემოკრატიასთან გაიგივდა და საზოგადოების გადარწმუნება აქამდე არსებულ არც ერთ ხელისუფლებასა თუ პოლიტიკურ მიმდინარეობას რეალურად არ უცდია, არ უთქვამს უარი მასების ეგზალტაციისა და ანგარიშსწორების პოლიტიკაზე.

შევარდნაძის პრეზიდენტობის პერიოდში მასების ეგზალტაციას ჩაენაცვლა საყოველთაო და მასიური კორუფცია, რომელმაც სახელმწიფო სისტემა კლეპტოკრატიად, ანუ მძარცველთა ძალაუფლებად აქცია. სააკაშვილმა წარმატებით შეძლო კორუფციის სახელმწიფო აპარატის დაბალი ეშელონებიდან განდევნა, მაგრამ ამის პარალელურად, ერთი მხრივ, მასების ინდოქტრინაციამ და პოპულიზმმა - „პატრიოტთა ბანაკებითა“ და ძალაუფლების სპექტაკლებით, მედიისა და კულტურის სფეროს ტოტალურმა იდეოლოგიზაციამ, მეორე მხრივ კი ძალის დემონსტრაციისა და ძალადობის პოლიტიკამ, ნაციონალური მოძრაობის ცინიზმამდე მისულმა ანტისოციალურმა იდეოლოგიამ და კრიტიკის მიმართ აგრესიულმა შეუწყნარებლობამ, რომელიც ყველაზე ხშირად თავად პრეზიდენტისგან გაისმოდა, საქართველოში პროტესტის გრძნობასთან ერთად, ხელი შეუწყო საზოგადოებაში არსებული ყველაზე სახიფათო და რეაქციული ტენდენციების გაღვივებას. რადგანაც ნაციონალური მოძრაობა პროდასავლურ და ლიბერალურ პოლიტიკურ პარტიად შეირაცხა, მიუხედავად იმისა, რომ მის ცხრაწლიან პოლიტიკას დასავლურ ლიბერალურ დემოკრატიასთან ცოტა რამ თუ ჰქონია საერთო და ძირითადად მხოლოდ ევროკავშირსა და ნატოში შესვლის სურვილებით შემოიფარგლებოდა. შემთხვევითი არ არის ისიც, რომ ევროპის კონტინენტზე სააკაშვილის ხელისუფლებისადმი ერთადერთი კეთილგანწყობილი რეჟიმი მხოლოდ უნგრეთის მემარჯვენე-პოპულისტური მთავრობა და მისი პროფაშისტური ტენდენციების მეთაური ვიქტორ ორბანიღა დარჩა. ნაცმოძრაობამ საქართველოში დასავლური ღირებულებების დისკრედიტაცია მოახდინა და ამით მხოლოდ ხელი შეუწყო ანტიდასავლური ტენდენციებისა და რელიგიური ნაციონალიზმის გაღვივებას. ასეთ ვითარებაში მხოლოდ ცინიზმია პრეზიდენტ სააკაშვილისა და მისი მიმდევრებისგან 2012 წლის ოქტომბრიდან მოყოლებული შეშფოთებული განცხადებები, რომ საქართველოში ახალი მთავრობა მედიის თავისუფლებას ზღუდავს და პოლიტიკური ნიშნით ანგარიშსწორების პოლიტიკას მიმართავს. ოპოზიციაში გადასული სააკაშვილის პარტია და მისი გულმხურვალე მხარდამჭერები იმის გაპროტესტებას შეუდგნენ, რასაც ცხრა წლის მანძილზე თავადვე სისტემატურად ახორციელებდნენ. ამგვარად ნაციონალური მოძრაობა იქცა საკუთარი თავის კარიკატურად. 2012 წლის დეკემბერში ის „გმირულად“ აღუდგა წინ ოთხ ოდიოზურ რუსოფილს და არ მისცა მათ პუშკინის ძეგლის გვირგვინით შემკობის უფლება. ნაცმოძრაობის იდეოლოგიის მთავარი სააგიტაციო ორგანო, ჟურნალი „ტაბულა“, რომელიც ამართლებდა პოლიციის მიერ 2011 წლის 26 მაისს პარლამენტთან შეკრებილი ხალხის ბარბაროსულ დარბევას, ხოლო ამგვარი ძალადობის კრიტიკას „ინფანტილიზმსა და უმწიფრობას“ უწოდებდა, ადამიანის უფლებების დაცვას კი „ანტიპოლიტიკის თავშესაფრად“ ნათლავდა, დღეს აღშფოთებული ლაპარაკობს იმ ძალადობაზე, რომელიც სულ ცოტა ხნის წინ ადამიანის ბუნების ორგანულ ნაწილად მიაჩნდა.

ნაცმოძრაობის ანტისოციალურმა და მოძალადეობრივმა პოლიტიკამ, რომელიც თავისი არსით სრულიად ანტიდასავლურია, წარმოშვა ძალადობისა და ანგარიშსწორების ჯაჭვური რეაქცია, რაც ოხლოკრატიის წინაპირობას ქმნის. ოხლოკრატიის პირველი სიმპტომები ოქტომბრის არჩევნებიდან ერთ კვირაშივე გამოიკვეთა, როდესაც მართლმადიდებელი ექსტრემისტები და ობსკურანტულ გაზეთ „ასავალ-დასავლის“ თანამშრომლები დაუპირისპირდნენ მოქალაქეებს, რომლებიც ამ გაზეთში გლდანის საპატიმროს თანამშრომლების სიის, მათი მისამართებისა და ტელეფონის ნომრების გამოქვეყნებას აპროტესტებდნენ, რამდენადაც ასეთი პუბლიკაცია, გარდა ადამიანის პირადული სფეროს ხელშეუხებლობის უხეში დარღვევისა, ძალადობისა და ანგარიშსწორებისკენ წაქეზებასაც ნიშნავდა. ოხლოკრატიული შინაარსის იყო „ქართული ოცნების“ აქტიური მხარდამჭერის შალვა რამიშვილის შემოტანილი გამოთქმა „მენტალური უმცირესობა“, რომელიც მან მწერალ ზაზა ბურჭულაძის მისამართით იხმარა და ამ ახალი ცნების ქვეშ ყველა ის ადამიანი გააერთიანა, ვინც მართლმადიდებელი უმრავლესობის რიგებს არ მიეკუთვნება. მსგავსი განცხადებები ხშირად ისმოდა „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერი მედიიდან ჯერ კიდევ საარჩევნო ეიფორიის დღეებში.

არა მთელი საზოგადოების, არამედ მხოლოდ ან თუნდაც უპირველეს ყოვლისა უმრავლესობის ინტერესების პრიორიტეტულობა არის არა დემოკრატია, არამედ ოხლოკრატია, რომლის საფრთხე საქართველოში დღითიდღე სულ უფრო იკვეთება. ეს საფრთხე კიდევ ერთხელ გაცხადდა 7 თებერვალს, როდესაც პოლიციის უმოქმედობამ ვერ შეძლო ნაციონალური მოძრაობის ლიდერებსა და პოლიტპატიმრისსტატუსიან მოქალაქეთა ჯგუფს შორის მომხდარი ფიზიკური დაპირისპირების აღკვეთა. თუკი ნაცმოძრაობის მმართველობის დროს სახელმწიფო ძალადობდა ადამიანზე, ახლა სახელმწიფოს უმოქმედობა უბიძგებს ადამიანს ძალადობისკენ. თუმცა ამგვარი უმოქმედობისგან არც ნაცმოძრაობის ცხრაწლიანი მმართველობა იყო თავისუფალი. არც 2009 წლის 31 ოქტომბერს, როდესაც მართლმადიდებელ მშობელთა კავშირმა ჰელოუინის დღესასწაული დაარბია და არც 2010 წლის 10 მაისს, როდესაც მართლმადიდებელი ექსტრემისტები ილიას უნივერსიტეტის წინ ფიზიკურად გაუსწორდნენ გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის წინააღმდეგ მიმართული საპროტესტო აქციის მონაწილეებს, პოლიციას არ უმოქმედია და არ დაუცავს კანონიერება.

მმართველი კოალიცია „ქართული ოცნება“ ეკლექტური წარმონაქმნია, რომელიც აერთიანებს როგორც ლიბერალურ და დემოკრატიულ ღირებულებებზე ორიენტირებულ პოლიტიკოსებს, ისე ყველაზე მეტად ოხლოკრატიულ ულტრატრადიციონალისტ და რელიგიურ ფუნდამენტალისტურ ძალებს. სწორედ მმართველი კოალიციის ეს ფრთა და დევნილის როლში მოვლენილი ნაცმოძრაობა ქმნის კოჰაბიტაციის იმ სადო-მაზოხისტურ ვერსიას, რომელიც ქვეყანაში რეალურს ხდის ოხლოკრატიის საფთხეს და ამისთვის პასუხისმგებლობა ეკისრებათ როგორც მმართველ კოალიციას, ისე ოპოზიციონერ პრეზიდენტსა და მის ერთგულ თანამებრძოლებს. აქედან გამომდინარე, კოჰაბიტაცია ბილატერალური, ანუ ორმხრივი ოხლოკრატიისკენ სწრაფვას უფრო ჰგავს.

დაბოლოს, ლათინური სიტყვა „კოჰაბიტაცია“, საიდანაც ფრანგული ენის მეშვეობით შემოტანილი პოლიტიკური ტერმინი მომდინარეობს, თავდაპირველი მნიშვნელობით თანაცხოვრებას, სექსუალურ კავშირს ნიშნავს. ლიბიდოს მრავალსახეობას კი დღევანდელი საქართველოს პოლიტიკური რეალობაც ადასტურებს.