Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

Sorry! No content for 4 აგვისტო. See content from before

სამშაბათი, 19 ივლისი 2016

ყოველი მორიგი ხოცვა-ჟლეტის მოწყობის შემდეგ ტერორისტი სოციალურ ქსელში დატოვებულ საკუთარ „ანდერძში“ აცხადებს, რომ მან ტერორისტული აქტი ღმერთის სახელით განახორციელა. ყოველი მორიგი ხოცვა-ჟლეტის შემდეგ ამავე რელიგიის ღვთისმსახურები თუ რელიგიური ავტორიტეტები იკრიბებიან და აცხადებენ, რომ ღმერთს ამ ტერორისტულ აქტებთან არაფერი აქვს საერთო და რელიგიის არსი მშვიდობაშია.

ვინ იძახის მართალს? ვინ ტყუის? ვინ არიან ის ღმერთები, ვისთვისაც საუკუნეების მანძილზე ადამიანებმა აღმართეს ულამაზესი ტაძრები და დღეს ამ ღმერთების სახელით ხალხს ხოცავენ? რა არის საბოლოოდ რელიგიის არსი? ან საერთოდ რა არის ეს რელიგია, რომელიც, გვინდა თუ არ გვინდა, ფუნდამენტალური ანთროპოლოგიური ფენომენი გახლავთ?

სიტყვა რელიგია მოდის ლათინური სიტყვიდან religio და მას ორი ეტიმოლოგიური საფუძველი აქვს: relegere და religere. თუ პირველი ნიშნავს ფეხზე დგომას, თვალების ცისკენ აღმართვას, მეორე ნიშნავს დაკავშირებას, სხვასთან გაერთიანებას. პირველი ეტიმოლოგიური საფუძველი ვერტიკალურია, ხოლო მეორესი - ჰორიზონტალური. თუ პირველის საშუალებით ადამიანი ცდილობს, შეიცნოს უხილავი და ტრანსცენდენტული, მეორე მას საშუალებას აძლევს სხვებთან ერთად შექმნას ერთიანი სოციალური სხეული.

ზოგიერთის აზრით, ეკონომიკური გლობალიზაცია საფრთხეს სწორედ ამ სოციალურ სხეულს უქმნის. (თუმცა მათ ავიწყდებათ, რომ თვით გლობალიზაციის კონცეფცია პირველად პროზელიტურმა რელიგიებმა - ქრისტიანობამ და ისლამმა - შექმნეს... ).

ეკონომიკური გლობალიზაციის შედეგად ხდება პლანეტის უნიფიცირება: ნიუ-იორკიდან ქაბულამდე ყველა მოზარდი ერთსა და იმავე მუსიკას უსმენს და ოცნებობს ერთი და იმავე მარკის მაისური, კედები და მობილური ტელეფონი ჰქონდეს.

ამ ეკონომიკური გლობალიზაციის პერიფერიაზე მყოფ ადამიანებს აქვთ შიშის განცდა და ისინი თავშესაფარს ტრიბალურ, საგვარტომო ე.წ. „ტრადიციებში“ ნახულობენ. „ტრადიციებში“, რომელიც ხშირად „გუშინ“ წესად გადაქცეული „გუშინწინ“ შეძენილი ჩვევაა...

ვინაიდან რელიგია ყველაზე მდგრადი იდენტობის ღერძს წარმოადგენს, გლობალიზაციის შიშით შეპყრობილი ადამიანი ცდილობს რელიგიის ხარჯზე გაუწიოს წინააღმდეგობა მომხმარებლურ უნიფიკაციას. შესაბამისად, იგი Nike-ს და Apple-ს საკუთარ „ტრადიციებს“ უპირისპირებს, რათა ამგვარად თემის „იდენტობა“ გადაარჩინოს. ასე, ნელ-ნელა, რელიგიური იდენტობა გადაიქცა პოლიტიკურ იდენტობად, რომელიც თავის მხრივ ტოტალიტარული გახდა, ტოტალიტარული, რადგან ყოველთვის მოინახება უფრო „წმინდა“, უფრო „ავთენტური“, უფრო „ჭეშმარიტი“.

XX საუკუნეში, პირველი და მეორე მსოფლიო ომის შედეგად, ეთნიკური და რასობრივი სიწმინდის დევიზმა, ევროპის (პირველ რიგში პოლონეთი) და აზიის (თურქეთი) ტერიტორიიდან გააქრო კულტურის მთელი ფენები (მარტო იდიშის ან გერმანულენოვანი ებრაული ლიტერატურის სრული გაქრობა რად ღირს?!).

XXI საუკუნეში ახლო აღმოსავლეთში რასობრივი და ეთნიკური სიწმინდე ჩაანაცვლა კონფესიურმა სიწმინდემ. ახლო აღმოსავლეთში ქრისტიანებს, შიიტებს ან იეზიდებს დევნიან არა იმიტომ, რომ ისინი ქრისტიანები, შიიტები ან იეზიდები არიან, არამედ იმიტომ, რომ ისინი რელიგიური ან კონფესიური უმცირესობები არიან. ამგვარად, ფუნდამენტალისტები ცდილობენ რელიგიურ უნიფიცირებას პლანეტის იმ რეგიონებისა, რომლებიც არასდროს არ ყოფილა რელიგიურად ერთგვაროვანი. მათი აზრით, თუ პოლონეთში (რომელიც მეორე მსოფლიო ომამდე ერთ-ერთი ყველაზე მრავალეთნიკური იყო ევროპაში), ჰიტლერისა და სტალინის დახმარებით მოხერხდა ყველაზე მონოეთნიკური ნაციის შექმნა დასავლეთში, მათ რატომ ვერ უნდა შეძლონ ეს?!

ციცერონი წერდა, რომ რელიგია არის ადამიანის უნარი თავიდან, ახლებურად წაიკითხოს (relegere ) ტექსტი (კიდევ ერთი ეტიმოლოგია სიტყვა religio-სი). ამგვარად, საუკუნეების მანძილზე, ახლებურად კითხვით, რელიგია ცდილობდა რელიგიიდან გამოსულიყო, რათა კულტურა გამხდარიყო. როგორც ერთმა ფილოსოფოსმა ძალიან ზუსტად აღნიშნა, „თუ ვინმე არსებობს, ვინც ყველაფერს იოჰან სებასტიან ბახს უნდა უმადლოდეს - ეს ღმერთია“.

მაგრამ სალაფიტებს და ვაჰაბიტებს სურთ კულტურის უკან, რელიგიაში დაბრუნება; მათ სურთ სამყაროს „ბედუინიზაცია“, ოღონდ ისეთი „ბედუინიზაცია“, სადაც აქლემებს დიდი ჯიპები ჩაანაცვლებენ.

ანდრე მალრომ იწინასწარმეტყველა, რომ XXI საუკუნე რელიგიური იქნებოდა. ფრანგი მწერალი მწარედ შეცდა: XXI საუკუნე აღმოჩნდა არა რელიგიური, არამედ რელიგიური ხოცვა-ჟლეტის საუკუნე... იმ რელიგიური ხოცვა-ჟლეტის საუკუნე, სადაც ფრონტის ხაზი კულტურაზე გადის...

ბევრმა ჩემმა კოლეგამ აღფრთოვანება ვერ დამალა, როდესაც შეიტყო, რომ ნატოს სამიტში მონაწილე ქვეყნების ლიდერებსა და სხვა ოფიციალურ სტუმრებს დაურიგდებათ საქართველოში საგანგებოდ ვარშავის სამიტისათვის ჩამოსხმული ღვინო.

„ეჰ, ნეტა მეც ვიყო დელეგაციაში, მომენატრა თქვენი ღვინის დალევაო“, − ამოიხვნეშა ჩემმა უკრაინელმა კოლეგამ, დენის პოპოვიჩმა. ბოლოს ის ნატოს ნიუპორტის სამიტზე, უელსში ვნახე. ამის შემდეგ დენისი მამა გახდა, ბიჭი შეეძინა. უკრაინამ კი წინ წაიწია ნატოსთან ინტეგრაციის მიმართულებით და ახლა, ვარშავაში, კიევი ზუსტად ისეთივე „არსებითი პაკეტის“ მიღებას ელოდება, როგორიც საქართველოს აქვს.

7 ივლისის საღამოა, ვარშავის ცენტრში, სტალინისდროინდელ ცათამბჯენში, მერიის მიერ ჟურნალისტებისათვის ორგანიზებულ წვეულებაზე, არგენტინულ ღვინოს ვწრუპავთ. ყველაფერი ლაზათიანადაა ორგანიზებული: ჯაზი, სამახსოვრო ფოტოები, რასაც რამდენიმე წამში დაგიმზადებენ თავაზიანი პოლონელი გოგოები, გემრიელი საჭმელ-სასმელი, სუვენირები და, რა თქმა უნდა, ჩემი საყვარელი საფოსტო ღია ბარათები. შეავსებ ნატოს დროშებითა და ვარშავის ღირშესანიშნაობებით მორთულ ამ ღია ბარათს და შენს სტრიქონებს მსოფლიოს ნებისმიერ კუთხეში მიიღებენ.

7 ივლისს დაბადების დღეს აღნიშნავს ჩემი ორი მეგობარი. ნატოში შესვლა დაგბედებოდეთ-მეთქი, მივწერე. ვიცი, ამ დღეს ორივე ელოდება. მაგრამ ისიც ვიცი, საქართველოს ბევრი მოქალაქის მსგავსად, ისინიც ნელ-ნელა კარგავენ იმედს, რომ ეს როდისმე მოხდება.

იმედგაცრუება ჯერ კიდევ ბუქარესტის სამიტით დაიწყო, როდესაც გაწევრიანების სამოქმედო გეგმის ნაცვლად, რასაც გარანტირებულად თვლიდა მაშინდელი ხელისუფლება, საქართველომ მიიღო დაპირება, რომ აუცილებლად გახდებოდა ალიანსის წევრი, როგორც კი ყველა კრიტერიუმს დააკმაყოფილებდა. გულახდილად ითქვას, მაშინ ეს ჩანაწერი დიდი მიღწევა იყო. თუმცა, მაშინდელი არარეალური მოლოდინის ფონზე მან დაკარგა ფასი და წარუმატებლობად უფრო შეფასდა, ვიდრე წარმატებად. მიუხედავად სკეპტიკოსთა ქილიკისა,ბუქარესტის ეს კომუნიკე დღესაც აქტუალურია და საქართველოც უფრო ახლოსაა მიზანთან. თუმცა, ახლა, რვა წლის შემდეგ, მხოლოდ ამ ჩანაწერის უცვლელად გადატანა ვარშავის სამიტის კომუნიკეში, საქართველოსთვის მაინც იმედგაცრუება იქნება.

„ყველა გრძნობს, რომ რაღაც მეტის თქმა და გაკეთებაა საჭირო“, მეუბნება ჩემი კოლეგა, რადიო თავისუფლების მიმომხილველი ბრაიან უიტმორი, რომელიც ასევე ვარშავაშია და ნატოს სამიტის პარალელურად მიმდინარე ექსპერტთა ფორუმში მონაწილეობს. „თუმცა, ამ ეტაპზე რაიმე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება მიღებული არ იქნება და გადაჭარბებული მოლოდინის შექმნა სწორი არ არის.“

არადა მგონია, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ ისევ ასწია მოლოდინის თამასა: თავდაცვის, საგარეო საქმეთა და ევროატლანტიკურ საკითხთა მინისტრები ერთხმად აცხადებენ, რომ ნატოს ვარშავის სამიტის შემდეგ ქვეყანა კიდევ უფრო დაცული გახდება.

არ მიყვარს სიტყვებზე გამოკიდება და პოლიტიკოსთა გამონათქვამების ინტერპრეტაცია, მაგრამ ნატოს მერვე სამიტს ვაშუქებ, როგორც ჟურნალისტი, პირადად ვიცნობ ბევრ მათგანს, ვინც ქმნის და ახორციელებს ნატოს პოლიტიკას, მაგრამ იშვიათად შემხვედრია არათუ ნატოში გაწევრიანების მოსურნე, არამედ ალიანსის წევრი ქვეყნის ლიდერი, რომელსაც ამ ცვალებად სამყაროში „ერთმნიშვნელოვნად“ შეეძლოს იმის თქმა, რომ მისი ქვეყანა უფრო დაცული იქნება.

ნატო-საქართველოს კომისიის სხდომამდე, რომელიც საგარეო საქმეთა მინისტრების დონეზე ტარდება სამიტის პარალელურად, სულ რამდენიმე საათი რჩება. კულუარებში საქართველოსათვის რაიმე იარაღის ან თავდაცვითი პროგრამის შეთავაზებაზე ინფორმაცია არ გავრცელებულა.

არ მინდა, საქართველოს ხელისუფლების ეს მოლოდინი მხოლოდ პიარისათვის განკუთვნილ „აუცილებელ ოპტიმიზმად“ დარჩეს, რადგან ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების წინ არარეალურმა მოლოდინმა, შეიძლება გამოიწვიოს საქართველოს ნეიტრალიტეტის მომხრე ან, სულაც, პრორუსული ძალების გაძლიერება.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG