Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

Sorry! No content for 23 მარტი. See content from before

ხუთშაბათი, 17 მარტი 2011

განკითხვის ჟამი მოსულია და, როგორც იოანე ზოსიმე წინასწარმეტყველებდა, ის ქართულ ენაზე მიმდინარეობს. თანაც არა მხოლოდ განკითხვის ენაა ქართული, არამედ სასამართლოს დარბაზიც საქართველოში, ქართულ ეკლესიებში მდებარეობს, საიდანაც ქართველი ღვთისმსახურები სამყაროს აღსასრულის დასაწყისს და ცოდვილთა სასტიკი ტანჯვა-წამებით შემუსრვას იუწყებიან. ინტერნეტში ქართველი სამღვდელოების ქადაგებებს თვალს თუ გადავავლებთ, აპოკალიფსის მთელი „მონიტორინგი“ გამოჩნდება: სოციალურ ქსელებში გავრცელებულ ერთ-ერთ ბოლო ამგვარ ქადაგებაში, დეკანოზი დავით ქვლივიძე იუწყება, რომ იაპონიაში მომხდარი მიწისძვრა და ცუნამი ღვთის სასჯელი ყოფილა, ისევე, როგორც მანამდე ჰაიტიში, ჩილესა თუ ტაილანდში მომხდარი სტიქიური უბედურებები, რომლებსაც მთლიანობაში ასეულობით ათასი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა. ამ ყველაფრის ავტორი კი, ღვთისმსახურის რწმუნებით, თავად ღმერთია, რომელმაც ამ ქვეყნების მოსახლეობა მათი გარყვნილებისა და ზნედაცემულობის გამო ასე სასტიკად დასაჯა. ანუ, გამოდის, რომ ამ ადამიანებმა დაიმსახურეს ის, რაც მათ თავს დაატყდა და ახია მათზე!

დეკანოზ დავით ქვლივიძის სიტყვები, რომელთაც ინტერნეტში უკვე 26 ათასი მომწონებელი ჰყავს, გამონაკლისი შემთხვევა არაა: ღმერთის სადამსჯელო ინსტანციად წარმოდგენა, რომელიც ყველას, ვინც მართლმადიდებლურად არ ცხოვრობს, სასტიკი აღსასრულით ემუქრება, თანამედროვე ქართული ეკლესიის ძირითადი იდეოლოგიური ტენდენციაა.

თანამედროვე ქართული აპოკალიფტიკის ყველაზე ცნობილი წარმომადგენელი, ყოფილი დეპუტატი, დეკანოზი არჩილ მინდიაშვილი ბევრად უფრო შორს მიდის. მისი თქმით, ადამიანთა ურჯულოება, მათში „სიყვარულის დაშრობა“ არა მხოლოდ დედამიწაზე იწვევს კატასტროფებს, არამედ „მილიარდობით გალაქტიკა დაკარგავს ჰარმონიულ ურთიერთმიმართებას“, დაირღვევა მათ შორის ღმერთის მიერ დაწესებული მანძილები და მთელი სამყარო დაასრულებს არსებობას. ამ ყველაფრის მიზეზი კი ადამიანთა ზნობრივი დაცემაა. ყოფილი დეპუტატი უზნეობის მიზეზს დემოკრატიულ ინსტიტუტებშიც ხედავს და გამოსავლად მას აბსოლუტური (!) მონარქია მიაჩნია, რომელიც, მისი რწმენით, საქართველოს გადარჩენის ერთადერთი პირობაა.

ღმერთი რომ თავის რჩეულ საქართველოსაც სჯის ხოლმე, ეს ჯერ კიდევ 2008 წელს რუისისა და ურბნისის მიტროპოლიტ იობისგან გახდა ცნობილი, როდესაც მან აგვისტოს ომში საქართველოში ჩამოყრილი რუსული ბომბები ღვთის სასჯელად გამოაცხადა, რომელიც საქართველოს ზნედაცემული და ურჯულო დასავლეთისაკენ ლტოლვის გამო მოევლინა. ბორჯომის მიტროპოლიტ სერაფიმეს თქმით კი, ღმერთი არ გვიბრუნებს აფხაზეთს, იმიტომ, რომ ზოგიერთი ამერიკასა თუ ევროპაში ნასწავლი ქართველი ახალგაზრდა პატრიარქს უდიერად მოიხსენიებს. თავად პატრიარქმა ილია II-მ გასული წლის სექტემბერში ქართველი ახალგაზრდობის ევროპასა თუ ამერიკაში სასწავლებლად წასვლა სახიფათოდ მიიჩნია, რადგანაც იქ ისინი არამართლმადიდებლურ გარემოში აღმოჩნდებიან, რაც მათი ზნეობრივი გადაგვარების საწინდარი შეიძლება გახდესო.

მიზანი, რომელიც ქართველი სამღვდელოების ქადაგებებიდან იკვეთება, საქართველოში ბრმად მორჩილი მორწმუნე საზოგადოების შექმნაა, რომელიც ეკლესიისა და სამღვდელოების შეუზღუდავი ძალაუფლების გარანტი იქნება. საამისოდ ის ტრადიციულ მეთოდებს იყენებს, როგორიცაა განკითხვის ჟამის მოახლოება და საშინელი სამსჯავრო, სადაც გადარჩენის შანსი მხოლოდ მართლმორწმუნეებს ექნებათ, ანუ იმათ, ვინც საკუთარი აზროვნებისა და ცხოვრების წესებს მთლიანად მოძღვარ-მამაოების კარნახს დაუქვემდებარებს. ამისათვის კი საჭიროა, ერთი მხრივ, ყველაფერი იმის დისკრედიტაცია, რაც, განმანათლებლურ, ანუ რაც რაციონალურ, სამეცნიერო აზროვნებას ეფუძნება და მისი შეცვლა ეკლესიის მიერ გამოგონილი ან შუა საუკუნეების ლიტერატურული კონტექსტებიდან ამოგლეჯილი მითებითა და შელოცვითი აზროვნებით. მეორე მხრივ კი იმ ქვეყნებისა თუ საზოგადოებრივი ჯგუფების შეჩვენება და დემონიზაცია, რომლებიც არ აზროვნებენ და არ ცხოვრობენ მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ დადგენილი წესებით.

თანამედროვე ქართულ ეკლესიას ორი მთავარი მტერი ჰყავს: განათლება და თავისუფალი აზროვნება, რომელიც სიმბოლურად ერთ ვეებერთელა მტრის ხატს – დასავლურ ცივილიზაციას უკავშირდება. ამ უთანასწორო ბრძოლაში ეკლესიის ამჟამინდელი წარმატების მიზეზი კი საქართველოში სწორედ განათლებისა და თავისუფალი აზროვნების დეფიციტია, რასაც ხელს უწყობს ის ეკონომიკური თუ ფსიქოლოგიური კრიზისი, რომელშიც უკვე 20 წელზე მეტია ქართული საზოგადოება იმყოფება.

მაგრამ არსებობს კიდევ ერთი, ჩემი აზრით, ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც საზოგადოებრივ ცხოვრებაზე ეკლესიის ტოტალურ ჰეგემონიას შესაძლებელს ხდის: ესაა არა ოფიციალურად გაფორმებული საკონსტიტუციო შეთანხმება სახელმწიფოსა და ეკლესიას, არამედ უსიტყვო „საზოგადოებრივი შეთანხმება“ ეკლესიასა და მორწმუნედ წოდებულ უმრავლესობას შორის, რომლის დროსაც ორივე მხარის ინტერესებია გათვალისწინებული. ესაა თანამედროვე საქართველოს სპეციფიკა, მისი დაკონსერვებული და საგულდაგულოდ დაცული საბჭოთა მემკვიდრეობა, დამყარებული ტოტალურ თვითმოტყუებასა და თვალთმაქცობაზე, როდესაც ყველამ იცის, რომ იტყუება, კორუმპირებულია, მაგრამ ყველას აწყობს ასეთი ყოფა. ამ ფარსის მონაწილე თანაბრად არიან ეკლესიაში ფიცდადებული პრეზიდენტიც და მისი ურჯულოებაში მამხილებელი ოპოზიციაც, „თეოკრატი“ ქრისტიან-დემოკრატები და ქრისტიანულ სოციალიზმზე მეოცნებე სოციალ-დემოკრატები, ეკლესიების მაშენებელი საეჭვო ხერხებით გამდიდრებული ბიზნესმენები და მათი „შემოწირულობების“ მაკურთხებელი სამღვდელოება.

ეკლესიამ, რომელმაც ზუსტად ამოიცნო კორუფციისა და თვალთმაქცობის პრინციპებზე აღზრდილი საზოგადოების ალგორითმი, საზოგადოებრივი დაკვეთის შესრულებას შეუდგა და მისი ფუნქცია, ასეთი ზნეობრივი კორუფციის პირობებში, სულის „გათეთრებაა“, რაც ასევე წარმატებულად მიიღება მორწმუნე უმრავლესობის მიერ. ის, რაც თავისი შინაარსით მხოლოდ სიძულვილს გამოხატავს, „ღვთისნიერ სიყვარულად“ ირაცხება და მორჩილების სანაცვლოდ, კორუმპირებულ სულს, როგორც მოპარულ ფულს, ისე „ათეთრებს“.

თუკი „უძრაობის“ ხანის საბჭოთა საზოგადოებას „აგრესიულად მორჩილთა უმრავლესობას“ უწოდებდნენ, მისი თანამედროვე ქართული ვარიანტი აგრესიულად მორწმუნეთა უმრავლესობაა. აგრესია და უმეცრება კი ის ნაცადი საშუალებაა, რომელიც ურთიერთმოტყუებაზე დამყარებულ ერთობას შესაძლებელს ხდის.

დაბოლოს, რაც შეეხება ღვთის სასჯელს, ამაზე პასუხი იოანეს სახარებაშია: „სასჯელი კი ის არის, რომ ნათელი მოევლინა სოფლად და ადამიანებმა ნათელზე მეტად ბნელი შეიყვარეს, რადგანაც ბოროტი იყო მათი საქმეები. რადგან ყველას, ვინც ბოროტებას სჩადის, სძულს ნათელი და არ მიდის ნათლისაკენ, რათა არ იქნას მხილებული მათი საქმეები“ (იოანე 3, 19-20).
ბევრი რამ მოხდა თუ ცოტა, ოპოზიციის რეალური ლიდერების რაოდენობა სამამდე შემცირდა. გააჩნია, საიდან შევხედავთ, თორემ, უფრო ზუსტი იქნება, ასე ითქვას: ოპოზიციის რეალური ლიდერების რაოდენობა სამამდე გაიზარდა. ყველა დანარჩენი, ვინც პოლიტიკურ პროცესშია ჩართული, ამ სამი ადამიანიდან ერთ-ერთის ორბიტაზე მოძრაობს, ან იმოძრავებს უახლოეს მომავალში. თუ საქართველოს შემდეგ მმართველს დღევანდელი ოპოზიციური სპექტრი წარმოშობს, ის იქნება ან ირაკლი ალასანია, ან ნინო ბურჯანაძე, ან ირაკლი ოქრუაშვილი.

ამ ლიდერებმა თავიანთი წილი რისკი იტვირთეს, როდესაც საკუთარი პოლიტიკური ნიშა და ფუნქცია გამოკვეთეს.

ალასანიასა და ბურჯანაძის როლები 2009 წლის დასაწყისიდან უკვე პროგნოზირებადი იყო (მაშინ სტატიაც დავწერე „ნელი“ და „სწრაფი“ ცვლილებების ორ ბანაკზე, ასევე, მათ ლიდერებზე). ახლა პოლიტიკურ პოლუსებს შორის მესამე ძალა ჩადგა, ქართული პარტიის სახით.

ირაკლი ალასანიათი დავიწყოთ. მას თავისი „დინჯი“ გზა იმ დღიდან აქვს მოძებნილი, რაც ოპოზიციურ ველზე შეაბიჯა. მისი არჩევანია კონსტრუქციული დიალოგი ხელისუფლებასთან, ზომიერი კრიტიკა და ცვლილებების მოლოდინი. თავის მხრივ, ნინო ბურჯანაძემაც თავიდანვე აირჩია „აგრესიული ოპონირების“ გზა, რომლიდანაც არ გადაუხვევია, თუმცა, მისი რადიკალიზმი ზოგისთვის დაუჯერებელი, ზოგისთვის – მიუღებელი იყო. დღეს უკვე შეუძლებელია უარყოფა, რომ ბურჯანაძე ყველა ლიდერზე მეტად რადიკალურია. ხელისუფლებასთან საუბრის ერთადერთ შესაძლო ენად მას „ხალხის ძალა“ მიაჩნია, ამ ძალის ორგანიზება/წარდგენას ღია რეჟიმში ახორციელებს და მორიგი რევოლუციისთვის მზადყოფნას აცხადებს.

რა ფუნქციით დაბრუნდა პოლიტიკაში ირაკლი ოქრუაშვილი? მის პოზიციას უფრო ხშირად ქართული პარტიის სხვა ლიდერები წარმოაჩენენ. ეს პოზიცია შეიძლება განვსაზღვროთ, როგორც შუალედური, მოლაპარაკებებისა და ამბოხის მომხრეების მაკოორდინირებელი. ქართული პარტია არის ოპოზიციური ერთობის ინიციატორი, ოღონდ, ვითარების გამწვავების შემთხვევაში, რევოლუციის მომხრე და, საჭიროების მიხედვით, წამომწყებიც კი.

* * *
დაკვირვებული თვალი ადვილად შეამჩნევს, რომ ირაკლი ოქრუაშვილი სისტემური აგრესიით გამოირჩევა ნინო ბურჯანაძისა და მისი პოლიტიკური სვლების მიმართ. და პირიქით. ეს ბუნებრივიცაა. ბურჯანაძე ჩქარობს და პროცესს ამწვავებს. შესაბამისად, ოქრუაშვილიც იძულებულია, აჩქარებულ ტემპში იმოქმედოს, რადგან ხელისუფლების არასაარჩევნო გზით შეცვლის მომხრეები (მათ შორის, დონორები) სწრაფად უნდა ჩამოყალიბდნენ, ვის მიემხრონ – ბურჯანაძეს თუ ოქრუაშვილს. ალასანია ამ გზას საერთოდ უარყოფს და ამიტომ მას პირდაპირ მეტოქედ დღეს არც ბურჯანაძე განიხილავს, არც ოქრუაშვილი. სამაგიეროდ, რადიკალი ლიდერები ცდილობენ, ერთმანეთი პირდაპირი თუ ირიბი დარტყმებით დაასუსტონ.

ნიშანდობლივია, რომ ლევან გაჩეჩილაძის წინააღმდეგ ზეპირი კომპრომატის გამოქვეყნებისთვის პასუხისმგებლობა ბადრი ბიწაძემ იკისრა მაშინ, როცა ოქრუაშვილი მწვავე ტექსტებით უშუალოდ ბურჯანაძეს უტევდა. პარტიის ლიდერმაც ჟურნალისტები მეუღლესთან გადაამისამართა – თავის ნათქვამზე პასუხს ბადრი ბიწაძე გაგცემთო. ამის გამო, „ასავალ-დასავალში“ დაბეჭდილი პუბლიკაცია ზოგმა ბიწაძის შეცდომად მიიჩნია, ზოგმაც – ჟურნალისტის თავნებობად თუ სიმამაცედ. სინამდვილეში, ყველაფერი ლოგიკური და გათვლილი იყო. ორივე პარტიის ოფიციალური ლიდერები – სუბარი და ბურჯანაძე – დაპირისპირების მიღმა დარჩნენ, დელიკატურობის საზღვრები დაიცვეს და პარტიების იმიჯი მაქსიმალურად გადაარჩინეს. სათქმელი კი ორივე მხარეს „მეორე პოზიციიდან“ ითქვა, თანაც, საკმაოდ უხეშად. მომავალშიც, რაც გასარკვევია, სავარაუდოდ, ამ ორ ადამიანს (ბიწაძესა და ოქრუაშვილს) შორის გაირკვევა.

* * *
უახლოეს ერთ თვეში გამოჩნდება, როგორ დასრულდება დაპირისპირება ქართულ პარტიასა და დემოკრატიულ მოძრაობა–ერთიან საქართველოს შორის. სამი შესაძლო გაგრძელებიდან ერთ-ერთს უნდა ველოდეთ:

1. კონფლიქტი სწრაფად და მკვეთრად გამწვავდება, თუ ოქრუაშვილიც ფიქრობს, რომ საქართველოში მორიგი რევოლუცია უკვე მომწიფდა და ამ რევოლუციას ქართულმა პარტიამ უნდა უხელმძღვანელოს.

2. ირაკლი ოქრუაშვილი ზომიერი კრიტიკის ფონზე დაუთმობს ნინო ბურჯანაძეს მიმდინარე პოლიტიკური მომენტის ლიდერობას, თუ დარწმუნებულია, რომ საქართველო მძლავრი პროტესტისთვის ჯერ მზად არ არის, ხოლო ბურჯანაძე პროცესს ხელოვნურად აჩქარებს და ამიტომ განწირულია მარცხისთვის.

3. სურთ ეს ლიდერებს თუ არ სურთ, ოქრუაშვილსა და ბურჯანაძეს მოუხდებათ პარტნიორობა და ქმედებების შეთანხმება – ერთხანს მაინც. ეს, სავარაუდოდ, იმ შემთხვევაში მოხდება, თუ საპროტესტო მოძრაობას გამოუჩნდება ძლიერი დონორი, რომელიც რადიკალური ძალების თავმოყრას მოითხოვს.

* * *
რაც შეეხება ირაკლი ალასანიას, მას თავის ნიშაში რეალური ოპონენტი არ ჰყავს. ამავე ნიშაშია გიორგი თარგამაძე, რომელიც მეტისმეტად „კონსტრუქციულია“ იმისთვის, რომ ოპოზიციონერი ლიდერის ფუნქცია რეალურად შეასრულოს. საგარეო კავშირების და მხარდაჭერის თვალსაზრისითაც, თარგამაძის პოზიცია სუსტია. ამიტომ, ირაკლი ალასანია საკმაოდ მშვიდ, კომფორტულ ვითარებაში აგრძელებს საკუთარი იმიჯის შენებას და სახელისუფლო ლიდერებთან დისკუსია-მოლაპარაკებას სხვადასხვა საკითხზე. ალასანიას მომხრეები ფიქრობენ, რომ მათი ლიდერი იმიტომ არის პასიური, რომ ძალიან კარგად იცის, როდის რა უნდა აკეთოს.

მაგრამ ალასანიას არჩევანს ორი საფრთხე ახლავს: პროცესის რადიკალიზაციის შემთხვევაში, იგი დარჩება მეორეხარისხოვან, წარუმატებელ პოლიტიკურ ფიგურად; პროცესის „დინჯი“ განვითარების შემთხვევაში კი, შესაძლოა, ალასანია რომელიმე სახელისუფლო (და არა ოპოზიციურმა) ლიდერმა „ჩააჩოჩოს“; თუნდაც, გიგა ბოკერიამ, გიგი უგულავამ ან ვინმე სხვამ.

* * *
ოპოზიციის სამი ლიდერის მეთოდოლოგიურ ხედვებს შორის განსხვავება გაცილებით ადვილი ამოსაცნობია, ვიდრე მათივე მსოფლმხედველობრივი აცდენები. თითოეული მათგანი საუბრობს ადამიანის უფლებებზე, თავისუფალ სასამართლოსა და მედიაზე, პოლიტიკურ პლურალიზმზე. თუმცა, სამივე ლიდერი წლების მანძილზე მიხეილ სააკაშვილის ხელისუფლებაში იყო და ხდიდა (ან იცავდა) მას ისეთს, როგორიც დღეს არის.

* * *
ის გარემოება, რომ მიხეილ სააკაშვილის ჩანაცვლების მეტ-ნაკლები შანსის მქონე სამივე ფიგურა პრეზიდენტის თანამებრძოლი იყო წლების განმავლობაში, სერიოზულად აზიანებს მათ მიმართ ნდობას. თუმცა, ხელისუფლებაში მიხეილ სააკაშვილის დარჩენამდე ან ახალი ლიდერის გამოჩენამდე, სწორედ ეს სამი პოლიტიკოსი შეეცდება, ამჟამინდელ პრეზიდენტს პოლიტიკური პროცესის მართვის სადავეები ჩამოართვას.

არადა, პროცესების მართვა მიხეილ სააკაშვილის უძლიერესი უნარი იყო მაშინაც, როცა ოპოზიციურ პარტიას ხელმძღვანელობდა და არის ახლაც, როდესაც ქვეყნის პირველი პირია. ეს უნარი, პირველ რიგში, ეფუძნება სააკაშვილის პიროვნულ რესურსს და მხოლოდ შემდეგ – გარე ფაქტორებს.

ამიტომაც არის ძნელად დასაძლევი.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG