Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

მაგრამ რაკი ნელ-თბილი ხარ, არც ცივი ხარ და არც ცხელი,
ამიტომ გადმოგაფურთხებ ჩემს ბაგეთაგან.
(გამოცხ. 3:16)


რამდენადაც ჩემი ურთიერთობა მსუბუქ ნარკოტიკებთან ოდესღაც ჰოლანდიაში ჩასული ტურისტის ფრაგმენტული ცნობისმოყვარეობით ამოიწურა, იმდენადვე გულგრილი ვიყავი მარიხუანის დეკრიმინალიზაციისა თუ ზოგადად ნარკოპოლიტიკის საკითხების მიმართ. არადა, ცალი ყურით მუდამ მესმოდა ნარკოტიკების შენახვა-მოხმარებასთან დაკავშირებული ქართული კანონმდებლობის აბსურდული სიმკაცრისა და მის ნიადაგზე გაუბედურებული “დამნაშავეების“ შესახებ, რომელთაც ყაჩაღებსა და მკვლელებზე უფრო მეტი ხნით უშვებენ ციხეში, თანაც იმისდა მიუხედავად, ისინი მარიხუანას მოიხმარდნენ თუ რაიმე მძიმე ნარკოტიკს; იმის განურჩევლად, ნარკოტიკული საშუალების უბრალო მომხმარებლები იყვნენ თუ გამსაღებლები ანუ რეალური ბოროტმოქმედები. მხოლოდ ბოლო თვის მანძილზე მომხდარმა ორმა შემთხვევამ გამაცნობიერებინა სრული სიმძაფრით, თუ რამხელა ბოროტებას სჩადის სახელმწიფო სამართლისა და წესრიგის დაცვის სახელით.

1) ჩემ იტალიურ ეზოში შემოსვლისას დავინახე მაგიდასთან მჯდომი თავჩაქინდრული ახალგაზრდა კაცი, რომელიც ვერ ვიცანი და, შესაბამისად, უსალმოდ ჩავუარე. ერთი საათის შემდეგ აივანზე გამოსული კი ძალიან მძიმე სურათის მომსწრე გავხდი: მეზობლებს სასწრაფო გამოეძახებინათ, რადგან ის ახალგაზრდა უგონო მდგომარეობაში იმყოფებოდა. სრულიად გამაოგნა, როგორი გამეტებით უკიოდნენ და წყევლიდნენ პაციენტს სასწრაფოს თანაშრომლები იმის მაგივრად, რომ ნახევრად გამოფხიზლებული და აფორიაქებული ახალგაზრდა დაეწყნარებინათ, მით უმეტეს ნემსის გაკეთების პროცესში. მისი ფორიაქი შეიცვალა შემზარავი პანიკური ყივილით, როდესაც ეზოში პატრულის მანქანაც შემოვიდა, რომლის გამოძახებაც, 2006 წელს მიღებული კანონის მიხედვით, ექიმისთვის სავალდებულოა, თუ აღმოჩნდა, რომ პაციენტი ნარკოტიკული ნივთიერების ზემოქმედების ქვეშ იმყოფება. ლანძღვის და კრულვის ფონზე გაკეთებული ნემსი და თავზე დაყენებული პოლიციელი - შესაბამისად, ციხის პერსპექტივა - იყო ის, რისი შეთავაზებაც შეძლო სახელმწიფომ ამ ადამიანისთვის. ბევრს აღარ შეგაწყენთ თავს იმის მტკიცებით, თუ როგორი არაეფექტიანია დასჯაზე მიმართული პოლიტიკა ნარკომანიასთან ბრძოლაში და როგორი მინიმალურია სახელმწიფოს ძალისხმევა ამგვარი პოლიტიკის მკურნალობისა და რეაბილიტაციის პოლიტიკით ჩასანაცვლებლად. ამის თაობაზე უფრო კომპეტენტური ხალხი ჩემზე უკეთ წერს (იხ. შემდეგი ბმულები: 1, 2, 3).

2) ბოლო კვირების მანძილზე ალაგ-ალაგ მესმოდა ნაცნობ-ახლობლების მხრიდან საუბარი იმის შესახებ, რომ “...მარიხუანაზე იჭერენ“, მაგრამ მხოლოდ ერთი კვირის წინ გავაცნობიერე, რომ საუბარი იყო არა ვიღაც უცნობზე, უსახო, აბსტრაქტულ პიროვნებაზე, არამედ ადამიანზე, რომელსაც კვირაში რამდენჯერმე ვხედავ, ვიცნობ და სისხლისა და ხორცისგან (და დიდი ხუჭუჭა თმებისგან) შემდგარი პიროვნებაა, სახელად ბექა წიქარიშვილი. საკითხი, რომელიც, როგორც თავშივე მოგახსენეთ, საერთოდ არანაირ ინტერესს არ აღმიძრავდა, უცებ შემომეჭრა უშუალო სოციალურ გარემოში. კონკრეტული შინაარსი შეიძინა იმ იურიდიულმა აბსურდმა, რომელიც მარიხუანის მომხმარებლისთვის (რამეთუ ბექას სწორედ შენახვა-მოხამრებაზე ედავებიან და არა გასაღებაზე) მინიმუმ 7 წლით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.

ალბათ ბანალური იქნება იმის შეხსენება, რომ ადამიანების გაუპატიურებისთვის სასჯელი ბევრად ნაკლებია, ტაბურეტითა თუ უტაბურეტოდ ქუჩაში გამოსული მშვიდობიანი დემონსტრანტების ფიზიკური შეურაცხყოფა კი ასიოდე ლარითაც შეგიძლიათ გამოისყიდოთ. ბანალურიც იქნება და ადვილად გადაგვისვრის ცარიელი, აბსტრაქტული რიტორიკის სფეროში, რომელსაც ერთადერთი გამგებელი ჰყავს: გულგრილობა. გულგრილობა - ბიბლიური მეტსახელით “ნელ-თბილობა“ - მხოლოდ თავის ფარგლებში თუ უშვებს განსხვავებებს. მაგალითად, არსებობენ გრილი გულგრილები, როგორიც, მაგალითად, მეც გახლდით ჯერ კიდევ ცოტა ხნის წინ ნარკოპოლიტიკის საკითხების მიმართ, რადგან ვერც ავს და ვერც კარგს ამ პრობლემაზე ვერ დამაცდენინებდით. მაგრამ არსებობენ კიდევ აგრესიული გულგრილები, რომლებიც, თუ ხმას იღებენ, როგორც წესი, მხოლოდ ორი ტიპის სათქმელი აქვთ ხოლმე: 1. რომ ქვეყანაში მარიხუანის დეკრიმინალიზაციაზე უფრო სერიოზული პრობლემებიც არსებობს, 2. რომ საქართველოს მსგავსი ქვეყნისთვის თუნდაც მარიხუანისნაირ მსუბუქ ნარკოტიკზე გამონაკლისის დაშვება და კანონმდებლობის შემსუბუქება არ იქნება კარგი შედეგების მომტანი. ის, რომ, მარიხუანასთან მიმართებაში არსებული დრაკონული კანონი ცალკეულ პიროვნებებს - როგორც წესი, ბექა წიქარიშვილისნაირ დარბაისელ ადამიანებს - ქართული ციხის პირობებში ფიზიკურ და ფსიქიკურ დაბეჩავებას და შემდგომი პიროვნული განვითარების პერსპექტივის სრულ მოსპობას უქადის, თურმე მნიშვნელოვანი არაა. ბექა არათუ კრიმინალი არაა, არამედ მას არც სამედიცინო მკურნალობა, ფსიქოლოგიური რეაბილიტაცია და სოციუმთან რეინტეგრაცია ესაჭიროება, განსხვავებით მძიმე ნარკოტიკების მომხმარებლისგან, რომელსაც სწორედ ეს სამი რამ ესაჭიროება, ციხეში ამოლპობის მაგივრად.

ჩემი წინამდებარე ჩანაწერიც ალბათ სწორედ გულგრილობის სენით შეპყრობილთ ეძღვნება. მათი რიცხვი ლეგიონია. და მათ ალბათ მხოლოდ მაშინ ეშველებათ, როცა მათთვისაც კონკრეტული, ნაცნობი, საყვარელი პიროვნების ხორცს შეისხამს ის აბსტრაქტული “ნარკომანი“ თუ “დაბოლილი“, ვისი ბედიც ან საერთოდ არ აღელვებთ, ანდა სრულიად დაუფიქრებლად იმეტებენ საციხოდ, რადგან, თურმე ნუ იტყვი და, ქვეყანას სჭირდება ასე. ან “რა დროს ეგაა, როცა...“, ან რამე მსგავსი.

ყველა ნელ-თბილს ალბათ თავისი კუთვნილი ბექა სჭირდება - ის ბექა, რომელიც, მეორე მხრივ, ერთადერთია, აბსოლუტურად ჩაუნაცვლებადი და ამიტომაც განსაკუთრებით მოწყვლადი. სწორედ ბექას - უახლოესი მეგობრის, ჩვეულებრივი ნაცნობისა, უბრალოდ “იმ ხუჭუჭა ბიჭისა“ თუ ცარიელი, უსახო სახელის - საბოლოო ბედი წყდება 2 ივნისს სასამართლოში. მისი ბედის მიმართ ჩვენი გულგრილობა კიდევ ბევრ ბექას გაუმწარებს ცხოვრებას. ამიტომ ეგება და რამე მოვიმოქმედოთ.
ვართ თუ არა თავისუფლები 25-წლიანი დამოუკიდებლობის შემდეგ?

26 მაისის, როგორც დამოუკიდებლობის დღის არჩევით ჩვენ უკვე განსაზღვრული გვაქვს ნარატივი წარსულისა და მომავალი საფრთხეების შესახებ: როგორც მეოცე საუკუნის დასაწყისში გამოვეყავით რუსეთის იმპერიას, რომელმაც სამი წლის შემდეგ ისევ დაგვიპყრო, ისე დავაღწიეთ თავი იმავე საუკუნის ბოლოს საბჭოთა იმპერიას; დამოუკიდებლობის დაკარგვის საფრთხის იდენტიფიკაცია მისი აღნიშვნის თარიღშივეა ჩაწერილი.

მაგრამ საჭიროა ვთქვათ: დამოუკიდებლობა საშუალებაა იმისათვის, რომ თავისუფლები გავხდეთ. არა, დაპრყობილ საქართველოშიც იყვნენ ერთეული თავისუფალი ადამიანები, მაგრამ თავისუფლების მიღწევა იმდენად დიდ შრომას, ნიჭსა და გამართლებას მოითხოვდა, რომ შეუძლებელია, ეს თავისუფლება მასობრივად ხელმისაწვდომი ყოფილიყო (ცალკე საკითხია დღეს ზოგიერთის მიერ განცდილი წარსული თავისუფლების ილუზია იმის გამო, რომ 37 წლის რომელიღაც წლისთავს 37 მანეთად შეეძლო მოსკოვში გადაფრენა). ქვეყნის დამოუკიდებლობა ჩვენ სწორედ იმისათვის გვჭირდება, რომ მისი მოქალაქეების უმრავლესობას ჰქონდეს შესაძლებლობა, თავისუფლად იცხოვროს.

როგორც მამარდაშვილი ამბობდა, დამოუკიდებლობა იმისათვის გვინდა, რომ ჩვენი თავი დავინახოთ. დამოუკიდებლობა თავისუფლების პირობაა.

ჰოდა, ვართ თუ არა თავისუფლები?

მაგრამ არა, დამოუკიდებლობის თემას ასე ადვილად ვერ მოვიტოვებთ უკან. ბოლოს და ბოლოს, სწორედ დღეს ჩვენს შორის არიან ადამიანები, რომლებიც ჩვენგან ამ დამოუკიდებლობის ფაქტობრივ გაქრობას მოითხოვენ; პოლიტიკური თუ რელიგიური ჯგუფები, რომლებიც უკვე ამბობენ, რომ შეჩვეული ჭირი უნდა გვერჩივნოს შეუჩვეველ დაპირებას.

დიახ, ქართულ საზოგადოებაში არსებობს პრობლემა, რომელიც საფრანგეთში ვიშის რეჟიმის პრობლემას მაგონებს: რატომ მოხდა, რომ დეკარტის ქვეყანაში აღმოჩნდნენ ნაცისტური ოკუპაციის მხარდამჭერები? ეს არ ყოფილა გერმანოფილობის ან უბრალოდ კონფორმიზმისა თუ ოპორტუნიზმის ბრალი. ვიშის რეჟიმს აცოცხლებდა ებრაელებისა და ლიბერალების, კაპიტალიზმისა და მოდერნულობის დიდი სიძულვილი, რომლითაც გამსჭვალული იყო 20-იანი და 30-იანი წლების ფრანგული საზოგადოების ნაწილი. სწორედ ამ სიძულვილმა გახადა შესაძლებელი ვიშის რეჟიმის არსებობა გერმანული ოკუპაციის პირობებში.

სწორედ ეს სიძულვილია, რაც მსგავსების შთაბეჭდილებას აჩენს. ჩვენშიც არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც იმდენად სძულთ კონკრეტული უმცირესობები და აბსტრაქტული ლიბერალური ღირებულებები, რომ მზად არიან, რუსეთიც კი გამოიყენონ მათთან საბრძოლველად, თუნდაც ეს ბრძოლა საქართველოს დამოუკიდებლობის დაკარგვას გულისხმობდეს. ცნობიერად თუ არაცნობიერად ისინი საქართველოში ამზადებენ ვიშის რეჟიმს.

ეს ჰგავს ავტოიმუნურ დაავადებას, რომელიც თითქოს საზოგადოებას შეეყარა. მოგეხსენებათ, ავტოიმუნური დაავადების დროს იმუნური სისტემა ორგანიზმის რომელიღაც ნაწილს გარედან მოსულ ვირუსად აღიქვამს და უტევს მას. ამის მსგავსად, დღეს უტევენ ეთნიკურ, რელიგიურ თუ სექსუალურ უმცირესობებს იმ საბაბით, თითქოს ისინი ქართული საზოგადოების ნაწილი კი არა, რაღაც გარედან მოსული მოვლენები იყოს. როგორც ავტოიმუნური დაავადება ანგრევს ორგანიზმს, ისე დაანგრევს ეს შეტევა საზოგადოებას. მათ შორის იმიტომაც, რომ ის აუცილებლობით გულისხმობს გარე ძალების ჩარევას შიდა პროცესებში.

გამოსავალი?

უკვე 25 წელია გვესმის გამოსავლის ფორმულა: „ერთ მუშტად უნდა შევიკრათ!“ მაგრამ სწორედ ერთიანობის ეს ფანტაზმია, რომელიც ხელს უშლის თანამედროვე საზოგადოების შედგომას საქართველოში. ფანტაზმის წარმოშობის ახსნა რთული არაა - ის საქართველოში არსებული ნდობისა და თანამშრომლობის გაბატონებული ფორმით აიხსნება.

ნებისმიერი საზოგადოება ეფუძნება ნდობას, რომელიც არსებობს მის წევრებს შორის. რაც საქართველოში ძალიან გვაკლია, ესაა ე. წ. დამაკავშირებელი (bridging) ნდობა, რომელიც შესაძლებელს ხდის თანამშრომლობას სხვადასხვა, განსხვავებული ჯგუფების წარმომადგენლებს შორის. ჩვენ მივიჩნევთ, რომ უცხოსადმი უნდობლობა გამართლებულია, რაც საოცარ კონტრასტშია დასავლეთ ევროპაში ადამიანების ერთმანეთის მიმართ არსებულ ნდობასთან. 100-დან 82 ქართველი ამბობს, რომ უცხოს არ უნდა ენდო, მაშინ როდესაც 100-დან 65 სკანდინავიელისათვის უცხოს ნდობა ჩვეულებრივი რამ არის.

სამაგიეროდ ჭარბად გვაქვს ე. წ. „შემადუღაბებელი“ (bonding) ნდობა, რომელიც იქითკენ გვიბიძგებს, რომ ჩვენი ნათესავები, ახლობლები და მეგობრები ძალიან ახლო ძაფებით მივაბათ ჩვენს არა მხოლოდ კერძო, არამედ საჯარო ცხოვრებასთანაც. ჩვენი მიდრეკილება, მხოლოდ ახლობლებს ვენდოთ, იქითკენ გვიბიძგებს, რომ სამსახურში პროფესიონალ უცხოს არაკომპეტენტური მეგობარი ვამჯობინოთ, ორგანიზაცია ქსელებით ჩავანაცვლოთ, გავრიყოთ ყველა, ვინც ჩვენს ჯგუფს არ ეკუთვნის.

სწორედ აქაა იმის მიზეზი, რომ როდესაც გვინდა წარმოვიდგინოთ მთელი საზოგადოება, ჩვენ მას წარმოვიდგენთ დუღაბის მოდელის მიხედვით. სწორედ ამიტომაა, რომ გვინდა მთელი საზოგადოება ისეთი იყოს, როგორც ჩვენი საახლობლო ჯგუფია; სწორედ ამის გამოა, რომ ვერ წარმოგვიდგენია, რანაირად შეიძლება განსხვავებების მქონე და დიფერენცირებული სოციუმი, ამავე დროს, ძლიერიც იყოს.

ამიტომ რაც ჩვენ გვჭირდება, არის საზოგადოება მეტი ხიდითა და ნაკლები ცემენტით, საზოგადოება, სადაც ადამიანები უცნობებთან თანამშრომლობენ, სადაც ფორმალური ორგანიზაციები არაფორმალურ ქსელებზე არაა დამყნობილი, სადაც საჯარო და კერძო გამიჯნულია, სადაც ერთიანობა მიიღწევა არა განსხვავებების ხარჯზე, არამედ განსხვავებების ერთმანეთთან დაკავშირებით.

სწორედ ასეთი სივრცის შექმნის პროცესში შეგვეძლება ამაყად ვთქვათ, რომ მოპოვებულ დამოუკიდებლობას სწორად ვიყენებთ - თავისუფლებისათვის. ასეთ ქვეყანაში დამოუკიდებლობის დღის აღნიშვნა ერთმანეთისაგან განსხვავებული ადამიანების ზეიმია, რომლებსაც ერთად ყოფნა ეამაყებათ და უხარიათ.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG