Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

Sorry! No content for 16 თებერვალი. See content from before

ხუთშაბათი, 13 თებერვალი 2020

ვისაც რომან პოლანსკის ბოლო ფილმი, "ოფიცერი და ჯაშუში" არ უნახავს, მაგრამ იცის და გაუგია ოფიცერ დრეიფუსის ცნობილი ამბავი, ასეთებისთვის ზედმეტი იქნება იმის შეხსენება, თუ რა ვნებები დატრიალდა მეცხრამეტე საუკუნის მიწურულს საფრანგეთში, როგორ გაიყო ორად ევროპა - დრეიფუსელებად და ანტი, რა მოჰყვა ემილ ზოლას ისტორიულ და აგრესიული სისტემის თუ ანტისემიტიზმის მამხილებელ სტატიას "ბრალს ვდებ" (J' accuse...!) და, რაც მთავარია, რა ადვილია - თუკი სისტემას სურს ასე - უდანაშაულო ადამიანის დამნაშავედ გამოცხადება.

ბრალს სდებს...!
please wait

No media source currently available

0:00 0:04:51 0:00
გადმოწერა

ალფრედ დრეიფუსი მხოლოდ იმის გამო მიიჩნიეს გერმანიის ჯაშუშად, რომ ის ებრაელი იყო, რადგან მანიპულირებული მასებისთვის სწორედ მისი ებრაელობა იყო დანაშაულებრივი არგუმენტი და არა რეალური დანაშაული, რომელიც მას არ ჩაუდენია.

იოზეფ კ.-ს ფრანც კაფკას რომანში "პროცესი", წარმოდგენა არ აქვს, რა დააშავა, რის გამო ასამართლებენ, მაგრამ პროცესი მანამდე გაგრძელდება, სანამ მას სისტემა მიიჩნევს დამნაშავედ. იოზეფ კ. მანამდე იქნება დამნაშავე, სანამ სისტემა მოისურვებს ამას - დანაშაულის არსებობის თუ არარსებობის მიუხედავად.

პოლანსკის ფილმი საუკუნისწინანდელ გახმაურებულ ამბავს მოგვითხრობს, მაგრამ დრეიფუსის ისტორია მეტისმეტად უხერხულ და აქტუალურ პარალელს აჩენს უშუალოდ ჩვენს, ქართულ რეალობასთან, სადაც, სამწუხაროდ, ჩვენ ჩვენი "დრეიფუსები" გვყავს - სისტემის ტყვეები, ვისზეც ჯიუტად გვაჯერებენ, რომ დამნაშავენი არიან, რადგან ახლა ასეა საჭირო.

როგორც დრეიფუსის შემთხვევაში იყო, ათასნაირი დამაბნეველი ვერსიით გვტვირთავენ, რათა, ბოლოს და ბოლოს, ნორმად მივიჩნიოთ უდანაშაულოს დანაშაული.

განა "დრეიფუსის საქმის" მსგავსი არ არის მღვდელი მამალაძის დრამა, როცა სისტემა, სახელმწიფოს თუ საპატრიარქოს სახით, ჯიუტად ერთგულებს თავის უზნეობამდე სასტიკ გადაწყვეტილებას - რომ ის დამნაშავეა, რადგან ამ სისტემებს ახლა ასე სურთ?!

დრეიფუსის მსგავსად, მღვდლის ჯანმრთელობა და სიცოცხლეა საფრთხეში, მაგრამ არარსებულ-ვერარტიკულირებული დანაშაულისათვის დასჯა (რომელსაც თავი და ბოლო ვერ გაუგო ვერავინ) სიცოცხლის და ჯანმრთელობის უფლებაზე მნიშვნელოვანი პრინციპი ყოფილა. დათმობა დაუშვებელია სისტემისათვის, რადგან შეცდომის აღიარება მათთვის სისუსტეა.

დრეიფუსის საქმის ანალოგიურია ჩვენში აღმოცენებული ახლებური ფენომენი, რომელსაც წინასწარ გამოცხადებული დაჭერების ქრონიკა შეგვიძლია ვუწოდოთ, როცა რაღაცნაირი ფატალურ-პასიური შემგუებლობით ვმარჩიელობთ, რა რიგითობით დაიჭერენ რომელიმე პოლიტიკოსს თუ, ვთქვათ, ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ ტელედამფუძნებელს.

თითქოს წინასწარვე ვეგუებით ამ უსამართლობას, იმის მიუხედავად, რომ ვიცით - დრეიფუსის არ იყოს, ამ შემთხვევებშიც გადამწყვეტი ფაქტორი არა ჩადენილი თუ ჩაუდენელი დანაშაული, არამედ სისტემის სურვილია, რომ ისინი დამნაშავეები იყვნენ და პოლიტიკურ თუ საზოგადოებრივ სივრცეს ჩამოშორდნენ, სინამდვილეში კი მთავარი დამნაშავე ყრუ სისტემაა, რომელსაც მანამდე ყოფნის და გასდის თავხედობა, სანამ მოქალაქეა უსამართლობის მიმართ "ბრმა და ყრუ".

მართალია, ემილ ზოლამ ხმამაღალი გაბედულებით ამხილა სისტემის სისასტიკე და თითქოს ანაქრონიზმად ქცეული ანტისემიტიზმი, მაგრამ ბრბომ მაინც ზოლა აქცია სიძულვილის ობიექტად და არა ის პრობლემა, რაზეც მწერალი მიუთითებდა და იმის მაგივრად, რომ პრობლემა დაენახა და მისი არსებობა ეღიარებინა, სიმართლის მთქმელი შეიძულა. რეალობის "დაუნახაობამ" და მტრის ხატებთან ბრძოლამ კი საბოლოოდ გაზის კამერები გააჩინა შუაგულ ევროპაში.

უცნაური და სიმბოლურია, რომ თავად ემილ ზოლა სამშენებლო ნაგვით ჩახერგილი საკვამურიდან ვერგასული გაზით გაიგუდა თავის საძინებელში 1902 წელს, რამაც ეჭვი გააჩინა, რომ შესაძლოა ის რეაქციონერების მიერ ყოფილიყო მოკლული...

მაგრამ ბრბოს უბედურებაც ხომ ისაა, რომ მტყუან-მართლის გარჩევის უუნარობისა და აგრესიულობის გარდა (ან სწორედ ამიტომ), ის გამაოგნებელი, ენით აღუწერელი სიბრიყვით ხასიათდება, ამიტომ თუკი ჩვენი დღევანდელი რეალობა არაფრით ჩამოჰგავს გასული საუკუნის დასაწყისს ან, ღმერთმა ნუ ქნას, საშინელ ოცდაათიან-ორმოციან წლებს, მსგავსებას უდავოდ შევნიშნავთ დრეიფუსის დასჯით კმაყოფილ პასიურ თუ მყვირალა დეგენერატებთან, რადგან ყველა ბრიყვია, ყველა დროის ყველა ბრბო, თუნდაც დღევანდელი (და, უპირველეს ყოვლისა, საკუთარი თავისთვისვე სახიფათო ბრიყვი), ვინც ახლა სამართლიანობის აღდგენად მიიჩნევს რომელიმე ოპოზიციონერი პოლიტიკოსის დაჭერას და ვერ ხვდება, რომ დანაშაული არაფერ შუაშია და ეს მხოლოდ და მხოლოდ იმის შედეგია, რომ სისტემას სურს და გასდის ასე...

ერთი შეხედვით, ევროკავშირის კომისიის მიერ შემუშავებული გაფართოების ახალი მეთოდოლოგია, რომელიც 5 თებერვალს გამოქვეყნდა, გონივრული და ბევრი კარგი მოსაზრების შემცველი ჩანს.

მაგრამ მისი დამტკიცება ორი რამის მანიშნებელი იქნება. პირველ რიგში, კიდევ უფრო გართულდება ბლოკში გაწევრიანება და, მეორე, ევროკავშირის გაფართოების პოლიტიკას ამიერიდან წარმართავენ ევროკავშირის წევრი ქვეყნები და არა ბრიუსელელი ბიუროკრატები. საბოლოო ანგარიშით, ეს ყველაფერი ცუდი სიახლეა როგორც ევროკავშირში გაწევრიანების მოსურნე დასავლეთ ბალკანეთის სახელმწიფოებისთვის, ისე საქართველოსთვის, მოლდავეთისა და უკრაინისთვის.

ცხადი იყო, რომ ევროკავშირის გაფართოების პოლიტიკასთან მიმართებით რაღაც უნდა შეცვლილიყო გასული წლის შემოდგომაზე განცდილი ფიასკოს შემდეგ. მიუხედავად იმისა, რომ ევროპის კომისია ბლოკის წევრ ქვეყნებს ორი წლის განმავლობაში სთხოვდა მწვანე შუქი აენთოთ ჩრდილოეთ მაკედონიასა და ალბანეთთან გაწევრიანების შესახებ მოლაპარაკებების დაწყებისთვის, საფრანგეთის ჯიუტმა უარმა (რომელსაც ალბანეთთან მიმართებით დანია და ჰოლანდიაც შეუერთდნენ), მწვანის ნაცვლად წითელი შუქი აანთო. იგივე მოხდა შარშანდელ და შარშანწინდელ ზაფხულსაც.

ახალი პროექტი, ბევრი თვალსაზრისით, უწინარესად ემსახურება ევროკავშირის ყველაზე სკეპტიკოსი წევრი ქვეყნების დაშოშმინებას.

პროექტი საფრანგეთის მოთხოვნით მომზადდა ორ თვეზე ნაკლებ პერიოდში, რაც რეკორდულად მოკლე დროა, თუკი გავითვალისწინებთ იმას, თუ რამდენ დროს ახარჯავს ხოლმე ბრიუსელი ამა თუ იმ საკითხის განხილვას. თუმცა პროცესი ჯერაც შორს არის დასრულებისგან. წევრმა ქვეყნებმა შესაძლოა პროექტი ზედმეტად სუსტად მიიჩნიონ. ამასთან, არის ხმები, რომ რამდენიმე სახელმწიფო შესაძლოა პროცესის გაჭიანურებას აპირებდეს საიმისოდ, რომ ჩაიშალოს ბრიუსელის გეგმა, როგორმე დადებითი პასუხი მისცეს ტირანასა და სკოპიეს, მაისში ზაგრებში დანიშნული ევროკავშირ-დასავლეთ ბალკანეთის სამიტის წინ.

მაინც რა წერია დოკუმენტში და რას ნიშნავს ის ალბანეთისა და ჩრდილოეთ მაკედონიისთვის, ისევე როგორც სამომავლოდ ბოსნია-ჰერცეგოვინისა და კოსოვოსთვის? პროექტი ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებს მეტ შესაძლებლობას სთავაზობს საიმისოდ, რომ დააკვირდნენ პროგრესს. ამასთან, ევროკავშირის ფინანსური შენატანები შეიძლება გაიზარდოს ან შემცირდეს, რაც დამოკიდებული იქნება გაწევრიანების მოსურნე ქვეყნების წარმატებაზე. თავები, რომლებზეც მოლაპარაკება გაიმართება, - პოლიტიკის 33-დან 35-მდე სფერო, რომლებშიც ევროკავშირში გაწევრიანების მოსურნე ქვეყნებმა ევროკავშირის კანონები თავიანთ შიდა კანონმდებლობაში უნდა დანერგონ, - 6-6 საკითხად გაიხსნება და დაიხურება ხოლმე, ნაცვლად ამჟამინდელი ვითარებისა, როცა მათ ცალ-ცალკე განიხილავენ. ეს უკანასკნელი საკითხი შესაძლოა უმნიშვნელო ჩანდეს, მაგრამ ასე არ არის. ამჟამად თავები დიდწილად სპონტანური ლოგიკით იხსნებოდა მოლაპარაკებებში, რაც აძლიერებდა შთაბეჭდილებას, რომ კანდიდატი ქვეყნები პროგრესს აჩვენებდნენ. ახლა, როცა ისინი ჯგუფებად დაიყოფა, პროცესი არ დაიხურება, სანამ თითოეულ ჯგუფში თავმოყრილი ყველა თავი არ იქნება შესრულებული. რაც მკაფიოდ მოწმობს, რომ მომავალში გაფართოება კიდევ უფრო ნელიპროცესი იქნება.

ამას ემატება ის წინადადებაც, რომ წევრ ქვეყნებს უნდა შეეძლოთ უკვე დახურული თავების ხელახლა გახსნა, რაც ნათელყოფს, რომ კომისია მეტ უფლებამოსილებას ანიჭებს ცალკეული ქვეყნების დედაქალაქებს, მათ შორის ისეთებს, რომლებმაც შესაძლოა ევროკავშირის გაფართოების პროცესი ერთგვარად საშინაო მიზნებისთვისაც გამოიყენონ. ამ ეტაპამდე ასე იქცეოდა პარიზი და, გარკვეულწილად, ჰააგა და კოპენჰაგენი, თუმცა ხვალ მათ შესაძლოა სხვა დედაქალაქებიც შეუერთდნენ. რა პერსპექტივიდანაც უნდა შევხედოთ, დიდი ალბათობით, ბლოკში გაწევრიანებას კიდევ უფრო მეტი წინაღობა შეექმნება. ევროკავშირის ერთ-ერთი წამომადგენელი, რომელსაც ველაპარაკე, ამბობს, რომ „დიდ აფეთქებად“ წოდებული გაფართოების ტალღები, რომლებიც 2004 და შემდეგ 2007 წელს იყო და რომელთა შედეგად ბლოკში ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის 10 ქვეყანა გაწევრიანდა, „ამ ახალ დროში, ალბათ, არასოდეს მოხდებოდა“.

კიდევ ერთი საინტერესო ასპექტი არის ის, თუ რომელ ქვეყნებს შეეხება ეს ახალი მეთოდოლოგია. სერბეთს და მონტენეგროს არა, რადგან მათ უკვე დაწყებული აქვთ ევროკავშირთან გაწევრიანების მოლაპარაკება და კომისია ამბობს, რომ უსამართლო იქნება თამაშის წესების შეცვლა მაშინ, როცა თამაში უკვე დაწყებულია. თუმცა ამ ორ სახელმწიფოს აქვს საშუალება ახალი მეთოდოლოგია მოირგოს, სურვილის შემთხვევაში. თურქეთს, რომლის ბრიუსელთან მოლაპარაკებაც, წლებია, შეჩერებულია, აღარც ახსენებენ. თუმცა ევროპის სამეზობლოში, ალბათ, სხვა ქვეყნები მოინდომებენ მისდიონ ამ მეთოდოლოგიას, ვინაიდან ის, სულ მცირე, მათ ევროკავშირისკენ გზას მაინც სთავაზობს.

ოღონდ, როგორც ვთქვით, ეს გზა ძალიან რთული იქნება.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG