Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

კულტურის მინისტრი, როგორც პოლიტიკურ თანამდებობაზე მყოფი პირი, ცხადია, შეიძლება პოლიტიზებული იყოს, შეიძლება პარტიულ დავალებასაც ასრულებდეს, შეიძლება სრულ მორჩილებაშიც კი იყოს პარტიულ ლიდერთან ან ბელადთან, მაგრამ რაღაც კვალიფიკაციას აუცილებლად უნდა აკმაყოფილებდეს; მისი პოლიტიზება, მისი პარტიულობა თუ მორჩილება, გინდა თუ არ გინდა, რაღაც კულტურულ სტანდარტს უნდა შეესაბამებოდეს და ეს უნდა ჩანდეს მაშინაც, როცა კულტურის მინისტრი პარტიის მტრებს ებრძვის და მაშინაც, როცა პარტიას ან მის არაფორმალურ ლიდერს ასხამს ხოტბას.

შორს რომ არ წავიდეთ, სამაგალითოდ გამოდგება თეა წულუკიანის წინამორბედი, მათემატიკის დოქტორი, მიხეილ ჩხენკელი, რომელმაც, ალბათ, გახსოვთ, არც მეტი და არც ნაკლები, ექვთიმე თაყაიშვილს შეადარა ბიძინა ივანიშვილი.

„ყოველი ადამიანი, რომელიც აგროვებს ჩვენი ქვეყნის, ჩვენი ისტორიის, ჩვენი კულტურის საუნჯეს და თვალისჩინივით უფრთხილდება მას, ჩემთვის თანამედროვეობის ექვთიმე თაყაიშვილია... ასეთი ადამიანია ბატონი ბიძინა ივანიშვილი, რომელიც ამ საშვილიშვილო და პატრიოტული საქმეების კეთების გარანტად დგას“, - აი, ასეთი კულტურული პირმოთნეობის მაღალი სტანდარტი „დადო“ კულტურის, განათლებისა და მეცნიერების ყოფილმა მინისტრმა, მიხეილ ჩხენკელმა, თეა წულუკიანს კი კლასი არ ეყო, როცა ჟურნალისტისათვის წართმეული მიკროფონით, აკაკი ხორავას სახელობის თეატრის სცენაზე მდგომმა, მხოლოდ ის მოახერხა, რომ „ბიძინას გაუმარ-ჯოს! გაუმარ-ჯოს!“ ეყვირა. ამას შეძლებდა სუფრასთან მჯდომი მმართველი პარტიის ნებისმიერი საშუალო სტატისტიკური აქტივისტი, კულტურის მინისტრს კი, ცხადია, მეტი მოეთხოვება.

კულტურის კულტურულ მინისტრს შეეძლო ბატონი ბიძინა აკაკი ხორავას რეპერტუარის ანდა აკაკი ხორავას სტალინისადმი დამოკიდებულების კონტექსტის გათვალისწინებით ექო და ედიდებინა, თუნდაც როგორც თამადას, ოღონდ არა გაფოლკლორებულ თამადას („ჯოს! ჯოს!“ მთქმელს), არამედ აკადემიურს, როგორი თამადაც აკაკი ხორავა იყო და როგორადაც იგი გამოხატავდა ბელადისადმი მოწიწებას თუნდაც სადღეგრძელოებში, თუნდაც ლექსების თქმისას:

შენგან, შენ მიერ, ვით შევარდენი,
შენს გმირულ მკერდზე დავიზარდენით
და რაც დამაგრდა შენი მარჯვენით,
გახდა სიმაგრე გაუტეხელი!

მაგრამ თეა წულუკიანი არ არის "კულტურული მინისტრი". თეა წულუკიანს, ხორავას სახელობის თეატრის სცენაზე, არც ოტელო გაახსენდა და არც - ყარაჩოღელი გიჟუა. თეა წულუკიანი მოიქცა როგორც თავზეხელაღებული კინტო, როცა ჟურნალისტს ხელიდან მიკროფონი გამოსტაცა და, როცა მოითხოვა, „ბიძინას გაუმარჯოს“ გაიმეორეთ, ამყევითო.

საქართველოს კულტურისა და სპორტის მინისტრმა, როგორც ჩანს, ეს ყველაფერი სპონტანურად, წინასწარი განზრახულების გარეშე გააკეთა, თავისი შინაგანი კულტურის შესაბამისად, მაგრამ ისიც ნიშანდობლივია, რომ არც თანაპარტიელებმა და არც სახელმწიფო ინსტიტუტებმა არაფერი გააკეთეს დროში განგრძობილი დანაშაულის აღსაკვეთად.

ცხადია, საქართველოს დღევანდელ ხელისუფლებაში წულუკიანი გამონაკლისი არ არის. თუკი რამე აერთიანებთ მმართველი პარტიის დღევანდელ ლიდერებს, სწორედ ამგვარი შინაგანი კულტურაა - მორჩილების, ძველბიჭობის, ფსევდორელიგიურობისა და ფსევდოეროვნულობის ერთგვარი მიქსი, რომელიც მიზანშეწონილებას კანონის უზენაესობაზე მაღლა აყენებს, რომელიც მიზნის მისაღწევად ყველა საშუალებას ამართლებს.

...მაგრამ დავუბრუნდეთ კულტურის მინისტრს. ცხადია, კულტურის მინისტრობა გულისხმობს კავშირს კულტურასთან, კულტურის ერთ ან რამდენიმე დარგთან. კულტურისა და სპორტის სამინისტროს ათწლიანი სამოქმედო გეგმის პრეზენტაცია თბილისის ეთნოგრაფიულ მუზეუმში - ამგვარი კავშირის სწორხაზოვანი დემონსტრირება იყო და ის ძალიან ჰგავდა საქართველოში ბოლო დროს ფეხმოკიდებულ ეთნოგრაფიულ სანახაობას მაისურებზე დახატული ჩოხებითა და ტალავარებით, რომელთა მაგივრობას საქართველოს მთავრობას სამუზეუმო ექსპონატები - ოდა-სახლები და ხის დაწნული ღობეები უწევდა, თუმცა, ღობეებს, როგორც აღმოჩნდა, კულტურის სამინისტრომ, სხვა, მეტად პრაქტიკული დანიშნულებაც მოუძებნა: სწორედ ამ ტყრუშულით გამიჯნა ერთმანეთისგან ხელისუფლება და მედია.

ტყრუშულით ანუ მსხვილი წნელის ღობით მედიისგან იზოლირება ზუსტად ასახავს საქართველოს კულტურისა და სპორტის სამინისტროს დღევანდელ მდგომარეობას, მის შეუსაბამობას დროსთან და სივრცესთან, მომავალზე კი სამინისტროში დაწერილი ათწლიანი გეგმის მიხედვით შეიძლებოდა გვემსჯელა, მაგრამ თეა წულუკიანის ნაქები ლაბორატორიის დანიშნულებამ, უფრო ზუსტად, მინისტრის ხედვამ, თუ როგორ შეიძლება გამოიყენონ თანამედროვე ტექნოლოგიებზე დაფუძნებული ლაბორატორია, მინისტრის სპორტთან კავშირის შემთხვევითობაც წარმოაჩინა.

„ასეთ ლაბორატორიაში შესაძლებელია ახალგაზრდა სპორტსმენებისთვის ე.წ. გენეტიკური ანალიზის, კუნთის ქსოვილის შესწავლისა და სხვა ტიპის სამედიცინო გამოკვლევების ჩატარება, რათა მათ სწორად დაგეგმონ თავიანთი წარმატებული კარიერა და მაგალითისთვის ჩემნაირ ადამიანს არ ეგონოს, რომ კარგი კალათბურთელი გამოვა“, - განაცხადა თეა წულუკიანმა, რომელსაც შეიძლება დავუფასოთ თვითირონიის იშვიათი მცდელობა, მაგრამ ვერაფრით მოუწონებთ ვერც კალათბურთის ისტორიის არ ცოდნას და ვერც დისკრიმინაციულ მიდგომის გამართლებას.

სიმაღლე რომ განაჩენი არ არის, ეს დიდი ხანია, დაამტკიცეს NBA-ის ვარსკვლავებმა: 170 სმ-ის სპად ვებმა, 175-175 სმ-ის აიზეა ტომასმა და ნეით რობინსონმა, რომ არაფერი ვთქვათ ტაირონ კერტისზე («Muggsy» Bogues), რომელიც სულ რაღაც 160 სმ სიმაღლისაა, მაგრამ 14 სეზონი ითამაშა კალათბურთის ეროვნულ ასოციაციაში, თუმცა ასე რომც არ იყოს, განა მინისტრს უნდა ესწავლებოდეს, რომ სპორტი პირველ რიგში ბავშვის ფიზიკური და ფსიქიკური ჯანმრთელობისთვის არის კარგი და მთავრობისთვისაც ეს უნდა იყოს პრიორიტეტი? ლაბორატორიის იმგვარად გამოყენება, როგორც მინისტრმა აღწერა, განა არ დააზიანებს ბავშვებს? არ შელახავს მათ საუკუთესო ინტერესებს?

ალბათ, მინისტრი ისეთი ლაბორატორიების შექმნასაც მიესალმება, რომლებიც ე.წ. გენეტიკური ანალიზის, ტვინის ქსოვილის შესწავლისა და სხვა ტიპის სამედიცინო გამოკვლევებით, ბავშვების არა მარტო სპორტულ კარიერას, არამედ მთელ ცხოვრებას დაგეგმავენ. განა, ღირს გავიხაროთ მხოლოდ იმ პერსპექტივით, რომ კულტურის სამინისტროს შორეულ მომავალში მაინც შესაბამისი ღირებულებებისა და კომპეტენციის ადამიანი გაუძღვება?

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.

„აბა გადამაყენე!“ - ეუბნება ვიცეპრემიერი წულუკიანი ჟურნალისტებს. მისი პირით ლაპარაკობს გაბუდაყებული ხელისუფლება, ძალაუფლება, რომელსაც შეგნებული აქვს საკუთარი უკონტროლობა და სხვისი დაჩაგვრის და დაცინვის შესაძლებლობა, მეორე მხრივ კი შიში, რომ ადრე თუ გვიან ამაზე პასუხი უნდა აგოს. ეს, გამართლებული შიში, უბიძგებს მას მეტი, ზღვარგადასული ძალადობისაკენ, რომელიც ზუსტად იმ სიშორეზე წავა, რამსიშორეზე წასვლის საშუალებასაც მას ჩვენ, მოქალაქეები მივცემთ.

ხელისუფლებას შორს წასვლის სურვილიც აქვს და გეგმაც. საქართველოს პრემიერ-მინისტრად მომუშავე ადამიანმა თქვა, რომ უმცირესობის კონსტიტუციურ უფლებაზე მაღლა დგას უმრავლესობის ნება. რომ სახელმწიფო უნდა დაემორჩილოს არა კონსტიტუციას, არამედ უმრავლესობის ნებას.

მიკროფონიგლეჯია ვიცეპრემიერმა კი დაამატა, რომ უმრავლესობის წინააღმდეგ წამსვლელი უმცირესობა სახელმწიფომ შეიძლება ვერ დაიცვას უმრავლესობის ძალმომრეობისაგან.

ეს უმრავლესობა სინამდვილეში არ არსებობს, ის არის ახალი ნიღაბი, რომლითაც ხელისუფლებამ უნდა გაამართლოს საკუთარი თავი მას შემდეგ, რაც კანონიერების ნიღაბს საბოლოოდ ჩამოიხსნის.

ხელისუფლებას ჯერ კიდევ ნიღბავს საკუთარ ძალადობას. მას უნდა თავი მსხვერპლად მოგვაჩვენოს და გვითხრას, რომ მისი ძალადობა სინამდვილეში თავდაცვა, საპასუხო ძალადობაა.

ვინ არის მოძალადე, რომელიც ხელისუფლებაზე ძალადობს? ხელისუფლების აზრით ეს მოძალადეები არიან უმცირესობები (ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ლგბტქ თემი) და მედია.

ვინც ამას ამბობს, რომ მედია მოძალადეა ერთმანეთთან აიგივებს სიტყვას და მუშტს. განსხვავებული აზრი ან მსოფლმხედველობა ამ ხალხის ხელში უტოლდება ფიზიკურ ანგარიშსწორებას. შესაბამისად, ისინი ადამიანის განსხვავებულობაზე პასუხად მის ცემას ან უკიდურეს შემთხვევაში მოკვლას დასაშვებად ან გამართლებად მიიჩნევენ (ამას აკეთებს ვიცეპრემიერი წულუკიანი).

ხელისუფლების მსგავსი იდეოლოგიური ხრიკები ჯერ კიდევ ჯორჯ ორუელს აქვს აღწერილი დისტოპიურ რომანში „1984“. „ომი-მშვიდობაა“ ასეთი იდეოლოგიური მაქციობის ყველაზე ცნობილი მაგალითია.

მაინც მივდიოთ კვალს და ვნახოთ, საიდან მოდის სიტყვით ან აზრით ძალადობის ამბავი და რამდენად მართებულია მისი გამოყენება.

ეპისტემური (შემეცნებითი, ცოდნისმიერი) ძალადობის ცნება 1970-იან წლებში გაჩნდა ფრანგულ პოსტსტრუქტურალიზმში და პოსტკოლონიურ კვლევებში. მიშელ ფუკოს და ედვარდ საიდის აზრი განავრცო ინდური წარმოშობის ამერიკელმა ლიტერატურათმცოდნემ გაიათრი სპივაკმა. მის სტატიაში „შეუძლია კი სუბალტერნს ლაპარაკი?“ (1984) ეპისტემური ძალადობა ნიშნავდა რომ დაქვემდებარებული ჯგუფები, ფიზიკური ძალადობის გარდა ეპისტემური ძალადობის მსხვერპლნიც არიან, რადგანაც მათ არ შეუძლიათ ილაპარაკონ საკუთარი სახელით. სხვები ლაპარაკობენ მათ შესახებ და მათ მაგივრად, საკუთარი ხმა მათ არ აქვთ.

ცნებას, რომელიც დაჩაგრულ ჯგუფებს აღგვიწერს არა მარტო ფიზიკური, არამედ ეპისტემური ძალადობის ობიექტებს, ჩვენს შემთხვევაში საკუთარ თავზე ირგებს ხელისუფლება. ხელისუფლება, რომელიც ამბობს, რომ ის არა მარტო წარმოადგენს, არამედ არის უმრავლესობა, რომელსაც ჰყავს თავისი ჯარი, პოლიცია, პროკურატურა, სასამართლო, იდეოლოგიური მომსახურების ოფიციალური და არაოფიციალური მანქანები, მარბიელი ჯგუფები და ტროლების ფაბრიკები, რომელიც ძალადობს სიტყვით და საქმით, გვეუბნება, რომ ის არის სხვისი ძალადობის მსხვერპლი.

როგორ ძალადობს ეს სხვა ხელისუფლებაზე? უბრალოდ იმით, რომ ის სხვა არის და ამბობს, რომ ის განსხვავებულია. ხელისუფლების აზრით ის მოძალადეა, რადგანაც არ ემორჩილება ხელისუფლების წარმოდგენას სინამდვილეზე და ნორმაზე.

ამ იდეოლოგიური საბურვლის მიღმა არაფერი არ დგას, გარდა ხელისუფლების მარტივი სურვილისა, ნებისმიერი, მათ შორის ძალადობრივი გზით შეინარჩუნოს ძალაუფლება.

ჟურნალისტებზე პირდაპირ ძალადობს, შეურაცხყოფას აყენებს და ცინიკურად დასცინის მთავრობის წევრი, კულტურის მინისტრი და ვიცეპრემიერი წულუკიანი. იუმორის გრძნობა ჰქონიაო, ამბობენ „ქართული ოცნების“ ქომაგები. სენაკის თეატრში შეკრებილები ტაშს უკრავენ. ოთხმოციოდე წლის წინ „ხალხის მტრების“ დახვრეტას უკრავდნენ ტაშს.

კოლეგა დეპუტატზე ძალადობს დეპუტატი, იურისტი დოქტორი შ. პაპუაშვილი, რომელმაც შუბლის ძარღვის გაწყვეტის სისწრაფის ყველა რეკორდი მოხსნა. ყველამ ვნახეთ. პაპუაშვილი უარზეა, არ მიძალადიაო. ის ძალადობდაო.

მისი კოლეგა დეპუტატი წილოსანი, ვანდალებს და ვიკინგებს რომ ვერ არჩევს, ამბობს: იქნებ უნდოდა მოეწამლა პარლამენტის თავმჯდომარეო. ოთხმოციოდე წლის წინ ამ ბრალდებითაც ხვრეტდნენ.

მოძალადე ხელისუფლების ენა თავის თავს კვლავ აწარმოებს. ის ყოველთვის ერთსა და იმავეს ამბობს.

ადამიანი, ან ადამიანთა ჯგუფი, რომელიც გზას გადაუღობავს ხელისუფლებას ხდება ძალადობის მსხვერპლი. ოღონდ ხელისუფლება მას აცხადებს მოძალადედ, თავის თავს კი მსხვერპლად გვისაღებს.

პრემიერი და მისი მოადგილე პირდაპირ გვეუბნებიან, რომ კონსტიტუციის სივრციდან ძალმომრეობის სივრცეში გადავედით. ოღონდ ეს საზეიმო ძალმომრეობაა, სახელმწიფოს და ეკლესიის მტრების წინააღმდეგ მიმართული, ჯერ კიდევ შენიღბული ძალმომრეობა.

ლგბტქ თემი ძალადობის პირველი მსხვერპლია. ის დაბალი ღობეა. ის ძალაუფლების სამაგალითო მსხვერპლია. ამ სამაგალითო მსხვერპლის როლში ნებისმიერი შეიძლება აღმოჩნდეს. ვისაც ჰგონია, რომ დაცულია, რადგან არ ეკუთვნის უმცირესობის ამა თუ იმ ჯგუფს, ცდება. მისთვის ორი როლი არსებობს: ის ან პოტენციური მსხვერპლია ან ძალადობის პასიური თანამონაწილე.

ხელისუფლების ერთადერთი შინაარსი განუყოფელი ძალაუფლებაა, მას სხვა შინაარსი არ აქვს. ის მზადაა თავისი ძალაუფლება შემოსოს ნებისმიერი შესაძლო იდეოლოგიით, 2012 წელს ეს სოციალდემოკრატია იყო, დღეს ეკლესიურობაა, მაგრამ ეკლესიურობაც ისეთივე ყალბია, როგორც სოციალდემოკრატია იყო.

9 წლის განმავლობაში ხელისუფლების მიზანი პოლიტიკური ოპოზიციის და ხელისუფლებისგან თავისუფალი მედიის განადგურება და ნეიტრალიზაცია იყო. 9 წლის განმავლობაში მან ვერ შეძლო ამ მიზნის მიღწევა კანონიერი ფორმებით. 5 ივლისის შემდეგ ხელისუფლება ძალადობაზე გადავიდა. ეს ძალადობა ჯერჯერობით ხდება სხვისი, სუს-ის და საპატრიარქოს მიერ დაგეშილი მუტრუკების ხელით და პოლიციის უმოქმედობით, რომელიც არაფრით განსხვავდება თანამონაწილებისგან.

ქართული ოცნების მმართველობა საქართველოში ნიშნავს ერთს: ოლიგარქი ივანიშვილის და მასთან დაახლოებული ფინანსური თუ საზოგადოებრივი ჯგუფების უკონტროლო, ძალადობრივ მმართველობას. პოლიტიკური სივრცე საქართველოში აღარ არსებობს. ის მთლიანად დაცლილია კონკრეტული პოლიტიკური შინაარსისაგან. რაც დარჩა, ეს არის ბრძოლა დემოკრატიის და სახელმწიფოებრიობის გადარჩენისათვის. პოლიტიკური სივრცე, თავისი განსხვავებებიანად შეიძლება თავიდან დაფუძნდეს მხოლოდ მისი გათავისუფლების შემდეგ.

საქართველო არაა პირველი ქვეყანა, რომელშიც უკანონობა მყარდება, უბრალოდ ჩვენს თავზე ამ გამოცდილების მორგება ჯერჯერობით გვიჭირს.

ბევრისათვის ამ სინამდვილის გაცნობიერება ძნელია. მათ კონკრეტულ ცხოვრებაში შეიძლება ბევრი არაფერი შეცვლილა. ძალადობის მანქანა მათ უშუალოდ არ შეხებია, ამიტომაც თვლიან, რომ ყველაფერი კარგადაა. გადარჩება თუ არ გადარჩება საქართველო საერთოდ და როგორც დემოკრატიული სახელმწიფო დამოკიდებული იქნება სწორედ იმაზე, რამდენი ხალხი არ აირჩევს გაჩუმებას, გვერდზე გახედვას, მზერის არიდებას და ფეისბუქზე ყვავილების პოსტვას და არ დაუშვებს საქართველოს ოფიციალურ გაფორმებას ისეთ ქვეყნად, სადაც არარსებული უმრავლესობის სახით მოლაპარაკე ოლიგარქი და მისი მარიონეტები ცინიკურად იძალადებენ უძლურ ადამიანებზე. ერთი უკვე ვნახეთ, სცენაზე ამხტარი, დაბოღმილი, ჯერ კიდევ შიშნარევი ცინიზმით ამბობდა „აგერ, ვარ, გადამაყენე.“

გადავაყენოთ.

ბლოგში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება ყოველთვის არ ემთხვეოდეს რედაქციის პოზიციას.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG