Accessibility links

რადიო თავისუფლება რადიო თავისუფლება

ბლოგები

შაბათი, 17 ოქტომბერი 2009

კონკურსებისადმი ორმაგი დამოკიდებულება მაქვს: არასდროს ვმონაწილეობ ხოლმე, მაგრამ ყოველთვის ვეცნობი პირობებს. თუმცა გამონაკლისებიც ყოფილა. ჰოდა, სწორედ ამ გამონაკლისებზე მოგიყვებით.

ეს ამბავი ენერგოკრიზისების პერიოდში მოხდა. ცივი ზამთრის უდენო ღამეს, დაახლოებით 3-4 საათზე. ტრანზისტორით რომელიღაცა რუსულენოვან FM სადგურს ვუსმენდი. უცებ დი ჯეი ხელოვნურად ომახიანი ხმით აცხადებს: კონკურსს ვიწყებთ და სანამ ეს სიმღერა მორჩება, იგი პოპის ნამდვილი სახელი მითხარითო. მორჩა სიმღერა, მაგრამ არავის დაურეკავს. ის კი ამჯერად ბზარშეპარული ხმით იმეორებს კითხვას. ისევ არაფერი. ის კი უკვე სასოწარკვეთილია. რამდენიმე ღამე მეც გამითენებია სხვადასხვა FM-ის ეთერში და ვიცი, რა ცუდი გრძნობაა, როცა თვლი, რომ არავინ გისმენს, არავის სჭირდები. მოკლედ, გული ამიჩუყდა და როცა მესამე სიმღერაც გაუშვა, დავურეკე. გაუხარდა. მითხრა, კონკურსისთვის პრიზი არა გვაქვს, მაგრამ ძალიან გთხოვ, ეთერში გაგიყვან და იქ გაიმეორე პასუხიო. მორჩა სიმღერა და ისევ ომახიანად გამიყვანა ეთერში და გახარებული ტინეიჯერივით მაპასუხებინა. ერთი სული მაქვს, დავუკიდო ყურმილი, ის კი სახელს მეკითხება. მოვატყუე, ჟორა მქვია-მეთქი. როგორც იქნა, დამემშვიდობა და ახალი საკონკურსო კითხვა გამოაცხადა. ზუსტად აღარ მახსოვს, მაგრამ Jesus Christ Superstar-ის ავტორებს შეეხებოდა. ყველაფერი წინა კითხვის სცენარით განვითარდა, მაგრამ მესამე სიმღერის წინ ისეთ დეპრესიაში ჩავარდა, რომ არავინ ურეკავდა, ძალიან შემეცოდა და ისევ დავურეკე. მიცნო, ძალიან გაუხარდა. ამ ეტაპზეც ყველაფერი განმეორდა. მაგრამ უფრო გათამამდა და ეთერში რომ პასუხი გამამეორებინა, მსუბუქად შემეპასუხა კიდეც. არ მესიამოვნა, მაგრამ რას ვიზამდი, ახი იყო ჩემზე - ვინ მექაჩებოდა, რომ ვრეკავდი?! ერთი სიტყვით, მორჩა ჩემთან საუბარს და, სანამ მესამე კითხვას გამოაცხადებდა, რადიო გამოვრთე, ისევ რომ არ შემცოდებოდა და არ დამერეკა.

მეორე შემთხვევაც დაახლოებით იმ ეპოქას განეკუთვნება და ტელევიზიასთან არის დაკავშირებული. მაშინ ამდენი ქართული არხი არ გვქონდა, მაგრამ რომელი იყო, მაინც არ მახსოვს. ერთადერთი, რაც ნამდვილად ვიცი - პირველი არხი არ იყო. ჩემმა 8-10 წლის შვილმა დამიძახა, ტელევიზორში მუსიკალური კონკურსია, პრიზად კასეტა აქვთ და იქნებ მომაგებინოო. ასეთი კონკურსი იყო: აჩვენებდნენ მუსიკალური ვიდეოს ნაწყვეტს და ვინც პირველი გამოიცნობდა შემსრულებლის სახელს და ტელეფონით აცნობებდა სტუდიას, აუდიოკასეტას ჩუქნიდნენ. ძირითადად ტინეიჯერებზე გათვლილ პოპვიდეოებს აჩვენებდნენ – მერაია კერი, კაილი მინოგი და ა.შ. რაც შეეხება პრიზებს, ანუ კასეტებს, ისინი ვერავითარ კრიტიკას ვერ უძლებდა: ულიცენზიოდ დამზადებული დაბალხარისხიანი, უგემოვნებო ჩანაწერებს ქსეროქსზე გამრავლებული ყდები ახლდა. ყველაფრის მიუხედავად, ბავშვისაც მესმოდა - ჩანაწერების მოპოვების პრობლემა არ ჰქონდა, მაგრამ მოგებული კასეტა მისთვის სულ სხვა იყო. მიუხედავად იმისა, რომ გამოცნობის დიდი იმედი არ მქონდა (ეს არ იყო “ჩემი მუსიკა”), მაინც მივედი ტელევიზორთან. ჩემდა გასაკვირად, ვიცანი ჯგუფ TLC-ის ვიდეო. ბავშვი ეცა ტელეფონს, მაგრამ დააგვიანა: სულ დაკავებული იყო და ამასობაში გამარჯვებულიც გამოაცხადეს. შემდეგ კითხვაზე დარეკვა კი მოასწრო, მაგრამ უპასუხეს, სხვამ დაგასწროო. მესამე კითხვისთვის უკვე საგულდაგულოდ მოვემზადეთ: ვიდეო ჯერ გაშვებულიც არ იყო, ბავშვმა ნომრის აკრეფა რომ დაიწყო, მე კი ტელევიზორთან ჩავსაფრდი. ჩემდა გასაოცრად, ისეთი რამ აჩვენეს, რაც არაფრით ჯდებოდა გადაცემის ფორმატში. ეს იყო 70-ანი წლების ბრიტანული არტ-როკ ტრიოს „ემერსონ, ლეიკ ენდ პალმერის“ საკონცერტო გამოსვლა. დღესაც ვერ გამიგია, როგორ მოხვდა იმ გადაცემაში. შეიძლებოდა იმისთვის ყოფილიყო, რომ ჩემი თაობის მაყურებელიც მიეპყროთ, მაგრამ, რამდენადაც ვიცი, მსგავსი აღარაფერი გაუმეორებიათ - სულ “პაპსავიკებს” უჩვენებდნენ. ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ვიდეოს დაწყებიდან, ალბათ, სამ წამზე მეტი არ იქნებოდა გასული, რომ ბავშვმა სტუდიაში დარეკა. და ისევ გაწბილება: უკვე დარეკეს სწორი პასუხითო. ასეთმა პასუხმა სერიოზული ეჭვი გამიჩინა კონკურსის მიმართ, რადგან, პრაქტიკულად, თითქმის გამორიცხული იყო, ვინმეს დაესწრო ჩვენთვის.

მესამე შემთხვევა უკეთ დამთავრდა. აქ საქმე საგაზეთო კონკურსთან გვექნება. წელიც კი მახსოვს, როდის იყო – 1994. მაშინ "7 დღეში" ვმუშაობდი და რედაქციაში ყოველთვის იყო რამდენიმე სხვადასხვა გაზეთი. გაზეთი, რომელსაც შეგნებულად არ ვასახელებ, ზედიზედ 10 ნომერში აქვეყნებდა როკსიმღერების ტექსტებს ავტორების მიუთითებლად და ის, ვინც ყველაზე მეტ შემსრულებელს გამოიცნობდა, საბოლოოდ დაჯილდოვდებოდა. ზაზა წულაძემ მაჩვენა პირველი საკონკურსო ნომერი და მკითხა, ეს რა სიმღერააო. "ლედ ზეპელინის" „კაშმირი“ იყო. ადგა და დარეკა გაზეთში, ოღონდ თავისი გვარი კი არ უთხრა, "7 დღე" ჩააწერინა. ორი დღის შემდეგ იგივე განმეორდა. მერე კიდევ ერთხელ და მერე მოგვბეზრდა. გავიდა ხანი. ერთხელაც ვიღაც მირეკავს რედაქციაში. იმ გაზეთიდან ვარ და თქვენ მოიგეთ კონკურსიო. რატომ გადაწყვიტეთ, რომ მაინცდამაინც მე გირეკავდით-მეთქი. აბა “7 დღიდან” სხვა ვინ იქნებოდაო. პრიზი TDK-ს 10 კასეტა აღმოჩნდა. იმ დროისათვის ასეთი საჩუქრის გამაზვა არ იქნებოდა, ამიტომ მეორე დღესვე გავცუქცუქდი იმათ რედაქციაში. თბილად მიმიღეს. ცოტა ხანი ჩამოვჯექი, გავისაუბრეთ. უცებ მეუბნებიან, ისე მოგვეწონა თქვენი საპირველაპრილო ინტერვიუ მაკკარტნისთან, რომ ჩვენც იგივე გავიმეორეთ, ოღონდ მარადონასთანო. საქმე ისაა, რომ 1 აპრილის ნომრისთვის სიაბანდი სტატია დავწერე, თუ როგორ შევხვდი მაკკარტნის ლონდონში და როგორ მესაუბრა. ისეთი გამოვიდა, ზოგიერთ თანამშრომელსაც კი სჯეროდა, რომ მართლა ვნახე ექს-ბიტლი, თუმცა იმ პერიოდში თბილისიდან ფეხიც არ გამიდგამს. ჰოდა, სწორედ ამ წერილს გულისხმობდნენ. ცოტა კიდევ ვილაპარაკეთ და უცებ გავაცნობიერე, რომ იმ წერილის გამოქვეყნების შემდეგ ერთი წელი არ იყო გასული. ჰოდა ვეკითხები: კი მაგრამ, 1 აპრილი ჯერ არ ყოფილა და როდის გამოაქვეყნეთ-მეთქი. აპრილამდე ვერ მოვითმინეთ და ნოემბერში დავბეჭდეთო. გაგიგიათ ოდესმე საპირველაპრილო ხუმრობა ნოემბერში?

საუკეთესო სურვილებით,

Merry Xmas and a Happy New Year!!!
ეს დალოცვილი www.youtube.com საშუალებას გვაძლევს ”კინემატოგრაფიული” გავხადით ჩვენი ბლოგი - დავურთოთ ტექსტს ”მოძრავი ილუსტრაციები” და, რაღა თქმა უნდა, ვიფიქროთ.

წინა ბლოგის ერთმა მკითხველმა, მარიმ, მომწერა, თქვენ ნიუანსებზე წერთ, ქართული საზოგადოების უმრავლესობას კი ნიუანსები არ უყვარსო.

კარგი, რა მარი! როგორ შეიძლება ასეთი განზოგადება?!

მე ახლა ორ ვიდეოს დაგიდებთ. ორივე ერთსა და იმავე მოვლენას ასახავს - ლიდერის, თუ გნებავთ, ბელადის, დასაფლავებას. ორივე ფრაგმენტში ტირის ხალხი. და ორივეში - ამაში დარწმუნებული ვარ - გულწრფელია თავის გლოვაში.

ეპიზოდი ფილმიდან ”დიადი განშორება”, რომლის ერთ-ერთი ავტორი, სხვათა შორის, მიხეილ ჭიაურელია, ჩაიკოვსკის მეექვსე სიმფონიითაა გაფორმებული. ფრაგმენტს პაზოლინის ფილმიდან ”ჩიტები და ჩიტუნიები”, რომელიც იტალიელი კომუნისტების ბელადის, ტოლიატის დაკრძალვას ასახავს, ბახის მუსიკა ადევს.

თუმცა მუსიკა აქ არ უნდა იყოს მთავარი (პაზოლინიმ მოულოდნელად გამორთო ფონოგრამა და ისე გადავიდა ტოტო-დავოლის ”ანცობიდან” კომუნისტების ბელადის დაკრძალვაზე). მთავარი - ერთიანობაა! მწუხარებით გაერთიანებული ხალხის ერთიანობა.

ძვირფასო კომენტატორო მარი, თქვენ გგონიათ, ქართული საზოგადოების უმრავლესობა მართლა ვერა გრძნობს ნიუანსებს? ვერ ასხვავებს ამ ორ სცენას ერთმანეთისგან? აბა ვნახოთ, რას დაგვიწერენ ამ ბლოგის მკითხველები... ვნახოთ, როგორი იქნება ჭიაურელისა და პაზოლინის ფილმების ”შედარებითი დახასიათება”.

განსაკუთრებით იმ მემარცხენე ინტელექტუალების აზრი მაინტერესებს, შარშანდელი ”ჯაჭვი” და მიტინგი მთავრობის სახლთან (რა თქმა უნდა, ხელისუფლების მიერ ორგანიზებული) ლამის ტოტალიტარიზმის მორიგ გამოვლინებად რომ წარმოგვიდგინეს. მოსწონთ ეს გლოვა ტოლიატის ცხედართან? ეს მაღლა აწეული ხელები? იმას თუ ხედავენ, ვიღაც ქალი პირჯვარს რომ იწერს?

ნწ, ნწ, ნწ...

რამ ააღელვა ასე პიერ-პაოლო პაზოლინი? რატომ გამოხატა ასეთი თანაგრძნობით ეს საერთო-სახალხო გლოვა, სხვათა შორის, იტალიის კომპარტიის მიერ ორგანიზებული?

”ერთიანობის იდეას შეუტევენ და დაამახინჯებენ. ერთიანობის იდეას თავს შეაფარებენ და ამხელენ. მაგრამ საყოველთაო ერთიანობის იდეა - ყველაზე იდეალური იდეა - სულ მუდამ იქნება სიმყაროს მამოძრავებელი”.

ეს უკვე ”ნიუანსების მეფის”, სერგეი ეიზენშტეინის სიტყვებია. იმ ეიზენშტეინისა, სიცოცხლის ბოლო დღემდე რომ აფრთხილებდა მოწაფეებს, ნუ გაგიტაცებთ პერსონიფიკაცია, რადგან ჭეშმარიტება არა ”პერსონაში”, არამედ ”პერსონებს შორის”, ადამიანთა ურთიერთობაში, მათ ერთობაშიაო... მოერიდეთ ჰომოფონურობას (ამას სტალინის ეპოქაში ამბობდა!), რადგან ჰომოფონურობა აჩერებს განვითარებას, მრავალი აზრის, მრავალი ადამიანის ერთიანობა კი სიცოცხლის მუდმივი განახლების საშუალებააო.

ჰოდა სტალინის დაკრძალვაშია პოლიფონიურობა თუ პაზოლინისთან? და, ვითომ, შარშან, აგვისტოს ომის მერე რატომ არ იყო ეს პოლიფონიურობა რუსთაველზე? ანდა, თუ გნებავთ, სტადიონზე, 2009 წლის 26 მაისს?

როდისაა ხალხი - ხალხი და როდისაა ხალხი - ბრბო? როგორ მივხვდეთ განსხვავებას? როგორ გამოვიმუშაოთ ნიუანსის შეგრძნება?

იქნებ ”სამი მუშკეტერი” გადავიკითხოთ? ”ყველა ერთისთვის, ერთი ყველასათვის”? და არა, ”ყველა ერთზე, ერთი ყველაზე”, როგორც ოდესის კიბეზე, ეიზენშტეინთან, სადაც ჯარისკაცთა ერთ მწკრივად დაწყობილი რაზმი არბევს ერთი იდეით, თავისუფლების იდეით გაერთიანებულ მრავალფეროვნებას.

იქნებ ის განცდა ”გავაცოცხლოთ” ჩვენში, როცა სიამოვნების ჟრუანტელი გეუფლება დიდ სამყაროსთან ერთიანობის გამო. ხელებს რომ ჩაკიდებენ ერთმანეთს ადამიანები, რომლებიც სხვა დროს, სხვა სიტუაციაში ხელს არ ჩამოართმევდნენ ერთმანეთს.

და დ’არტანიანივით ცრემლი რომ დაუსველებთ თვალებს.

თორემ პერსონიფიკაციას თითქმის ყოველთვის მოჰყვება საკუთარი იდეების (და ავტორიტეტების იდეების) საზღვრებში ჩაკეტვა. ეჭვის შეცვლა ფორმულებით, აკვიატებული აზრებით. ამ ფორმულებში, როგორც აკვანში, მუდმივი რწევა მოჰყვება და მუდმივი შიში (სიძულვილი?) ადამიანისა, რომელსაც მუშტი აქვს აღმართული, თუ გულწრფელად იწერს პირჯვარს.

განსახვავებულის შიში მოჰყვება.

არ არის გამორიცხული, იმ ხალხში, სიყვარულით და თანაგრძნობით რომ ჩართო პაზოლინიმ თავის ”ჩიტებში”, უამრავი იყოს ისეთი, ვინც პირველ რიგში პაზოლინის მოუქნევდა თავის მუშტად შეკრულ ხელს, რადგანაც მისი ცხოვრების წესს ვერ გაიგებდა.

მაგრამ ახლა, ამ წუთას, როცა ეს ხალხი, პაზოლინისთან ერთად, გლოვობს თავისუფლებისთვის მებრძოლი ლიდერის სიკვდილს, ეს განსხვავება კიდევ უფრო ალამაზებს ამ ერთობას.

როგორ შეიძლება ამ დროს ცრემლი არ მოგადგეს თვალებზე! როცა ხალხი, აქამდე რომ სძულდი, დარწმუნდება, რომ შენც მისი ნაწილი ხარ და შენც - აქამდე რომ გძულდა ხალხი, ”ბრბოს” რომ ეძახდი, დარწმუნდები, რომ სიყვარული ”სიმრავლესაც” შეუძლია, რომ ერთად, ხელჩაკიდებული ყოფნა, სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ ყველა ერთნაირია.

ასე რომ, ძვირფასო ინდივიდუალისტებო, გირჩევთ, ”ნიუანსის კუნთის” გასავარჯიშებლად, უფრო ხშირად მოუსმინოთ ბახის მუსიკას თუ არა... თქვენს საყვარელ ტომ ვეიტსს და ბობ დილანს მაინც. აი, ფორუმებსა და ფეისბუკებზე რომ დადებთ ხოლმე კომენტარით ”აუ, ახლა ამის ხასიათზე ვარ... თქვენ, არა?”... არა მარტო ხასიათს შეუწყვეთ მუსიკა, არამედ მოუსმინეთ!

მაშინ ვიცხოვრებთ ბედნიერად მუსიკალურ ნიუანსებში, აღარ დავიწყებთ ჩვენგან განსხვავებულის განსჯით თვითდამკვიდრებას და ბლოგის კომენტატორი მარი აღარავის გვირჩევს ამ ქვეყნიდან წასვლას.

ანუ, საქართველოდან წასვლას.

ჩამოტვირთე მეტი

ბლოგერები

ყველა ბლოგერი
XS
SM
MD
LG